Birformulatzaileen sailkapena

Birformulakizunaren eta atal birformulatzailearen artean dagoen erlazio motaren arabera eta hizkuntzaren arabera, askotariko sailkapenak proposatu izan dira ¹. Gaztelaniari buruzko ikerlanetan ² lau birformulatzaile mota nagusi hauek bereizi izan dira:

• ‘explicativos’: o sea, es decir, a saber, esto es…
• ‘rectificativos’: mejor dicho, mejor aún, más bien…
• ‘de distanciamiento’: en cualquier caso, en todo caso, de todos modos…
• ‘recapitulativos’ (‘de generalización’ esaten die Martí Sánchez-ek Los marcadores en español L/E: conectores discursivos y operadores pragmáticos lanean (2008): en suma, en resumidas cuentas, en conclusión, en definitiva, en fin, total, al fin y al cabo, después de todo…

Fuentes-ek ³, berriz, hiru azpisail hauek baino ez ditu bereizten⁴:

• ‘Explicación’: o sea, es decir, a saber, esto es, dicho de otra manera…
• ‘Corrección’: mejor dicho, antes bien, por mejor decir, bueno 3, digo 1, en fin 2…
• ‘Concreción’: concretamente, en concreto 1, en particular 1, especificamente, particularmente 4, sin ir más lejos 1…

Gainerakoak birformulatzaileetatik kanpo uzten ditu:

• kontzesiboen sailean sartzen ditu en cualquier caso, en todo caso, de todos modos eta antzekoak;
• eta aparteko sail batean sartzen ditu ‘recapitulativos’ direlakoak (en suma, en definitiva, en conclusión…)

Aurreko sailkapenak uztartuz, euskarazko birformulatzaileak bost sailetan banatuko ditugu SEGen:

• Esplikatiboak
• Zehaztaileak
• Laburbiltzaileak
• Urruntzaileak
• Zuzentzaileak

Izan ere, enuntziatu bat birformulatzerakoan, hau da, berriz azaltzerakoan, modu askotan berrinterpretatzen da aurreko diskurtso atala:

• batzuetan, azalpenak ematen ditu hiztunak → birformulatzaile Esplikatiboak: alegia, hau da, hots…
• beste batzuetan, zehaztu egiten da informazioa → Zehaztaileak: zehatz(ago) esanda, zehatz-mehatz, zehazkiago…
• esandakoa laburbildu edo balioespen subjektibo bat —berrausnarketa— egiten da → Laburbiltzaileak: labur esanda, laburbilduz, hitz gutxitan…; azken batean…
• zenbaitetan, hiztuna urrundu egiten da esandakotik, edo, hobeto esanda, mugatu edo berrorientatu egiten du esandakotik atera daitekeen inferentzia → Urruntzaileak: dena dela, dena den, edozein modutan, nolanahi ere, esanak esan…
• edo zuzendu egiten du adierazitakoa → Zuzentzaileak: are hobeto/hobeki, barkatu, bestela esan(da), hobeto esanda…