Egungo Euskararen Hiztegia
—A—
[bertsioa: 2024-01-12]

a1 1 iz euskal alfabetoko lehen letra; letra horren izena.

A letratik hasi eta Z letrara bitartean hedatzen ziren ilarak.  Aritz Gorrotxategi   «Egurra Pinotxori», 2002 - 19. orr.

Parisen dagoeneko... -a ahoskatuz esan ohi da.  Isabel Arrigain   «Hizkuntzalaritza orokorreko ikastaroa» - Ferdinand de Saussure, 1998 - 59. orr.

Bokalak (A, O, I...) ezezagunetarako; kontsonanteak (B, C, D...) ezagunetarako.  Jon Muñoz   «Loroaren teorema» - Denis Guedj, 2006 - 302. orr.

Ez nuen klarki bereizten ahal zer zen, bakarrik zazpi-zortzi letra zituela eta "A" zela lehenbizikoa.  Aingeru Epaltza   «Rock'n'roll», 2000 - 286. orr.

-Begira 'A' hau zer polita den... -esaten zion don Justok.  Joan Mari Irigoien   «Oilarraren promesa», 2003 - 56. orr.

Idazten den lehen letra "a" da.  Bernardo Atxaga   «Lekuak», 2005 - 29. orr.

-Horrela izanik, aiene, ni ezkondua izaki eta aurreneko letrak A, B. D ere ez jakin.  Patxi Ezkiaga   «On Kixote Mantxako» - Miguel de Cervantes, 2005 - 65. orr.

2 a bildu (orobat arroba g.er.) iz posta elektronikoko helbideean, erabiltzaile izenaren eta domeinuaren artean ezartzen den ikurra.

Morse kodea aldatzea erabaki du Telekomunikazioen Nazioarteko Batasunak, a bildua sartzeko.  Berria - Gaiak   2004-04-20

Euskaltzaindiakerabaki du posta elektronikoaz hainbertze erabiltzen den @ ikurra (espainolez "arroba" eta frantsesez "arrobase" deitzen dena) "a bildua" deituko dela euskaraz.  Herria   2003-11-20

3 A bitamina

Ume askok bitamina eta mineralen gabezia nabarmena dute; iodoa, A bitamina eta burdina falta dituzte kasu askotan», adierazi zuen atzo Unicefeko zuzendari Ann Venemanek.  Berria - Gaiak   2006-05-03

Badira, esaterako, beta karoteno A bitaminaren aitzindaria kopuru nabarmena duten arroz eta arbi-hazi motak.  Berria - Gaiak   2004-05-18

Kalkulu eta esperimentu asko eta asko egin ondoren, usaimen-pigmentuak A bitaminaren antzeko egitura kimikoa izan behar zuela proposatu zuen Wright-ek.  Irene Aldasoro   «Giza gorputza lanean» - John Lenihan, 2006 - 140. orr.

4 A eraztuna (corpusean ez dago; ETCn 33 agerraldi)

A eraztuna Saturnoren eraztunetako bat da. ETC-entziklopedia   A eraztuna (Saturno) Wikipedia

A eraztuna eratzeko Robinsonen anelazioa 18-11 ataleko adibidearen oso antzekoa da; adibide horretan, 2-metilziklohexanona kondentsatu egiten du 3-buten-2-onarekin. ETC-zientzia, zuzenbidea   Kimika organikoa, Askoren artean, EHU, 2008

-cisen alboko glikol-funtzio bat, A eraztunaren C-2an eta C-3an. ETC-zientzia, zuzenbidea   Landare-fisiologia, Askoren artean, EHU, 2014

5 A eredu

Sare bietan "A eredua nabaritzen da indar handiz lanbide heziketan», esan zuen Kontseiluko lehendakariak.  Berria - Euskal Herria   2004-05-15

Gure garaian A eredua besterik ez genuen eta nik neuk gaztetan ikasi behar izan nuen euskara AEKn.  Berria - Euskal Herria   2006-02-05

Txikitan errazagoa da, baina helduagoak badira, gehienak A ereduan sartzen dira.  Berria - Harian   2005-10-02

Baxoari buruz joanez, zenbaki horiek haatik bertzelakatzen dira: %29 (D eredua), %2 (B eredua) eta %69 (A eredua).  Herria   2003-09-18

EAEko legeak dio nahitaezko hezkuntzatik ikasleak hizkuntza ofizial bien jakitun irten behar duela; baina A ereduak ez du ikasle bakar bat ere euskaldundu; beraz, legez kanpokoa da nabarmen-nabarmen.  Markos Zapiain   «Errua eta maitasuna», 2002 - 115. orr.

6 A faktore (corpusean ez dago; ETCn 63 agerraldi)

A faktorea, "Streptomyces griseus" espeziearen estreptomizina-ekoizpenaren bidezidorrean eta esporulazio-prozesuan agertzen den faktore autoerregulatzailea da. ETC-entziklopedia   A faktore, Wikipedia

Abiadura-konstantearen unitateak ditu esponentzialaren aurreko A faktoreakETC-zientzia, zuzenbidea   Kimika fisikoa, Askoren artean, EHU, 2006

Mol kopuru bakoitza a faktore baten bidez handitzen badugu, sistemaren tamaina faktore berarekin handitzen da, eta gauza bera gertatzen da X propietate estentsiboaren balioarekin. ETC-zientzia, zuzenbidea   Ingeniaritza-termodinamikaren oinarriak, Askoren artean, EHU, 2007

Hormona horiei a eta a faktore deritze, eta gurutzatzen ari diren legamia-zelulek jariatzen dituzte. ETC-zientzia, zuzenbidea   Mikroorganismoen biologia Askoren artean, EHU, 2007

Faktore bakarreko talde arteko diseinuetan test hori jatorrizko F testaren talde arteko (kasu horretan A faktore nagusiaren) berreturen baturan oinarritzen da, izendatzailean beharrezko eraldakuntzak eginez. ETC-zientzia, zuzenbidea   Ikerkuntza psikologian: Ikerketa-baldintzak eta diseinuaren baliotasuna (2. argitalpena), Nekane Balluerka, Xabier Isasi, UEU, 2007

Aurrenak, A faktoreak ekarritako aldakortasuna edo taldeen arteko aldakortasunak, aldagai askeko mailen arteko aldakortasuna adierazten du. ETC-zientzia, zuzenbidea   Erregresio lineala, bariantza-analisiak eta hipotesi-testak. Datu-analisirako lanabesak, Xabier Isasi, UEU, 2010

7 A gripe (corpusean ez dago; ETCn 291 agerraldi)

Ez zarete A gripeaz oroitzen? ETC-literatura, saiakera   Jainkoen zigorra, Alberto Ladron Arana, Elkar, 2017

Iazko neguan, A gripeak sortu zuen alarmarekin, milioiak eta milioiak eralgi zituzten gobernuek ezertarako ez ziren txertoetan. ETC-literatura, saiakera   Zaindari ikusezina, Dolores Redondo (Josu Zabaleta), Erein, 2013

Mediku askok jarrera ezkorra dute A gripearen kontrako txertoa dela eta. ETC-prentsa   Berria, 2009-12-01

Gabonetako loteriaren sukarra A gripea baino kutsakorragoa da egunotan. ETC-prentsa   Berria, 2009-12-12

Beldur ziren A gripea ez ote zen harrapatu nuena. ETC-prentsa   Berria, 2009-06-14

Aurrean duzue A gripearen aurkako txertoa hartzea gomendatzen duen kartela. ETC-prentsa   Berria, 2009-11-08

Noraezean Bilbo Basketeko sei jokalari, A gripeak jota, galduta, buruko minarekin amorratuta. ETC-prentsa   Berria, 2009-11-10

14 urtetik beherakoek A gripearen txertoa jasoko dute urte bukaeran. ETC-prentsa   Berria, 2009-07-29

Osasun-krisiei buruzko gizarteirudikapenak: A gripearen kasua Mexiko eta Espainiako hedabideetan. ETC-zientzia, zuzenbidea   Uztaro aldizkaria, 94 zbk., UEU, 2015 - uztaila-iraila

A gripearen pandemiaren lehen kasua Euskal Herrian 2009ko apirilaren 26an eman zen jakitera. Mexikora bidaian joandako gizonezko bat, Gurutzetako Ospitalera eraman behar izan zuten. ETC-entziklopedia   2009ko A gripearen pandemia Euskal Herrian, Wikipedia

Horiei tuberkulosia eta antzeko eritasun gaixotasun endemiko batzuk, eta XXI. mendeko 2009ko A gripearen pandemia eta COVID-19 pandemia Euskal Herrian gehitu behar zaizkie. ETC-entziklopedia   Epidemiak Euskal Herrian, Wikipedia

XXI. mendean, SARS (2002) eta A gripearen 2009ko pandemietan -haien fokua Asian egon zen-, maskaren erabilpena herrialde horietan are gehiago hedatu zen. ETC-entziklopedia   Maskara (iragazkia) Wikipedia

8 A immunoglobulina (corpusean ez dago; ETCn 17 agerraldi)

A immunoglobulina (Ig A) organismoaren jariakin-mukosetan (listua, malkoak, mukiak, ama-esnea...) dagoen immunoglobulina da. ETC-entziklopedia   A immunoglobulina, Wikipedia

Badira germenen erasoen aurka gorputza babesten duten faktoreak, listuan presente dagoen A immunoglobulina esaterako. ETC-prentsa   Berria, 2008-05-13

A immunoglobulina (IgA) mukosako ehun linfoideetan ekoizten da, epitelioan barrena garraiatzen da, mikroorganismoei lotzen zaie mukosa-organoen argietan eta neutralizatu egiten ditu (8-13. irudia). ETC-zientzia, zuzenbidea   Oinarrizko immunologia, Askoren artean (Nahikari Gabilondo / Alfontso Mujika), EHU/UPV, 2019

9 a itsatsi (corpusean ez dago; ETCn 21 agerraldi)

Hitz batzuek eta zenbait izen berezik, "a itsasia" dute, hau da, berezkoa dute amaierako "a" eta ez da mugatzailea. Hitz batek a itsatsia duen ala ez jakiteko, hiztegian begiratu behar da. ETC-entziklopedia   A, Wikipedia

"Labana" hitzak "-a itsatsia" du. ETC-entziklopedia   Labana, Wikipedia

Abiatze bat mugagabean, bere a itsatsita galdua duela. ETC-prentsa   Berria, 2006-07-13

Esate baterako, Nikolas Ormaetxea "Orixe"ri bere meza liburu ospetsua egin zuenean buruan sartu zitzaion pluralizantea kentzea, eta "gu hurbiltzen gatzaizkizu" esan beharrean, "gu hurbiltzen gatzaizu" zioen; gainera, "a" itsatsiak kendu zituen... ETC-prentsa   Argia, 2004-10-03

Berriemaileak dio estatua (-a itsatsiarekin) eraistean, manifestatzaileek zera adierazi nahi dutela, Errusiarekin loturarik izan beharrean, Europarekiko harremanak sendotzeko borondatea. ETC-prentsa   Berria, 2013-12-12

Delako 'a itsatsi' famatuaz ahaztuko gara hemen. ETC-zientzia, zuzenbidea   Hizkuntzari itzulia 80 hizkuntzatan, Beatriz Fernandez, Jon Ortiz de Urbina, UEU, 2007

Baina Txillardegik euskaraz kontatu zuen, eta euskara batuaren esparruan azpimarratu zuen mugagabea gorde eta ongi erabili beharra, "-a" itsatsia duten hitzen berezitasuna, etab. ETC-literatura, saiakera   Jakin aldizkaria, 194_ 195 zbk., 2013 - urtarrila_ apirila

Iparraldekoetan ezin jakin genezake nola den, aita izanik atzean geratzen dena (gainera hitz horrek -a itsatsia darama eta mugagabean erabiltzen da, norberarena bada). ETC-zientzia, zuzenbidea   Hire bordatxoan. Txipi Ormaetxea omenduz, Askoren artean, EHU/UPV, 2016

10 A koentzima (corpusean ez dago; ETCn 27 agerraldi)

A koentzima (CoA edo CoA SH laburtua) gantz-azidoen beta oxidazioan eta biosintesian parte hartzen duen garrantzi handiko koentzima da. ETC-entziklopedia   A koentzima, Wikipedia

Orduan, organismoa gantz-azidoetatik energia lortzen saiatutakoan, azetil-CoA metatzen da A koentzima askerik geratzen ez den arte, oxalazetatorik eza dela eta. ETC-zientzia, zuzenbidea   Elikagaiak, elikadura eta dietetika, Edurne Simon, Bittor Rodriguez, Idoia Labayen UEU, 2007

A koentzima deritzon bitarteko biologiko garrantzitsu baten merkapto taldea da funtsezko osagaietako bat (A koentzimaren laburdura HSCoA da; 19-4 irudia). ETC-zientzia, zuzenbidea   Kimika organikoa, Askoren artean, EHU, 2008

Azido lipoikoa, A koentzima, tiamina pirofosfatoa, glutationa, biotina, 5'-adenililsulfatoa eta 3'-fosfoadenosinaren osagaia. ETC-zientzia, zuzenbidea   Landare-fisiologia, Askoren artean, EHU, 2014

11 A Lineal

Minoiko Ertain II-tik Minoiko Ertain III-rako trantsizioan bi idazkera hieroglifiko banatu, aurreko denboraldiaren hasieran aldi berean agertu zirenak, bat-batean eta erabat ordeztu zituen beste idazkera lineal batek (A Linealak) 14.  Iñaki Mendiguren   «Historiaren azterketa II» - A.J. Toynbee, 2000 - 60. orr.

12 A lipoproteina (corpusean ez dago; ETCn agerraldi 1)

Gehienetan lipoproteina espezifiko bat, A- lipoproteina zehazki, neurtzen da kardiopatien arrisku faktore garrantzitsua delako. ETC-entziklopedia   Arteriosklerosi, Wikipedia

13 a organiko

Euskaltzainek ahozko euskal tradizioaren kontra toki izenetan -a organikoa jartzeko erakusten duten grinaren lepotik barre egiten du Patziku Perurenak- a orgasmikoa aipatzen duenean.  Iñaki Arranz   «Hitza azti», 2006 - 172. orr.

14 A probitamina (corpusean ez dago; ETCn 16 agerraldi)

Azenarioa betakaroteno bat da (A probitamina), zurgatu ondoren organismoak A bitamina bihurtuko duena. ETC-prentsa   Goienkaria, 2005-05-13

Zitrikoek, adibidez, C bitamina, A probitamina eta azido foliko asko daukate, eta horregatik gomendatzen du egunean jaten den fruta anoetariko bat zitrikoen taldekoa izatea. ETC-prentsa   Berria, 2012-02-08

Arroz-landareen hostoetan p-karoteno (A probitamina) asko sintetizatzen bada ere, arrozaren endospermoak -alearen parterik handiena osatzen du- ez ditu normalean p-karotenoaren biosintesi-bidezidorraren hiru urrats egiteko behar diren geneak espresatzen (2.20A IRUDIA). ETC-zientzia, zuzenbidea   Landare-fisiologia, Askoren artean, EHU, 2014

Kantaxantinak A probitamina izaera du, hau da, bitan zatitu eta A bitamina erretinola (A bitamina) sortzen da. Bestalde antioxidatzaile oso eraginkorra da eta erradikal askeek ADNari eragindako kalteen konponketa estimulatzen du. ETC-entziklopedia   Kriptoxantina, Wikipedia

15 gripearen A birus (corpusean ez dago; ETCn 2 agerraldi)

Alemaniako MSZ Institutuak, ordea, gripearen A birusaren kontrako (kasuen %65en sortzailea) bide eraginkorra aurkitu duela esan du. ETC-prentsa   Egunkaria, 2001-02-16

Gripearen A birusaren kasuan, harizpi bakarreko zortzi zati linealetan banatuta dago genoma, eta zatien tamaina 890 eta 2.341 nukleotido bitartekoa da. ETC-zientzia, zuzenbidea   Mikroorganismoen biologia Askoren artean, EHU, 2007


a2 1 interj ustekabea, harrimena, miresmena, oinazea... adierazteko erabiltzen den hitza. ik o2; oi1; ai.

A, ez zidan horrelakorik entzun nahi ikaskide aberatsak.  Pello Lizarralde   «Denak hasperenka» - Gianni Celati, 2005 - 78. orr.

A, bai, zera... -harik eta erabakia bereganatu arte-: Ez, ez ditut belarriak estali, ezta estaltzeko asmorik ere!  Joanes Urkixo   «Gerlari zuria», 2004 - 168. orr.

-A bai!... Extrapolazio ausarta!  Piarres Aintziart   «Azken apeza», 2005 - 69. orr.

-A, bai -esan zuen Terrik-.  Koro Navarro   «Zertaz ari garen maitasunaz ari garenean» - Raymond Carver, 2003 - 153. orr.

-A bai?, hitz hori eman zenuen? -galdetu zuen bizi-bizi-.  Ander Irizar   «Eszterren ondarea» - Sandor Marai, 2003 - 107. orr.

-A, hori bertzerik duk! Eta hire aitamak?  Michel Oronoz   «Oilandoiko ermita», 2001 - 74. orr.

-A, ba nire atean jota ez dute asmatu.  Anton Garikano   «Bederatzietatik bederatzietara» - Leo Perutz, 2003 - 13. orr.

-A, bai? Oraintxe ikusiko duzue...!  Joan Mari Irigoien   «Ipuin batean bezala», 2002 - 33. orr.

2 a ze parea

Gure solasa entzunda irri egin digute bertzeek: A ze parea.  Xabier Montoia   «Baina bihotzak dio», 2002 - 152. orr.

"A ze parea", pentsatu nuen nire artean.  Edorta Jimenez   «Kilkerren hotsak», 2003 - 117. orr.

-Atzo ikusi al zenuten Jurado telebistan? A ze parea...  Jon Maia   «Riomundo», 2005 - 165. orr.

3 a zer (310 agerraldi; orobat a ze, 178 agerraldi)

A zer nolako arbitrajea!  Sonia Gonzalez   «Ugerra eta kedarra», 2003 - 52. orr.

A zer plazerra izanen dudan mendeku harturik!  Jon Muñoz   «Harreman arriskutsuak» - Choderlos de Laclos, 1997 - 324. orr.

A ze esanguratsuak elkarri zuzentzen dizkieten begirakuneak, burlaizezko zirimolaren erdian!  Berria - Kultura   2006-01-03

-Beharrik ez zaie alkoholemia azterketa egiten hildakoei, bestela a zer zigorra hartu beharko zuten geure bi lankideek!  Koldo Izagirre   «Agirre zaharraren kartzelaldi berriak», 1999 - 191. orr.

A ze gezurtia! Orain sinestera heldu direna da hori!  Berria - Euskal Herria   2004-09-05

A ze lanak! Denak beste gizon txiki bibotedun horri eman genizkion, ea horrela kaka ondo egiten duen...  Jon Maia   «Riomundo», 2005 - 166. orr.

A ze aurpegia jarri behar duten alderdiko handi-mandiek maritxu alu bat bidaltzen diedala ikusita!  Alberto Ladron Arana   «Eguzki beltzaren sekretua», 2004 - 25. orr.

-A zer gauza inportantea egin duzuna!  Agurtzane Juanena   «Esan gabe neukana», 2003 - 81. orr.

-A zer azeria zaren negoziotan, Lucy -diot ahopetik.  Oskar Arana   «Brooklyngo erokeriak» - Paul Auster, 2006 - 219. orr.

-A zer ikara eman didazun!  Aingeru Epaltza   «Rock'n'roll», 2000 - 210. orr.

Ulises hemen balitz, a zer zigorra emango liekeen ezkongai horiei guztiei, Telemakok lagunduta!  Juan Kruz Igerabide   «Ulises» - Homero, 2000 - 131. orr.

Axenario gure artean izanda, a ze inbidia besteek!  Itziar Otegi   «Axenario» - Jules Renard, 2006 - 97. orr.

4 a zer azeria

-A zer azeria zaren negoziotan, Lucy -diot ahopetik.  Oskar Arana   «Brooklyngo erokeriak» - Paul Auster, 2006 - 219. orr.

5 a zer nolako (44 agerraldi; orobat a ze nolako, 3 agerraldi)

A zer-nolako barre eta algarak egin zituzten egun hartan arratsaldean Gasteizko Dato kalean ibiltzera ateratakoek!  Berria - Euskal Herria   2004-07-04

- A zer nolako ohoreak egin dizkioten honi heldu garen lurralde guztietako gizakiek!  Juan Kruz Igerabide   «Ulises» - Homero, 2000 - 62. orr.

Eta a zer nolako aurpegiera eta keinuak, zera esanez bezala: ich weiss!  Fernando Rey   «Paradisuko Almanaka» - Gianni Celati, 2005 - 207. orr.

Zelaietan a ze nolako lasterraldiak egiten dituen!  Gotzon Garate   «Zakurra, zeure laguna», 2002 - 153. orr.

Gainera, a zer-nolako senargaia duen! -Ruthek inozoki egin zuen barre.  Lopez de Arana   «Manhattan Transfer» - John Dos Passos, 1999 - 195. orr.

A zer nolako suertea nuen esan zidan, italieraz; ez ninduelako ingelesa ulertzeko gai ikusten, antza.  Ramon Saizarbitoria   «Gorde nazazu lurpean», 2000 - 167. orr.

A zer-nolako arrainak aterako ditudan!  Itziar Otegi   «Axenario» - Jules Renard, 2006 - 143. orr.


a3 latinezko preposizioa, zenbait esamolderen parte dena.
1 a cappella (orobat a capella)

Soprano-ahots bat goratu zen lantegian, eta a cappella abestu Bachen kantata bateko aria: Ich habe genug.  Jon Muñoz   «Loroaren teorema» - Denis Guedj, 2006 - 119. orr.

Zuberotarrek 1950eko hamarkadan grabatu kantuak berreskuratu ditu Elkarrek 'Xiberoko kantüak' diskoan; garai hartako ahotsak eta herri kantu ak dakartza, guziak 'a cappella' direla  Berria - Kultura   2004-03-03

Gainera, lehiaketa bi sail nagusitan banatu dute: a cappella-koa eta soinu laguntzazkoa  Berria - Kultura   2006-03-17

Mendietan gaindi kantu herrikoiak a cappella kantatzen dabilen artzaina.  Berria - Kultura   2004-09-03

Kontzertua: Xuberotar kantuak a cappella.  Herria   2004-02-12

2 a fortiori

Orain, historian izandako eraso arrakastarik gabeko erasoen emaitzen adibideak hartzen baditugu, ez garaile erantzundakoarenak, porrot egiten duen erasotzailearenak baizik, ohartuko gara a fortiori latzak izan zirela ondorengo erronkak.  Iñaki Mendiguren   «Historiaren azterketa II» - A.J. Toynbee, 2000 - 252. orr.

A fortiori, heldu baten zelula-guneak, beraz, ezgauza dira hartarako.  Juan Garzia   «Sagua, eulia, eta gizakia» - François Jacob, 2004 - 30. orr.

Jakina, horrelako "estetika" bat, ahal den espezifikotasun gutxien duena, pinturarako bezala musikarako ere berdin balioko duena, ezin izan daiteke historian zehar izan diren estetika desberdinen azterketa bat, ez, a fortiori, estetika arauemaile bat.  Josu Zabaleta   «Irudia» - Jacques Aumont, 2004 - 282. orr.

Bestalde, a fortiori haren zertasuna ezin daiteke osatua izan, horrela atributuak alderdi biak adierazi dtzan, eta, are arrazoi handiagoaz, ezin ukan dezake atributuaren bidez adieraz daitekeen akzidenterik ere.  Xabier Kintana   «Alderraien gidaria» - Mose ben Maimon, 2006 - 143. orr.

3 a posteriori

Baina a posteriori konturatu naiz horretaz guztiaz.  Anjel Lertxundi   «Mentura dugun artean», 2001 - 98. orr.

Gaiez, kokalekuz, anekdotaz desberdinak; a posteriori irakurrita, sortzez iturburu beretik sortuak, antolamenduz helburu berera bideratuak: etsimenetik etsimena adieraziz etsimena gainditzeko ekimen etengabeak.  Josu Zabaleta   «Fantasiazko ipuinak» - Guy de Maupassant, 2000 - 16. orr.

Generoei buruzko diskurtsoa a posteriori dator.  Berria - Kultura   2004-07-01

Orain Iraken antzeko zerbait gertatzen ari da eta oso a posteriori ari gara ikusten.  Berria - Harian   2005-12-04

Hori a posteriori egitea onartzen bada, eta de facto onartzen da, zergatik ez onartu aldez aurretiko "operazio" sinpleago eta sufrimendu gabea helburu bera iristeko?  Pello Salaburu   «XX. mendearen argi-itzalak», 2001 - 121. orr.

Eta martiri izaiteko jaio denak jakin beharko likek, bertzalde, ezen martiriak eta martirien odola a posteriori direla emankorrak, noiz eta haien kausak aitzina egiten baitu....  Joan Mari Irigoien   «Lur bat haratago», 2000 - 262. orr.

Hala ere, adierazpen horiek denak a posteriori jaso dira, Txikiaren azken beltza ezagutu ostean.  Xabier Mendiguren Elizegi   «Arbelaren gainean», 2004 - 106. orr.

Azken demonstrazio horretan Jainkoaren existentzia "a posteriori" erakutsi nahi izan dut, demonstrazioa errazkiago uler zedin.  Piarres Xarriton   «Etika» - Spinoza, 1997 - 53. orr.

Iragarpena a posteriori da igarpen -"Ene, asmatu ere, asmatu egin zuen!".  Edorta Agirre   «Baietz okerreko bidea aukeratu! », 2006 - 9. orr.

Gertaeren irakurketa engainagarria zen hura, a posteriori eginiko irakurketa.  Jon Muñoz   «Loroaren teorema» - Denis Guedj, 2006 - 416. orr.

4 a priori

Irudiak - objektu ikusgarria, begiak, urrutitik pertzibitzeko organoak, organo hotz horrek ikus dezan sortua izanik - atsegina eman dezakeenik ez da ageriko gauza, a priori behintzat.  Josu Zabaleta   «Irudia» - Jacques Aumont, 2004 - 289. orr.

Ahalmen hauek guztiek erabilera enpirikoaz gain transzendentala ere badute, formari besterik ez dagokiona eta a priori ahalgarria dena.  Ibon Uribarri   «Arrazoimen hutsaren kritika» - Immanuel Kant, 1999 - 289. orr.

Baina, a priori, ez da ikusten zerk ezar liezaiokeen ezaguerari halako muga, eta horrenbestez bere gisa gelditzera behartu ikerkuntza.  Juan Garzia   «Sagua, eulia, eta gizakia» - François Jacob, 2004 - 192. orr.

Silabatan egindako zatiketa ere ez dagokio inolaz ere a priori hizkuntzari.  Isabel Arrigain   «Hizkuntzalaritza orokorreko ikastaroa» - Ferdinand de Saussure, 1998 - 139. orr.

Gure galderari emandako a priori-zko erantzun emozional-pare bat geratzen zaigu, zibilizazioen euren lekukotasuna aztertu baino lehen kontuan hartu beharrekoa.  Iñaki Mendiguren   «Historiaren azterketa II» - A.J. Toynbee, 2000 - 355. orr.

Integrazio proiektu onest bat logikoki inposiblea da, beraz, a priori?).  Joxe Azurmendi   «Euskal Herria krisian», 1999 - 149. orr.

A priori, Silveira bertzeen gainetik dagoela ematen du.  Berria - Kultura   2006-04-01

Lehenengo eta behin, Jaurlaritzarekin a priori bat lantzea proposatzen dut, arazo ekonomiko jakin batzuei nola aurre egin inprobisatzen ez egoteko.  Berria - Euskal Herria   2004-03-16

Gaur egun, kulturan eta erlijioan gero eta aniztasun handiagoa dago Espainian, eta a priori oker asko ere dabiltza bueltaka.  Berria - Harian   2005-09-17

Alde biko laguntza ez bezala, alde askoko laguntza, guztizko laguntzaren %30 dena, ez dago a priori herrialde emaileen merkataritzazko edo estrategiazko helburuen mende.  Koro Navarro   «Ekonomiaren globalizazioa» - Jacques Adda, 2004 - 115. orr.

Ez du, bada, horrek erran nahi Jainkoaren existentzia ez datorrela "a priori" oinarri berberetik.  Piarres Xarriton   «Etika» - Spinoza, 1997 - 53. orr.

Eta hainbat euskaldun ezaguni galdetegi bat helarazten dionean ere - Koldo Mitxelena, Jose Antonio Loidi eta Antonio Valverderi -, euskararen bidez frogatu behar duen a priori baten bidez abiatutakoa da galdetegia; egiaren bila abiatu baino, bere egia estetikoa konfirmatuko dioten iritzien eta adibideen bila ari da.  Anjel Lertxundi   «Mentura dugun artean», 2001 - 134. orr.

Gizakiaren jardunari buruz, Kanten ustezko 'a priori' batez arrazoimenari dario dena: legea, inperatiboa, arrazoizko beharra: "Honetan datza karaktere moralaren balioa, konparaziorik gabe garaiena dena: ongia egiten duela ez joerek eraginda, beharrak baizik".  Jenaro Garate   «Gizakia maitagogoa da», 2001 - 55. orr.

A priori ez dut izaten genero-errebindikaziorik egiteko asmorik, edo hau edo bestea esaten pose koiuntural gisa, egoera batzuen aurrean ni neu kokatzeko idazten baitut.  Ana Urkiza   «Zortzi unibertso, zortzi idazle», 2006 - 373. orr.

"A priori arrazoituz gero, edozer gauzak dirudi gai beste edozer sortarazteko.  Patziku Perurena   «Trapuan pupua», 2001 - 303. orr.

Bazirudien sekula ez zuela seme-alabarik sortu nahi izan zeren, esaten zuenez, seme-alabak ekartzeko gogo handia izan arren, inork ez baitaki, a priori, egiteko gauza den ala ez, gizakien kontroletik kanpoko kontu zehazgaitzek baldintzatzen baitute hori.  Bego Montorio   «Napomuceno da Silva Araujo jaunaren testamentua» - Germano Almeida, 2003 - 140. orr.

Etsaiak bere lekuak a priori defenditzen ditu beti.  Josu Zabaleta   «Gerrako pilotu» - Antoine Saint-Exupéry, 2003 - 37. orr.

5 a tempo (corpusean ez dago; ETCn 11 agerraldi)

"A tempo": uneko tempo aldaketa baten ondoren, pasartean erabiltzen ari zen tempora itzultzeko. ETC-entziklopedia   Tempo, Wikipedia

(a tempo) Baina neure izen ona ostu nahi didana... ETC-literatura, saiakera   Ulises, James Joyce (Xabier Olarra), Igela, 2015

Ritardandoa bukatu da eta a tempo doa orain, eta ez hori bakarrik, baizik eta denbora azkartzen, notak iluntzen, eta gaua etortzen hasi da Musika Eskolako pianoko gelara, arratsaldeko bostetan, ez horrenbeste Chopinen Nokturnoen kulpagatik, ezpada Marenek berak ekarri duelako gaua sabaipera. ETC-literatura, saiakera   Maren, Alaine Agirre, Erein, 2017


aa (orobat aaa, aaaa, aaaaa g.er. eta aaaaaa g.er.) 1 interj zerbaitez konturatzea adierazteko erabiltzen den hitza.

Ilargia, berriz? Aa!, horri egunean eguneko martxan erreparatu behar zaio.  Pello Zabala   «Naturaren mintzoa», 2000 - 149. orr.

Aa! Barkatu, barkatu! Goiko latin bertsoa bota eta gero, ia-ia itzulpenik gabe utzi zaitut.  Pello Zabala   «Naturaren mintzoa», 2000 - 391. orr.

-Aaa! Eta nolakoak dira haiek?  Pablo Sastre   «Eguzkipekoak», 2003 - 215. orr.

Aa!, eta beste kontu bat: ilbeheran, lan zailtxoenak ere, errazago menderatuko dituzu, borondateak aiseago egiten du lan, ilargia beheraka doanean; gorputzak indarrerako enbarazu guttiago duke, dirudienez.  Pello Zabala   «Naturaren mintzoa», 2000 - 486. orr.

Hark, hariaren beste puntan, motel aire batekin beti gauza bera errepikatzen zuen: "Aaa bon, aaa bon, aaa bon...".  Daniel Landart   «Anaiaren azken hitza», 1999 - 41. orr.

-Aaa! -esan zuen izeba Margek, ezpainak miaztuz eta brandy-edalontzia, hutsik, mahaian utziz-.  Iñaki Mendiguren   «Harry Potter eta sorgin harria» - J.K. Rowling, 2000 - 28. orr.

Aaa... mutu bat ateratzen dute biek, Sophie-k interesatuaren begirada batez lagundurik, Gérard-ek begitarte huts batekin, gaiaz duen arreta guziaren lekuko.  Eneko Bidegain   «Anbroxio», 2002 - 133. orr.

2 oi!

Aa ze ikuskizuna ikusi berri dudan!  Berria - Kirola   2004-06-18

Hortxe, hortxe; ez, beheraxeago; ezkerrerago; bai, hortxe, fuerteago; aaa!  Luis Elberdin   «Sexua noiznahi», 2005 - 140. orr.


aaa ik aa.

aarondar izond Aaronena, Aaroni dagokiona.

Aarondar apaizok, izan konfiantza Jaunarengan: bera duzue laguntzaile eta babesle!  Elizen arteko biblia   Sal 115,10

Aarondar apaizok, bedeinkatu Jauna!  Elizen arteko biblia   Sal 135,19


aba iz elizgizonen titulua, izen-deituren ondoan ezartzen dena. ik aita 4; anaia.

Euskaltzaindiak batasunari begira antolatu zituen batzarretan, berriz, Ayengiz'tar Iñaki Aba Txotiñoduna agertu zen jatorrizko euskarara itzultzearen alde.  Koldo Zuazo   «Euskara batua», 2005 - 112. orr.


ababor (ETCn 196 agerraldi; orobat abaor g.er.) 1 iz ontziaren ezkerraldea, brankara begiratuz. ant istribor.

Eta ababorreko bandatik galduko da balea.  Joseba Sarrionandia   «Lagun izoztua», 2001 - 380. orr.

Ánimas ontzian guri meza eman ziguna txopako gazteluko ababorreko hegalpean zegoen, liburutxo baten harira ahopeka otoi egiten; itxuraz, behintzat.  Edorta Jimenez   «Sukar ustelaren urtea», 2004 - 293. orr.

Karrakaren ababorreko amulako azken txikotari korapiloa neuk egin nion, eta oinen azpiak lehorrean nituelako, bestela zin egingo nukeen ontzian segitzen nuela.  Edorta Jimenez   «Sukar ustelaren urtea», 2004 - 56. orr.

Isasiren ganbara madarikatua, sukar ustelak jo gintuenez gero inork ere, itxura batean behintzat, zapaldu gabea, begien aurrean neukan, ababorreko mandako beirate dotorez barna sartzen zen eguzkiaren argitan lo bezala.  Edorta Jimenez   «Sukar ustelaren urtea», 2004 - 238. orr.

Hango azken lurmuturra karrakaren txopa baino atzerago utzi ostean lema istriborrera osorik sartuz branka ababorrera zehatz artezturik, hegoaldera jo genuen.'Trabestu!  Edorta Jimenez   «Sukar ustelaren urtea», 2004 - 13. orr.

' eta ababorrera egingo duzue astiro.  Joseba Sarrionandia   «Lagun izoztua», 2001 - 280. orr.

Aurrekoaren aparra desegin orduko egin behar zen salto, batelaren gila azpitik pasatu, ababorretik ahalik eta arinen igo eta berehala, bitsa galdu orduko, istriborretik dzanga berriro.  Joseba Sarrionandia   «Lagun izoztua», 2001 - 70. orr.

Olagarro jigant baten besoak ziruditenak eta untzia kupidagabeki astintzen eta inarrosten zutenak, ababorretik eta istriborretik, brankatik eta popatik.  Joan Mari Irigoien   «Lur bat haratago», 2000 - 464. orr.

Ababorrera eta istriborrera egin zuten aski bateratsu, eta, aldasarean gaindi aterarik beren aurpegi beltzak, itsaso makurrari egin zioten opari nahaste hura.Ontziak bira erdi bat egin zuen ababor aldera, eta tximista bezala abiatu zen gero norabide hartan.  Juan Garzia   «Bizi alegiazkoak» - Marcel Schwob, 2002 - 154. orr.

Ez ginen ababor ez istribor aldera biratu.  Joxan Elosegi   «Durduzaz eta dardaraz» - Amélie Nothomb, 2003 - 117. orr.

San Jose XIII.a traineru etzanagoa da, eta haizeak edo olatuek ababor edo istriborretik jotzean errazago eramaten da.  Berria - Kirola   2004-09-07

Beste zabra baten ababor mandaren parean igaro ginelarik ohartu nintzen zergatik zitzaidan dena hain arrotz.  Edorta Jimenez   «Sukar ustelaren urtea», 2004 - 243. orr.

hitz multzoen maiztasunak (gutxienez 3 aldiz agertzen direnak)

eta ababorreko (3)


abade (ETCn 196 agerraldi; orobat abat g.er. eta abate g.er.) 1 iz gizonezkoentzako monasterio bateko burua, apaizteko esku duena. ik abadesa.

Meza Bastidan eman zuen Dom Moreau, La Pierre Qui Vire-ko abade eta Frantziako beneditarren buruak.  Xipri Arbelbide   «Janpierre Arbelbide», 2005 - 52. orr.

Orreagako abadea eta Arnegiko, Luzaideko eta Zaroko erretoreak joan ziren hileta-elizkizunak egitera.  Koro Navarro   «Zalakain abenturazalea» - Pio Baroja, 2006 - 223. orr.

Kondeek gerrara gizon libreak eramaten zituzten bezala, leudeek ere beren basailu edo azpibasailuak eramaten zituzten; eta apezpikuek, abadeek edo haien ordezkariek.  Iñaki Iñurrieta   «Legeen espirituaz II» - Montesquieu, 1999 - 285. orr.

Ospakizun handirako prestatua dagoen lekura iristean, kardinal, gotzain eta abadeen multzo goresgarria Aita santuaren inguruan kokatzen da.  Askoren artean   «Asisko Frantzizko, Asisko Klara», 2002 - 263. orr.

Halakoxeak ziren apezpikuen, abadeen, kondeen eta beste handien arteko eztabaidak; haiek, erregeak epaitzen zituen, bere basailu nagusiekin.  Iñaki Iñurrieta   «Legeen espirituaz II» - Montesquieu, 1999 - 226. orr.

Liskarrak besterik ez ziren ikusten jaunen eta apezpikuen artean, kapareen eta abadeen artean.  Iñaki Iñurrieta   «Legeen espirituaz II» - Montesquieu, 1999 - 321. orr.

Arretaz ari da arakatzen komentuko abadeak ezkutaleku horretan giltzapean gordetzen dituen liburu debekatuen egileen izenak.  Josetxo Azkona   «Patata soro bat», 2004 - 131. orr.

Perugia elizbarrutiko San Justino monasterioko abadeak Frantzisko santuarekin topo egin zuen bidean.  Askoren artean   «Asisko Frantzizko, Asisko Klara», 2002 - 342. orr.

-Komentu honetako kontuak ezagutu nahi nituen nik, eta aspaldi batean bertako abade izan zinenez...  Xabier Mendiguren Elizegi   «Errautsen distira», 2002 - 43. orr.

Abadeak eta lekaideek, ahal zuten neurrian, pozik eman zieten behar zutena.  Askoren artean   «Asisko Frantzizko, Asisko Klara», 2002 - 1157. orr.

Mateo, Saint-Denisko abadea.  Iñaki Iñurrieta   «Legeen espirituaz II» - Montesquieu, 1999 - 238. orr.

Dubos abadeak lege salikoan oinarritzen du bere iritzia.  Iñaki Iñurrieta   «Legeen espirituaz II» - Montesquieu, 1999 - 302. orr.

Kresala liburuan bilduak bide zituen Txomin Agirre abadeak orduko kontu tristeak.  Pello Zabala   «Naturaren mintzoa», 2000 - 145. orr.

Kaperara noa eta aita abadeari keinu egiten diot, atera dadin.  Marzel Etxehandi   «Alemaniara deportatua» - Grégoire Joannateguy, 2003 - 12. orr.

Belokeko aita abadea ere haien artean.  Marzel Etxehandi   «Alemaniara deportatua» - Grégoire Joannateguy, 2003 - 90. orr.

San Atanasioren San Antonio Abadearen Bizitza-tik testualki hartua.  Askoren artean   «Asisko Frantzizko, Asisko Klara», 2002 - 344. orr.

Arren eta arren egun bat gehiago gelditzeko bisitan eskatzen zion Benito abadeari.  Pello Zabala   «Naturaren mintzoa», 2000 - 71. orr.

Ohitura hauen haritik, harakinek ere beren zaindaritzat hartu zuten Antonio abade santua.  Pello Zabala   «Naturaren mintzoa», 2000 - 32. orr.

Bide horretarik zoazela, ezkila edo kanpai baten hotsa adituko duzu halako batean, edo txori baten kanta, Birila izeneko Leireko abat hark edo bertze anitz lurraldetako monjeek bezala, edo bertze zernahi adituko duzu, eta oharkabean ohartuko zara orduan ezen oinpean duzula gailurra.  Joan Mari Irigoien   «Lur bat haratago», 2000 - 348. orr.

2 apaiza.

Andres Untzain abadea Saseta batailoian kaperau egon zela.  Edorta Jimenez   «Hemingway eta euskaldunak zerbitzu sekretuetan», 2003 - 20. orr.

Hala esan zuen abadeak, sotanaren goiko botoiak askatzen zituen artean.  Joseba Sarrionandia   «Kolosala izango da», 2003 - 36. orr.

Hona, Kubara, Espainiako gerraren garaian etorri zen abade euskaldun batena bilatzen dudala diotsot. Mindurik, ezindurik, gizon abade haren biografia osatzea duintasun afera nuela begitandu zitzaidan.  Edorta Jimenez   «Hemingway eta euskaldunak zerbitzu sekretuetan», 2003 - 96. orr.

Nik ez daukat ezer abadeen alde, baina estimatuko nuen horrelako apaiz bat parean egokitu izan balitzait.  Joxerra Garzia   «Kurrin-kurrun vitae», 2004 - 32. orr.

Mundu guztiak jaurtitzen zizkiean arrosak prozesioan zihoazen militarrei eta abadeei eta mariaren alabei eta guraso zintzoei eta komunioa egin barriei eta...  Koldo Izagirre   «Nik ere Germinal! egin gura nuen aldarri», 1998 - 46. orr.

Abade gogorra eta zantar samarra egoan orduan Lemoizen eta, eleizara joan ezik, nonor jaiegunean soloan beharrean ibili zala jakiten baeban, hurrengo domekan pulpitutik kondenaten eban.Aldaketa bakarra komisario politikoaren ordez abade ortodoxoa zegoela han, hizketan.  Xabier Amuriza   «Rufino Arrola, Vulkanoren atzamarrak», 2002 - 55. orr.

Askotarikoak ziren lantegi hori betetzen zutenak, denak ere bertsozale: abade bertsozaleak (Don Juan txikia, Joxe Mari Aranalde...), hedabideetako pertsonak (Joxe Mari Iriondo) [...].  Andoni Egaña   «Hogeita bina», 2004 - 140. orr.

Beste hau garratz eta kaustikoago da: Garizuma ta Astesantua, abadientzat!  Pello Zabala   «Naturaren mintzoa», 2000 - 92. orr.

3 abade egin (corpusean ez dago; ETCn 2 agerraldi)

Ondoren, abade egin nintzen, eta nire beste bi kiderekin Bizkaiko giro euskalduneko leku batera bideratzeko eskatu genuen. ETC-prentsa   Berria, 2016-04-24

4 abade etxe (ETCn 196 agerraldi; orobat abadetxe 92 agerraldi eta abatetxe 104 agerraldi) abadia.

Xaramelak Belokeko abade etxean eskaini dituen kontzertuen kalitatea ere ongi sentitua izan dela atseginekin jakin dute biltzarkidek.  Herria   2001-06-14

Jendea bazabilan trumilka abadetxearen inguruan.  Michel Oronoz   «Oilandoiko ermita», 2001 - 179. orr.

Abatetxeko ostatuko gelek telefonoa zuten.  Iban Zaldua   «Gezurrak, gezurrak, gezurrak», 2001 - 73. orr.

5 abade mitradun (corpusean ez dago; ETCn 4 agerraldi)

Eta sagarako ezkil-hotsa entzunda, burualdean gurutzekari bat zuela, akolito, intsentsulari, intsentsu-ontzilari, irakurle, diakono eta subdiakonoekin, prozesio santuak aurrera egin zuen, eta aurkitu zituen abade mitradunak, priore eta aita-nagusi eta monje eta fraideak. ETC-literatura, saiakera   Ulises, James Joyce (Xabier Olarra), Igela, 2015

Aita santuak, apezpikuek, apaiz abade mitradunek eta beste zenbait klerikok elizkizunetan erabiltzen dute. ETC-entziklopedia   Mitra (burukoa) Wikipedia

6 abade nagusi (corpusean ez dago; ETCn 26 agerraldi)

Kontzertu onenetan, Hell Doradoko liturgiak agintzen du bertako abade nagusi Juan Uriartek txapela mexikarra jantzi behar diela taldekideei. ETC-prentsa   Argia, 2018-03-04

Aurreneko emanaldian, besteak beste, Jesusek apostoluekin egindako azken afaria, baratzeko otoitzaldia, Jesusen atxiloketa eta Kaifas abade nagusiaren aurrean egindako epaiketa antzezten dituzte. ETC-prentsa   Bizkaiko Hitza, 2012-04-06

Abade nagusia monasteriotik irten zen baratzera joateko. ETC-literatura, saiakera   Trilogia hiperlaburra, Karlos Linazasoro, Elkar, 2016

Eguzki gorri batek argitu eta berotzen zuen mundua, Orreagako harresi eta hormetan hazten zen huntza lehortuaz, Abade nagusia gelara etorri zitzaidanean. ETC-literatura, saiakera   Herejeen alaba, Ander Berrojalbiz / Joseba Sarrionandia, Pamiela, 2017

Zilarrezko Plateraren Abade Nagusia, Wuesnoykoa, behor gainean joan arren platera batean jarritakoaren itxura egiten zuena, esanez eze "ez dagoela suak egosiko ez duen animaliarik". ETC-literatura, saiakera   Ulenspiegelen elezaharra, Charles De Coster (Koldo Izagirre), Elkar/Alberdania, 2007

Apaiz nagusia, apaizburu edo abade nagusi Itun Zaharreko erlijioko apaizen burua zen. Gurtza eta sakrifizioak koordinatzen zituen, hasieran tabernakuluan, gero Jerusalemgo tenpluan. ETC-entziklopedia   Apaiz nagusi (judaismoa) Wikipedia

1835eko martxoaren 13an, goizaldeko laurak aldera, Eibarko urbanoek Ziortzara ailegatu, eta bertoko abade nagusi eta kanonikoak preso hartuta Eibarrera eraman zituzten, Ziortzak ez zuelako ordaindu elizaurreari zegokion anoa kopurua. ETC-zientzia, zuzenbidea   Debarroko Oasi Liberala. Aitzindarien bila. Eibar, 1766-1876, Gotzon Iparragirre, UEU, 2008

Mariano Jose de Ibarguengoitia Bilboko abade nagusia izan zen eta DA gaztea Ondarroatik Bilbora ekarri zuen berarekin abade-etxean bizi izan eta seminarioan sartzeko ikasketak egin zitzan. ETC-zientzia, zuzenbidea   Hamaika euskal literato eta Jainkoa, Sebastian Gartzia Trujillo, EHU/UPV, 2016

Ekin zion monasterioak sortu eta erreformatzeari, guztien abade nagusi izatera helduz. ETC-zientzia, zuzenbidea   Euskaldunak eta karolingiar iraultza, Iñaki Lopez de Luzuriaga Martinez, UEU, 2016

hitz multzoen maiztasunak (gutxienez 3 aldiz agertzen direnak)

abade bat (7); abade batek (7); abade bati (5); abade eta (9); abade hori (5); abade jaunak (3); abade zahar (3); abadea bera (3); abadea bere (4); abadea ere (7); abadea eta (9); abadea zertxobait (3); abadea zertxobait aldendu (3); abadeak esan (3); abadeak eta (7); abadeak ez (3); abadearen ikustera (3); aita abadea (26); aita abadea ere (4); aita abadeak (5); aita abadearen (10); andres untzain abadea (4); andres untzain abadearen (3); azkue abadea (3); belokeko abadea (3); belokeko aita abadea (3); du dubos abadeak (3); dubos abadeak (27); dubos abadearen (10); erantzun zion abadeak (3); eta abade (3); eta abadeak (6); eta abadeak eta (3); eta abadearen (3); eta abadeari (4); gure aita abadea (3); monasterioko abadeak (3); untzain abadea (5); untzain abadearen (3); zen abade (5); zen abadea (6); zion abadeak (4); zuen abadeak (7)


abadegai iz apaizgaia.

Jam vero quisque illa teneret manu=Jan, bero dagozanean, kiskillak tenedoreagaz, Manu. (ZAMARRIPA K 39) Abadegai baten itzulpena, latin azterketa batean.  Iñaki Arranz   «Hitza azti», 2006 - 167. orr.

Montenegroko abadegai ortodoxo ohia aita eta militante komunista ama.  Berria - Harian   2006-03-12


abadegintza (corpusean ez dago; ETCn 2 agerraldi) iz abade bihurtzea.

Ikasketak aldatu beharrak, hasita zituen abadegintzako ikasketak utzi beharrak estutu egin zuen, beretik atera. ETC-literatura, saiakera   Augustin Zubikarai, Herri euskararen zaindaria, Ana Urkiza, Elkar, 2009


abadeki iz apaizgaia.

Nire asmoa azaldu nion beste aldetik erantzun zidan abadeki-ahotsari.  Edorta Jimenez   «Hemingway eta euskaldunak zerbitzu sekretuetan», 2003 - 28. orr.


abadesa iz emakumezkoentzako monasterio bateko burua.

Abadesak astean behin behintzat deitu behar ditu bere ahizpak kapitulura.  Askoren artean   «Asisko Frantzizko, Asisko Klara», 2002 - 1180. orr.

Abadesak eta bere ahizpek, berriz, inoren bekatuagatik haserretu eta asaldatzetik gorde behar dute, haserreak eta asaldurak karitatea eragozten baitie beraiei eta besteei.  Askoren artean   «Asisko Frantzizko, Asisko Klara», 2002 - 1184. orr.

Senideek edo beste norbaitzuek ahizparen bati zerbait bidaltzen badiote, abadesak helarazi biezaio.  Askoren artean   «Asisko Frantzizko, Asisko Klara», 2002 - 1183. orr.

Ez zaie zilegi ahizpei mintzalekuan edo sarean hitz egitea, abadesaren edo bere bikariaren baimenik gabe.  Askoren artean   «Asisko Frantzizko, Asisko Klara», 2002 - 1180. orr.

Rainaldok, Jainkoaren errukiaz Ostia eta Velletriko gotzain denak, Kristorengan txit maitea dudan ama eta alaba Klara andreari, Asisko San Damiango abadesari eta bere ahizpei, oraingo nahiz gerokoei: osasuna eta aita-bedeinkazioa.  Askoren artean   «Asisko Frantzizko, Asisko Klara», 2002 - 1175. orr.

Alditxo batez Bastiako Abadesen San Paulo monasterioan eta Asis ondoko Pantzoko Sant'Angelon egon ondoren, Klara eta lagunak San Damianen jartzen dira bizitzen.  Askoren artean   «Asisko Frantzizko, Asisko Klara», 2002 - 1211. orr.

Monasterioko abadesa agertu zenean, besarkada handi batekin hartu zuen erregina, baina esan zion: [...].  Juan Kruz Igerabide   «Artur erregearen heriotza», 2005 - 113. orr.

Ordukoan Trinitate komentuan luzaroan ibili ginen, Cervantes -bere alaba bertako abadesa izan zelako- itxura denez han baitago ehortzita, zehazki zein hilobitan gauza jakina ez den arren.  Ramon Saizarbitoria   «Gorde nazazu lurpean», 2000 - 91. orr.

Gure amak, giristino gisa karitatearekin zituen obligazinoek hartaraturik edo, jauregiaren zerbitzurat ipini zuen emazteki hura, Uraitzeko klaratarren abadesaren ahotik historia haren berri jakin ondoren.  Joan Mari Irigoien   «Lur bat haratago», 2000 - 322. orr.

Anai Aingeru eta anai Leonek, ahal duten neurrian, eskatzen diote Benedikta andreari, Santa Klararen monasterioko dama pobreen abadesari, eta haren ondoren etorriko diren abadesa guztiei, aita santuaren oroitzapenez eta harenganako debozioagatik, gorde dezatela Santa Klararen monasterioan berak irakurtzeko hainbeste aldiz erabili zuen liburu hau.  Askoren artean   «Asisko Frantzizko, Asisko Klara», 2002 - 1161. orr.

Aitortza egin bezate urtean hamabi aldiz gutxienez, abadesaren baimenaz.  Askoren artean   «Asisko Frantzizko, Asisko Klara», 2002 - 1179. orr.

Inozentzio gotzainak, Jainkoaren zerbitzarien zerbitzariak, Kristorengan alaba maite ditudan Klara abadesari eta Asisko San Damian monasterioan bizi diren beste ahizpa guztiei: osasuna eta bedeinkapen apostolikoa.  Askoren artean   «Asisko Frantzizko, Asisko Klara», 2002 - 1175. orr.

Abadesaz janzteko eskatzen zion Danelek.  Anjel Lertxundi   «Argizariaren egunak», 1998 - 11. orr.

Berehala agertu zen Ada, bere abadesa-janzki errauskolorean.  Anjel Lertxundi   «Argizariaren egunak», 1998 - 31. orr.

1229 aldera Monticelliko monasteriora bidalia izan zen abadesa karguaz.  Askoren artean   «Asisko Frantzizko, Asisko Klara», 2002 - 970. orr.

hitz multzoen maiztasunak (gutxienez 3 aldiz agertzen direnak)

abadesa eta (6); abadesak edo (4); abadesak edo bere (3); abadesak eta (3); abadesak eta bere (3); eta abadesak (4)


abadetasun (corpusean ez dago; ETCn agerraldi 1) iz abade izatearen nolakotasuna.

Heu ez haz, kokolo hori, haren aldarteaz garbiegi jabetuko, baizik laketuko, kasik harrotuko, ezagun iragankorrei bere abadetasunik aitatu ete heuntsen hark kezkati itaundurik, hik 'osabaren' inbentzioa jakinarazo deutsaanean. ETC-literatura, saiakera   Olatu bat kuartelen gainetik, Xabier Amuriza, Lanku, 2009


abadetu, abade(tu), abadetzen (corpusean ez dago; ETCn 20 agerraldi) da ad abade bihurtu.

--- Abadetuz batera, desobedientzian deklaratu? ETC-literatura, saiakera   Olatu bat kuartelen gainetik, Xabier Amuriza, Lanku, 2009

Irakasleak abadetu egin ginen, apaiz faltan. ETC-literatura, saiakera   Afrikanerrak, Eneko Barberena, Elkar, 2019

Josulagunetan egin zituen Andimak ikasketak, baina abadetu baino lehenago utzi zituen eliz jantziak. ETC-prentsa   Egunkaria, 2002-11-03

Ormaiztegikoa da izatez, eta, 1992an abadetu zenetik, Tolosan eta Donostian jardun du abade lanetan, baita Gipuzkoako gazte pastoraltzako arduradun ere. ETC-prentsa   Goienkaria, 2006-09-01

1935ean jantzi zuen frantziskotarren abitua, eta 1943an abadetu zen. ETC-prentsa   Berria, 2019-01-18

Felix Bustindui, 1927tik 1937ra arte Berriatuko parroko izan zena, mende hasieran sartu zen seminarioan, 1909an abadetuzETC-zientzia, zuzenbidea   Gerra Zibila Berriatuan eta Lekeitioko frontean, Patxi Juaristi Larrinaga, EHU, 2014

Urte horretan bertan abadetu eta bi urte geroago Toledoko domingotarren komentuan sartu zen. ETC-entziklopedia   Balentin Berriotxoa, Wikipedia

Derioko apaiztegian ikasi ondoren, 1966an abadetu zen. ETC-entziklopedia   Josu Naberan, Wikipedia


abadetxe ik abade 3.

abadetxo iz adkor abadea.

Abadetxoa, aho-zabalik jarraitu ondoren Pepponeren ekintza, zurbildu eta bere sermoitxoa ahal bezala tetelkatuz, aldarera itzuli zen meza bukatzeko.  Koldo Biguri   «On Camillo» - Giovanni Guareschi, 2001 - 139. orr.

Oso-oso urduri jarraitu zuen, harik eta abadetxoa barandara hurbildu zen arte, ohiko berbalditxoa egitera.  Koldo Biguri   «On Camillo» - Giovanni Guareschi, 2001 - 139. orr.

Hura aldi baterako enkargua zela jakin arren, abadetxoak berritasun txiki batzuk ekarri zituen elizara, besteren etxean dagoen gizonak beharrezkoak izaten baititu horiek egonaldia jasan ahal izateko."Metro t'erdiko apaiza" deitzen ziola entzutean, abadetxoak bere metro eta hirurogeiko harrotasun guztiaz tentetu eta lepoko zainak puztu zituen.  Koldo Biguri   «On Camillo» - Giovanni Guareschi, 2001 - 138. orr.


abadetza iz (corpusean ez dago; ETCn 70 agerraldi) abadearen lanbidea eta kargua.

Amorotoarrek, antza, euren arte genealogikoa, nire abadetzako aholkulari infaliblea, biziraule utzi nahi izan zuten, eurak ezabatu aurretik. ETC-literatura, saiakera   4x4 operazioa, Xabier Amuriza, Lanku, 2013

On Sebastian zuen izena eta hogeita hamar urte baino gehiago zeramatzan abadetzanETC-literatura, saiakera   Kriseiluaren argipean, Anxel Fole (Josemari Navascues), Alberdania-Elkar, 2010

Handik egun gutxitara, Zesarrek senatuari proposatu zion Vitelio, Beranio eta Serbeori abadetzak ematea; Fultziniori, ohoreetarako hauteskundean babesa agindurik, ohar egin zion ez zezala elokuentzia gogorkeriaz honda. ETC-literatura, saiakera   Analak eta Historiak I, Tazito (Xabier Amuriza), Pentsamenduaren Klasikoak, 2004

Tiridatesek ez ziola uko egingo Erromara etortzeari, diadema hartzeko, abadetzaren kultuak eragozten ez bazion; printzearen banderen eta irudien aurrean azalduko zela, non, legioen bistan, erreinua inauguratuko zuen. ETC-literatura, saiakera   Analak eta Historiak II, Tazito (Xabier Amuriza), Pentsamenduaren Klasikoak, 2005

Richelieuren aldeko eta lagun izan zen Echauzek erabat babestu zuen Saint-Cyran, batez ere karreraren hasieran (aurrena Saint-Cyranek onartu ez zuen Itxassoko abadetza eskainiz, eta beranduago Baionako katedraleko kalonjetzarekin), Echauzen irudiko diozesi horretako apaiz adimentsuena zen eta. ETC-literatura, saiakera   Gogoetak, Blaise Pascal (Felipe Juaristi), EHU - Limes bilduma, 2008

Seminarioan nahiko frankismo jasanak gozak, abadetza be espiritu beragaz estreinatzeko. ETC-literatura, saiakera   Olatu bat kuartelen gainetik, Xabier Amuriza, Lanku, 2009

Erregeen odola bi aldiz dabilkizu zainetan, eta hala ere, zure aitatxiri gertatu bezala, abadetza zirtzil baten saria ere ez duzu bildu. ETC-literatura, saiakera   Izan bainitzen Nafarroako errege, Aingeru Epaltza, Elkar, 2009

-Azken sinodoetan gogor dabiltza gorabehera horien aurka, batez ere abadetza ofizio bat bihurtu nahi dutenak, besteak beste, Calahorrako apezpikua eta berarekin batera elizaren aginpide osoa eskuratu nahi duten apaiz batzuk -kontatu zion behinola Marinaxeren senargaiak, bide bazterreko haritz baten azpian. ETC-literatura, saiakera   Azeri-dantza, Mila Salterain, Txalaparta, 2017


abadezale iz/izond abadeen, apaizen zalea.

Trikitian hain zarratua eta bera hain arteza izanik, eleiza kontuan, ostera, ez ei zan bape zalea eta gitxiago abadezalea.  Xabier Amuriza   «Rufino Arrola, Vulkanoren atzamarrak», 2002 - 40. orr.

-Abadezale be ezingo eban izan, orduan.  Xabier Amuriza   «Rufino Arrola, Vulkanoren atzamarrak», 2002 - 56. orr.


abadezulo izond adkor apaizen zalea.

Oraindik ere antipatikoek euskaldun sentitzen ez direnek euskaldun izatea baserriarekin, nekazari munduarekin, herrixkarekin eta mendiarekin lotzen dute, eta baita atzerakoia, itxia, abadezuloa, garbiketa etnikoaren aldekoa eta abar izatearekin ere.  Berria - Harian   2005-08-25

Haien ikuspuntutik, euskaldunak, nekazari hutsak direnez, atzerakoiak eta abadezuloak dira, kasu; edota kulturagabeak eta probintzianoak.  Bernardo Atxaga   «Lekuak», 2005 - 53. orr.


abadia iz abade edo abadesa baten gidaritzapeko monasterioa edo eliza.

Karlomagnok berak zituela sortu bai abadia eta bai Sahagún, hots, Caminoko leiendan Karlomagno beti agertzen da nonbaitik.  Piarres Aintziart   «Santiago oinez», 2000 - 146. orr.

Begiak zabal zabalik egona naiz ikustearekin nola eraberritu eta apaindu zuten abadia.  Herria   2001-03-01

1661ean haren gorpua atera zuten Westminster-ko Abadiatik, eta hil ondoko exekuzioaren errituala egin zioten, urtarrilaren 30ean, Charles I.a exekutatu zuten egunean.  Berria - Harian   2005-07-31

Jean Duvergier de Hauranne (1581-1643), teologoa, Jansenioren laguna, jansendarren egoitza izan zen Port-Royalgo abadiaren zuzendari espirituala.  Juan Martin Elexpuru   «Delituez eta zigorrez» - Cesare Beccaria, 1999 - 117. orr.

Gipuzkoari dagokionez, Pasaia eta Irun bitarteko eremua zegoen Baionako Elizbarrutian, eta Nafarroari dagokionez, berriz, Bortziriak, Malerreka, Bertizarana, Baztan eta Urdazubiko abadia.  Koldo Zuazo   «Euskararen sendabelarrak», 2000 - 53. orr.

Maiz abadia berriak sortzen zituen esku berak egiten zien lapurreta zaharrei.  Iñaki Iñurrieta   «Legeen espirituaz II» - Montesquieu, 1999 - 335. orr.

Apezpikutegi eta abadietarako hauteskundeez.  Iñaki Iñurrieta   «Legeen espirituaz II» - Montesquieu, 1999 - 326. orr.

Eliza hau ere Subasio mendiko abadia beneditarraren mendekoa zen.  Askoren artean   «Asisko Frantzizko, Asisko Klara», 2002 - 195. orr.

Beste gune distiratsua, Saint-Michel Normandiako abadia famatua izan zen.  Pello Zabala   «Naturaren mintzoa», 2000 - 377. orr.

1271 urtean, Orriak erosi zion Leireko abadiari Luzaideko eremu osoa, Mokosailetik haste eta Ibañetara arte.  Angel Aintziburu / Jean Baptiste Etxarren   «Luzaiden gaindi», 2002 - 210. orr.

Abadia maldatsua, han, jauregi fantastiko bat bezala lurretik urruti baztertua.  Josu Zabaleta   «Fantasiazko ipuinak» - Guy de Maupassant, 2000 - 135. orr.

Itsas behera zegoen, bezperan bezala, eta hurbildu ahala, nire aurrean goratzen ikusten nuen miragarrizko abadia hura.  Josu Zabaleta   «Fantasiazko ipuinak» - Guy de Maupassant, 2000 - 310. orr.


abadiñar (orobat abadiñoar g.er.) izlag/iz Abadiñokoa, Abadiñori dagokiona; Abadiñoko biztanlea.

Euskaldunen artean, David Etxebarria abadiñarra da (Euskaltel-Euskadi) aukera apurren bat duen bakarra.  Berria - Kirola   2004-04-25

Abadiñarrek ez zuten huts bakar bat ere egin, agerikorik ez bederen, eta biziki ospatu zuten garaipena.  Berria - Kirola   2004-02-15

Abadiño A-k eta Altamirak parra egin zuten, baina abadiñarrak nagusitu ziren faltengatik.  Berria - Kirola   2006-02-05

Pisurik txikienean zailtasunak izan ohi dira pisuan sartzeko, baina abadiñarrek talde batekin jardungo dute eta Edu Mendizabal entrenatzailea laukorik indartsuena sokaratzeko aukeran izango da.  Berria - Kirola   2004-12-17


abadiñoar ik abadiñar.

abadira (ETCn 64 agerraldi) iz Gadiformes ordenako arrain espeziea (Pollachius pollachius).

Bazirudien itsas hondoko belarrek ur handietako bizitza misteriotsuaren bizilekuak arrantzaleari eskaini eta haren sarera denetik sartu zela nahas-mahas aliritzira: bakailaoa, abadira, platuxa, oilarra, arrain arruntak horiek guztiak, gris zikin kolorekoak, orban zurixkez apainduak.  Karlos Zabala   «Parisen sabela» - Emile Zola, 2004 - 146. orr.


abagadune ik abagune.

abagune (orobat abagadune g.er.) 1 iz zerbaitetarako unea, egokiera, aukera, eskuarki ona. ik parada1.

Obra mardul honen bidez, Frantziskorekin topo egiteko abagunea eta aukera eskaini nahi diogu euskal irakurleari.  Askoren artean   «Asisko Frantzizko, Asisko Klara», 2002 - 21. orr.

Te berdearen kalitatea aski ona zen, eta nahasketa erabat egokia, tokia eta abagunea kontuan hartuz gero.  Ibon Uribarri   «Loti ederrak» - Yasunari Kawabata, 2006 - 23. orr.

Beraren abagunea iristen zela sentitu zuen.  Juan Garzia   «Pedro Páramo» - Juan Rulfo, 2001 - 58. orr.

Oraindik haietako asko kanpoan dabiltza, abagunearen zain, beren bide okerraz damuturik dauden plantak eginez-Eta zuek beti zaudete hemen, herrian? -galdetu zuen azkenean Txitxikovek, abagunea egokitu zitzaionean.  Iñaki Mendiguren   «Harry Potter eta sorgin harria» - J.K. Rowling, 2000 - 298. orr.

Hirugarren aldiz, beste abagune bat bilatu zuen, eta afalostean esan zion: [...].  Jose Morales   «Arima hilak» - Nikolai Gogol, 1998 - 402. orr.

Charlyk edozein abagune aprobetxatzen du literatoa dela aipatzeko.  Iban Zaldua   «Traizioak», 2001 - 99. orr.

-Badakizu -dio emakume gazteak-, abagunea profitatu du, ezer baino gehiago.  Monika Etxebarria   «Goragalea» - Jean Paul Sartre, 2003 - 187. orr.

Ez zion lagunari galdera itzultzeko abagunerik eman.  Josu Landa   «Odolbildua», 2002 - 80. orr.

Dontsu baten bizitzan oso gutxitan gertatzen baitira horrelako abaguneak.  Anjel Lertxundi   «Argizariaren egunak», 1998 - 199. orr.

Bidaiaren xedea ez baita toki jakin batetik beste batera iristea, bide egitea bera baizik, gogoari abagunea eskainiz harremanak eta bizipenak soseguz hausnartu eta barneratzeko.  Jon Arretxe   «Ekialdeko mamuak», 2003 - 21. orr.

Nekez izango dut honelako beste abagunerik bidaia honetan.  Jon Arretxe   «Ekialdeko mamuak», 2003 - 121. orr.

Ez da, ordea, horretarako abagunerik izan.  Jon Arretxe   «Ekialdeko mamuak», 2003 - 138. orr.

Ivan Ogareffen bila joan zen Vasili Fedor, eta traidorea abagune hartaz baliatu zen komandantearekin egunero elkartzeko.  Karlos Zabala   «Mikel Strogoff» - Jules Verne, 2002 - 435. orr.

Harainoko tartean lagunari lepoa emanda joan behar nuenez, abagunea baliatuz soka-bihurra ez ote zidan berak niri egingo pentsatu nuen.  Edorta Jimenez   «Sukar ustelaren urtea», 2004 - 306. orr.

Abagune honetarako trebarazi gaituzte, behin eta birritan, baina, hala eta guztiz ere, baldreski moldatu gara gas maskarekin, trakets oso.  Mirentxu Larrañaga   «Peaceful soldadua» - Michael Morpurgo, 2006 - 158. orr.

Abagunea heldu zenean, alegia sarjentu errekrutatzailearen aurrez aurre geundelarik, [...].  Mirentxu Larrañaga   «Peaceful soldadua» - Michael Morpurgo, 2006 - 107. orr.

Bakanak zituztela harremanetarako abaguneak, eta hasieran Nora ere aitarekin batera sartzen zen, etxe, txabola nahiz borda, gonbidatzailearen aterpera, gau-solasaldi egokiren baten itxaropenez.  Anjel Lertxundi   «Azkenaz beste», 2005 - 57. orr.

Sarjentuak minutu parean itxaron du, lurpeko babeslekutik irteteko abagunearen zain.  Mirentxu Larrañaga   «Peaceful soldadua» - Michael Morpurgo, 2006 - 177. orr.

Abagunea iragan egin zen.  Mirentxu Larrañaga   «Peaceful soldadua» - Michael Morpurgo, 2006 - 31. orr.

Abagunerako gizabidetsu jantzita zegoen, krepe beltz txinatarrez.  Mirentxu Larrañaga   «Hona hemen gu biok» - Dorothy Parker, 2006 - 61. orr.

Olga, Xavier eta Adela ez daudela probestuz, oraintxe dugu jostatzeko azken abagunea.  Patxi Zubizarreta   «Jeans-ak hozkailuan», 2000 - 210. orr.

Erregeari kontra egin ezin zionez, agindua azpikeriaren batez bete ahal izateko abagune bila zebilen.  Elizen arteko biblia   2 M 14,29

2 (izenondo eta izenlagunekin)

Dena dela, artean zelatan ibiliko zitzaion, harrapatzeko abagune egokia izan arte. Abagune polita baita belztasun nihilista merkean irristatu eta deklaratzeko, adibidez, nola hilketako heriotzak erakusten digun zorrien eta arkakusoen pare garela.  Migel Angel Mintegi   «Denak du bere prezioa», 2002 - 129. orr.

Esaldi horrek aski ongi laburbiltzen zuen gertatutakoaren muina, baina iruditzen zait hitz aproposagoak aurkitzeko esperantza nuela, eta baita aurkitzen nituenean esateko abagune hobea izatekoa ere.  Ramon Saizarbitoria   «Gorde nazazu lurpean», 2000 - 218. orr.

Maiteminduta zeuden, noski, eta ezkontzeko abagune aproposa aurkitzea baino ez zitzaien falta.  Martin Anso   «Elezaharren bidetik», 2004 - 189. orr.

Aurkitu zuen Alkimok abagune ederra bere erokeriarentzat, Demetrio erregeak biltzarrera deitu eta juduen erabaki eta asmoei buruz galdetu zionean.  Elizen arteko biblia   2 M 14,5

Azken batean abagune berezia zen; protokolorik gabekoa agian, baina abagunea nolabait ere.  Mirentxu Larrañaga   «Hona hemen gu biok» - Dorothy Parker, 2006 - 61. orr.

Abagunea, zinez, arriskutsua zen oso.  Josetxo Azkona   «Patata soro bat», 2004 - 84. orr.

Abagune ezin hobea nuela, zioten, bizitza berri bati ekiteko.  Joxean Agirre   «Romain zen bere izena», 2003 - 67. orr.

Oraintxe dut aukerako abagunea: errezatzen ari da.  Juan Garzia   «Hamlet» - William Shakesperare, 2002 - 145. orr.

Karlosek, eskua kopetara eramanda, amorratuta pentsatu zuen nolako abagune egokia galdu zuen.  Koro Navarro   «Zalakain abenturazalea» - Pio Baroja, 2006 - 78. orr.

Jakina, Whittaker andreari ere oparitzen zion urrezko txanponik, horixe, berariazko abaguneetan.  Mirentxu Larrañaga   «Hona hemen gu biok» - Dorothy Parker, 2006 - 64. orr.

hitz multzoen maiztasunak (gutxienez 3 aldiz agertzen direnak)

abagune bat (6); abagune egokia (6); abagune ezin (3); abagune ezin hobea (3); abagune historikoa (4); abagune horretan (5); abagune hura (3); abagune politiko (8); abagune politiko honetan (3); abagune politikoa (11); abagune politikoan (5); abagunea aprobetxatuz (3); abagunea baliatu (7); abagunea baliatuz (4); abagunea ikusi (3); abagunea izan (5); abagunea izango (4); abagunearen zain (5); abagunerik izan (3); bakea lortzeko abagune (3); beste abagune (6); beste abagune bat (3); egiteko abagunea (5); egungo abagune (7); egungo abagune politikoan (5); eta abagune (5); eta abagunea (8); lortzeko abagune (3); zuen abagune (4); zuen abagunea (4)


abail-abail adlag erabat abailduta.

Abail-abail eginda dago.  Iban Zaldua   «Itzalak», 2004 - 91. orr.


abaila (ETCn 353 agerraldi) 1 iz abiadura, oldarra.

Harreman hori suntsitzailea izaten da sarritan, baina, beste batzuetan, berriz, onuragarria izan daiteke, abaila eta espontaneitatea eman ditzake, eta modu harrigarri eta txundigarrian jokatzeko gaitasuna ere bai tarteka.  Xabier Olarra   «Antropologo bat Marten» - Oliver Sacks, 2003 - 92. orr.

Tourettedun askok atletismorako joera izaten dute, hein batez (susmatzekoa da) beren abaila eta zehaztasuna dela medio.  Xabier Olarra   «Antropologo bat Marten» - Oliver Sacks, 2003 - 108. orr.

Hamabi metro segundoko abailan.  Karlos Linazasoro    «Glosolaliak», 2004 - 167. orr.

Malda-beheretan lehoi eme baten abailan botatzen zuen bere burua.  Fernando Rey   «Gure etxeko kontuak» - Natalia Ginzburg, 2004 - 81. orr.

Gero konpromiso batez oroitu zen, eta dena bertan behera utzirik halako abailan alde egin zuen handik, non bidean ikusi zutenei iruditu baitzitzaien sinetsi ezineko ziztuan zazpi herri zeharkatu zituen tximista luze ilun bat, atseden hartzeko ere inola ere gelditu nahi ez zuena.  Xabier Olarra   «Deabruaren hiztegia» - Ambroise Bierce, 2001 - 245. orr.

Jazarraldi eroak, tiroketak, sute-txikizioak, mutilazio gogorrak eta heriotza-eszenak segundo batzuetan bene-benetako bihurtu, eta sekulako abailan pasatzen zaizkio gogamenetik.  Xabier Olarra   «Antropologo bat Marten» - Oliver Sacks, 2003 - 111. orr.

Momentu hartan taxi bat pasatu zen haien aurretik eta Karolinek euritakoarekin keinu egin, geldiarazi, eta berehala helbide bat esan zion txoferrari eta konturatzerako Andreas taxi barrenean eserita zegoen Karolineren ondoan eta joan ahalako abailan zihoazen, hala iruditu zitzaion Andreasi.  Matías Mujika   «Edale santuaren kondaira» - Joseph Roth, 2001 - 33. orr.

Globalizazioak hartu duen komunikazioaren abailak gizakia ordezkatu du.  Berria - Kultura   2004-11-10

Elkartze erraz hark indar eta adore emanda, abaila hartu eta bere borondatez hasi zen begiratzen inguruko auzora.  Anton Garikano   «Maitea» - Toni Morrison, 2004 - 330. orr.

Burua apal banabil, soa ene oinetakoen aintzinean finkatua: gudronean preso hartu legarrak laster doatzi ene gibelerat, abaila haundian.  Herria   2003-09-25

Intentsitate handiagoan, abaila handiagoan bizi haiz, zerbait ari zaik barruan erretzen, bihotzak beste modu batera egiten dik taupada, eta aldi berean dena berdin zaik.  Xabier Olarra   «Azken hitzordua» - Sandor Marai, 2003 - 89. orr.

Pentsamenduak, burutazio diaboliko batek eraginik, abaila bizian zebilzkion.  Patxi Zubizarreta   «Mirarien kalezuloa» - Nagib Mahfuz, 2006 - 339. orr.

Abaila bizian gindoazen, eta kanpoko irudiak, desitxuratuta, aurreko kristalean azaldu eta ezkerreko leihatilan galtzen nituen.  Rafa Egiguren   «Mentxakaren aitorpena» - Jose Ramon Goikoetxea, 2006 - 220. orr.

Zehaztasuna txundigarria zen, eta orobat marrazketa-abaila, marra-ekonomia eta marrazkien xarma eta estiloa.  Xabier Olarra   «Antropologo bat Marten» - Oliver Sacks, 2003 - 202. orr.

Iheska joan zen arin-arin; ez zuen noski abaila-ziriak ere harrapatuko ondotik.  Patxi Ezkiaga   «On Kixote Mantxako» - Miguel de Cervantes, 2005 - 149. orr.

2 abaila batean abaila bizian.

"Nik ez diat beharrik eta!", jaso zuen lurretik bizikleta lumazkoa balitz bezala, eta abaila batean urrundu zen handik, kantuz.  Josu Zabaleta   «Gauza baten ametsa» - Pier Paolo Pasolini, 1998 - 30. orr.

3 abailan adlag abaila bizian.

Abailan joan zen seme-alabak jakinaren gainean jartzera.  Patxi Zubizarreta   «Mirarien kalezuloa» - Nagib Mahfuz, 2006 - 308. orr.

Ez zen izar bat ere ikusten, eta abailan zihoan trenaren bafadak halako gauza bero, bigun, abailgarri, itogarri bat botatzen zigun.  Josu Zabaleta   «Fantasiazko ipuinak» - Guy de Maupassant, 2000 - 211. orr.

Mina sentitu du berna-hezurrean gora igotzen; hala ere, lasterka jarraitu du, aurrena herren pixka bat eginez; gero, berotu denean, lehen bezala abailan.  Anjel Lertxundi   «Konpainia noblean», 2004 - 226. orr.

Gero, jilbaba gorputz bustiaren gainean jantzi, eta abailan oldartu zen emaztearengana.  Patxi Zubizarreta   «Mirarien kalezuloa» - Nagib Mahfuz, 2006 - 292. orr.

Jazarraldi eroak, tiroketak, sute-txikizioak, mutilazio gogorrak eta heriotza-eszenak segundo batzuetan bene-benetako bihurtu, eta sekulako abailan pasatzen zaizkio gogamenetik.  Xabier Olarra   «Antropologo bat Marten» - Oliver Sacks, 2003 - 111. orr.

Momentu hartan taxi bat pasatu zen haien aurretik eta Karolinek euritakoarekin keinu egin, geldiarazi, eta berehala helbide bat esan zion txoferrari eta konturatzerako Andreas taxi barrenean eserita zegoen Karolineren ondoan eta joan ahalako abailan zihoazen, hala iruditu zitzaion Andreasi, kale noiz ezagun noiz ezezagunetan barrena, Jainkoak daki nora!  Matías Mujika   «Edale santuaren kondaira» - Joseph Roth, 2001 - 33. orr.

4 abailetan adlag abaila bizian.

Eta gero behera joan ginen, abailetan, irristatuz eta murgilduz, eta, zorabioak hartuta, arrunt gaizkitu nintzen, mendi tontor handiren batetik behera ametsetan eroriko banintz bezala.  Koro Navarro   «Kontakizunak» - Edgar Allan Poe, 2000 - 70. orr.

Ikusmin handiarekin hasi zen partida; lehenengo jokaldiak abailetan eraman zituen Katxok, pilotak justu-justu marraren gainetik balak bezala boteaz.  Koro Navarro   «Zalakain abenturazalea» - Pio Baroja, 2006 - 71. orr.

Bautistak gogor zigortu zituen zaldiak, eta kotxea abailetan abiatu zen.  Koro Navarro   «Zalakain abenturazalea» - Pio Baroja, 2006 - 182. orr.

hitz multzoen maiztasunak (gutxienez 3 aldiz agertzen direnak)

abaila batean (6); abaila bizian (11); abaila eta (3); abaila handiagoan (3); abaila hartu (3); abailan joan (5); abailan joan zen (3); eta abaila (4)


abailarazi, abailaraz(i), abailarazten du ad abailtzera behartu.

Zenbatenaz ere gogopiztu ninduen haitzetako nikelaren analisiak, aurreko nire bizialdian, hainbatenaz ere makurrago abailarazten ninduen orain fosforoaren eguneroko neurketak, zeren norberak sinesterik ez dion lan batean jardutea samin handia baita.  Juan Garzia   «Sistema periodikoa» - Primo Levi, 1998 - 163. orr.


abaildu (ETCn 1.567 agerraldi) abail(du), abailtzen 1 da/du ad nekatu, leher egin; pisuak-edo makurtu; behera etorri, behera etorrarazi.

Nola ez zuen nekeak abaildu?  Karlos Zabala   «Mikel Strogoff» - Jules Verne, 2002 - 384. orr.

Bat-batean, bai beso haiek eta bai burua abaildu egin zitzaizkion. Lurrera abaildu zelarik ere, inor ez omen zen lehen momentuan laguntzera lerratu.  Bernardo Atxaga   «Soinujolearen semea», 2003 - 402. orr.

Gero bidera sartu ziren, On Camillo aurrean beti eta Meharra beti atzean, hanka-puntatan zebilela artean ere lur minatuan balego bezala, jada ez baitzuen ezer ulertzen, eta halako batean lurrera abaildu zen.  Koldo Biguri   «On Camillo» - Giovanni Guareschi, 2001 - 2002. orr.

Berebiziko beroa egiten din hemen, eta horrek abaildu hau.  Anjel Lertxundi   «Argizariaren egunak», 1998 - 60. orr.

Zorigaitzek abaildu egiten zuten, gogoz erorarazten, bere garaile-ibilera hilduraz zamatuz mantsoago ibilarazten.  Fernando Rey   «Gure etxeko kontuak» - Natalia Ginzburg, 2004 - 210. orr.

Erasoan eginiko huts garbi pare batek Xala abaildu eta Peña berpiztu zuen.  Berria - Kirola   2006-04-18

Nola sentitu nintzen une hartan zuhaitz bat bezala, fruituen pisuak abaildua! Eneak, ordea, ezerezaren fruitu beruntsuak ziren, guztiz abaildu nindutenak.  Joan Mari Irigoien   «Ipuin batean bezala», 2002 - 145. orr.

Legerik zuhurrenek ere ezin izan zuten berrezarri hilzorian zegoen errepublika batek, anarkia orokorrak, gobernu militarrak, inperio gogorrak, despotismo hantustetsuak, monarkia ahulak, gorte ergel, inozo eta superstiziotsu batek, hurrenez hurren abaildu zutena.  Iñaki Iñurrieta   «Legeen espirituaz II» - Montesquieu, 1999 - 116. orr.

Halaxe egiten nituen orduak eta orduak, eta begirik bildu gabe igarotzen nituen gaualdi luzeak ere, kalesako neskatxa gogoratzea beste deus egin ezinaren setak abaildurik.  Anjel Lertxundi   «Azkenaz beste», 2005 - 18. orr.

Bihotza abaildurik, hortaz, mahai huts batean jarri eta Dimitrios-i eskatu nion bazkaria.  Oskar Arana   «Brooklyngo erokeriak» - Paul Auster, 2006 - 136. orr.

Eta izotzezko lautadaren gainean geratu da zuen Iron Will hori, istriborrera abaildurik.  Joseba Sarrionandia   «Lagun izoztua», 2001 - 344. orr.

Abaildurik eta aski etsiturik dago.  Jose Angel Irigaray   «Denboraren mugan», 2005 - 67. orr.

2 (era burutua izenondo gisa)

Neska, hogeitalau-hogeitabost urtekoa agian, txikia zen, oso mehea hura ere, zurbila oso, halako aire nekatu, unatu, abaildu batekin. Urrutiratzen ikusi duzu, sahats abaildu baten lerdentasunaz, pauso bakoitzaren ondoren zuri begira, ulertzen ez duzun iluntasunezko keinu batekin, besarkadaren aurretik entzun ez duzun maite zaitut baten oihartzuna korridoreko paretak kolpatuz, zu kolpatuz.  Josu Zabaleta   «Fantasiazko ipuinak» - Guy de Maupassant, 2000 - 204. orr.

Gizon triste eta abaildu horren zekenkeriak izutu ninduen.  Berria - Kultura   2006-01-05

Sophieren ama izan daitekeen emakume abaildu bat agertzen da albumaren lehen orrialdeetan.  Joxean Agirre   «Romain zen bere izena», 2003 - 152. orr.

Eder abaildu hura oheratu zen orduko, onez onean hasi nintzaion kontsolatzen.  Jon Muñoz   «Harreman arriskutsuak» - Choderlos de Laclos, 1997 - 191. orr.

Esaldia esaten zuelarik, amona ate nagusiraino joan zen ibilera abaildu batez.  Anjel Lertxundi   «Ihes betea», 2006 - 162. orr.

Ezkontza arrunta da, ezkongai eta gonbidatu denak adinean ongi sartuak izateak halako giro abaildu bat ematen dio eszenari.  Anjel Lertxundi   «Konpainia noblean», 2004 - 189. orr.

Goiok postalaren bestaldeko hitzak irakurri zituen, letra txikia, borobila, aurrerantz abaildu hura: [...].  Joseba Sarrionandia   «Lagun izoztua», 2001 - 400. orr.

Aizan! -Llumek begi triste abaildu nekatuez begiratzen dio-.  Antton Olano   «<//jokoa.com>» - Gemma Lluch, 2002 - 114. orr.

Neure buruarekin haserre baino triste, hildakoaren aurpegia osatzen hasten naiz, astiro, sumin abaildu batez.  Anjel Lertxundi   «Zorion perfektua», 2002 - 51. orr.

3 (hitz elkartuetan)

Abaildu itxuraz gogoetei emana egon zen pixka batean.  Migel Angel Mintegi   «Denak du bere prezioa», 2002 - 216. orr.

Niri so zegoen, elurretan galdutako txolarre batena bezalako abaildu itxurarekin.  Anjel Lertxundi   «Ihes betea», 2006 - 338. orr.

4 irud/hed

Beste haitzulo bat zen, erabat bestelakoa, karta sorta bat ostera nahastean bezala, estua lehen zabala zen lekuan, altua baxua zenean: puntu batean ganga abaildurik zegoen, eta estalaktitek, goitik behera beharrean, aldamenera zeuzkaten puntak, zikoina-moko antzera.  Juan Garzia   «Sistema periodikoa» - Primo Levi, 1998 - 140. orr.

Lo-jantzi zuri bat zeraman eta ile gorri bizia sorbalden gainetik abailtzen zitzaion.  Alberto Ladron Arana   «Eguzki beltzaren sekretua», 2004 - 151. orr.

Lancelot Agravainengana abaildu zen zuzenean.  Juan Kruz Igerabide   «Artur erregearen heriotza», 2005 - 68. orr.

Eta hitzak, odoletan blai, lurrera abaildu zaizkigu, astun, baldar, indarge.  Joxerra Garzia   «Egonean doazen geziak», 2000 - 61. orr.

Orroe urratu batek beldurtu ninduen, armairua nire andregaiaren gainean abaildu zen, baina honek oihu egin zion: "Segi, segi beste puxka bat, gehiago nahi dut", nik neure oihuak irentsi egin behar izan nituen, ni ere korritu egin nintzen-eta.  Juan Martin Elexpuru   «Esku bakarrarekin irakurtzeko kontuak» - Pilar Cristobal, 1999 - 130. orr.

Lotsagorriturik, begiak gure gainean abailtzen zen zeru pisutsurantz desbideratu nituen.  Alberto Ladron Arana   «Xake mate», 2002 - 74. orr.

Litekeena dela arratsa abailtzean berriro lainoa sartzea, nork esango luke, zerua orain hain garbi egonik.  Jon Alonso   «Lisboako Setioaren Historia» - José Saramago, 2000 - 82. orr.

Esan dezaket lehen egun haren gaua abaildu aurretik, oro har guztiari buruz jakinaren gainean nengoela zehatz-mehatz.  Urtzi Urrutikoetxea   «Zoririk ez» - Imre Kertész, 2003 - 113. orr.

Gero Nancyk haren gorputza indarrik gabe beraren gainera abailtzen sentitu zuen.  Oskar Arana   «Brooklyngo erokeriak» - Paul Auster, 2006 - 246. orr.

Gaua emeki-emeki abailtzen zen hiriaren gainera.  Jon Alonso   «Lisboako Setioaren Historia» - José Saramago, 2000 - 348. orr.

Aurreneko txundidura pasaturik, jendea lasterka abaildu zen haiengana, jipoitzeko asmoz. arratsaldea abaildu da muino gainera, belarra ere kukutu da, ene bihotzak ez nau abandonatzen.  Juan Kruz Igerabide   «Hauts bihurtu zineten», 2005 - 150. orr.

Bihotza malenkoniaz biltzen duen argi abaildu hori.  Anjel Lertxundi   «Mentura dugun artean», 2001 - 108. orr.

Gizonak aizkora hartu zuen enbor abaildu baten gainetik.  Bernardo Atxaga   «Soinujolearen semea», 2003 - 214. orr.

Aduanak, moilako zerbitzuak, salerosketako enpresak eta ontzi-konpainien bulegoak ziren eraikuntzak, eta, arratsa gertu bazegoen ere, argi abaildu asko ikusten zen artean bertako leihoetan.  Anjel Lertxundi   «Azkenaz beste», 2005 - 80. orr.

Casanovaren gorputz abailtzen hasiak suspertuko dio emakumeari garai bateko sua?  Berria - Kultura   2004-08-06

hitz multzoen maiztasunak (gutxienez 3 aldiz agertzen direnak)

abaildu bat (3); abaildu da (4); abaildu egin (3); abaildu eta (6); abaildu zen (13); abaildu zenean (3); abailduta zegoen (5); abailtzen ari (7); abailtzen ari zen (3); abailtzen hasiak (4); abailtzen zen (4); baino abailduago (6); eta abaildu (3); eta abailduta (4); gainera abaildu (6); gainera abailtzen (4); gaua abailtzen (3); lurrera abaildu (4); zeharo abailduta (3)


abaildura 1 iz nekea, akidura, unadura.

Aitarentzat etsipena eta abaildura ziren munduko gaitzik gaitzenak.  Anjel Lertxundi   «Zorion perfektua», 2002 - 146. orr.

Gizona abaildura hartan ikusita, aspaldian inorengandik sentitu ez nuen zerbaitek egin zuen habia nire baitan: errukiak.  Anjel Lertxundi   «Ihes betea», 2006 - 240. orr.

Noraren abaildura arindu nahirik ari zen, sufrimenduak kontatu behar baitzaizkio sufritzen ari den bati, eta ez pozak.  Anjel Lertxundi   «Azkenaz beste», 2005 - 201. orr.

Mathildek jotzen zituen hainbat piezatako goibeltasunak abaildura areagotzen zioten Norari.  Anjel Lertxundi   «Azkenaz beste», 2005 - 176. orr.

Guztiok izaten ditugu aldarte txarrak, eta aitortzen dut aldika bakardadeak eta abaildurak erasaten zidatela.  Oskar Arana   «Brooklyngo erokeriak» - Paul Auster, 2006 - 15. orr.

Abaildurak jota zegoen, polizien itaunketa bere azalean bizi izan balu bezala.  Anjel Lertxundi   «Ihes betea», 2006 - 94. orr.

Elurteak harrapatutako txolarre batena bezalako abailduraz begiratu zidan Müller jaunak.  Anjel Lertxundi   «Ihes betea», 2006 - 330. orr.

Elizabethek bazuen Nathanielen jario literarioaren benetako balioa neurtzerainoko sena, baina zer zekarkion, abailduraz beste, barrena idatziz hustu behar sukartsu hark hainbeste maite zuen nebari?  Anjel Lertxundi   «Azkenaz beste», 2005 - 69. orr.

Bihotzeko abaildurak arintzeko ez baitago irudimena bidaiatzen jartzea bezalakorik.  Anjel Lertxundi   «Ihes betea», 2006 - 289. orr.

Ezinduak pairatzen duten abaildura kontuan izanda, lorpen horiek duten garrantzia nabarmendu zuten.  Berria - Ekonomia   2004-04-28

2 (izenondo eta izenlagunekin)

Bere gastuak murriztearen truke, Dahlmann-ek lortua zuen Florestarrena izana zen Hegoaldeko estantzia bat abaildura segurutik salbatzea.  Juan Garzia   «Ipuin hautatuak» - Jorge Luis Borges, 1998 - 103. orr.

Neguko dirdai errauts-koloreak eta espaloietako ezki biluziek areagotu egiten zuten inoiz luxu handikoa izandako barridearen, ez dut esango hondamendia, baina bai halako abaildura naroa.  Anjel Lertxundi   «Azkenaz beste», 2005 - 6. orr.

Mina sentitu zuen, gero haserrea, gero tristura, eta isiltasunezko hilabete luzeak beste urtebetez ere luzatu ahala, tristura hura abaildura sakona eta geroz eta handiagoa bilakatu zen, hari izugarrikeriaren bat gertatu zitzaiolako uste osoa.  Oskar Arana   «Brooklyngo erokeriak» - Paul Auster, 2006 - 87. orr.

Ez da kapa tinta-kolore soil hau, ama nirea; ez eta hotsandiko jantzi beltz deduzkoak, ez eta arnasestukako hasperen larriak, ez dituzu, ez, horiek, ez eta begitiko ibai naroa, ez eta betartearen abaildura agerikoa ere.  Juan Garzia   «Hamlet» - William Shakesperare, 2002 - 35. orr.

Horra Casanova Veneziara itzultzeak irudikatzen duen iraganeko dohainen eta egungo abailduraren arteko lehia.  Anjel Lertxundi   «Italia, bizitza hizpide», 2004 - 65. orr.

3 (hitz elkartuetan)

Ez zen delako tristitia post coitum hori, sasijakintsu batzuek, klimaxaren ondorengo lehen momentu horietan eraso egiten zuen abaildura sentsazio bitxi hori esplikatu nahian aritzen zirenean aipatzen zutena.  Joxemari Iturralde   «Euliak ez dira argazkietan azaltzen», 2000 - 232. orr.

Ai, ai, ai", gehitu nuen, zirikatzaile; Carvalhok abaildura-keinu esajeratu bat marraztu zuen: [...].  Iban Zaldua   «Itzalak», 2004 - 55. orr.

· Alabaren barkamen-hitz otzanenek ere ez zuten gogo-abaildura hartatik egunetan aterako.  Anjel Lertxundi   «Azkenaz beste», 2005 - 45. orr.

4 irud/hed

Elkarrekin joan ginen sukalderaino, jasan behar izan genituen laidoen abailduraren pean.  Joxan Elosegi   «Durduzaz eta dardaraz» - Amélie Nothomb, 2003 - 45. orr.

hitz multzoen maiztasunak (gutxienez 3 aldiz agertzen direnak)

eta abaildura (3); gogo abaildura (5)


abailetan adlag abailan.

Ikusmin handiarekin hasi zen partida; lehenengo jokaldiak abailetan eraman zituen Katxok, pilotak justu-justu marraren gainetik balak bezala boteaz, halako moduan non ezin baitziren inola ere harrapatu.  Koro Navarro   «Zalakain abenturazalea» - Pio Baroja, 2006 - 71. orr.

Bota zituen musikariak fusila eta kartutxoen gerrikoa eta abailetan abiatu zen.  Koro Navarro   «Zalakain abenturazalea» - Pio Baroja, 2006 - 118. orr.

Eta gero behera joan ginen, abailetan, irristatuz eta murgilduz, eta, zorabioak hartuta.  Koro Navarro   «Kontakizunak» - Edgar Allan Poe, 2000 - 70. orr.


abailgarri izond abailtzen duena, nekagarria.

Ni teledendako iragarki abailgarriak ikusten eta azpian hankapalo Benito Lertxundiren doinu sasizuberotar guztiak entzuten: arima biki bi, nor bere oinazearen kuskuan bilduta.  Xabier Mendiguren Elizegi   «Arima enkoniatuak», 2006 - 111. orr.

Ez zen izar bat ere ikusten, eta abailan zihoan trenaren bafadak halako gauza bero, bigun, abailgarri, itogarri bat botatzen zigun.  Josu Zabaleta   «Fantasiazko ipuinak» - Guy de Maupassant, 2000 - 211. orr.

Egun batean, New Yorkera joan nintzen Tom ikustera, eta onartu behar dut nahiko abailgarria gertatu zela kontua.  Oskar Arana   «Brooklyngo erokeriak» - Paul Auster, 2006 - 303. orr.

Lan haren alde txarrak bistakoak ziren, hain nonahikoak, hain abailgarriak, ezen, haiek ez aintzat hartzeko moduren bat aurkitu ezean, kondenatuta zeunden bizimodu garratz eta kexu amaigabeko batera.  Oskar Arana   «Brooklyngo erokeriak» - Paul Auster, 2006 - 33. orr.


abaka iz Filipinetako landarea, platanondoaren itxurakoa, hostoetatik ehungintzan erabiltzen den zuntz bat ateratzen zaiona.

'Abaka' hosto txirikordatuzko etxola tradizionalak.  Ramuntxo Etxeberri   «Skyroom», 2004 - 202. orr.


abakando iz itsas oskoldun hamar-oina, otarrainaren antzekoa, baina aurreko hankak hagin handiz hornituak dituena (Hommarus gammarus).

Ivyk loreak zituen erosiak, nahiz eta loreak niri bost axola izan, eta abakando bat, eta Sauternes ardoa.  Joxe Austin Arrieta   «Homo Faber» - Max Frisch, 2001 - 84. orr.

Edurneren iragarpenen bat betetzen ez zen bakoi-tzean, aitarekin elkartu eta abakandoa edo txangurroa jaten ospatzen genuen.  Iban Zaldua   «Etorkizuna», 2005 - 103. orr.

Ivyk, hozkailuan zela abakandoa, eta gainera, bere sport-soinekoa ez zela jatetxe dotore baterako batere egokia.  Joxe Austin Arrieta   «Homo Faber» - Max Frisch, 2001 - 85. orr.

Jarri abakandoak eta lanpernak egosten biharko menurako, lehendakaria etorriko zaigu eta!  Paddy Rekalde   «Ragga-ragga dator gaua», 2006 - 36. orr.

Anton Caamaño txangurroak eta abakandoak harrapatzeko otarrak metatzen ari zen txalupa barruko bazter batean.  Paddy Rekalde   «Ragga-ragga dator gaua», 2006 - 96. orr.


abako 1 iz aritmetikako oinarrizko eragiketak egiteko taula boladuna.

5000 urtean, Asia Txikian abakoa izeneko tresna bat asmatu zuten kalkuluak egiteko, papera hedatu zen arte erabiliko zena.  Pello Salaburu   «XX. mendearen argi-itzalak», 2001 - 98. orr.


abakozale izond abakoen zalea dena.

Kalkulu berria sartzeak sekulako iraultza sortu zuen, eta aldekoak eta kontrakoak izan zituen: abakozaleak eta algoristak, ezin adiskidetuzko alderditan banatuak.  Jon Muñoz   «Loroaren teorema» - Denis Guedj, 2006 - 281. orr.


abal (ETCn 79 agerraldi) 1iz zordunak huts egiten badu, zorra ordaintzeko norbaitek ematen duen bermea.

450.000 euroren abalak aurkeztu beharko ditu Egunkaria SAko kontseilari ordezkariak kartzela utzi ahal izateko.  Berria - Euskal Herria   2004-07-30

Vital Kutxak Rafa Diez LABeko idazkari nagusiari 100.000 euroko abala eman diola.  Berria - Euskal Herria   2006-03-21

Abalak jarri beharrak interesetan eragiten zituen kostuak aztertzeko eskatu zion familiari Uriak, bermea ordaintzeari buruz erabakirik hartu aurretik.  Berria - Euskal Herria   2004-07-31

Eginahalak egiten ari dira Otegiren, Olanoren eta Petrikorenaren bermeak ordaintzeko dirua lortzeko, batetik, eta abalak lortzeko, bestetik.  Berria - Euskal Herria   2006-04-02

Kopuru hori dirutan ordaindu behar izateak "ezintasuna larriagotu" egiten duela nabarmentzen du helegiteak eta, gutxienez, abalak onartzeko eskatzen dio Del Olmori.  Berria - Euskal Herria   2004-07-09

'Egin'-en kontrako operazioan atxilotutakoek ordaindu zituzten kopuru handienak, baina ez dirutan, abaletan baizik.  Berria - Euskal Herria   2004-05-04

Dirutan edo banku abalez.  Berria - Euskal Herria   2004-07-30

Bisiten joan etorriak abalen interesak baino garestiagoak dira.  Berria - Euskal Herria   2004-08-04

Berme guztiak dirutan, abalen edo hipoteken bidez ordain daitezkeela.  Berria - Euskal Herria   2004-05-02

Abal bidez ordaindu zuten guztiek.  Berria - Euskal Herria   2004-05-04

Auzitegi Nazionalak ez du beti onartzen abal bidezko ordainketa, eta dirutan egiteko exijitzen du.  Berria - Euskal Herria   2004-05-04

2 abal emaile (ETCn 48 agerraldi; orobat abalemaile ETCn 97 agerraldi; Euskaltzaindiaren Hiztegian abal(-)emaile agertzen da) ik abalemaile.

Horri zelaian entzun beharreko irainak gehituz gero, eta zuzendariak abal-emaileak garela aintzat hartuta, behin baino gehiagotan galdetzen diozu zeure buruari: 'zertan ari haiz hi hemen? '.  Berria - Kirola   2006-01-20

3 abala eman

Alfonso Alonso Gasteizko alkateak, aldiz, Vital Kutxak Rafa Diezi abala eman izana "akatsa» dela adierazi zuen, finantza erakundearen irudiari kalte egiten omen diolako.  Berria - Euskal Herria   2006-03-21

"EAJ eta alderdi hori agintean duten erakundeak egunkaria erabiltzen eta abala ematen aritu izan dira, baina orain ez ikusiarena egiten dute gurekin», salatu zuten kazetariek.  Berria - Euskal Herria   2004-07-23

Gazpromi abala emateko prest agertu zen Schroeder.  Berria - Mundua   2006-04-04

hitz multzoen maiztasunak (gutxienez 3 aldiz agertzen direnak)

abal bat (3); abal bidez (6); abal gehiago (4); abala eman (3); abalak ez (4); abalak onartu (3); abalen bidez (13); abalen bidez ordaintzeko (13); bermea abalen bidez (3); eta abalen eta abalen bidez (3)


abalatu, abala(tu) abalatzen du ad abala eman.

Hiperberezia izan nahi du orain mundu guziak, baina, derrigor hiperberdintasunezko paper ofizial batez Estatuak abalatua.  Patziku Perurena   «Trapuan pupua», 2001 - 267. orr.

Generalitateak taldearen aurrekontu osoa abalatzea nahi du (3,35 milioi euro), eta Generalitatea ez dago hori ordaintzeko prest.  Berria - Kirola   2004-01-15

Generalitateak zenbait baldintza jarri ditu taldea abalatzearen truke: [...].  Berria - Kirola   2004-01-15


abaldun (corpusean ez dago; ETCn 9 agerraldi) iz abala jasotzen duena.

Nafarroako Gobernuaren erabakiak bakarrik eragiketa bakar bat edo eragiketa batzuk ukitzen ahalko ditu, betiere honako hauek zehazturik: abaldunen nortasuna, abalak emateko epea eta gehieneko zenbatekoa, banakakoa edo osoa. ETC-zientzia, zuzenbidea   Nafarroako Ogasun Publikoari buruzko Foru Legea, , Nafarroako Parlamentua, 2007

Hori horrela da, onartzaileak oso ondo baitaki zorra ez duela ordaindu, eta abalemaileak, dakigunez, abaldunaren erantzukizun berdina du. ETC-zientzia, zuzenbidea   Balore-tituluak: kanbio-letra, txekea eta zor-agiria, Nerea Iraculis, Elena Leiñena, UPV/EHU, 2011

Ordainketa bermatu behar duen pertsonari abal-emaile deritzo, aldiz, abalduna izango da, abala prestatzearen ardura hartzen duen pertsona ETC-entziklopedia   Zor-agiri, Wikipedia

Han ziren, balen aurkako beira artean, espainiako errege-erreginak, euskongadetako bufoiak, Bizkaiko abaldun nagusiak eta Bilboko berdulero eta burdelero behinenak. ETC-prentsa   Berria, 2012-02-22


abalemaile (corpusean ez dago; ETCn 97 agerraldi; orobat abal emaile ETCn 48 agerraldi; Euskaltzaindiaren Hiztegian abal(-)emaile agertzen da) iz abala ematen duena. ik abal emaile; abaldun.

2009ko maiatzean osatu zen euskal administrazioak erabaki zuen abalemaile izateari utziko ziola, baina programari eutsi zion. ETC-literatura, saiakera   Jakin aldizkaria, 190 zbk., , 2012 - maiatza_ ekaina

Horretarako, aldez aurretik, igorleak, endosuemaile batek edo abalemaile batek eskuhartzaile bat izendatuko du (70.1 artikulua). ETC-zientzia, zuzenbidea   Balore-tituluak: kanbio-letra, txekea eta zor-agiria, Nerea Iraculis, Elena Leiñena, UPV/EHU, 2011

Abala pertsona batek (abalemaile izenekoa) abaldun baten zorra kitatu edo obligazioa betetzeko hartzen duen konpromiso legala da, abaldunak bere obligazioa betetzen ez badu eta abalemailearen ondasun baten jabetza edo bere kaudimena bermetzat harturik. Obligazioa beteko dela ziurtatzeko berme moduan aurkezten den ondasunari ere abala deritzo. Abalemaile baten abala izatea beharrezkoa izaten da obligazio bat dakarren kontratu bat izenpetu ahal izateko. ETC-entziklopedia   Abal, Wikipedia


abalkide (corpusean ez dago; ETCn agerraldi 1) iz beste norbaitekin batera abala eman duena.

Erantzukizuna mugatu ez ezik (35.1 artikulua: Letra baten ordainketa abal baten bitartez bermatu ahal izango da, bai bere osotasunean, bai zenbatekoaren zati batean), abalkideek letraren edukitzailearen aurrean toki berbera hartzen dute. ETC-zientzia, zuzenbidea   Balore-tituluak: kanbio-letra, txekea eta zor-agiria, Nerea Iraculis, Elena Leiñena, UPV/EHU, 2011


abalorio iz beirazko bolatxo zulatua, koilarak eta kideko apaingarriak egiteko erabiltzen dena.

Idurika itzazu lau horma zuri, lastozko bi aulki, tripode baten gaineko jofaina, iltze batean zintzilikatua dagoen ume kapelu bat lorez eta abalorioz apaindua, apal bat ukendu pote batzuekin.  Koldo Izagirre   «Idi orgaren karranka» - Victor Hugo, 2002 - 124. orr.


abaltzisketar izlag/iz Abaltzisketakoa, Abaltzisketari dagokiona; Abaltzisketako biztanlea.

Agudo beste izen bat azaltzen da, Txindokipeko abaltzisketar naturazale Inazio Urretabizkaiarena.  Pello Zabala   «Zeruan zer berri», 2006 - 55. orr.


abanderatu iz pertsona talde baten, kausa baten edo kidekoen defendatzailea.

Vitruvioren mitoak leku pribilegiatua izango du beti arkitektoaren irudi modernoa eratzeko historia luze eta kontraesanez betetakoaren barruan, eta, "Antzinako" izateak ematen duen ospearen aureolarekin jantzitako abanderatu bailitzan, bera izango da arkitekturaren ideia, berau arte intelektual bezala hartuz, eta eskuaren eta garunaren, proiektuaren eta egikaritzaren, arteko banandura pertsonifikatuko dituena.  Santiago Iruretagoiena   «Arkitekturaz hamar liburuak» - Vitruvio, 2000 - 190. orr.


abandonatu, abandona(tu), abandonatzen (ETCn 5.352 agerraldi) 1 du ad bazterrera, alde batera utzi; eskutik utzi; bertan behera utzi; utzi. (bizidunez mintzatuz)

Beren kapritxoa bete ondoren emakumeak abandonatzen dituzten gizonen kontrako betiko erretolika bota zuen.  Joseba Urteaga   «Gertakizuna» - Annie Ernaux, 2003 - 31. orr.

Azken boladan bizi izan zen emakumeak abandonatu egin zuen, eta sorgin horietakoren batengana joana zen.  Koldo Izagirre   «Elgeta, sasiaren sustraiak», 2001 - 26. orr.

Inork ez duela abandonatzen oraindik maite duena.  Iban Zaldua   «Etorkizuna», 2005 - 100. orr.

Elkar bizitzako zazpi hilabeteren buruan abandonatu ninduen, ez ninduela gehiago desiratzen argudiatuz.  Itxaro Borda   «%100 basque», 2001 - 188. orr.

Espero dut, baita ere, emaztea eta haurrak ikustea, zeinak nik, zera... abandonatu egin nituen.  Eskarne Mujika   «Berdin dio» - Agota Kristof, 2005 - 8. orr.

Beso guztiak luzatu ziren Peterrengana, bat-batean aireak alde horretarantz jo izan balu bezala; mutu baina erreguka ari ziren, abandona ez zitzan.  Julen Gabiria   «Peter Pan» - James Matthew Barrie, 2004 - 155. orr.

Adiskideok, ez ni abandona.  Jon Muñoz   «Harreman arriskutsuak» - Choderlos de Laclos, 1997 - 501. orr.

Han aitak saldu egiten ditu alabak, eta abandonatu egiten ditu semeak.  Iñaki Iñurrieta   «Legeen espirituaz II» - Montesquieu, 1999 - 104. orr.

Kostaldeko guztiek hala uste dute, abandonatzen den hildako marinelaren espektroa azalduko dela goiz edo berant hilobi eske.  Koldo Izagirre   «Sua nahi, Mr. Churchil?», 2005 - 273. orr.

Nekazariek nahiago dute semea izan alaba baino eta, beraz, neska jaio berriak abandonatu egiten dituzte edo ez dituzte erregistratzen.  Berria - Gaiak   2004-04-06

Aitak zin egin dik haurra karrikan abandonatuko duela.  Elena Touyarou   «Hautsi da katea» - Toti Mtz. de Lecea, 2004 - 16. orr.

Ni ez abandonatzeko erregutzen diot Laurari, baina ezetz esaten dit negarrez, ez abandonatzeko eskatzen dit Norak baina nik ez diot begiratu ere egiten.  Mikel Hernandez Abaitua   «Ohe bat ozeanoaren erdian», 2001 - 144. orr.

Ziur naiz ezen baldin hura abandonatzeko burutazio ona baneuka, etsia hartuko lukeela.  Jon Muñoz   «Harreman arriskutsuak» - Choderlos de Laclos, 1997 - 50. orr.

Jaungoikoa abandonatuz gaitzari emanda bizi diren hiri lurtarreko biztanleek bizitza honetako nekeak eta estuasunak sufrituz gain betiko heriotza izango dute azkenean.  Imanol Unzurrunzaga   «Hainbat idazlan» - San Agustin, 2003 - 28. orr.

Remy Martinen berotasunak abandonatu izan banindu bezala, eta aingeru guardakoaren babesak harekin batera, erorialdi bat sentitu nuen barnealdean: nire arima, hain zuzen ere, oinetaraino erori izan balitzait bezala.  Bernardo Atxaga   «Lekuak», 2005 - 232. orr.

Orduan egiaztatu zenuen haren leialtasuna, arrisku gune larrietan abandonatu ez zintuelako.  Imanol Unzurrunzaga   «Hainbat idazlan» - San Agustin, 2003 - 268. orr.

Emazteak abandonatu egin zuen Falcone, beti zebilen lanean, ez zuen ia inoiz ikusten, bigarren emaztea berarekin hil zen mafiaren atentatuan.  Mikel Hernandez Abaitua   «Ohe bat ozeanoaren erdian», 2001 - 27. orr.

Bi haurrekin abandonatu hau.  Itxaro Borda   «Zeruetako erresuma», 2005 - 177. orr.

Beste batzuek, ordea, Jainkozale zintzoak eta adimen bikainez hornituak, ezin sinetsi dute Jaungoiko gorenak abandonatu gaitzakeenik.  Imanol Unzurrunzaga   «Hainbat idazlan» - San Agustin, 2003 - 72. orr.

Angustiak kateztatzen nau eta horixe zitzaidan gau hartan gertatu, antsiak hondarrean abandonatu ninduen arte.  Itxaro Borda   «%100 basque», 2001 - 17. orr.

Galdua sentitzen zen Lauaxeta, bakarrik, deserroturik, abandonaturik, arrotz Euzkadi edo Euskal Herri berri, bizi eta interesgarri hartan.  Juan Luis Zabala   «Agur, Euzkadi», 2000 - 35. orr.

Operazioa kaotikoa izan zen, eta harresien aurrean geratu ziren, abandonatuta, mertzenario asko.  Berria - Harian   2006-03-07

Senarrak abandonatuta, diru premian zeuden ama eta biak.  Xabier Montoia   «Baina bihotzak dio», 2002 - 231. orr.

Gaur egun, jainkoek abandonaturik, eri dago: "parkinson" eritasuna dauka.  Ramuntxo Etxeberri   «Skyroom», 2004 - 288. orr.

Reginak lekuak hustu zituen, suaren aldamenean haur sortu berria eta umeontzi odoltsuak abandonaturik.  Itxaro Borda   «Zeruetako erresuma», 2005 - 287. orr.

Biltegiko gela handi batean, mahai batean lerraturik, bi hilotz ikusi zituen ilunpean abandonaturik.  Harkaitz Cano   «Pasaia blues», 1999 - 149. orr.

Baina ba ote zegoen nork bere burua horrela abandonatzerik, inongo xederik gabeko itzulinguruak eginez bidaiatzerik, erabateko noraezean ibiltzerik?  Juan Luis Zabala   «Agur, Euzkadi», 2000 - 58. orr.

Jendeak krokodiloak bainuontzian hazi eta haiekin aspertzean estolderietan abandonatzen dituen hiri batez ari gara.  Harkaitz Cano   «Piano gainean gosaltzen», 2000 - 69. orr.

Bidelapurrei, beso-hankak hautsi ondoren, gurpila ematen zitzaien; plazako habe bati loturiko gurdi-gurpil baten gainean ezartzen zituzten eta hiltzen uzten, heriotza luzera kondenatuz, agonia mingarrira abandonatuz.  Felipe Juaristi   «Airezko emakumeak», 2003 - 170. orr.

Ceaucescuren garaietan 100.000 ziren abandonatutako haurrak.  Berria - Mundua   2004-06-20

2 (da aditz gisa) pasiboki amore eman.

Danielak begiak itxi zituen eta Paulen eskuetan abandonatu zen.  Jasone Osoro   «Korapiloak», 2001 - 98. orr.

Hona iritsita, Berlusgoñi, arizale trebatuaren gisan, isilune luzean abandonatu zen.  Jon Alonso   «Euskal karma», 2001 - 67. orr.

Eta zu, berriz, tximinietan abandonatzen zara!  Itziar Otegi   «Axenario» - Jules Renard, 2006 - 29. orr.

Baina irakurtzen hasi eta hain ongi egin zuen -antzezlari trebea bailitzan-, non ezin izan nituen hitzak banan-banan jaso; esan nahi dut testuari abandonatu nintzaiola.  Ramon Saizarbitoria   «Gorde nazazu lurpean», 2000 - 181. orr.

3 (gauzez mintzatuz)

Ez omen ditek trintxera abandonatu nahi.  Bernardo Atxaga   «Soinujolearen semea», 2003 - 362. orr.

Zenbait marinel zaharrek ontziko txakurrak legez egiten dute, ez dute baforea abandonatu nahi.  Koldo Izagirre   «Sua nahi, Mr. Churchil?», 2005 - 87. orr.

Behiala merkantzia sartu-irten eta jarduera handia izan zuten lokal orain hautseztatu eta leihorik gabeak, laurogeiko hamarkadan [...] jonkien babesleku izandako komun apurtuak, dagoeneko geratzen ziren jonki apurrek ere leku erosoagoen mesedetan abandonatuak.  Harkaitz Cano   «Pasaia blues», 1999 - 15. orr.

Trumoi eztanda latz batek berritu zuen erasoa, etxe bazterretara eta taberna barruetara sakabanatu ziren dantzariak, kioskoa abandonatu zuten musikoek.  Koldo Izagirre   «Sua nahi, Mr. Churchil?», 2005 - 103. orr.

Amaieran, etxea hutsik eta abandonatua aurkitu zuen, sasiak eta huntzak guztiz janda.  Juan Luis Zabala   «Agur, Euzkadi», 2000 - 152. orr.

Hogeita hamazazpi urtetan arrakastarik izan ez duen borroka-mota abandonatu behar zenukete lehenbailehen, eta hori garbi ikusten ez duena itsua duk.  Mikel Hernandez Abaitua   «Ohe bat ozeanoaren erdian», 2001 - 79. orr.

Kasamatan sentitu zuen gosea lehenengo aldiz, eta handik aurrera goseak ez zuen sekula abandonatu.  Karlos Zabala   «Parisen sabela» - Emile Zola, 2004 - 29. orr.

Egun osoan abandonatu ez ninduen buruko mina biziagoturik, garunak urratu beharrean nituen orain.  Aingeru Epaltza   «Rock'n'roll», 2000 - 47. orr.

ETAk nazionalismo aranazalearen Jainkoarenganako sinesmen programatikoa abandonatzean, zera erabaki zuen, haren "Beste" nagusia ez zela beharrezko.  Joseba Zulaika   «ETAren hautsa», 2006 - 33. orr.

Jaioberria zela, Santa Adalsindaren egunean utzi zuten abandonatuta komentu batean.  Iñaki Arranz   «Hitza azti», 2006 - 118. orr.

Bide ertzeko zangetan auto matxuratuak abandonatuta.  Josu Zabaleta   «Gerrako pilotu» - Antoine Saint-Exupéry, 2003 - 21. orr.

4 (adizlagun eta kidekoekin)

Oso abandonatuak dauzkagu sozialak, zailak dira harremanak baina.  Koldo Izagirre   «Agirre zaharraren kartzelaldi berriak», 1999 - 126. orr.

Hotelaren eta errepide nagusiaren artean orube bat zegoen, erdi abandonaturik, eta orubearen bazter batean txabola bat, hondakinez eta traste zaharrez beterik.  Anjel Lertxundi   «Zorion perfektua», 2002 - 167. orr.

Guztiz abandonatuta naukazu, Mikel.  Patxi Iturritegi   «Behi eroak», 2003 - 56. orr.

Berritzailea izan bazen ere, estilo klasikoa ez baitzuen behin ere arrunt abandonatu Gargallok.  Berria - Kultura   2004-06-29

Tamalez, Iñigok bere ondoan eserarazi nau jatetxera heldu bezain pronto, eta Charlyk doilorki abandonatu nau Ruben ezkongabe-berriagatik.  Iban Zaldua   «Traizioak», 2001 - 97. orr.

Mugaz bestaldeko plantazioa aspaldiko hilabete haietan zeharo abandonatuta zegoelako zurrumurruak ere ez gintuen ernarazi.  Joxe Austin Arrieta   «Homo Faber» - Max Frisch, 2001 - 54. orr.

Ezin gaituzte horrela abandona!  Karlos Linazasoro    «Glosolaliak», 2004 - 45. orr.

Handik aurrera bakarrik egon zen Taibele, bi bider abandonaturik, aszeta batek lehenbizi eta deabru batek gero.  Koro Navarro   «Zortzi kontakizun» - Isaac B. Singer, 2002 - 32. orr.

5 (era burutua izenondo edo izen gisa)

Haur bat eman zuela mundura eta soldaduek kendu eta haur abandonatuen etxera eraman zutela.  Eneko Bidegain   «Anbroxio», 2002 - 64. orr.

Barkatu hain gaizki portatzen banaiz, baina askotan haur abandonatu bat bezala sentitzen naiz, beldurrak josia eta bakardadeak iltzatua.  Joan Mari Irigoien   «Ipuin batean bezala», 2002 - 177. orr.

Hogeita hamahiru urterekin, emazte abandonatua zela konturatu zen Taibele.  Koro Navarro   «Zortzi kontakizun» - Isaac B. Singer, 2002 - 18. orr.

Atzo, adiskide ederra, arratsaldeko hiru orenetan, berriak berantesten nituenez, emakume eder abandonatu horren etxera joan nintzen; jalgi zela erran zidaten.  Jon Muñoz   «Harreman arriskutsuak» - Choderlos de Laclos, 1997 - 461. orr.

Elokuentziaz eta berotasun handiz hitz egin zuen mitin hartan; haur abandonatuez, eskaleez, emakume eroriez.  Josu Zabaleta   «Jakintzaren arbola» - Pio Baroja, 2006 - 75. orr.

Miseria gorrian zegoen ume abandonatu hura.  Karlos Zabala   «Parisen sabela» - Emile Zola, 2004 - 68. orr.

Lakuaren ertzera isil-isilka joaten zenean, taldeka ikus zitzakeen, batez ere Abandonatuen Haitzean, eguzkitan egoteko leku hori gustatzen zitzaien-eta.  Julen Gabiria   «Peter Pan» - James Matthew Barrie, 2004 - 116. orr.

Ehunka badira ehortziak ez direnak, osoki ahantziak, utziak, abandonatuak.  Herria   2003-09-04

Abere gaixo, abandonatuak balira bezala, beren hiltegi zikinetara eramaten dute jende gaixo hori.  Josu Zabaleta   «Anne Franken egunkaria» - Anne Frank, 2004 - 105. orr.

Tatariarrei aurre hartu zien, Tomsken geldiaraziak baitzeuden, eta, emirraren soldaduak Krasnoiarskera iristen zirelarik, hiri abandonatu bat baizik ez zuten aurkituko.  Karlos Zabala   «Mikel Strogoff» - Jules Verne, 2002 - 355. orr.

300 hektareako lur sail abandonatu batean.  Berria - Mundua   2004-06-02

Han egon beharko zukeen New Harlem hotelak, baina leihoak adreilu eta porlanez estalita zeuzkan eraikin abandonatu batekin egin nuen topo.  Iñaki Zabaleta   «110. Street-eko geltokia», 2003 - 189. orr.

Eliza abandonatu bateko isiltasuna zegoen han kanpoan, soro atze-atzean baratzez inguratutako patioan.  Josu Zabaleta   «Gauza baten ametsa» - Pier Paolo Pasolini, 1998 - 224. orr.

Koipegin hordi batek labanorri zabal bat hondoratua zion lepoan, elkarrekin zeutzala, landa-arras, ehorztegi abandonatu bateko lauzen gainean.  Juan Garzia   «Bizi alegiazkoak» - Marcel Schwob, 2002 - 67. orr.

ESKULTURA BAT PARKE BATEAN, geltoki abandonatu baten ondoan.  Eskarne Mujika   «Berdin dio» - Agota Kristof, 2005 - 7. orr.

Nire lekua ez zegoen hirietako parke abandonatuetan, ez herri txiki bateko lasaitasunean ez eta lanordu errepikakorren segurtasunean ere.  Pako Aristi   «Gauza txikien liburua», 2004 - 95. orr.

Destilategi abandonatua zirudien lokalak.  Josu Landa   «Odolbildua», 2002 - 145. orr.

Miaketa xehea egin zen gaztelu abandonatuan.  Josu Zabaleta   «Fantasiazko ipuinak» - Guy de Maupassant, 2000 - 172. orr.

Uranio meategietan lanean zebiltzan indioak gordetzen ziren aterpe abandonatuetan.  Itxaro Borda   «Zeruetako erresuma», 2005 - 44. orr.

Dagoeneko aipatu dugu suntsitzen ari den estatu unibertsal baten eremu abandonatuan sartzen diren barbaroak etorkizunik gabeko heroiak direla.  Iñaki Mendiguren   «Historiaren azterketa II» - A.J. Toynbee, 2000 - 32. orr.

Hala topatuko duzue ikatz harriz egindako eliza hondatu hori, ikatz meatzeak, bagoneta trabes eskoratua trenbide abandonatuan, burdinazko armazoiak, moila zaharra.  Joseba Sarrionandia   «Lagun izoztua», 2001 - 229. orr.

-Hara, txinbo, ikusi duk hori? -galdetu zuen Gorkak orubearen beste muturra seinalatuz, pneumatiko-biltegi abandonatu bat zegoen aldera-.  Patxi Iturritegi   «Behi eroak», 2003 - 99. orr.

Pendizean behera errekazuloraino eroritako auto abandonatu eta herdoildua.  Juan Luis Zabala   «Agur, Euzkadi», 2000 - 22. orr.

Eta hemen berriz borda bat erdi abandonatua.  Piarres Aintziart   «Santiago oinez», 2000 - 59. orr.

Portziunkulako Andre Maria zeritzan eliza pobretxo eta ia abandonatu bat aurkitu zuten.  Askoren artean   «Asisko Frantzizko, Asisko Klara», 2002 - 469. orr.

Mendialde guztia ibili dut goitik behera don Bartolomé San Juan ezkutatzen den txokoaren bila, harik eta azkenean topatu dudan arte, hango zulo batean galduta, enborrez egindako txabolamodu batean bizitzen, zera, La Andrómedako meatze abandonatuak non dauden ba hantxe.  Juan Garzia   «Pedro Páramo» - Juan Rulfo, 2001 - 114. orr.

Izaki abandonatuak iruditzen zitzaizkion portaletako sofak, inon diren abandonatuenak igual.  Unai Elorriaga   «Van't Hoffen ilea», 2003 - 49. orr.

Auzo zahar abandonatua, arrotza zaion mende berri baten atarian.  Berria - Kultura   2004-01-27

hitz multzoen maiztasunak (gutxienez 3 aldiz agertzen direnak)

abandonatu bat (10); abandonatu batean (8); abandonatu bateko (5); abandonatu baten (6); abandonatu batera (3); abandonatu behar (13); abandonatu behar izan (3); abandonatu egin (26); abandonatu egin zuen (5); abandonatu egingo (3); abandonatu egiten (4); abandonatu eta (16); abandonatu ez (4); abandonatu gabe (3); abandonatu haur (3); abandonatu nahi (5); abandonatu ninduen (8); abandonatu nuen (6); abandonatu zen (4); abandonatu zenuen (3); abandonatu zuela (3); abandonatu zuen (19); abandonatu zuten (8); abandonatua izan (4); abandonatua zegoen (6); abandonatua zela (3); abandonatua zirudien (4); abandonatuen haitzean (3); abandonaturik zegoen (3); abandonatuta zegoen (6); abandonatzen zuen (3); abandonatzen zuten (3); aitak abandonatu (4); aitak abandonatu egin (3); eliza abandonatu (3); ere abandonatu (4); eta abandonatu (7); eta abandonatua (8); eta abandonaturik (5); eta abandonatuta (4); ez abandonatzeko (3); haurrak abandonatzeaz (3); inoiz abandonatu (3); sekula abandonatu (3); zergatik abandonatu (4)


abandonatzaile izond abandonatzen duena.

Konprenitu nuen nik egin niela ihes, ni nintzela abandonatzailea, eta ez alderantziz, uste bezala.  Bernardo Atxaga   «Soinujolearen semea», 2003 - 444. orr.


abandonatze iz bazterrera, alde batera uztea; eskutik uztea; bertan behera uztea.

Gelaxkaren usainak, tabakoaren kearekin beroturiko usain likoretsu hark, mozkortu egiten zuen, zorion berezia ematen, bere buruaz ahaztarazten; eta, abandonatze hartan kulunkatzen zenean, konturik larrienak ere onartzeko prest egoten zen.  Karlos Zabala   «Parisen sabela» - Emile Zola, 2004 - 212. orr.

Baina, gero, Roryren gainean gaizki esaka hasi zen, bere alaba bakarra abandonatzearen errua egotziz, burutik ondo ez zegoela leporatuz, eta, gero, are eta txarragoa, ezkontzaren gaineko baieztapen ergel eta erreakzionario hura egin zuen.  Oskar Arana   «Brooklyngo erokeriak» - Paul Auster, 2006 - 298. orr.

Zeren horixe baita hain zuzen ere ikustea eta ulertzea bere zentzu benetakoan, eta funts ororen gainetik dagoen hura gorestea, izakiak erabat abandonatzearen bitartez.  Joan Mari Lekuona   «Mistika liburuak» - Eckhart-Tauler, 1997 - 5. orr.


abandonismo iz gurea den edo gureganatzeko eskubidea dugun zerbaiti uko egiteko joera.

Horregatik erakutsi du Erromak halako jakinduria Ekialdeko mistizismo eta abandonismo itsu haren izaera goxatzen.  Patziku Perurena   «Trapuan pupua», 2001 - 277. orr.


abandono ik abandonu.

abandonu (ETCn 343 agerraldi; orobat abandono ETCn 111 agerraldi) iz abandonatzea.

Hormetan sugandilak zulotik zulora, eta, bidexkaren eskuin-ezker, mota guztietako sasiak, abandonoaren erakusgarri.  Jokin Muñoz   «Bizia lo», 2003 - 133. orr.

Ez bakarrik ez zuen aukera aprobetxatu lurralde seguruetara alde egiteko, baizik eta berri txarrarekin itzuli zela, abandonoa eta traizioa iragartzen zuen mezua eman baino lehen hil zelarik.  Jon Alonso   «Lisboako Setioaren Historia» - José Saramago, 2000 - 379. orr.

Munduaren krisiaren arrazoi hori "pentsamendu frantses" jatorraren (Ilustrazioaren) abandonoa da.  Joxe Azurmendi   «Euskal Herria krisian», 1999 - 129. orr.

Hitzak falta ditut haren konbentzitzeko gaitasunaren norainokoa, haren abandono suharra adierazi ahal izateko.Behiala nire izenean eraikitzen hasi zen eliza bat topatuko duzu, eta nire irudi bat ere topatuko duzu, eta irudia zaharberrituko duzu, beharrezkoa izango du-ta abandono tristearen ondoren, eta gero hantxe egingo duzu bijilia, eta haurra aldarean ipiniko duzu.  Koro Navarro   «Kontakizunak» - Edgar Allan Poe, 2000 - 44. orr.

Raimundo Silvak ireki egiten du, barrurantz begiratu eta diafragman zanpatuko balute bezala sentitzen du, eta ez ausentziarengatik berarengatik, hutsaren, azken abandonoaren inpresio samingarri batengatik baizik.  Jon Alonso   «Lisboako Setioaren Historia» - José Saramago, 2000 - 253. orr.


abangoardia (ETCn 2.733 agerraldi; orobat abanguardia ETCn 62 agerraldi) 1 iz talde armatu batean, aurrean doan zatia.

Arratsaldea zen jadanik abangoardia Amon Dînen ekialdeko aldapetatik harantzagoko oihan gris handietara iritsi zenean.  Agustin Otsoa   «Eraztunen Jauna III» - J.R.R. Tolkien, 2004 - 128. orr.

Tatariarren tropen abangoardiak bertatik bertara mehatxatzen zuen hiria, eta agintariak bi ordu lehenago atera ziren Tobolsk aldera babes bila.  Karlos Zabala   «Mikel Strogoff» - Jules Verne, 2002 - 180. orr.

Badakizu nola bere omenezko festa baten erdian esan zioten Alexandro enperadoreari Napoleonek Neman ibaia igaro berri zuela Frantziako armadaren abangoardiarekin.  Karlos Zabala   «Mikel Strogoff» - Jules Verne, 2002 - 35. orr.

Gandalf eta Aragorn abangoardiarekin Morgulgo Haranaren sarreraraino hurbildu ziren zamalka, hiri madarikatua ikusteko.  Agustin Otsoa   «Eraztunen Jauna III» - J.R.R. Tolkien, 2004 - 200. orr.

Jendeak leku guztietatik ihes egiten zuen Feofar Khanen gudarostearen abangoardia aurreratu ahala.  Karlos Zabala   «Mikel Strogoff» - Jules Verne, 2002 - 189. orr.

Isaak Zeuner tenienteak herri asko igaroak zituen abangoardiako gizonekin.  Felipe Juaristi   «Airezko emakumeak», 2003 - 185. orr.

Astiro egiten zuten aurrera, uneoro erantzunaren zain, lerro trinkoagoetan, esploratzaileak eta abangoardiako talde txikiak bidaltzea gizonak alferrikaltzea zela ulertuz.  Agustin Otsoa   «Eraztunen Jauna III» - J.R.R. Tolkien, 2004 - 202. orr.

-Nazionalak ofentsiban zetozenez, ez zidan luze jo haien abangoardiako tropekin topo egiteak.  Alberto Ladron Arana   «Eguzki beltzaren sekretua», 2004 - 190. orr.

Behin Tomsken -esan eta esan ari zen bere artean, zenbaitetan gainezka egiten zion ezinegonari eutsi nahirik-, minutu gutxi batzuetan abangoardiako postuetatik harago izango nauk, eta hamabi ordu kendu Feofarri, hamabi ordu kendu Ogareffi, eta nahikoa izango diat haien aurretik Irkutskera sartzeko!  Karlos Zabala   «Mikel Strogoff» - Jules Verne, 2002 - 260. orr.

Lehenengo multzoko margolari gehientsuenak Frantzian egon ziren, ondorioz, urte haietan Europan gertatzen ari ziren abangoardien eragin handia ikus daiteke haien lanetan.  Berria - Kultura   2004-03-31

Goian Garibalditar Abangoardien bilera amaitu gabe zegoen oraindik; han goian ere, ohiz bestela, seriotasun handia zegoen, debozioa ia.  Josu Zabaleta   «Gauza baten ametsa» - Pier Paolo Pasolini, 1998 - 102. orr.

2 irud/hed

Nik esango nuke Deustuko unibertsitatea abangoardia izan zela alde horretatik zeren eta guk marxismoa unibertsitatean ikasi genuen.  Ana Urkiza   «Zortzi unibertso, zortzi idazle», 2006 - 181. orr.

Edozein politika burges-nazionalistatatik urrutiratuta, langile-klasearen interesen defentsan jarri nahi ditu indar guztiak, haren abangoardia bihurtzeko.  Rafa Egiguren   «Mentxakaren aitorpena» - Jose Ramon Goikoetxea, 2006 - 126. orr.

Fedearen zera hori ez diot nik; hori, beste hitz batzuekin, euskaltzaletasunaren abangoardia intelektualak dio.  Iñaki Segurola   «Gaur ere ez du hiltzeko eguraldirik egingo», 2005 - 239. orr.

Bere ustez ez baitago askatasuna lortzerik abangoardia heroiko baten gidaritzapean.  Txema Ramirez de la Piscina   «Ikus gaitzazuen», 2004 - 133. orr.

Gerra guzti-guztietan, hitza da armen abangoardia.  Anjel Lertxundi   «Mentura dugun artean», 2001 - 74. orr.

Gonzalezek adierazi zuen "XXI. mendearen abangoardian" jarri nahi duela bankua, eta aurten "marka guztiak" hautsiko dituztela mozkinei, dibidenduei eta, oro har, erakundearen eraginkortasunari dagokienez.  Berria - Ekonomia   2004-02-29

Legearekin Espainiako ikerketa zentroak biomedikuntzaren "abangoardiara" eraman nahi dituztela esan zuen; "eta balio etiko eta moralen abangoardiara ere bai".  Berria - Gaiak   2006-04-04

3 bere ausartasunagatik aintzindari gertatzen dena edo gertatu uste duena.

XX. mende hasierako abangoardia bik, futurismoak eta kubismoak lagatako ondarearen inguruan eginiko gogoetaren emaitza.  Berria - Kultura   2004-04-29

Kosztolanyi XX. mendearen hasieran bizi izan zen, abangoardien garaian Abangoardiaren funtzio hegemonikoan ez dute sinesten: Gauzak hobeto doaz prozesuan parte hartzen ari den jendeak bere ekarpen historikoa egiten badu.  Berria - Kultura   2004-01-07

Belaunaldi berriko poeta gehienak aurreko belaunaldiko poetek harturiko bide estetikoetan barna abiatu izan dira: dela 60ko poesia sozialaren bidetik, dela 70eko abangoardiaren arrastoan, dela 80ko esperientziaren poesiaren magalerantz.  Berria - Kultura   2006-03-28

Bada gurean Lizardi erromantiko berantiartzat jo duenik, eta hogeigarren mende hasierako abangoardiekin lotzen duenik.  Anjel Lertxundi   «Mentura dugun artean», 2001 - 14. orr.

Abangoardiak argien zuen mezua hauxe zen: inoiz ez gerra gehiago.  Berria - Kultura   2004-08-14

Abangoardiek zineman izandako eragina aztertuko du Fasek, zikloaren bigarren atalean.  Berria - Kultura   2004-02-11

Bauhausek, 1920ko hamarraldian argitaratu izana, Alemanian pinturako, eskulturako eta arkitekturako abangoardiako artista gehienak elkartu zituen arte-eskola diziplinarteko handi hark.  Josu Zabaleta   «Irudia» - Jacques Aumont, 2004 - 247. orr.

Juan Leon Kruzalegi ez zen abangoardiako pintorea.  Edorta Jimenez   «Hemingway eta euskaldunak zerbitzu sekretuetan», 2003 - 46. orr.

Musikaren, poesiaren, arte plastikoen eta beste guztien erakusleiho izan zen Iruñea astebetez, eta abangoardiako joerek diktaduraren arrasto beltza gainditzeko bidea hartu zuten.Kubako "abangoardiako pinturaren aitzindariak" izaniko Victor Manuel Garcia, Eduardo Abela eta Jorge Arche artisten lanak.  Berria - Kultura   2004-10-27

Euskal industrializazio prozesua erakusten du Operación H-k abangoardiako zinemaren bidez.  Berria - Kultura   2004-07-22

Estebanen lehengusua, hogei urterekin abangoardiako aldizkari literarioetan kolaboratzen zuena eta hogeita bostekin emaztea labankazoka hil eta bere burua trenera bota zuena.  Bernardo Atxaga   «Groenlandiako lezioa», 1998 - 12. orr.

Varsoviak abangoardiako tradizioaren ildoan egin zion harrera Literaturexpressoari asteazken iluntzean.  Edorta Jimenez   «Europako mugetan barrena», 2000 - 301. orr.

Bide honetatik jo zuten XX. mendeko hogeigarreneko hamarraldiko abangoardietako artista askok.  Josu Zabaleta   «Irudia» - Jacques Aumont, 2004 - 170. orr.

XX. mendeko errusiar abangoardietako lanen afitxak eskuratu nahi nituzke.  Edorta Jimenez   «Europako mugetan barrena», 2000 - 255. orr.

Dalik bigarren abangoardietako artistaren ezaugarriak ere betetzen dituenez, hau da, gerra ondorengo artearen ezaugarriak, Pollock edo Warholen antza zuela kontuan hartu behar dugu.  Berria - Kultura   2004-05-11

Herbehereetako arkitektura eta diseinua beti izan da nahiko abangoardiakoa.  Berria - Kultura   2004-05-21

Argazkigintzan, arkitekturan bezalaxe, abangoardiarako eta esperimentaziorako joera erakutsi zuen.  Berria - Kultura   2004-12-24

4 (izenondo eta izenlagunekin)

Garzanti edo Feltrinelli argitaletxeek ateak zabalik zituzten abangoardia kulturalean eta politikoan gero eta ozenago eta ausartago ari ziren idazleentzat: Pasolini, Gadda edo Arbasino; [...].  Anjel Lertxundi   «Italia, bizitza hizpide», 2004 - 25. orr.

Errusiako abangoardia historikoa deritzon artista taldea pintore errealista kritikoen aurka azaldu zen.  Berria - Kultura   2006-03-29

Artiumek 'Eskuratu berriak' erakusketa jarri du 2003ko erosketekin; artelan sortu berrien eta "abangoardia klasikoen" hutsunea bete dute.  Berria - Kultura   2004-02-06

Garai horretan Europako abangoardiak interesatu zitzaizkion.  Ibon Uribarri   «Loti ederrak» - Yasunari Kawabata, 2006 - 8. orr.

Ildo honetan, Koonsen Puppy Guggenheimen aurrean honela mintzo da: Europar abangoardiak hilak dira, Oteiza eta Chillida hilak dira; gaur egungo artearen Erreala erakusteko, Bilbo post-Guggenheim bat adierazteko, perspektiba artistikoen aldaketa da beharrezko.  Joseba Zulaika   «ETAren hautsa», 2006 - 67. orr.

5 (hitz elkartuetan)

Halaber, Bloomsbury abangoardia taldeko kidea izan zen, Virginia Woolf eta beste hainbat idazle eta artistarekin batera.  Iñaki Heras   «Txanponaren bi aldeak», 2003 - 52. orr.

Brossari dagokionez, "poesia bisualaren eremuan sekulako abangoardia lana" egin zuela deritzo Lasuenek.  Berria - Kultura   2004-11-09

hitz multzoen maiztasunak (gutxienez 3 aldiz agertzen direnak)

abangoardia izan (3); abangoardiako literatura (3); abangoardiako musika (3); emirraren abangoardia (3); eta abangoardia (4); eta abangoardiako (3); europako abangoardiak (4)


abangoardismo (ETCn 64 agerraldi; orobat banguardismo ETCn agerraldi 1) 1 iz abangoardia higikundea.

Abangoardismoa da euskal hiztegian ageri den lehendabiziko ismoa.  Berria - Kultura   2006-02-12

Gure irakurle-kopuru urria zabaltzeko ahaleginean ia ahaztuta geneukan esperimentaziorako, abangoardismorako, literatur jolaserako ohitura berreskuratzen digu Elorriagak, eta eskertzekoa da.  Unai Elorriaga   «SPrako tranbia», 2001 - 8. orr.

Antzerkigintza modernoak, zorionez, forma tradizionalak gainditu ditu hainbat berrikuntza-olderi esker: Pirandello, Bernard Shaw, Brecht eta beste hainbaten ekimenez, absurduaren teatroa, gaitzespen-teatroa eta banguardismo esperimentala landu dutenak.  Berria - Kultura   2004-03-27


abangoardista (ETCn 562 agerraldi; orobat abanguardista ETCn 16 agerraldi) izond abangoardismoari dagokiona; abangoardismoaren aldekoa.

Amets abangoardisten irudiak.  Berria - Kultura   2006-02-22

XX. mende hasierako artista abangoardisten ereduaren arabera baloratutako Daliren ibilbidea aproposa iruditu zaigu eta eredu bera erabili izan dugu gerra ondoren egin zituen lanak baloratzeko.  Berria - Kultura   2004-05-11

Geroago ikasi ahal izan nuenez, idazkaria zen berez ia erabat argitaletxeaz arduratzen zena, Lydie Vidalek ordu asko ematen baitzituen bere eleberri abangoardistak idazten.  Harkaitz Cano   «Neguko zirkua», 2005 - 188. orr.

Prudenen etxea ikastolaren eraikinari itsatsita zegoen, ekialdeko hegal zuzen-zuzenari ateratako pikorta txiki bat bailitzan, eta haren formak ez zuen, lehenengo begiradan behintzat, ikastolaren arkitektura abangoardista harekiko inolako loturarik.  Iban Zaldua   «Gezurrak, gezurrak, gezurrak», 2001 - 79. orr.

Nahikoa itxura abangoardistako lana zen, edo hala iruditzen zitzaidan niri garai hartan behintzat.  Iban Zaldua   «Gezurrak, gezurrak, gezurrak», 2001 - 78. orr.

Eskola, ospitale, fabrika eta horrelako komunitateetan egun luxuzko lunchetan edo hegazkinetan bezala banatuko da janaria: aurkezpen polita, anoa txikiak, baxera abangoardistan, aseptikotasunerainoko higienea hamaika bilgarritan babestua, nutrizio aldetik perfektuki orekatua, kromatismo, zapore eta usain erakargarrikoa.  Edorta Agirre   «Baietz okerreko bidea aukeratu! », 2006 - 54. orr.

Garai batean euskal literaturako aurrekari moderno eta abangoardista batekin egiten genuen amets: Rimbaud edo Verlaine euskaldun bat, gure Bilintx edo Elizanburu bertangoxozaleen ordez.  Xabier Mendiguren Elizegi   «Arbelaren gainean», 2004 - 33. orr.

Giroaren bizkarrezurra musika da, musika klasiko-abangoardista zuzenean jokatua.  Edorta Jimenez   «Europako mugetan barrena», 2000 - 308. orr.

Orrietan aurrera egin ahala, ipuin modernoago eta abangoardistagoak aurkituko ditu irakurleak Harkaitz Canoren Briko-Higuina, kasu.  Berria - Kultura   2004-10-16

hitz multzoen maiztasunak (gutxienez 3 aldiz agertzen direnak)

eta abangoardista (3)


abanguardia ik abangoardia.

abanguardista ik abangoardista.

abanikatu, abanika(tu), abanikatzen du ad haizeari eragin abanikoa astinduz.

Alabaina, ez zuen Lombo de Tanque utzi nahi izan arrazoi nagusi bat argudiatuz: Mira-Mar Gainean ez zuen ezagutzen abanikatu edo azukre ura emango zion inor berriro ondoezik jarriz gero.  Bego Montorio   «Napomuceno da Silva Araujo jaunaren testamentua» - Germano Almeida, 2003 - 157. orr.


abaniko (ETCn 321 agerraldi) 1 iz haizemailea.

Bokalean jadanik, ateko bandara begiratuko duzu, zabalera, eta abanikoa bezala zabalduko da itsasoa, urdin ilun eta ia zimurrik gabe, bare barea eta mantxa berdeak ur azalean noraezean.  Joseba Sarrionandia   «Lagun izoztua», 2001 - 158. orr.

Mediterraneoaren zerrenda zilarrezkoa hiltzen entzuten zen, eta haren oinean, lerro urdin distiratsuzko abaniko bat zabaltzen zen zeru-arraseraino.  Juan Garzia   «Bizi alegiazkoak» - Marcel Schwob, 2002 - 45. orr.

Plaza nagusia promenatzailez betetzen da; solasak abanikoen gibelean ezkutatzen dira. Abaniko zabal batek itxura hobea ematen duela.  Koldo Izagirre   «Idi orgaren karranka» - Victor Hugo, 2002 - 205. orr.

Adin, kultur maila, lanbide eta joera ezberdineko euskaldunen abaniko zabal xamarra.  J. Garzia / A. Egaña / J. Sarasua   «Bat-bateko bertsolaritza», 2005 - 55. orr.

Abaniko astinduek eragiten duten harrabotsa.  Koldo Izagirre   «Nik ere Germinal! egin gura nuen aldarri», 1998 - 164. orr.

Ondoan daukazun atsoaren abaniko-airea harrapatzen saiatu zara alferrik.  Eider Rodriguez   «Eta handik gutxira gaur», 2004 - 72. orr.

Sabaiko habeen abaniko gisako eskortzoari.  Juan Garzia   «Bizi alegiazkoak» - Marcel Schwob, 2002 - 90. orr.

2 irud/hed

30 pieza hauekin, abaniko ireki eta koloredun bat eskaintzen ari naizelakoan nago.  Berria - Harian   2006-04-05

Istorioak, fantasia, eta pertsonaien abaniko zabala eskaintzen digu Elorriagak bere azken lan honetan.  Berria - Kultura   2006-02-21

Gaur bertsolarien artean abaniko zabalagoa da; iritzi politikoak ugariagoak dira.  Berria - Kultura   2006-04-22

Lerroak elkartu egiten ziren, gurutzatu, abanikoan zabaldu pergaminoaren izkina bakoitzerantz.  Iñaki Mendiguren   «Harry Potter eta sorgin harria» - J.K. Rowling, 2000 - 158. orr.


abant (corpusean ez dago; ETCn 21 agerraldi; orobat abante ETCn 227 agerraldi; Euskaltzaindiaren Hiztegian abant agertzen da) 1 iz/adlag itsasontzietan, aurrerantz egitea. ik abante.

Bada, Armada Txit Zorionekoak aurrera egin zuen, astiro, airos, harro, Plymouth atzean utziz, abantETC-literatura, saiakera   Azeria eta Lehoia, Edorta Jimenez, Txalaparta, 2007

"Ez ipini esne-gain eta txokolatezko tuturik" esan nahi dio, baina hitzek ez dute topatzen lekurik abant geldiezin, eutsiezin horretan. ETC-literatura, saiakera   Kabitu ezina, Aintzane Usandizaga, Elkar, 2019

17: 30ak ziren Matti pertsonaiak "Izan Pirata, elkarrekin abant, abordatzera!", esan eta txupina bota zuenean. ETC-prentsa   Berria, 2012-08-14

Gazte zein heldu, elkarrekin abant! da piratek aurtengo Aste Nagusirako aukeratu duten leloa, eta horren bitartez aste nagusi parte-hartzaile bat bultzatzen saiatuko dira. ETC-prentsa   Berria, 2009-08-07

2 abant egin (corpusean ez dago; ETCn 2 agerraldi)

Baina ez zeundeten arraun-lanean uste bezain zailduak, eta abant egiten hiru ordu pasa ostean ipurmamiak urratuta zenituzten eta eskuak haragi bizian. ETC-literatura, saiakera   Ur biren artean, Patxi Iturregi, Elkar, 2019


abantada (orobat abantara) 1 iz bultzada, abiada.

Autoa abantada handian atera da, eta berehala gaude Obabako sarreran.  Bernardo Atxaga   «Soinujolearen semea», 2003 - 461. orr.

Hasieran horia gorri bihurtu eta gero, gero urdina atzetik joan eta haiek harrapatu, eta bitartean berdea iritsi eta aurrekoak gainditu, eta halere zuriak irabazi, sekulako abantadan baitzihoan; izanez ere, azkenean zuria gelditu zen bakarrik uhinak egiten.  Fernando Rey   «Paradisuko Almanaka» - Gianni Celati, 2005 - 132. orr.

Sartzen zara abantadan, eta sarreran poltsa eskaneatzen dizute; ez litzateke erakusketa txarra izango: ikusleen poltsa eskaneatuak, museoko paretetan proiektatuta.  Berria - Kultura   2006-02-19

Gaua etorri zen gero, eta egunak abantadan joan ziren hurrena, eta belarrak bere lekua hartu zuen berriro.  Berria - Kultura   2006-05-07

2

Halako abantadak zeuzkan aitak, etxean berak agintzen zuelakoa egin behar izaten zuen aldian behin.  Koldo Izagirre   «Sua nahi, Mr. Churchil?», 2005 - 167. orr.


abantail ik abantaila.

abantaila (ETCn 15.947 agerraldi; orobat abantail g.er.) 1 iz norbaitek edo zerbaitek duen lehentasuna edo nagusitasuna; onura, probetxua. ik bentaja.

Ahal izan dudan neurrian azaldu ditut hormei buruzkoak eta horma-moten araberako materialen erabilerari buruzkoak, zein abantaila eta zein eragozpen dituzten.  Santiago Iruretagoiena   «Arkitekturaz hamar liburuak» - Vitruvio, 2000 - 1290. orr.

-Eragozpenak ez dira deus abantailen aldean -erantzun zion Willemek, markesaren kortesia buru-mugimendu arin batez eskertu eta gero-.  Anjel Lertxundi   «Azkenaz beste», 2005 - 206. orr.

Asko dira etxerik ez izatearen desabantailak, dudarik ez, baina abantailak ere baditu: [...].  Harkaitz Cano   «Belarraren ahoa», 2004 - 83. orr.

Labur esanda, ulertu dut batak bestearekin banatzen dituela abantaila eta desabantailak, pozak eta tristurak, oztopo eta arazo guztiak, baina baita euren ondasun eta anoak ere: alegia, lagunak direla, esan ohi denez.  Urtzi Urrutikoetxea   «Zoririk ez» - Imre Kertész, 2003 - 218. orr.

Horietako mota bakoitzean aurkitzen diren abantailak eta akatsak aipatuz.  Santiago Iruretagoiena   «Arkitekturaz hamar liburuak» - Vitruvio, 2000 - 1410. orr.

Yorgos Séferis greziarrak abantaila deitzen dio nik pagotxa deitu izan diodanari.  Anjel Lertxundi   «Mentura dugun artean», 2001 - 34. orr.

Zenbait arazorekin gehiegi kezkatzeko desabantaila eta beste arazo batzuekin gutxiegi arduratzeko abantaila.  Harkaitz Cano   «Neguko zirkua», 2005 - 26. orr.

Guti ematen dut, baina guti eskatzen ere, eta hori abantaila da beti inoren estimua gureganatzeko tenorean.  Aingeru Epaltza   «Rock'n'roll», 2000 - 308. orr.

Ihes dabilenak badu abantaila hori: errorik gabe, lekuak ez dira loturak.  Anjel Lertxundi   «Ihes betea», 2006 - 295. orr.

Lan berriak beste abantaila batzuk ere bazituela konturatu nintzen.  Bernardo Atxaga   «Lekuak», 2005 - 160. orr.

Bertsolariek etena egin beharra muga baino abantaila dute beren sorkuntza prozesuan.  J. Garzia / A. Egaña / J. Sarasua   «Bat-bateko bertsolaritza», 2005 - 91. orr.

Harri bigun horiek guztiek abantaila bat izaten dute, alegia, harrobitik atera ondoren erraz landu daitezkeela.  Santiago Iruretagoiena   «Arkitekturaz hamar liburuak» - Vitruvio, 2000 - 1110. orr.

Abantaila ugari ditu zutikako jarrerak -esate baterako, eskuzko trebetasunak garatzeko aukera ematen du-, baina gauza nabarmena da arazoak ere sortzen dituela.  Irene Aldasoro   «Giza gorputza lanean» - John Lenihan, 2006 - 124. orr.

Ikatz-meategiek erregaiaz hornitzen dituzten herrialdeek abantaila hau dute besteen gainean, han ez dela basorik behar, eta lur guztiak lan daitezkeela.  Iñaki Iñurrieta   «Legeen espirituaz II» - Montesquieu, 1999 - 103. orr.

Ronak abantaila zera du, ez duela garagardoak bezala izerdirik eragiten.  Joxe Austin Arrieta   «Homo Faber» - Max Frisch, 2001 - 59. orr.

Berregite-ahalmenean zetzan haien abantaila.  Juan Garzia   «Sagua, eulia, eta gizakia» - François Jacob, 2004 - 75. orr.

Hortaz, nahiz maizenik gizakiak beren irritsen arabera gobernatzen diren, kalte baino abantaila gehiago heldu zaie gizarte komunetik.  Piarres Xarriton   «Etika» - Spinoza, 1997 - 517. orr.

Ustekabeak emango digu abantaila.  Joanes Urkixo   «Gerlari zuria», 2004 - 164. orr.

Beraz, abantaila zaramakidak, ezta?  Juan Garzia   «Pedro Páramo» - Juan Rulfo, 2001 - 30. orr.

Nola erabili teknologiaren abantailak teknologiaren atzaparretan jausi gabe?  Txema Ramirez de la Piscina   «Ikus gaitzazuen», 2004 - 127. orr.

Adimena kontrolatzearen abantailak deskubritu zituen hiriko hotel dotore batean.  Aingeru Epaltza   «Rock'n'roll», 2000 - 190. orr.

Deskokatzearen aurrean pisuzko industria sarea eta enpresaburu belaunaldi berria abantaila direla uste du Iraolak.  Berria - Ekonomia   2006-01-25

Frantziaren abantaila da ordezkoak badituela titularren parekoak.  Herria   2002-11-14

Orotarat: 28 eta 23, erran nahi baita bost punduren abantaila.  Herria   2002-10-17

Berdindua da, duela hiru egun dagoeneko, gauaren eta egunaren oreka: 6 minuturen abantaila hartuko dio gaur arratsean egunak, gauari kenduta.  Pello Zabala   «Naturaren mintzoa», 2000 - 120. orr.

Nahiz zuen arteko elkarrizketan zuk abantaila hartu zenion, bere gutunean hark zaitu garaitu.  Jon Muñoz   «Harreman arriskutsuak» - Choderlos de Laclos, 1997 - 112. orr.

Zer abantaila dakarkio bada nire alabari aberats jaio izanak, baldin hala eta guztiz ere asturuaren esklabo behar badu izan?  Jon Muñoz   «Harreman arriskutsuak» - Choderlos de Laclos, 1997 - 315. orr.

Abantaila indargabetzea.  Berria - Euskal Herria   2004-01-06

Puntu bakarreko abantaila duzue zuek Astillerorekiko.  Berria - Kirola   2004-09-18

Frantzian, gremioen abantailak ez ziren 1776 arte ezabatu, Turgot-ekin.  Koro Navarro   «Ekonomiaren globalizazioa» - Jacques Adda, 2004 - 35. orr.

Arma termonuklearren abantailen jarraitzaile sutsua zen.  Fernando Morillo   «Gloria Mundi», 2004 - 92. orr.

Baliteke, bada, energia-kostu gehiagoren beharrik gabe segurtatu izana gizakiak zutikako jarreraren abantailak.  Irene Aldasoro   «Giza gorputza lanean» - John Lenihan, 2006 - 262. orr.

Zer pena ahantzi duzula ardien abantailak eta mozkinak aipatzea, ardien bildotxa, ardien esnea, ardien gasna.  Herria   2005-11-17

Zientzialariaren eginkizuna zera da: haiei azaltzea zein den egoera, bere aukerekin, bere abantailekin, bere arriskuekin.  Juan Garzia   «Sagua, eulia, eta gizakia» - François Jacob, 2004 - 160. orr.

Ez diot Brunori pentsatu berri dudana kontatzen, berak jendearen jarrera "txintxo" eta ergel horri bakarrik erreparatzen baitio, hots, jendeak errukior izateari ateratzen dion abantailari.  Bernardo Atxaga   «Groenlandiako lezioa», 1998 - 19. orr.

2 (izenondo eta izenlagunekin)

Hala arima ere ez baita sakabanatzen, abantaila ederra baita hori.  Juan Garzia   «Sistema periodikoa» - Primo Levi, 1998 - 122. orr.

Bai, ederra da, zinez, gaitzaldi iraganak kontatzea, eta irakurleak abantaila garbia du: gaitzaldiotatik fisikoki pasatu gabe dasta dezake kontaketa horren ederra.  Juan Garzia   «Sistema periodikoa» - Primo Levi, 1998 - 12. orr.

Abantaila handi bat du itsasoak bizileku izateko: itsasoan, ia zeharo neutralizatuta dago grabitatea; Itsas aseguruko sozietateek, Europako portu handi guztietan sortu zirelarik, abantaila handiak eman zizkioten itsas merkataritzari.  Irene Aldasoro   «Giza gorputza lanean» - John Lenihan, 2006 - 15. orr.

Eta bai, hor zen orobat beste abantaila bikoitz bat, Tom eta biok bizkarra leiho horiei emanez esertzea gertatu zela.  Oskar Arana   «Brooklyngo erokeriak» - Paul Auster, 2006 - 185. orr.

Cumhailen taldeak abantaila txikia zeraman eta zubira besteak baino lehenago helduko zirela zirudien.  Joanes Urkixo   «Gerlari zuria», 2004 - 21. orr.

Abantaila engainagarria.  Berria - Kirola   2004-01-14

Bistan da, felagek abantaila franko dute zuen aldean.  Xabier Montoia   «Elektrika», 2004 - 123. orr.

Teologia moral honek espekulatiboaren aldean abantaila berezi hau du: berak ezinbestean jatorrizko zerizan bakar, orobetegina eta arrazoizkora gidatzen duela. horrelako soldata apalak izatea ez zen izan eta ez da herrialde horien abantaila bakarra.  Ibon Uribarri   «Arrazoimen hutsaren kritika» - Immanuel Kant, 1999 - 273. orr.

Abantaila nagusiak hiru dira.  Berria - Gaiak   2004-08-18

Errusiarrak irabazleen aldean aurkitzearen abantaila bidegabeaz baliatu ziren.  Iñaki Mendiguren   «Historiaren azterketa II» - A.J. Toynbee, 2000 - 379. orr.

Ezkontza haiek ez zieten ematen inolako abantaila zibilik; dotea emaztea hiltzean iraungitzen zen.  Iñaki Iñurrieta   «Legeen espirituaz II» - Montesquieu, 1999 - 112. orr.

Afera publikoak abantaila pribaturako bideratzea.  Xabier Olarra   «Deabruaren hiztegia» - Ambroise Bierce, 2001 - 223. orr.

Abantaila indibidualak eskuratzeko joera hau, guztien onura unibertsalari ezin hobeki lotzen zaio.  Iñaki Heras   «Txanponaren bi aldeak», 2003 - 213. orr.

Listoenek azken denboran abantaila intelektual hori abantaila material nola bihurtu asmatu baitigute.  Joxe Azurmendi   «Euskal Herria krisian», 1999 - 215. orr.

Euskaltzaletasun hutsak ala euskara erabiltzearen abantaila komertzialak?.  Berria - Kultura   2006-03-09

Azterketa formaldatzaileak garrantzi handiko abantaila kontzeptualak eskaintzen ditu gramatika sortzerakoan.  Itziar Laka   «Egitura sintaktikoak» - Noam Chomsky, 2003 - 16. orr.

Abantaila konparatibo handienak dituen ekoizpenean espezializatzea.  Koro Navarro   «Ekonomiaren globalizazioa» - Jacques Adda, 2004 - 38. orr.

Epe jakin batera, debaluazioak aldi baterako ekarri zuen abantaila konpetitiboa galduko litzateke.  Iñaki Heras   «Txanponaren bi aldeak», 2003 - 198. orr.

Nago abantaila izugarria dela seme sasikoa izatea, betiere ezkutuan maitatzeko baldintza betetzen baldin bada, horrelako semeek aparteko abantaila baitute: ez dute sortzen gure duintasuna lardaskatuko luketen eragozpenik.  Bego Montorio   «Napomuceno da Silva Araujo jaunaren testamentua» - Germano Almeida, 2003 - 32. orr.

Oharrarazi behar diat ez dakidala ondo jokatzen, nolabaiteko abantaila eman beharko didak, beraz.  Jose Morales   «Arima hilak» - Nikolai Gogol, 1998 - 128. orr.

Ricardok frogatzen du produktibitatean (eta kostuan, beraz) erabateko abantaila duten herrialdeek ere izaten dutela interesik trukean.  Koro Navarro   «Ekonomiaren globalizazioa» - Jacques Adda, 2004 - 38. orr.

Jonathani, berriz, ez baitzuen eskatu berak ematea bikoteari hasiera, aski zitzaion jatorrizko abantaila hura.  Jon Muñoz   «Loroaren teorema» - Denis Guedj, 2006 - 20. orr.

Ukaezineko abantaila tekniko hori, baina, arazo ere bada askoren ustez.  Berria - Gaiak   2004-01-14

Estrategia hori konparaziozko abantaila berriak lantzean datza, eta, horren ondorioz, etekinik hoberena ateratzen zaio munduko eskariaren luzerako joerari.  Koro Navarro   «Ekonomiaren globalizazioa» - Jacques Adda, 2004 - 118. orr.

Hamid Karzai presidentetzarako hautagaia bere arerioekiko abantaila areagotzen ari da.  Berria - Mundua   2004-10-17

Kopisten garaikideak diren idazleak naturaltasunez baliatzen dira arrasto horien abantaila begibistakoez beren lanean.  Xabier Olarra   «Deabruaren hiztegia» - Ambroise Bierce, 2001 - 113. orr.

3 (hitz elkartuetan)

Ez dakiela zer abantaila klase aurkituko zuen han, bestetan aurki ez lezakeenik. Posizio hori, Holandak garai hartan eskuratu zuen lehiakortasun-abantaila adierazten zuena, orobat ulertzen da bere barnemerkatu txikiagatik.  Imanol Zurutuza   «Errautsera arteko sugarra», 2002 - 82. orr.

Ekonomi abantailaren estimuluak bultzatu zituen neguan izozturiko itsasoaren ondoan edo gainean egoteko.  Iñaki Mendiguren   «Historiaren azterketa II» - A.J. Toynbee, 2000 - 414. orr.

Inbertsioak konkurrentzia-abantaila argia duten ekoizpenetan kontzentratzea.  Koro Navarro   «Ekonomiaren globalizazioa» - Jacques Adda, 2004 - 38. orr.

Pariseko Batzarrak pribilegioak eta jauretxe-abantailak oro ezeztatu zituen, probintzia, printzerri, kantonamendu, hiri bai eta komunitate eskubideak barne.  Elena Touyarou   «Hautsi da katea» - Toti Mtz. de Lecea, 2004 - 43. orr.

Ez dakigula txiki izatearen abantailari etekinik ateratzen.  Ana Urkiza   «Zortzi unibertso, zortzi idazle», 2006 - 269. orr.

4 abantaila eraman (corpusean ez dago; ETCn 27 agerraldi)

Egun bat eta gau bateko abantaila zeramakion gutxi gorabehera. ETC-literatura, saiakera   Peloponesoko gerraren historia I, Tuzidides (Josu Naberan), Pentsamenduaren Klasikoak, 2005

Haren ahotik estreinakoz biraoa entzun izanak, hala ere, ia urtebeteko abantaila neramala gogorarazi zidan. ETC-literatura, saiakera   Hobe isilik, Garbiñe Ubeda, Elkar, 2013

Hamar urteko abantaila daramate han komunikazio kontuetan, eta beste gauza guztietan ere bai, egia esateko. ETC-literatura, saiakera   Atertu arte itxaron, Katixa Agirre, Elkar, 2015

Kalbinismoak -hara zer bide bihurritatik agertu zaigun berriro- abantaila baitarama euskalgintzan: igarrezinak, baiki, Jainkoaren burubideak. ETC-literatura, saiakera   Bartleby, Herman Melville (Juan Garzia Garmendia), Erein, 2016

Rajicek eta Hermidak bikain jokatu zuten, behin eta berriro, pibote gaztearekin, eta Galdarrek bi goleko abantaila eraman zuen atsedenera. ETC-prentsa   Egunkaria, 2001-06-24

Antza denez, lehiaketa horretan puntu handiko abantaila neraman, aurreko kanporaketetatik. ETC-prentsa   Argia, 2002-10-06

Ezin ukatu Eliza beti ama eta maistra izan dela estetika kontuetan, eta horretan mendeetako abantaila eramaten digu besteoi. ETC-prentsa   Argia, 2006-11-26

Guduek -idatzi du Zirionek-, lekualdatzeek eta gizakien sufrikarioek bi hilabeteko abantaila zeramatenETC-prentsa   Argia, 2008-12-14

Marka horiek, baina, urteetako abantaila daramate, eta lan handia egin beharko dugu. ETC-prentsa   Goienkaria, 2015-05-08

Atzo goizeko albisteek zioten PANek %1 inguruko abantaila zeramala laginketa bukatu baino lehentxeago. ETC-prentsa   Berria, 2006-07-04

Obamak abantaila darama, ordea; azken inkesten arabera, hamalau puntuko aldea atera baitio Arizonako senatariari. ETC-prentsa   Berria, 2008-10-16

Genero indarkeriak mendeetako abantaila daramakigu, eta ez da erraza genero eraso eta ezberdintasunekin amaitzea. ETC-prentsa   Berria, 2011-07-05

Enpresa handiek abantaila daramate txiki eta ertainekiko. ETC-prentsa   Berria, 2019-06-20

Egia da, ordea: santu izateko, kristau arruntei abantaila eramateko ez da aski agurtzea, borondate gaiztorik ez edukitzea eta ez eskandalurik ere ez ematea. ETC-zientzia, zuzenbidea   Gero euskara xumean, Patxi Salaberri Muñoa, UEU, 2017

5 abantailaren lege (corpusean ez dago; ETCn agerraldi 1)

Aurreko jokaldian, epaileak gol bat baliogabetu zion Oierri, abantailaren legea aplikatu beharrean penaltia adierazita. ETC-prentsa   Berria, 2016-09-11

6 abantailatan

Ororekin berdinkatzen zintudan; orotan zu zinen abantailatan.  Jon Muñoz   «Harreman arriskutsuak» - Choderlos de Laclos, 1997 - 245. orr.

7 -en abantailetan

Denentzat ikusten da lana badela bakotxak eman dezala bere hoberena sanotasunean herriaren abantailetan.  Herria   2001-03-22

Ziburutarrek erran zioten erregeari Frantziaren abantailetan zutela berritu nahi Zokoko portua, bestenaz untzi frango mugaz haindiko portuetarat joanen zela, eta hori Frantziako erresumaren kalte handitan!  Herria   2003-03-13

Aipatu dut, lapidariotasunaren abantailetan babesturik, interesgarri litzatekeela Borgesenetan ageri ez diren gaien zerrenda egitea.  Juan Garzia   «Ipuin hautatuak» - Jorge Luis Borges, 1998 - 17. orr.

Joanesen eta etxekoen abantailetan zen hitzordu haren ez hutsegitea, guti aski baitzuten SS-ek frantses armadako gerlaria berriz haien lurretara eramaiteko.  Eneko Bidegain   «Anbroxio», 2002 - 58. orr.

Arropa gutiago askiko, etxe, bulego eta lantegiak ez hainbeste berotu beharko neguan ere, beharbada batere berotzerik ez, denen buru gure abantailetan litakeela.  Herria   2005-09-22

hitz multzoen maiztasunak (gutxienez 3 aldiz agertzen direnak)

abantail bat (8); abantail batzu (3); abantail doi (3); abantail eta (4); abantail handia (5); abantail haundia (6); abantail ttipi (3); abantail ttipi bat (3); abantail ttipia (3); eta abantail (5); zer abantail (5)

abantaila asko (11); abantaila asko ditu (3); abantaila asko eskaintzen (3); abantaila atxiki (4); abantaila bakarra (6); abantaila baliatu (4); abantaila bat (39); abantaila bat du (4); abantaila bat ere (3); abantaila batzuk (10); abantaila batzuk ere (6); abantaila da (36); abantaila dauka (3); abantaila ditu (4); abantaila du (9); abantaila duela (3); abantaila dugu (3); abantaila dut (3); abantaila dute (7); abantaila eman (7); abantaila emango (5); abantaila ematen (12); abantaila erabakigarria (3); abantaila ere (11); abantaila eta (10); abantaila ez (5); abantaila fiskalak (5); abantaila galdu (4); abantaila gehiago (9); abantaila gutxi (4); abantaila guztiak (9); abantaila handi (14); abantaila handi bat (10); abantaila handia (50); abantaila handia da (15); abantaila handia izango (4); abantaila handiagoa (8); abantaila handiak (25); abantaila handirik (3); abantaila handitzeko (3); abantaila hartu (25); abantaila hartu dute (5); abantaila hartu zuen (3); abantaila harturik (3); abantaila hartuz (3); abantaila hartzen (3); abantaila hau (8); abantaila hauek (3); abantaila hori (31); abantaila horiek (10); abantaila horiek guztiak (3); abantaila horrekin (4); abantaila izan (17); abantaila izan daiteke (5); abantaila izan zuten (3); abantaila izango (13); abantaila izango du (3); abantaila izaten (3); abantaila konparatibo (3); abantaila konparatiboen (6); abantaila lortu (6); abantaila lortu zuten (3); abantaila lortzeko (3); abantaila nabarmen (3); abantaila nagusia (8); abantaila polita (5); abantaila politikoa (4); abantaila txiki (27); abantaila txiki bat (26); abantaila txikia (17); abantaila txikia da (4); abantaila ugari (4); abantaila zuela (3); abantaila zuten (3); abnbantaila lortzea (3); aldean duen abantaila (3); baditu hainbat abantaila (3); badu abantaila (10); badu abantaila bat (5); baina abantaila (7); baino abantaila (5); bartzelonak abantaila (3); baten abantaila (9); bere abantaila (5); beren abantaila (4); beste abantaila (21); beste abantaila bat (13); beste abantaila batzuk (5); bestelako abantaila (4); beti abantaila (3); bi abantaila (6); bi goleko abantaila (4); bozen abantaila (3); bozetan abantaila (3); da abantaila (10); dien abantaila (7); dituzten abantaila (3); du abantaila (9); duen abantaila (21); duen abantaila nagusia (3); dute abantaila (8); dute abantaila hartu (3); duten abantaila (4); ematen dien abantaila (3); ematen duen abantaila (4); ere abantaila (9); ere abantaila da (3); eta abantaila (34); eta hori abantaila (18); eta horrek abantaila (8); etxean jokatzea abantaila (8); ez da abantaila (3); ez du abantaila (3); gol abantaila (7); goleko abantaila (6); guk abantaila (3); gure abantaila (3); hainbat abantaila (8); hori abantaila (22); hori abantaila da (8); hori abantaila handia (4); hori abantaila izan (3); horien abantaila (5); horrek abantaila (16); horrek abantaila handiak (5); horrek badu abantaila (3); hortik landa abantaila (4); izan zuten abantaila (3); izana abantaila (3); izatea abantaila (3); izatea abantaila handia (3); izateak abantaila (3); izatearen abantaila (5); jakiteak abantaila (3); jokatzea abantaila (13); jokatzea abantaila da (3); jokatzea abantaila txiki (3); ko abantaila (3); landa abantaila (4); landa abantaila atxiki (3); oraingoan abantaila (3); punduren abantaila (4); taldeak abantaila (4); tantoren abantaila (3); zein abantaila (3); zenbait abantaila (4); zer abantaila (11); zuen abantaila (7); zuten abantaila (5)

abantailak ditu (6); abantailak ematen (4); abantailak ere (13); abantailak ere baditu (5); abantailak eskaintzen (5); abantailak eta (20); abantailak eta desabantailak (7); abantailak ez (3); abantailak izan (3); abantailak izango (3); abantailak oro (3); bere abantailak (7); berriaren abantailak (3); dituen abantailak (9); dituzten abantailak (3); ere abantailak (3); eta abantailak (7); haren abantailak (5)

abantailaren bat (5); abantailaren bat izan (3); abantailari esker (3); abantailarik ematen (3); abantailarik ez (3); abantailarik gabe (4); abantailarik handiena (4); abantailaz jokatzen (4); abantailetako bat (8); du abantailarik (3); eta abantailari (3); ez du abantailarik (3); inolako abantailarik (10)


abantailadun izond abantaila duena.

Bi gizakien arteko elkarte batean, ezinbestekoa da elkartekide bati boto haztatua ematea, oinarri hartuta abantailadun sexuari aitortzen zaion lehentasuna.  Iban Zaldua   «Etorkizuna», 2005 - 109. orr.


abantailatsu izond abantailaz betea.

Nire kezka areagotua du Gercourt jaunaren etorrera hurran-hurranak; hain ezkontza abantailatsua beharko dut bada hautsi?  Jon Muñoz   «Harreman arriskutsuak» - Choderlos de Laclos, 1997 - 521. orr.

Zientzien arloan funtsezko aldaketa hau gertatu den arren, eta arrazoimen espekulatiboak bere orainoko ustezko jabegoa galdu behar izan duen arren, hala ere, beti izan duen egoera abantailatsu berberan dirau giza egiteko orokorrei dagokion guztiak.  Ibon Uribarri   «Arrazoimen hutsaren kritika» - Immanuel Kant, 1999 - 28. orr.

Tolerantzia hau, antimilitarismoaren forman, abantailatsua gertatuko da kanpotar erasokorrentzat.  Iñaki Mendiguren   «Historiaren azterketa II» - A.J. Toynbee, 2000 - 445. orr.

Beti pentsatu izan dudalako eskola dela pobrearen irtenbidea, nik bizitakoagatik bai baitakit nahikoa dela bosgarren kurtsoa gazte bat estutasunetik ateratzeko, bai hemen bai Afrikan, eta ez da bulegoburu posturik edo bankari lanpostu abantailatsurik faltako.  Bego Montorio   «Napomuceno da Silva Araujo jaunaren testamentua» - Germano Almeida, 2003 - 32. orr.

Merkataritza hori, Espainiari oso zeharka doakiola badirudi ere, horretan ari diren nazioei bezain abantailatsu zaio.  Iñaki Iñurrieta   «Legeen espirituaz II» - Montesquieu, 1999 - 64. orr.

Nahiago izan zuen garai hartan Frantzia zen artearen eta kulturaren eremu abantailatsura itzuli, kontuan harturik bestalde, american way of life hark ez ziola, ezta alderdi materialean ere, gauza handirik eskaintzen ororen gainetik bon vivant zen Marcel Martini.  Ramon Saizarbitoria   «Gorde nazazu lurpean», 2000 - 231. orr.

Handik gutxira, nire anaia goikaldean ikusten nuen, oso puntu abantailatsuan, eta bitartean nik atzera egin beharra neukan benetako bidatzur ona hartzeko, eta hartara, nire errazkeriaren erruz, anaiaren bi halako kostatu zitzaidan igoera.  Bernardo Atxaga   «Groenlandiako lezioa», 1998 - 62. orr.

Zuk badakizu fisiologoek frogatua dutela gure zentzumenak erabiltzen ditugunean joera dugula gauzak modurik zehatzenean ez baina modurik ekonomikoenean, abantailatsuenean, baliagarrienean atzemateko.  Josu Zabaleta   «Jakintzaren arbola» - Pio Baroja, 2006 - 179. orr.


abantailatu, abantaila(tu), abantailatzen 1 du ad abantaila eman.

Emakume hori arras goresten dudala irudituko zaizu ausaz, ez du aspaldi apalesten nuelarik; ez zera: ez baitut hura abantailatu; zu baizik: horra zer gauza jostagarria eta zinez zoragarria.  Jon Muñoz   «Harreman arriskutsuak» - Choderlos de Laclos, 1997 - 465. orr.

2 (izenondo gisa) abantaila duena.

Ur De la Piscina ikasle abantailatuak, unibertsitateko egun aspergabe haietako batetan, arrazoia suz egina zela ikasi zuen, Prometeok Zeusi ebatsi zion su hartaz egina.  Iñaki Segurola   «Gaur ere ez du hiltzeko eguraldirik egingo», 2005 - 230. orr.

Erosen ikasle abantailatua zen neurrian, harreman erotikoen hariak ehoteko abilezia aparta zuen Montsek.  Joan Mari Irigoien   «Odolean neraman», 2004 - 164. orr.

Estatuak Europako "solaskide abantailatuak" diren heinean, gainera, ez da egoera aldatuko eta estaturik gabeko nazioek eta eskualdeek "mugak" izaten jarraituko dute Europako Batasunean zuzenean parte hartzeko.  Berria - Euskal Herria   2006-04-28

Dialekto bat guztientzako hizkuntza ofizial bihurtuz gero, nezkez iraungo du bere hartan dialekto abantailatu horrek.  Isabel Arrigain   «Hizkuntzalaritza orokorreko ikastaroa» - Ferdinand de Saussure, 1998 - 238. orr.


abantailatxo iz adkor abantaila.

Berak duen abantailatxoa da jada partida bat jokatu duela, eta hori buruz burukorako bada alde txiki bat.  Berria - Kirola   2004-10-21

Ikuspegia aldatze honek badu gainera beste abantailatxo bat.  Andoni Egaña   «Hogeita bina», 2004 - 44. orr.

Gauzen pentsatzaile eta munduaren miatzaile bezala, hau da, kulturalki, euskaldunok baditugu desabantaila askoren artean abantailatxo batzuk, bazterrak aurrera begiak irekita ibiltzeko.  Joxe Azurmendi   «Euskal Herria krisian», 1999 - 213. orr.

Begira, datu bilketak egindakoan, abantailatxo hori izaten da: noiztik behin errepasotxo bat emateko egokiera.  Pello Zabala   «Naturaren mintzoa», 2000 - 231. orr.

Gaur egun, jakina denez, ez dago andre txarrik, eta horrek ere badu bere abantailatxoa.  Joxerra Garzia   «Egonean doazen geziak», 2000 - 22. orr.


abantailazko izlag abantailak dituena, abantaila ematen duena.

Bizkaiko Aldundiko diputatu nagusi Jose Luis Bilbaok ukatu egin du EAJrekin lotura duten zenbait zergadunek abantailazko tratua izan dutenik.  Berria - Euskal Herria   2004-03-26

Turkiako lehen ministroak argi berretsi zuen Ankarak arbuio diola EBko herrialde batzuetako agintari eta indar politikoek aipatutako "abantailazko elkartze" baten formulari.  Berria - Mundua   2004-12-11

Oso eskote oparoa zuen, eta are oparoagoak iruditu zitzaizkidan haren atsegingarriak -lorategiak eta baratze sekretuak-, nire begiek, beren abantailazko posiziotik, sumatzen zituztenak.  Joan Mari Irigoien   «Odolean neraman», 2004 - 152. orr.

Askotan gertatzen zaie gizon erlijiosoei ohoreak, abantailazko egoerak eta antzeko gauzak nahi dituztela, baina Jainkoak ez dituela bide horretatik eraman nahi.  Joan Mari Lekuona   «Mistika liburuak» - Eckhart-Tauler, 1997 - 102. orr.


abantailos (orobat abantailoso) izond abantailatsua.

Ortzegun gaueko nire erretreta destenorekoak alderdi abantailos bat bazuen, bederen.  Aingeru Epaltza   «Rock'n'roll», 2000 - 197. orr.

Erran behar da, han diren ikusgarri guzien gainera, prezioak ere abantailosak zaizkiela kanpotiarreri European Bankuekin borrokatu, ahalik eta mailegurik merkeena erdiesteko; saltzaileak lausengatu, erosketa abantailosena egin beharrez.  Herria   2004-01-08

Berehala limurtu ninduen lau botilak ordaindu eta ziztuan lekutzeak niretako izanen zituen alderdi abantailosoez.  Aingeru Epaltza   «Rock'n'roll», 2000 - 293. orr.


abantailoski adlag abantailaz.

Begietara so ginaudela, Arantxak abantailoski ordezkatzen ahalko ninduela zioen bitartean, esku ahurra papoan lerra arazten zidan.  Itxaro Borda   «Entre les loups cruels», 2001 - 134. orr.


abantailoso ik abantailos.

abantara ik abantada.

abante 1 (Euskaltzaindiaren Hiztegian abant agertzen da) iz/adlag itsasontzietan, aurrerantz egitea. ik abant.

entzuten nuenean Abante gustixe!  Berria - Kultura   2006-04-04

Min egiten duen eskua zara, eta sendatzen duen eskua aldi berean, lemaren gobernuarekin abante librean, ice will, iceberg lemazaina sentituko zara.  Joseba Sarrionandia   «Lagun izoztua», 2001 - 235. orr.

Abante, edo atzera, berdin dik, agudo Seoane!  Koldo Izagirre   «Sua nahi, Mr. Churchil?», 2005 - 175. orr.

2 abante egin du ad

Nik uste nuen abante eginen zuela Florenek haizearen barrura, orduantxe entzunen genuela bere ahots mehe barnagarria, baina burumakur zegoen, jotako toilaren antzera gelditu ginen denok, eta aldamenean nituenak beha hasi ote zitzaizkidan, nor dugu hau, zergatik ez du barre egiten...  Koldo Izagirre   «Sua nahi, Mr. Churchil?», 2005 - 54. orr.


abantean 1 adlag itsasontzietan, aurrerantz eginez.

Abantean abiadan doiak alde hori.  Edorta Jimenez   «Hemingway eta euskaldunak zerbitzu sekretuetan», 2003 - 190. orr.

Abantean hasi zen inoiz baino kukutuago, luze eta erdi aitzinatzen genuela palada bakoitzean, eta azala maltrata gabe, gozo, isilean.  Koldo Izagirre   «Sua nahi, Mr. Churchil?», 2005 - 211. orr.

'Abantean dena! ' deiadar egiten zuen Juan Bautistak, popan zutik, patroiaren erramuari eutsirik.  Joseba Sarrionandia   «Lagun izoztua», 2001 - 68. orr.

Jakina zegoen, bizpahiru segunduz artega egon ondoren zeozer elkorra esan zion Macalisteren mutikoari, eta honek arraunak atera eta abantean hasi zen.  Anton Garikano   «Farorantz» - Virginia Woolf, 2001 - 161. orr.

2 irud/hed

Zelan pasa behar zait mozkorra hirugarren Voll Damm-a irensten nabilela, eta aurreko ronak oraindik abantean?  Urtzi Urrutikoeetxea   «Auzoak», 2005 - 137. orr.

Denbora estuasuna ez da bereziki gaurko egunen gaitz bat, haurtzaroa utzi eta bizitzan abantean sartu diren garai guztietako gizakumeena baizik.  Pako Aristi   «Urregilearen orduak», 1998 - 120. orr.


abantxu ik abantzu1, abantzu2.

abantzamendu iz aurrerapena; hobekuntza.

Ez zuen nehoiz gaurkotasun lasairik jastatu ohean mutu zetzan gizonak: inguruarekiko hiruzpalau elkarrizketaren abantzamendua bazeukan beti.  Itxaro Borda   «Zeruetako erresuma», 2005 - 333. orr.

Izigarriko abantzamendua ekartzen du.  Menane Oxandabaratz   «Ez da musik», 2006 - 73. orr.


abantzarazi, abantzaraz(i), abantzarazten du ad aurrera eginarazi.

Salbu hara, elkarte sortze hori bazterretik segitu duten askoren arrangura hauxe da, gatu horrek baduela beste buztanik! Iduritzen zaiote elkarte berria, Jean-Jacques Lasserre departamenduburua sustatzaile, egina dela 2x2 errebide handiaren alde, proiektu hori, eztabadabide duguna bulta huntan, abantzarazteko.  Herria   2005-05-19

Belak zentimetro batzuk abantzarazi zuen delikatuki basoa; Naiak, erruki sotilaz zerbitzatu zion.  Pablo Sastre   «Elurretan hotsak», 2004 - 27. orr.


abantzatu, abantza(tu), abantzatzen du/da ad aurreratu; aurrera egin.

Tapaxek kamioia poliki abantzatu zuen.  Pablo Sastre   «Elurretan hotsak», 2004 - 50. orr.

Urratsa urratsaren ondotik eginez abantzatu behar.  Herria   2005-06-02

Galkadura ainitz gutien ustean, autoak nehorat ezin abantzatuz.  Herria   2004-09-02

Eta gobernuak hain xuxen 9 miliar euro abantzatuko daizkio ondoko egunetan hobeki atera dadin.  Herria   2002-12-12

Bidean abantzatzeko eta aitzina egiteko.  Joan Mari Irigoien   «Lur bat haratago», 2000 - 596. orr.

Zeren eta oinak lur gainean jartzea baita mundu honetan abantzatzeko eta aitzina egiteko modu bakarra.  Joan Mari Irigoien   «Lur bat haratago», 2000 - 113. orr.

Emekiño abantzatuz, "bare korkoilaren urratsean" berek erran dutenaz, denen buru zaluxago halere, orenean hogoi bat kilometra segurik egiteko gisan, joan dira Baionatik Biriatuko mugaraino.  Herria   2002-07-18

Joanden larunbatean, keinka batez, burutik buru ezarri behar nehorat ezin hein batean abantzatuz zauden auto guziak, izanen zen 700 kilometra luzeko soka baten egitekoa!  Herria   2004-07-05

Gaitzeko lerroa muntatu da Donibane Lohizunetik harat, mugari buruz, bulta batez zortzi kilometro luzeko lerroa, auto guziak kasik jendearen urratsean abantzatzen!  Herria   2003-07-24


abantzu1 (orobat abantxu) 1 iz ipar abantaila.

Esperantzak oro bizirik zeuden lehen denbora erdia bururatzean, Baionak tanto baten abantzua atxikitzen zioten Miarritzeko xuri/gorriei.  Herria   2005-03-03

Irabazle zuraidarrek abantzua hartu dute berehala, 19 eta 5.  Herria   2005-03-17

Hor Ibarrolak abantzua hartu zer gerta ere, hamar kintzerena.  Herria   2005-11-03

Azken honek abantzua hartua du errugbi partida ondoko ostatua atxikitzearekin.  Herria   2002-12-05

Beñat Gimenez nagusitzen da halere 316 bozen abantzuarekin (4375 boz % 51,87) Guy Mondorge sozialistaren parean (4059 boz, % 48,12).  Herria   2001-03-22

Sailkapenean lehen dira lau punturen abantzuarekin.  Herria   2001-11-15

Hastapenean irabazleak aise joan dira 23-8-rainoko abantzuarekin.  Herria   2001-10-04

Saski baloian,tanto xoil baten abantzuarekin irabazi dute Baiona/Urketarrek Autun-eko parketean, 71/70.  Herria   2003-02-13

Emeki emeki abantaila hartu du hunek, joko munttoago batekin, eta ondarreraino atxiki eta abantzua emendatu ere.  Herria   2005-10-20

2 abantzu izan (corpusean ez dago; ETCn agerraldi 1)

Beste leku batzuetan, ordea, abantzu dena dute egiteke. ETC-prentsa   Berria, 2003-11-07

hitz multzoen maiztasunak (gutxienez 3 aldiz agertzen direnak)

abantzua hartu (4); tantoren abantzua (3)


abantzu2 (orobat ahantxu g.er.) adlag ipar ia.

Sua lotzen zelarik herri batean, etxeak elgarri hain ziren hurbil, hala nola Auritzen, non denak edo abantxu denak erretzen baitziren, herri gehienetan bederen.  Angel Aintziburu / Jean Baptiste Etxarren   «Luzaiden gaindi», 2002 - 83. orr.

Halere ez dezagun ahantz han nonbait, Kolunbian, emazte bat bahitua dela, Betancourt anderea, mila eta berrogei bat egun etxetik kanpo dela, abantxu hiru urte.  Herria   2004-12-30

Abantxu bi oren iraun du Paristar eta Miarriztarren arteko errugbi finalak.  Herria   2005-06-16

Astelehen goizean zendu da abantxu 90 urtetan, Marie Suhas sortzez Verges, hazpandarra.  Herria   2004-04-01

Bertze guziak etzanik daude zorrieriak janak, ezin jeikiz, abantxu hilak.  Michel Oronoz   «Oilandoiko ermita», 2001 - 111. orr.

Gu ere aitzina joan beharrak ginen, abantxu egun erdi bat galdurik.  Michel Oronoz   «Oilandoiko ermita», 2001 - 174. orr.

Gaixo haurra! Zazpi urte ukaitean, amak 70 abantxu.  Herria   2001-06-07

Nahiz Martiarenak laster aintzinaldea harturik ere, hor zuen bere tema bipila gerezietarrak 15-17, abantxu berdintzera zoalarik.  Herria   2001-05-24

Zaunka elkorra aireratu eta Agustinek arratsaldeko askarian Petarre abantxu urkatu zuen.  Itxaro Borda   «Zeruetako erresuma», 2005 - 177. orr.

Hainbat inahal beltzeria deabrutzen, kriminalizatzen eta aienatzen, eta alderdi zuria jainkotzen, ustez abantxu erdietsia zeukalarik, horra non azaltzen den jendarteari berriz ere atxikia eta itsatsia bizkarroiaren pare, sortlekuan berriz ere kokatua eta laketua.  Jose Angel Irigaray   «Denboraren mugan», 2005 - 30. orr.

Emaztekia haurdun zegoen bitartean abantxu sexuzko harremanik gabe bizitu izan baginen, haurra jaioz geroztik behin betikoa zen baruraldia.  Jose Angel Irigaray   «Denboraren mugan», 2005 - 34. orr.

hitz multzoen maiztasunak (gutxienez 3 aldiz agertzen direnak)

abantzu bi (6); abantzu ehun (3); abantzu hiru (3); abantzu pollita (3)


abanzada iz etsaia arretaz behatzeko aurreratzen diren gudarien multzoa, aurreko taldea.

Horrek ez daki zer den plano bat, ezin izan liteke abanzada bateko zelataria.  Koldo Izagirre   «Sua nahi, Mr. Churchil?», 2005 - 37. orr.


abao (corpusean ez dago; ETCn 5 agerraldi) iz abaraska, erlauntza.

Berezia da Antoñanako eztia, eta hamaika abao daude ikusgai herriaren inguruan. ETC-prentsa   Berria, 2007-04-14

Ugaraxo bihurtu genituen gureak, trumonira lez mehaztu eta maila xeheko abaoetan eskegiko genituela eman genien adietan. ETC-prentsa   Berria, 2008-10-17

Euskaraz, beste izen batzuk ere baditu: abao, beraska, kofoin, orraze. ETC-entziklopedia   Txikipedia: Abaraska, Wikipedia


abaor ik ababor.

abar (ETCn 19.510 agerraldi) 1 iz zuhaitz edo zuhaixka adarra.

Autoaren aurreko kristalean haritzen hosto eta abarrak ageri dira islatuak eta txoferraren figura estaltzen dute.  Pello Lizarralde   «Larrepetit», 2002 - 83. orr.

Edo baserri bat gutxienez, leinuaren etorkiaren bermatzaile [...] edo arbola genealogikoa bestela, zuhaitz urtetsu eta sendo baten antzera abarrak ugari eta sustraiak luze izango dituena.  Xabier Mendiguren Elizegi   «Errekarteko koadernoa», 2001 - 132. orr.

Hegoaldera buruz dituen abarrak perde pollit batez apaindurik badaude oraino, iparraldeari buruzkoak herdoildurik bezala daude, eihar bidean.  Herria   2005-05-05

Minutu batzuez, Lucyri begira nagokio, nola ari den soropilean zehar lasterka, txakurrari abarrak jaurti eta ekarrarazten.  Oskar Arana   «Brooklyngo erokeriak» - Paul Auster, 2006 - 201. orr.

Leihoen inguruko eta teilatu-hegalaren azpiko erlaitzek abarrak eta loreak zeuzkaten zizelaturik.  Jose Morales   «Arima hilak» - Nikolai Gogol, 1998 - 96. orr.

Larrazken bukaeran abarrari lotu hostoaren antzera ikara zen suprefeta, bonba zuzendua zitzaiola konturatu zenean.  Itxaro Borda   «Hiruko», 2003 - 62. orr.

Nire mahastia hondamendi bihurtzen dute, nire pikuondoa ezpal; dena karraskatzen eta zuritzen, abarrak larrutuz.  Elizen arteko biblia   Jl 1,7

Aitzurka jarraitu zuten, mahastia jorratzen, hostoak bekandatzen eta mihimen multzoak gerrian zintzilik, abarrak alanbreari estekatzen.  Itxaro Borda   «Zeruetako erresuma», 2005 - 22. orr.

Aldameneko suan zirti-zarta isilean ari dira sasiak eta abarrak, eta soinuzko txinpartak ateratzen hasi dira gaueko kilker biribilak.  Xabier Mendiguren Elizegi   «Uda betiko balitz», 2003 - 107. orr.

Egurra, papera eta abarrak aurkitu ditut bertan; horietxekin piztu dut sua.  Aitor Arana   «Bost ahizpa», 2005 - 85. orr.

James George Frazerren Urrezko abarra eta Montesquieuren Legeen espirituaz.  Berria - Kultura   2004-03-25

Aitak, ardiak laxatu zituen eta lohian txapatxapa ihalozka pasatu ziren, muturrak lurrera, ilatxetan iratze zein ote abarrak perlatzen zirela, kakaila pikorren artetik.  Itxaro Borda   «Zeruetako erresuma», 2005 - 21. orr.

Dinamita abarrak hartu zituen, eta kuxeluz kuxelu bazterrak azterturik, zuloaren tapakia hertsi zuen.  Itxaro Borda   «Hiruko», 2003 - 52. orr.

2 (hitz elkartuetan lehen osagai gisa)

Debozioarena diot, San Joan goizean, ateko eta leihoetako alde batean hantxe iltzatzen zelako zarba bat, beste aldean lizar abarra genuela.  Pello Zabala   «Naturaren mintzoa», 2000 - 199. orr.

Apezak kutxa benedikatu zuen erramu abarraz eta bereterrak intsentsua barreiarazi zuen elizaren barnean, aire tepoa usainduz.  Itxaro Borda   «Hiruko», 2003 - 63. orr.

Herrialde askotan, gaizkileak zigortzeko ere urki-abarrak zituzten eskura.  Pello Zabala   «Naturaren mintzoa», 2000 - 496. orr.

Beleek ihes egin zuten kantari eta elurra erori zen urki abarretatik, erauntsian bezala.  Felipe Juaristi   «Airezko emakumeak», 2003 - 181. orr.

3 (hitz elkartuetan bigarren osagai gisa)

Sahatsarekin eta basa-lizarrarekin batera, jainkoentzako zeremonietan estimatuak izaten ziren adar-abarrok.  Pello Zabala   «Naturaren mintzoa», 2000 - 496. orr.

4 eta abar (orobat etabar g.er.)

Eta hola etxe, borda, pentze eta abar.  Angel Aintziburu / Jean Baptiste Etxarren   «Luzaiden gaindi», 2002 - 14. orr.

Irudi batean giza gorputzaren forma ezagutu ahal izateko, esate baterako, ez da aski izango aurpegi bat, lepoa, enborra, besoak eta abar ezagutzea.  Josu Zabaleta   «Irudia» - Jacques Aumont, 2004 - 67. orr.

Egitura politikoa, administrazioa, hezkuntza sistema, baita ere bideak, portuak eta abar garatuko dituzte.  Ramuntxo Etxeberri   «Skyroom», 2004 - 178. orr.

Egun hortan plazan, dohainik zernahi joko: pilota, dantza eder, eta abar ikusiko ditugu, hamarretako meza ospetsuaren ondotik.  Herria   2001-07-26

Gramatika bat sortzeko, intuizioa, asmaketa, edonolako aztarna metodologikoak, aurreko esperientziak, eta abar, erabil ditzakegu.  Itziar Laka   «Egitura sintaktikoak» - Noam Chomsky, 2003 - 81. orr.

Zentzu zabalagoan, koadratzeak, irudikatua balioetsiz edo gutxietsiz, arreta lehen planoan erakutsiari jarraraziz, eta abar, irudikatzen denari buruzko iritzi bat islatzea eragiten duen guztiari ere badagokiola, orobat.  Josu Zabaleta   «Irudia» - Jacques Aumont, 2004 - 148. orr.

Pribazitatea, kontsumitzaileen babesa, jabego intelektuala, egin daitezkeen kontratuak, eta abar, horiek guztiek nolabaiteko araudia behar dute etorkizunean, batez ere sareko merkataritza indartu egiten baldin bada.  Pello Salaburu   «XX. mendearen argi-itzalak», 2001 - 158. orr.

Eguna ere zatitzen dugu beste unitate batzuetan, eta hauek beste txikiago batzuetan, eta abar, nahi duguneraino joanez.  Pello Salaburu   «XX. mendearen argi-itzalak», 2001 - 26. orr.

Zein zutabetan egon, haren arabera adierazten zen zenbat unitatez -hamarrekoz, ehunekoz, eta abar- osatuta zegoen zenbakia.  Jon Muñoz   «Loroaren teorema» - Denis Guedj, 2006 - 281. orr.

Batzuk, egoera orokorraz, gizartearen bilakabideaz, politika aldatu beharraz, eta abar.  Juan Garzia   «Sagua, eulia, eta gizakia» - François Jacob, 2004 - 76. orr.

Bigarrenik, gainera, zehazki hitz eginez, a priori emandako ezein adigai ezin da definitu, adibidez, substantzia, kausa, eskubidea, zuzentasuna, eta abar.  Ibon Uribarri   «Arrazoimen hutsaren kritika» - Immanuel Kant, 1999 - 252. orr.

Chomskyren ikuspegitik, bide asko erabil daitezke gramatikara iristeko, hala nola "intuizioa, asmaketa, edonolako aztarna metodologikoak, aurreko esperientziak eta abar".  Itziar Laka   «Egitura sintaktikoak» - Noam Chomsky, 2003 - 11. orr.

Aitak zuen enpresak, Amsterdameko ubide inguruetako etxe askok bezala, ubideetara ematen zuen etxeaz gainera -han zeuden bulegoak eta abar-, bazuen atze aldera ematen zuen etxe bat.  Josu Zabaleta   «Anne Franken egunkaria» - Anne Frank, 2004 - 7. orr.

Azken finean, irudiaren osagai jakin bakoitzari dagokionez, kognizioaren modu oso orokorrek nola jokatzen duten esplikatzean datza psikologia kognitiboa (inferentzia, arazoen ebazpena, eta abar).  Josu Zabaleta   «Irudia» - Jacques Aumont, 2004 - 88. orr.

Atzerriko hedatze bide zuzenek lankidetza modu berriei lekua utzi diete, eta ondorioz, bazkide eta hitzarmen formulen aukeraketa enpresaren nazioarteko estrategian ardatz bilakatu da (frankiziak eta lizentziak, azpikontratazioak, joint-venture direlakoak, eta abar).  Iñaki Heras   «Txanponaren bi aldeak», 2003 - 243. orr.

Horren beldur nintzen, nonbait, zeren ezagun batzuk aitari esaten zioten alabak berarekin lan egin zezakeela eta abar.  Ana Urkiza   «Zortzi unibertso, zortzi idazle», 2006 - 76. orr.

Baina noiz, nola, eta abar, benetan ez zekiat.  Txillardegi   «Putzu», 1999 - 74. orr.

Fidatu egin zen jendearen esanez, Ramires sendoa da, Ramires indartsua da, Ramiresek baditu kapitala eta kreditua, eta abar.  Bego Montorio   «Napomuceno da Silva Araujo jaunaren testamentua» - Germano Almeida, 2003 - 20. orr.

Esan, kontatu eta abar egiten baduzu, abenturarik gabe geldi zaitezke.  Ana Urkiza   «Zortzi unibertso, zortzi idazle», 2006 - 102. orr.

Garai batean izan zen hazkunde ekonomiko jarrai eta egonkorrari esker murriztu zirela desberdintasunak, eta abar, eta abar.  Iñaki Heras   «Txanponaren bi aldeak», 2003 - 278. orr.

Produktibitatearen inguruan erretorika ofizialak dioena ezaguna da oso: "areagotu egin behar dela", era berean, lehiakortasuna areagotzeko "ezinbestekoa" dela, eta abar, eta abar.  Iñaki Heras   «Txanponaren bi aldeak», 2003 - 91. orr.

"Hara, Perrette Liard deritzan emakume gazte batekin bizi naiz; hogei urte zituenean, estolda-zulo batera erori zen, eta abar eta abar; orduan, ikertzen hastea erabaki nuen, zeren eta bikiak...".  Jon Muñoz   «Loroaren teorema» - Denis Guedj, 2006 - 34. orr.

Buruz esango nizkizuke bederatzi musak eta Zeusen zazpi maitaleak; Herkulesen emazteak, eta abar eta abar, buruz denak. egundoko putakeria egina ziotela, diru mordoa galdua zuela harrezkero, ezin zitzaiola hari horrelakorik egin, eta abar, eta abar, eta abar.  Josu Zabaleta   «Anne Franken egunkaria» - Anne Frank, 2004 - 264. orr.

Txukundadearena konpontzeko beste saio guztiek, txandak antolatzea eta abar, porrot egiten zuten.  Iñaki Iñurrieta   «Kuskue tanden», 2004 - 20. orr.

4a (deklinazio atzizkiekin)

Behatz txikia eta behatz lodia daude multzo batean, eta besteak (hatz erakuslea eta abarrak) beste batean.  Iñaki Segurola   «Gaur ere ez du hiltzeko eguraldirik egingo», 2005 - 222. orr.

Marketina ez al da ba izango, pertsuasioaren eta informazioaren distortsioaren bidez (labelak, zertifikatuak, cause marketing kanpainak, eta abarrek sorturikoak), kontsumitzaileari indarra kentzeko beste estrategia bat?  Iñaki Heras   «Txanponaren bi aldeak», 2003 - 179. orr.

Zer nahi dute komite horretako kazetari, kritiko, profesore eta abarrek?  Bernardo Atxaga   «Groenlandiako lezioa», 1998 - 38. orr.

Eleberriari atxiki diezaiokeguna, artearen edozein azpikontzepturi ere atxiki diezaiokegu: tragediari, komediari, operari, eta abarri.  Askoren artean   «Filosofiako gida», 2004 - 236. orr.

Pobreziari, goseari, ingurumenaren degradazioari eta abarri amaiera ematea.  Itziar Eizagirre / Amaia Lizarralde   «Garapen iraunkorra», 2005 - 83. orr.

Lehen adieran materia jariakorraren izaeraz (Natur) hitz egiten da, suaz, eta abarrez, eta hitza adiective soilik erabiltzen da; aitzitik, izadiko (Natur) gauzez hitz egiten denean, orduan osoki egonkor bat dugu gogoan.  Ibon Uribarri   «Arrazoimen hutsaren kritika» - Immanuel Kant, 1999 - 298. orr.

Hamarka paper-zorro, oharrez, txostenez, kalkuluz eta abarrez beteak.  Jon Muñoz   «Loroaren teorema» - Denis Guedj, 2006 - 414. orr.

Gene berak edukiagatik hain egitura desberdin bilakatzen baitira nola nerbio, hezur, gihar, heste eta abarren zelulak. Bada jakintza bat, hastapen-hastapenetan dagoena, ordea, eta itxuraz oraindik aski lausoa dena, koloreen, forma batzuen eta abarren jarduerari buruzkoa, psikologia esperimentalak, soilak nahiz aplikatuak, aspaldi samarretik landu duena.  Juan Garzia   «Sagua, eulia, eta gizakia» - François Jacob, 2004 - 56. orr.

Ez dakit zenbat mezulari eta mezuren (fisikazko, biologiazko, psikologiazko eta abarren) bitartez.  Jenaro Garate   «Gizakia maitagogoa da», 2001 - 78. orr.

Informazioa prozesatzen eta banatzen dutenen bizi-modua aldatu dute (idazle, dokumentalista, liburuzain, irakasle, diseinatzaile, zuzendari eta abarrena, alegia).  Iñaki Heras   «Txanponaren bi aldeak», 2003 - 164. orr.

Hanburgeseria bateko Romeo talde bati Hawthorne, Whitman, Poe eta abarrenganako errespetua zer den irakastea ez da batere erraza!  Xabier Paya   «Desio izeneko tranbia» - Tennessee Williams, 2006 - 100. orr.

Bohr eta abarrena "interpretazio ortodoxoa" da teoria kuantikoan.  Iñaki Segurola   «Gaur ere ez du hiltzeko eguraldirik egingo», 2005 - 46. orr.

Zelula-desberdintzea ikertu nahi bazen, zelula desberdinduz osaturiko organismoak hartu behar ziren aztergai, beren gihar, nerbio, larru, giltzurrun eta abarrekin.  Juan Garzia   «Sagua, eulia, eta gizakia» - François Jacob, 2004 - 74. orr.

Bultzatzaileak filosofia alemaniarraren periferian dauden pentsalariak ditugu, hots, orientabide kantiar, fenomenologiko, existentzial eta abarretik kanpo daudenak.  Askoren artean   «Filosofiako gida», 2004 - 155. orr.

Han Tigris ibia hartu eta Ubulla aldera, gero Omán, Sind, Txina eta abarrera belauntzitan joateko.Han Tigris ibia hartu eta Ubulla aldera, gero Omán, Sind, Txina eta abarrera belauntzitan joateko.  Patziku Perurena   «Trapuan pupua», 2001 - 155. orr.

Beharbada 17 urte idor hauetan dena ahaztu edo erdi-ezabatu zaidalako, Valcornejara eta abarretara joan aurrekoak baino kilikagarriago atxeman ditut.  Txillardegi   «Labartzari agur», 2005 - 33. orr.

Hala, hainbat organismo, zelula eta abarretara egokitzeko gai diren birus aldaerak sortzen dira.  Berria - Gaiak   2004-02-06

Baina he is very drunk "oso edanda dago" eta he seems drunk "edanda dirudi" bezalako perpausek erakusten dutenez, bada adjektiboa den drunk hitza ere, (72) zerrendan agertu beharrekoa, old "zahar", interesting "interesgarri" eta abarrekin batera (ikus 7.3.), eta adjektibo hau ere endrink elkarketatik sortzen da.  Itziar Laka   «Egitura sintaktikoak» - Noam Chomsky, 2003 - 114. orr.

