-keta

Izen multzokariak sortzen dituen -keta atzizkia ikusiko dugu hemen, baina gogoratu, badela beste -keta bat ere, gertaera, ondorioa, egoera adierako izenak sortzen dituena. Bestalde, izen multzokarien atal honetan bertan, geroxeago ikusiko dugu -tegiren ordez erabiltzen dutela -keta iparraldean.

Bizkaieraz eta gipuzkeraz izan ezik gainerako euskalkietan multzoa adierazteko erabiltzen da -keta atzizkia, izen konkretuei, bizidun zein bizigabeei erantsirik: arrainketa, bihiketa, egurketa, euriketa, jendeketa, lurketa, mandoketa, mendiketa, ogiketa, zaldiketa.

• Laborantzako ministro ohia galdez zabilen, bertzeei erosi behar dugun ogiketa handia diezaiegula har Australia edo Argentina gure arnoen erosleei. (Gure Herria)
• Eta erori zenean, han baitzen harat bildua jendeketa handia. (Sainduen Bizitzea, Joannateguy)
• Botazué [sárea] ta ará non atratzen duén arraiketa bát milagróskoa. (Sermoiak, Lizarraga)
• Eta gero hain segura ote da berritzat dauzkagun hitz batzuk arras berriak direla? Behinik behin «aingiraketa», quantité d'anguilles, ez! Ez-eta ere, «egurketa», «bihiketa», eta bertze holako hameka! Bainan utz dezagun hortan Hiztegia, lan bat gaitza dela erranik, arratoin eta saguentzat egina etzena segur… (Azkaine gure sorterria, Zerbitzari)
• Ez bide du, lur-keta guzia Frantziatik heldu zaiola ikustearekin, gaizki irri egin; (Mintzaira, aurpegia, gizon, Hiriart-Urruty, J.)

Multzoa, gehienetan multzo handia adierazten duen atzizki honek ez du ia hitz berririk sortu euskara estandarrean. Bestalde, Azkuek ematen dituen adibideak OEHko corpusekoekin alderatuz, ohartzen gara bat baino gehiago (behiketa, behorketa, mandoketa, zaldiketa edo ardiketa) ez daudela testuetan dokumentatuta, nahiz honek ez duen esan nahi ahoz erabiltzen ez direnik.

Dena den, ardiketa, egurketa, ogiketa eta abarrek ‘mordo’, ‘pila’ adieraz gain, beste askotan jarduera balioa hartzen dute.