Birformulazioa eta birformulatzaileak diskurtsoan

1. Saila > azpisaila

birformulatzailea > esplikatiboa

2. Balioa

Beste hitz batzuetan esanda eta beste hitz batzuetan  birformulatzaileen baliokidea da, baina gutxiago erabilia. 

Taula: lemak eta aldaerak

Birformulazio esplikatibo bat bideratzeko erabiltzen da nagusiki: hots, aurreragoko diskurtso atal batean adierazitakoa azaltzera edo argitzera datorren diskurtso atal bati bide egiteko. Gramatikalizatze-bidean dagoen esapide horretaz baliatzen da esataria esan berri duena modu argiago batez birformulatzeko: haren bidez esatariak ohartarazten edo iragartzen dio hartzaileari lehenago adierazi duenari buruzko azalpen bat datorrela beste hitzetan (esanda) esapideak txertatzen duen diskurtso atalean.

Argiagotu nahi den aurreragoko diskurtso atalari ‘birformulakizun’ esango diogu, eta azalpen berriari ‘atal birformulatzaile’ edo, oro har, ‘birformulazio’.

Beraz, diskurtsoan lehenago —birformulakizunean— adierazitakoa argitzera edo azaltzera dator atal birformulatzailea.

Mesfidantzaz ikusten da botere publikoen parte-hartze zuzena ekonomian; botere publikoek bermatzen dituzten printzipioak ekimen pribatuak berma ditzaketela diote. Gaitz hauen guztien irtenbidea: erakunde administratiboak pribatizatu eta merkaturatzea; beste hitzetan: marketing administratiboa, kontratazio pribatuak, management pribatua, langile laboralen erabilera, enpresa publikoen salmenta eta zerbitzu publikoen liberalizazioa. [Zuzenbidea, testu akademikoak, Zerbitzu publikoak egungo Estatuko eredu ekonomikoan, S. Sarasola (Eleria / Eusko Ikaskuntza, 2003]

Zentzu honetan, delitutzat hartuko da bai torturaren egitea, baita tratu apalesgarriarena ere. Honekin batera, esanbidezko babesa lortzen da; hau da, alde batetik Konstituzioaren aitorpena, eta beste batetik Zigor Kodearen gerizapena, edo, beste hitzetan esanda, osotasun moralaren babesa betetzen da, oinarrizko eskubidea eta ondasun juridikoa izanik. [Zuzenbidea, testu akademikoak, Osotasun moralaren babesa: tratu apalesgarrien, torturaren eta osotasun moralaren kontrako atentatuen tipikotasuna, A. Perez (Eleria / Eusko Ikaskuntza, 2002 )]

Moduzko edo helburuzko perpaus jokatugabe bat dago —beste hitz batzuetan (esanda/esateko), beste hitzetan/hitzez (esanda/esateko)— baliokide diren esapide nagusien eta haien aldaeren jatorrian:

1. beste hitz batzuetan esanda (esateko) > beste hitz batzuetan 
2. beste hitzetan esanda (esateko) > beste hitzetan 
3. beste hitz batzuekin esanda (esateko) > beste hitz batzuekin 
4. beste hitzez esanda (esateko) > beste hitzez

Lehian dabiltza birformulatzaile gisa perpaus menderatua eta haren forma laburtua: beste hitz batzuetan esanda / beste hitz batzuetan; beste hitzetan esanda / beste hitzetan. Egungo euskaran lau forma horiexek dute maiztasunik altuena eta badirudi haietan nolabaiteko lexikalizazioa eta gramatikalizazioa gertatzen hasita dagoela.

EUDIMA corpuseko datuen arabera, beste birformulatzaile esplikatibo batzuekin alderatuta (hau da: 40,38; alegia: 28,19; hots: 23,42) oso maiztasun apala dute beste hitz batzuetan (esanda)  eta beste hitzez/hitzetan (esanda/esateko) esapideek egungo euskaran [*Oharra: ‰ = 100.000ko]: hurrenez hurren, 0,41 eta 0,16. Bereziki, diskurtso akademikoan —azalpenezko diskurtsoan— erabiltzen dira (Pentsamenduaren Klasikoak, Zuzenbideko testu akademikoak, EHU, ZTC). Gainerako corpusetan oso bakanetan agertzen dira.

Beste hitzez (esanda) aldaera da tradizio pixka bat duena, baina gaur egungo testuetan beste hitzetan (esanda) esapidea nagusitu da (ikus agerpen kopuruak goragoko taulan).

Maiztasun apalagoa du, beraren baliokide batzuek baino. EUDIMA corpuseko datuen arabera bestela esanda esapideak du maiztasunik altuena ( 1,64). Ondoren, beste era batera esanda ( 0,73), beste modu batera esanda ( 0,36) eta beste hitz batzuetan (esanda) ( 0,41) datoz. Eta maiztasun dezente apalagoa du beste hitzetan (esanda) birformulatzaileak eta haren aldaerek (beste/bertze hitzez) osatzen duten multzoak ( 0,16). EUDIMA corpusean maizago agertzen da beste hitzetan (esanda) birformulatzailea, tradizioko beste hitzez (esanda) baino.

Gehiago jakiteko (balio diskurtsiboa, balioak eta erabilerak, joskera, eta abar), ikus beste hitz batzuetan esanda eta beste hitz batzuetan