Gero eta nabarmenago dira, bestalde, elektronika, informatika, ingeniaritza eta abarrekiko zubi beharrak.  Lourdes Oñederra   «Fonetika fonologia hitzez hitz», 2004 - 83. orr.

Agudo jotzen zuen ganbarako eskailera buruan esekita gordetzen zuen San Joan egunean elizara emandako sorta bedeinkatu hartara, lorez, barazki-landarez eta abarrekikoz osatutako hartatik eskukadatxo bat apartatzera.  Pello Zabala   «Naturaren mintzoa», 2000 - 468. orr.

Mapa nagusiak, arte lanak, zoologia, botanika eta abarretako marrazki eta argazkiak".  Bernardo Atxaga   «Groenlandiako lezioa», 1998 - 27. orr.

Arlo desberdinetako (kirol, festa, feria, ibilaldi, omenaldi eta abarreko) diru publikoak monopolizaturik dauzkatela.  Patziku Perurena   «Trapuan pupua», 2001 - 33. orr.

Eszitazio sexuala hainbat estimulurengatik gerta daiteke, eta estimulu horiek izan daitezke ukimen, ikusmen, irudimen, usaimen eta abarrekoak, eta zenbait aldaketa eragiten dituzte.  Luis Elberdin   «Sexua noiznahi», 2005 - 42. orr.

Funtsean, klon bat da, hots, bilduma bat, hainbat motatako zelulena: gihar, nerbio, guruin eta abarretakoak; guztiak ere abiaburuko zelula batek berak -arrautza ernalduak- sortuak.  Juan Garzia   «Sagua, eulia, eta gizakia» - François Jacob, 2004 - 103. orr.

Berezitasunek, anizkotasunak, enpresen beharretarako egokitzapenak, eta abarrekoek, leku txikia izan beharko lukete, eta betiere, ikasketen amaierako gaietan eta gaien alde praktikoan bakarrik irakatsi beharko lirateke.  Juan Ignacio Pérez / Pello Salaburu   «Unibertsitatea eta euskal gizartea gaur», 2003 - 179. orr.

Allah, iz Mahomatarren Izaki Gorena, kristauen, juduen eta abarrenarekin nahastu behar ez dena.  Xabier Olarra   «Deabruaren hiztegia» - Ambroise Bierce, 2001 - 28. orr.

Harremanak izan zituen Marie d'Agoult kondesarekin, Carolina Sayn Wittgenstein-ekin, Lola Montes dantzariarekin, [...], Olga Meyendroff baronesarekin, Lilla ez-dakit-zer-gehiago antzerki aktoresarekin eta abar eta abarrekin: ezin konta ahala.  Josu Zabaleta   «Anne Franken egunkaria» - Anne Frank, 2004 - 325. orr.

Uraren festa den Yosemite parkean sartu garenean, ibaiak, ur jauziak, aintzirak eta abarren abarra ikustean.  Patxi Zubizarreta   «Jeans-ak hozkailuan», 2000 - 274. orr.

4b (izenondoekin)

Bai, gaur egungo aingeruek masturbazioa, sarketa, kitzikatzea eta abar garbi horiek oro txit ongi ikasiak dauzkate.  Iñaki Segurola   «Gaur ere ez du hiltzeko eguraldirik egingo», 2005 - 25. orr.

Exekutibo eta kudeatzaile egin dira, eta enpresa, aseguru, banku, poltsa, higiezin, aholkularitza eta abar zikin horietan erori dira.  Iñaki Segurola   «Gaur ere ez du hiltzeko eguraldirik egingo», 2005 - 192. orr.

Gerora dendak, gasolindegiak, atsoen poltsak, kutxazainak eta abar luzea etorri ziren.  Sonia Gonzalez   «Ugerra eta kedarra», 2003 - 166. orr.

hitz multzoen maiztasunak (gutxienez 3 aldiz agertzen direnak)

abar aipatu (5); abar aipatzen (4); abar bat (3); abar batzuk (4); abar biltzen (4); abar ere (7); abar eta (43); abar eta abar (35); abar ez (4); abar luze (8); abar luze bat (7); abar luzea (8); abar sortu (3)

arazoak eta abar (3); bat eta abar (7); bereziak eta abar (5); buruz eta abar (4); da eta abar (5); egiten eta abar (3); elkarrizketa eta abar (3); eta abar (1583); eta abar aipatu (5); eta abar aipatzen (4); eta abar biltzen (4); eta abar ere (7); eta abar eta (39); eta abar ez (4); eta abar luze (8); eta abar luzea (6); eta abar sortu (3); izana eta abar (3); jokoak eta abar (4); lanak eta abar (7); n eta abar (3); zen eta abar (3)


abaraska (orobat aberaska g.er.) 1 iz erleek, eztia gordetzeko, erlauntzaren barnean argizariz prestatzen dituzten hexagono formako zulotxoen multzoa. ik orraze.

Sagarrondo loreen mira zuten erleek abaraska egin omen zuten Adrianaren ahoan eta ezti gozoa atera, ezti musikaduna, ezti sagar-zaporea.  Felipe Juaristi   «Airezko emakumeak», 2003 - 129. orr.

Hezur handi bat luzetara ebakitzen badugu zerra batekin, abaraska edo belaki baten moduko egitura ikusiko dugu begi hutsez ere leku batzuetan.  Irene Aldasoro   «Giza gorputza lanean» - John Lenihan, 2006 - 20. orr.

Erleek abaraskaren gelatxoak eraikitzen ari ziren trebezia harrigarriz ontzitxoan.  Askoren artean   «Asisko Frantzizko, Asisko Klara», 2002 - 385. orr.

Teilatua ia jasota zegoen liztorren abarasken eraginez.  Josu Zabaleta   «Jakintzaren arbola» - Pio Baroja, 2006 - 144. orr.

Abarasketan sakabanaturiko erle maratzen antza zuten funtzionario haiek, baldin eta abaraskak bulegoetako zereginekin alderatzerik badago-.  Jose Morales   «Arima hilak» - Nikolai Gogol, 1998 - 215. orr.

Abaraskako zulotxo batean oka egin, eta jarri dio argizarizko estalkia, mindu ez dadin.  Anjel Lertxundi   «Argizariaren egunak», 1998 - 136. orr.

Banator neure baratzera, ene arreba, ene emaztegaia, neure mirra eta lurrinak biltzera, neure abaraskako eztia jatera, neure ardo eta esnea edatera.  Elizen arteko biblia   Kt 5,1

Hurbildu naiz abaraska oparoenera, eta begira-begira gelditu naiz erleen atzera-aurrerei.  Anjel Lertxundi   «Argizariaren egunak», 1998 - 50. orr.

Horietatik bi ditugu ongien aztertuak: ugaztunen dilista-tankerako begia, gurea, eta intsektuen abaraska-tankerako begia, euliarena.  Juan Garzia   «Sagua, eulia, eta gizakia» - François Jacob, 2004 - 127. orr.

Erle-abaraskak eta inurri-koloniak eta hostoen ehun higikorra atomo-mordokatzeen mordokatzea begitandu zitzaizkion.  Juan Garzia   «Bizi alegiazkoak» - Marcel Schwob, 2002 - 53. orr.

Jesus izena ezti-abaraska bezain gozoa gertatzen zitzaion ahoan.  Askoren artean   «Asisko Frantzizko, Asisko Klara», 2002 - 404. orr.

Hitz atseginak, ezti-abaraska: ahorako goxo, gorputzerako osasungarri.  Elizen arteko biblia   EsZ 16,24

2 irud/hed

Ezkondu berriak ginen, amodioaren abaraska gozoan genbiltzan, eta halaxe egin genituen lehen hamar hilabeteak.  Joan Mari Irigoien   «Odolean neraman», 2004 - 176. orr.

hitz multzoen maiztasunak (gutxienez 3 aldiz agertzen direnak)

abaraska tankerako (3); ezti abaraska (3)


abaritz iz artearen antzeko zuhaitz edo zuhaixka (Quercus coccifera).

Eskasagoa deneko lurralde zeltiarretan, badirudi abaritza edo karraska, artearen hain antzekoa den hori zerabiltela haritz-artearekin borroka egiteko orduan.  Pello Zabala   «Naturaren mintzoa», 2000 - 272. orr.

Bibliako itzulpenetan, haritza esateko, batzuetan, ahuntzadar edo terebinto itzultzen du, Mambreko Artadikoan bezala; eta beste batzuetan, abaritza, txaparro edo karraska, izen horiek denak baitituzte zuhaitz hain garaiak ez diren hauek.  Pello Zabala   «Naturaren mintzoa», 2000 - 272. orr.


abarizia (corpusean ez dago; ETCn 12 agerraldi) iz zekenkeria, zikoizkeria.

Ez naiz aditua eskribau kontu eta abarizia industrailetan. ETC-literatura, saiakera   Saski bete intxaur, Patziku Perurena, Alberdania, 2012

Abariziaren kontra, Liberaltasuna. ETC-literatura, saiakera   Back to Leizarraga, Kepa Altonaga, Pamiela, 2015

Damu zaio, eta gogotik madarikatu du bere abarizia Pedro Intxauspek, Norvegiako soldaduek harrapatu zituzten egunetik. ETC-literatura, saiakera   Kearen fiordoa, Iñaki Petxarroman, Elkar, 2015

Bigarren bekatua Lukurreria edo Abarizia da. ETC-literatura, saiakera   (Euskal) literaturaren alde (eta kontra), Iban Zaldua, Elkar, 2016

Pobrezia eta langabezia azpiegitura erraldoiekin konpondu ditugu (batzuen pobrezia eta langabezia eta besteen abarizia... denak batera konponduta). ETC-prentsa   Berria, 2009-02-19

Abarizia ikusten zuen non-nahi. ETC-zientzia, zuzenbidea   Mendi literatura, Haritz Monreal Zarraonandia, EHU/UPV, 2017

Ez dagokio zahartasunari maitakeria, eta ez eskuarki gaztetasunari abariziaETC-zientzia, zuzenbidea   Gero euskara xumean, Patxi Salaberri Muñoa, UEU, 2017


abarizios izond zekena, zikoitza, diruzalea.

Kanpotar bat atetik sartu orduko egin ohi dute irribarre hori lukurreru zeken abarizios berriek.  Lutxo Egia   «Paperezko hegazkinak», 2004 - 12. orr.

Ez al zuen Jainkoak berak ere erran ezen ez zituela aberats abariziosak maite?  Joan Mari Irigoien   «Lur bat haratago», 2000 - 472. orr.

Zuberoako kalvindar harena, Mathalasen denboran ezagutu zenuena, zeinaz erran baitzenidan ezen, ministroa ez ezik, prestamista ere zela, hain abariziosa eta hain eskulaburra, non koberatzen baitzien bere bezeroei, interesetan, %10a, Kalvinek ezarri zuen %5eko mugaren gainetik. Baldin egia bada, anitz jakintsuk idurikatzen duen bezala, ezen deabruak infernuan abariziosak abariziosekin bereizi eta partzelatzen dituela, ohoinak ohoinekin, arnegariak arnegariekin, eta, finean, kideak kideekin eta suertekoekin, [...].  Joan Mari Irigoien   «Lur bat haratago», 2000 - 466. orr.


abarizti (corpusean ez dago; ETCn 18 agerraldi) iz abaritz oihana, abaritz basoa.

Soinu astuna, metalikoa, zorrotza zen, abariztian barna milietan eta milietan zabaltzen zena. ETC-literatura, saiakera   Belarra kantari, Doris Lessing (Koro Navarro), Elkar, 2008

Ondorioz, Euskal Herriko kostalde osoan ez diren komunitateak aurkitzen ditugu bertan: abarizti (penintsulako iparrekoena) eta artadi txikiak, mediterraneoko soro muxarra (ugaztunen artean) eta eskinko hiruhatza (narrastien artean) dira aipagarrienak. ETC-prentsa   Berria, 2009-09-25

Abariztiak desagertu diren inguruetan eta kareharrizko muinoetan ordea, erromero sailak, ezkai-sailak eta ur gutxi dagoen lekuetan agertzen diren larre xerofiloak garatzen dira. ETC-prentsa   Argia, 2006-06-04

Honek guztiak, Euskal Herrian baso mota hagitz desberdinak topatzea eragiten du, Arabako artadi eta abarizti lehorrenetatik Gipuzkoako harizti eta pagadi hezeenetara. ETC-prentsa   Argia, 2001-11-04

Abariztiak dira erretako landare gehienak (%65). ETC-prentsa   Nafarroako Hitza, 2016-09-02

- Abarizti eta erromero-sailek eraikitzen dituzte sastrakadi esanguratsuenak, eta larre xerofiloak hazten dira horien ordez, gizakiaren eskuak eragindako ETC-zientzia, zuzenbidea   Landa-eremua EAEn, Leire Milikua Larramendi, UEU, 2015

Leku horietan pinudiak, abariztiak edo askoz ere baldintza gogorragoak jasan ditzaketen beste hainbat komunitate daude. ETC-entziklopedia   Errege Bardea, Wikipedia


abarka (ETCn 395 agerraldi; orobat albarka g.er.) iz Euskal Herrian erabili ohi den larruzko edo gomazko oinetakoa, batez ere oinaren azpialdea babesten duena, soka baten bidez zangoaren behealdean lotzen dena.

Gehienek bertako nekazariak ematen zuten; ia denek janzki beltza zeramaten, txapel urdin txikia eta batzuek, boten ordez, abarkak eta hankak biltzen zizkieten ahari-larruak zeramatzaten.  Koro Navarro   «Zalakain abenturazalea» - Pio Baroja, 2006 - 100. orr.

Haren muturrezur lakatza, haren kalpar luze zarpaila, haren tunika beltza, haren abarka eta belaunetarainoko bartan larruzkoak, eta haren ibilera azkarra nork ahaztu! jantzi zenbait eskuratu zizkien: galtzoin, atorra, galtzerdi eta abarkak.  Patziku Perurena   «Harrizko pareta erdiurratuak», 2004 - 129. orr.

Belarrarekin ontziak garbitzen, ama; abarkak egiten, aita.  Arantxa Iturbe   «Kontu-jaten», 2006 - 107. orr.

Abarkak lokatzetan zikindu gabe.  Berria - Euskal Herria   2004-08-15

Abarkak erantzi eta gero, supazter inguruan bero-bero zeuden espartinak, orpoaldea txapalik zutela oinetan sartzean ere.  Pello Zabala   «Naturaren mintzoa», 2000 - 39. orr.

Basajaun haien terreno eta gari piletan salto eginda ekarri omen zuen garia bere abarketan, gero hemen ereiteko eta lantzeko.  Pello Zabala   «Naturaren mintzoa», 2000 - 441. orr.

Txapela du buruan; liburu bat eskuetan; abarkak oinetan.  Berria - Kultura   2006-05-05

Askok, abarkak eta xingolak aspaldiko partez soinean berriz janzteko parada paregabea ukanen dute.Joanes txapela buruan zetorren, lehenagoko zamar amironatua eta abarka lohitsuak soinean, eskuz bildu caporal tabakoz hantu zigarroa aho zokoan zintzilik, kea kanporatzeko noiztenka ahoa irekitzen zuela.  Herria   2005-03-10

Lotura liluragarritzat jo zitezkeen elementuak euskal ipuinetan biltzen hasi omen zen irakasle hura: odola zerien arbolak, txori bihurtzen ziren harriak, labetik atera berria bezain ogi beroa ematen zuten landareak, abarka hegalariak, gorotz bihurtzen zen urrea...  Anjel Lertxundi   «Konpainia noblean», 2004 - 282. orr.

Autoen gurpil azalekin abarkak egiten hasi zen.  Iñigo Aranbarri   «Sakabi, soinu txikiaren handitasuna», 2003 - 28. orr.

Oinetan artilezko galtzerdiak eta goma beltzezko abarkak, Azpeitian egiten dituzten horietakoak.  Hasier Etxeberria   «Arrainak ura baino», 1999 - 116. orr.

Edozein aitonen ibilerak aditu ordukotz, sotoko ganbelapean aurkitu nuen abarka mutur hartara joaten zait gogoa.  Patziku Perurena   «Harrizko pareta erdiurratuak», 2004 - 96. orr.

Abarka-sokak askatu, soka mahaiaren hankari lotu, jarri abarka belaunean, eta deitu omen zion esanez: [...].  Pako Aristi   «Urregilearen orduak», 1998 - 182. orr.

Ez zuela abarka pare hura besterik izandu bere bizi guzian, eta hura soldaduskatik etxerakoan, osaba Joakinek Irurtzungo ferian erosia; haren besoetakoa baitzen.  Patziku Perurena   «Harrizko pareta erdiurratuak», 2004 - 95. orr.

Menditarrak versus kaletarrak, abarkak versus abarketak, euskara versus erdara, ohitura onak versus zabarkeria, fedea versus Jaungoikoarengandik urrutiratzen ari den mundua...  Anjel Lertxundi   «Mentura dugun artean», 2001 - 149. orr.

· -Bai politak zure oinak abarka horiekin, errege-alaba!  Elizen arteko biblia   Kt 7,2

hitz multzoen maiztasunak (gutxienez 3 aldiz agertzen direnak)

abarka mutur (3)


abarkadun 1 izond/iz abarkak erabiltzen dituena, baserritarra.

-Besarkada amultsu batean biltzen ditut neure bular minduan atorrabakoak eta abarkadunak.  Koldo Izagirre   «Agirre zaharraren kartzelaldi berriak», 1999 - 228. orr.

Aipagarria da, Mogelek zioena zeharo asimilatua baitu, Domingo Agirrek Garoan, abarkadunen eleberritzat har daitekeen liburuan, "abarkadunei" buruz dioena: Ez zuen deus ikustekorik oraingo laborari bizardun eta abarkadunarekin.  Anjel Lertxundi   «Mentura dugun artean», 2001 - 149. orr.

Esan nizuna: ikusi zeinen beldurtiak diren abarkadun txepel hauek...  Iban Zaldua   «Traizioak», 2001 - 126. orr.

Handik hamabi bat urtera, nekez ezagutuko genuke liburuaren azaleko Xabiertxo abarkaduna inspiratu zuen Xabier haragizkoa.  Anjel Lertxundi   «Mentura dugun artean», 2001 - 26. orr.

2 infantzoi abarkadun (corpusean ez dago; ETCn agerraldi 1)

Infantzoi abarkadunek, horiek gobernatzen dute auzuneetako aberastasuna. ETC-literatura, saiakera   Erresumaren ilunsentia, Mila Salterain, Txalaparta, 2014


abarkagile iz abarkak egiten dituen pertsona.

Azpeitiko abarkagileek ez dute ezagutzen, antza, Pariseko asfaltuaren berotasuna udako eguzkiak kiskaltzen duenean.  Hasier Etxeberria   «Arrainak ura baino», 1999 - 116. orr.


abarkagintza iz abarkagilearen lanbidea.

Bestelako ogibide batzuk ere badute tokia solairu horretan: artilearen prestakuntza, joskintza, errementaritza, zapatagintza, espartingintza eta abarkagintza, esaterako.  Berria - Kultura   2004-03-26


abarketa iz espartina.

Etxean ikusia naiz ama abarketa eginean, zientoka.  Patziku Perurena   «Trapuan pupua», 2001 - 212. orr.


abarketagile iz abarketak egiten dituen pertsona.

Orain badakit Andres Untzainen aita lanbidez abarketagile edo espartingilea izan zena eta, enborretik ezpala, abertzale sutsua izan zena ere.  Edorta Jimenez   «Hemingway eta euskaldunak zerbitzu sekretuetan», 2003 - 21. orr.


abarketari (corpusean ez dago; ETCn agerraldi 1) iz abarkak egiten dituen pertsona.

Hatzetan oratutako zigarroa xurga eta xurga ari zela, beste bertsio bat eman zuen abarketariakETC-literatura, saiakera   Odola oroi, Pablo Antoñana (Luis María Larrañaga), Pamiela, 2018


abarketatxo iz adkor abarka txikia.

Dantzarako abarketatxoak lotu ditu gero.  Anjel Lertxundi   «Konpainia noblean», 2004 - 14. orr.


abaro (ETCn 1.063 agerraldi) 1 iz babesgunea.

Basapiztiek haren itzalean egiten zuten abaro eta hegaztiek haren adarretan habia.  Elizen arteko biblia   Dn 4,9

Aldian behin bide ertzean edo arboladi txikien abaroan ikusten diren etxeengatik ez balitz, bidaiari arrotzak pentsatuko luke landotan ez dela inor bizi.  Anjel Lertxundi   «Italia, bizitza hizpide», 2004 - 57. orr.

Esadazu, ene bihotzeko kuttuna, non duzun larratzen artaldea, non abaroan uzten eguerdian.  Elizen arteko biblia   Kt 1,7

Vienako estiloan jaso zituzten eraikuntza handietan denbora geldituta dago, Triesteren garai historiko aldekoenen haizearen abarora. Burua haren altzoaren abaroan atsedentzeko zorian.  Anjel Lertxundi   «Italia, bizitza hizpide», 2004 - 62. orr.

Ez ginen kostako abaroen babesetik inoiz lar aldentzen, gure borondatez behintzat.  Edorta Jimenez   «Sukar ustelaren urtea», 2004 - 12. orr.

Aingura Tajo ibietan sakon sarturik, Ánimas ontzia hantxe lotu zen, gabizainaren premiarik gabe, gauaren abaroan.  Edorta Jimenez   «Sukar ustelaren urtea», 2004 - 49. orr.

Gustua ematen du ere une honetan atea zabaldu eta lipar batez barrura begira, tabernak abaro ona eskaintzen ahal dion aztertuz bezala, gelditu den neskak.  Pako Aristi   «Urregilearen orduak», 1998 - 57. orr.

Coruñako portua zein leku babestuan eta aterpetuan zegoen, eta ontzientzat hura zein abaro ederra zen pentsatu nuen. Gure portu gehienek euren neguko babes eta abaro lekuak erreka eta ibaietan atondurik dituzte.  Edorta Jimenez   «Sukar ustelaren urtea», 2004 - 246. orr.

2 abaro egin

Haren hostoak ederrak ziren eta sorkari guztiak asetzeko adina fruitu zuen. Basapiztiek abaro egiten zuten haren itzalean eta hegaztiek habia adarretan.  Elizen arteko biblia   Dn 4,18

3 abaroan egon

Ospitalean, goizegi munduratutako jaioberrien kutxa metalikoetan, abaroan zegoela esaten zuten gurasoek, nahiz kableek gorputz osoa marraztu.  Alberto Barandiaren   «Mundu txikia», 2005 - 45. orr.

Ardiak abaroan zeuden eguzki galdatik ihesi eta gu ere zelai ertzeko zuhaitzen gerizpean etzan ginen biluzik.  Aitor Arana   «Onan», 2000 - 102. orr.

hitz multzoen maiztasunak (gutxienez 3 aldiz agertzen direnak)

baten abaroan (6)


abarogabetza iz abarorik gabeko egoera.

Abarogabetza gorri horrek egia da problema askorekin konfrontatzen gaituela; eta problema horien birpasan datza funtsean Straussen kritika Max Weber-i.  Joxe Azurmendi   «Euskal Herria krisian», 1999 - 189. orr.


abarotsu izond babes ugaria eskaintzen duena.

Esana dut beste batean, nola santutegi oparo eta abarotsua bizi zuen kristau herriak sasoi batean, azken Kontzilioak entresaka eta inausketa kupidagabea egin zuen arte.  Pello Zabala   «Naturaren mintzoa», 2000 - 42. orr.


abarotu, abaro(tu), abarotzen da ad abaroa hartu.

Asteartean, azken emaitzen berri izan ez, eta zuhurtzian abarotzea erabaki zuen Berria-k: "Azken unera arte lehia estua izan da Italiako hauteskundeetan".  Iñigo Aranbarri   «Hizlandia», 2006 - 181. orr.


abarrakitu, abarrakitzen da/du ad suntsitu, desegin. ik abarrikatu.

Arrazoimen idealistaren paradigma Nietzscherekin abarrakituko da.  Askoren artean   «Filosofiako gida», 2004 - 76. orr.

Aldian behin ikusten dituzu emakume batzuk ikusi hutsak desiraz abarrakitzen zaituenak.  Josu Zabaleta   «Fantasiazko ipuinak» - Guy de Maupassant, 2000 - 238. orr.

Baina nik bizikletan segitzen nuen, aireplano abarrakitu hura ikusi nahi nuen, ez nuen jasaten beti zer harrapatuko dabilen jendea; ni ibiliko nauk pieza eta trasteak biltzen edo erauzten!  Fernando Rey   «Zorrotz begiratutako trenak» - Bohumil Hrabal, 2002 - 16. orr.

Frantziak inurritegi abarrakitu baten nahasmendu narrasa erakusten duenean?  Josu Zabaleta   «Gerrako pilotu» - Antoine Saint-Exupéry, 2003 - 89. orr.

Bigarren karlistada galduaren ondoko euskal gizarte abarrakituan.  Joxe Azurmendi   «Espainiaren arimaz», 2006 - 208. orr.


abarrakitzaile izond abarrakitzen duena.

Begirune handiz hartu nuen liburu hura, eta astiro begiratu nituen marra haiek, niretzat ulertezinak, baina lur honetan izan den amets abarrakitzailerik handienaren pentsamendu hilezkorraren erakusgarri zirenak.  Josu Zabaleta   «Fantasiazko ipuinak» - Guy de Maupassant, 2000 - 158. orr.


abarreria (corpusean ez dago; ETCn 6 agerraldi) 1 iz eroritako zuhaitz abarren multzoa.

Aurre aldean, burdin bidea ezin diot ikus, zur zamak itzaltzen duelakotz, sahets aldeak ere gutti, asko zuhaizka eta abarrerien artetik. ETC-literatura, saiakera   Galerna, Piarres Trounday , Maiatz, 2012

Entzun ere behi adar haundi horren sudur ziztuak; bizkar gainera eroriak zitzaizkion abarreria horren azpitik. ETC-literatura, saiakera   Balitzane, Piarres Trounday, Maiatz, 2008

2 irud/hed

Hitz horien helburua -diote- ez da haren abarreria, haren enborra baizik, bostehun urteko ibilaldia daukana. ETC-literatura, saiakera   Alderraien gidaria II, Maimonides (Xabier Kintana), Pentsamenduaren Klasikoak, 2008

Erraza zen pronostikoa, beraz, eta bai gertatu ere: abarreria guztia soildu ondoren, funtsezko bi gerriak (dirutzaren kopuruak eta Europan geure burua babestu ahal izateko eskumena) geratzen dira erabakitzeke. ETC-prentsa   Egunkaria, 2001-11-18


abarrikatu, abarrikatzen da/du ad suntsitu, desegin. ik abarrakitu.

Ene berrogoitamarretako gaztetarzunean abarrikaturik mortalki kolpatu nauena telebista izan da.  Jose Angel Irigaray   «Denboraren mugan», 2005 - 24. orr.

Auto abarrikatu baten pusken artetik agertzen diren soin-adar zatikatuak, bide bazterretako erretenean.  Aingeru Epaltza   «Rock'n'roll», 2000 - 203. orr.

Erizaina, komunist abarrikatua, set eginik uzten zuen.  Marzel Etxehandi   «Alemaniara deportatua» - Grégoire Joannateguy, 2003 - 83. orr.


abarroska adlag abarrots eginez.

Guregandik metro gutira, ostatu barnera sartu nahian zebilena abarroska eta ukaldika lotu zitzaion ate itxiari.  Aingeru Epaltza   «Rock'n'roll», 2000 - 20. orr.


abarrosto iz abarreko ostoa.

Askok jantziak zabaltzen zituzten bidean; beste batzuek, berriz, bazterretan bildutako abarrostoak.  Elizen arteko biblia   Mk 11,8


abarrots iz harrabotsa.

Kaletik taxien abarrotsa eta tranbien kirrinka zetozen.  Lopez de Arana   «Manhattan Transfer» - John Dos Passos, 1999 - 269. orr.

"Lurraldetasunak eguneroko lan politikoa eskatzen du, ez bakarrik abarrotsa eta aldarrikapen arranditsuak", adierazi zuen Patxi Zabaletak hitzaldian.  Berria - Euskal Herria   2004-02-26

Segidan, hotsak eta abarrotsak entzun ziren ostatu barrenean.  Joan Mari Irigoien   «Lur bat haratago», 2000 - 280. orr.

Ur-jauzi burrunbatsuaren abarrotsak berriz bete-betean hartu ninduen, gorgarria zen.  Jon Maia   «Riomundo», 2005 - 17. orr.

-Niri berdin zait, kontua jatea da -esan zuen mutil juduak, plateren abarrotsari eta sutegiko zalapartari zein borborrari bere ahotsa gailenaraziz.  Lopez de Arana   «Manhattan Transfer» - John Dos Passos, 1999 - 72. orr.

Burua, ordea, ez zuen argi, eta pubeko argitasun eta abarrotsera joaten zitzaion gogoa.Sehiek obeditu zidaten: baina abarrotsa handia zen haien artean; haserre bizian ziren norbait ausartu izanaz beren etxekoandre bertutetsuari makurrik egitera. horrek aparta beza gugandik urrun patu gidaria eta errealitateak barik arrazoiak berak konbentzi zaitzala dena bentzuturik honda daitekeela, abarrots lazgarrian.  Irene Aldasoro   «Dublindarrak» - James Joyce, 1999 - 131. orr.

Ezproi-abarrots artean alde egiten zuten urratsen kraskatekoa entzun zen.  Juan Garzia   «Pedro Páramo» - Juan Rulfo, 2001 - 69. orr.

Bat-bateko isiltasunak abarrots egin zuen Ximurraren "larrutegian".  Aingeru Epaltza   «Rock'n'roll», 2000 - 358. orr.


abartegi (corpusean ez dago; ETCn agerraldi 1) iz sutarako abarrak gordetzeko lekua. ik egurtegi.

Bere zakua alor buruan zuen, sasi-abartegi baten itzalean eta ur untzia ondoko iturri ixtil batean murgildua. ETC-literatura, saiakera   Hotz bero, Mixel Thicoipé, