etzi, etzidamu

egun multzokoak dira etzi eta etzidamu ere. etzi hizkera eta garai guztietan ageri da, eta bihar pasatu eta hurrengo egunari egiten dio erreferentzia, biharkoaren hurrengo egunari.

• Urteak eman zituen Santosek etxetik irten gabe, horregatik esan zion Nemiari “Bihar edo etzi hilko naiz ni”. (Van't Hoffen ilea, Elorriaga, U.)
• Gaur txiki, biar gazte sasoiko
  ta etzi buru makurra. (Beti bertsoa buruan, Insausti)

bihardamu ere erabili izan da, etzi-ren esanahiarekin. Honela jasotzen da OEHn:

• Pasado mañana. “Bihar damu, le surlendemain […]. Bihar damu ethorriren da, il arrivera dans deux jours […] (bihar damu, ou id. etzi, s'emploient indéclinables et expriment le surlendemain du jour où l'on parle. Biharamuna, déclinable, exprime le lendemain d'un jour passé ou futur” H. “Pasado mañana” A. v. etzi.

Bestalde, etzidamu deitzen da etzi ondoko eguna, etzikoaren ondorengoa alegia:

• Adibide klasikoak:
  • Zakikioz orreri biar, etzi, etzidamu eta, bear bada, ile guztian. (Escu-liburua, Añibarro)
  • Ehortz-eguna, biamonean,
    etziramon ilkizuna. ("Euskaldunak", "Orixe")
• Gaurko adibideak:
  • Varsovian hilen naiz bihar edo etzi edo etzidamu. (Europako mugetan barrena, Jimenez, E.)