• Zuzendaria: José Mª Portillo
• Idazkaria: Víctor M. Amado

Iragana beti itzultzen dela eztabaidagai ez den Historiaren axioma da. Iragana orainaldiko begi eta beharretatik eskatzen da, horregatik ez dago inoiz ahaztuta. Historiako diziplinak iraganaren ezagutza kultura komun edo gehiengoduna bihurtzea du helburu, baina urrats bakoitzean iraganaren berrikuspen saihestezinak egiten direla eta horrek orainaz dugun pertzepzioan duen eraginaz jabetzen da. Historiaren ofizioari datxekio errebisionismoa, iragana ez baita inoiz guztiz (eta are gutxiago behin betiko).

Horrek ez du esan nahi azkenaldian gertatutakoari buruz ditugun paradigmen aparteko asaldura nabari ez denik. Diziplinaren eremu profesionala gainditzen duen berrikuspena egiten da, eta gaur egun serioski zalantzan dauden balioak (generoa, arraza, mendekotasuna, historia, oro har) finkatzen dituen iraganarekin kezkatuta dauden gizarte-sektoreetara iristen da. Azken muturrean, egungo belaunaldiei erantzukizun bat eskatzen zaie beren egungo lurraldeetan bizi izan zirenak edo traktu nazionalean lotzen direnak protagonista dituen iraganeko historiagatik, haiek eta gu (edo erreklamazio hori egiten dutenak), igarotako denbora gorabehera, berberak bagina bezala.

Pultsio errebisionistak, azkenik, erreaktibo kontraesankorrak sortzen ditu, horrenbestez, sortutako eztabaida horren emaitza ez da inoiz aurreikusteko modukotzat hartu behar. Iraganeko maletak oraingo digestioak mehatxatzen ditu. Sinposio honen helburua gaur egun bizi dugun berrikuspen horren arrazoiak, aukerak eta zentzuzko mugak aztertzea da, historiografiaren eta gizarte-zientzien parametroetara joz agora publikoan aspaldi ezarritako eztabaida bat.

EGITARAUA, Uztailak 7

9-9.30 INAUGURAZIOA

9.30-10.30 INAUGURAZIO-HITZALDIA.
Tomás PÉREZ VEJO Escuela Nacional de Antropología e Historia de México
“Espasmo garaiak nonahi. Iraganeko akusazio-itzulera”
Nazio-identitate estandarizatua gure artean «haiek» bat sortzearen gainean eraikitzen den heinean, prozesu horrek zenbateraino eskatzen dio etengabe historiari identitate hori ziurtatzeko, eta erruan eta barkamenean (eta erantzukizunean) oinarritutako diskurtso publikoa da?
Eztabaida

10.30-12 LEHENENGO SAIOA. “Monumentaltasuna eta ikonoklasia: atzoko iragana zizelatzen”
Ikonografia publikoa eraikuntza nazionalaren ohiko tresnetako bat izan da errutinizazioaren bidez. Irudiak eta horiekin lotzen diren balioak. Nahiz eta inpaktua oso debaluatuta egon denboran garrantzia galdu duelako, gaur egun monumentaltasun historiko horren berrikusketa ikonoklasta bat bizitzen ari gara, eta iraganeko aztarna material eta ez-materialekin zer egin edo nola egin behar dugun birplanteatzen ari gara, gaur egun deserosoak edo behar bezala adostu gabeak iruditzen zaizkigulako. (Balio onartezinak adierazten ez dituztenean).
MIGUEL MARTORELL. UNED | ASCENSIÓN HERNÁNDEZ. Universidad de Zaragoza | Peio H. RIAÑO. Kazetaria eta Arte historialaria
Eztabaida

12.30-14 BIGARREN SAIOA. “Errebisionismo-eraso bat: heroiak eta bilauak mudantzan”
“Historia garaileek idazten dutela” dioen topikoak bere behin-behineko amaierak, orainak, bakarrik ezartzen du iraganak har zitzakeen ibilbide desberdinekiko logikatzat hartutako jarraitutasuna. Gaur egungo estatusa zalantzan jartzeak iragana berriz aztertzea bultzatzen du, neurri batean hala baitzen, baina errealitateak berretsi ez zituen aukera alternatiboekin espekulatzera ere gonbidatzen du. Prozesu horretan, heroiak eta bilauak. Historiako onak eta gaiztoak, lekuz aldatzen dira, eta, nolabait, garaikideek iragan horrekin zuten prestutasunari eragiten diote.
Ignacio PEIRÓ. Universidad de Zaragoza | Jon JUARISTI. Universidad de Alcalá | Manuel ARIAS MALDONADO. Universidad de Málaga
Eztabaida

16.30-18 HIRUGARREN SAIOA. “Garaikideek beren iraganekin duten erantzukizuna”
Iragana herrialde arrotza bada, non gauzak beste era batera egiten diren, orduan eta orain, espazio berberak partekatzeaz gain, ez ditugu pentsatzeko eta jarduteko balio diguten balio berberak. Beraz, zer zentzu du gaur egungo erantzukizunak erreklamatzeak gure arbasoek iraganean egin zutenagatik? Eta, edukiz gero, zer denborazkotasun (edo iraungitze) du erreklamazio horrek? Edo ez al gaude berriro iraganeko erabileren erretorikaren aurrean orainaren eztabaidan esku hartzeko? Ba al du mugarik (eta aukerarik) eztabaida horrek?
Juan SISINIO PÉREZ GARZÓN. Universidad de Castilla La Mancha | Mariam MARTÍNEZ-BASCUÑÁN. Universidad Autónoma de Madrid | Alicia GARCÍA RUIZ. Universidad Carlos III
Eztabaida

EGITARAUA, Uztailak 8

9.30-11 LAUGARREN SAIOA. “Gure gurasoen bekatuak: edo iragana kultura nola bihurtu”
Espainiako gerra zibila edo Euskal Herriko terrorismoa iraganaren oroitzapena desaktibatzea dakarren zailtasunaren bi adierazle dira, gizarteak gehienbat onartzen duen memoria edo kultura bihurtuz. Bi trauma kolektiboek gogoeta egitera gonbidatzen dute. Memoriari eta historiari dagokienez duen egoerari buruz baino gehiago, kontakizun adosturen bat izateko aukerei buruz, oroitzapen-politika komunei buruzko jarraibideren bati buruz eta oraina eraikitzeko zenbait ondorio politikori buruz baino gehiago, dagoeneko errepikatuta dagoena ez errepikatzeko gertatutakoa. Hori ez ezik: onargarriaren edo ez onargarriaren mugak ezartzera ere gonbidatzen du.
Manuel REYES MATE. CSIC | Carme MOLINERO. Universitat Autònoma de Barcelona | Antonio RIVERA. Universidad del País Vasco UPV/EHU
Eztabaida

12-12.45 AMAIERAKO HITZALDIA
JUAN PABLO FUSI
Universidad Complutense de Madrid
"Historia, arazotzat"

12.45-13.30 EZTABAIDA OROKORRA

13.45 AMAIERAKO EKITALDIA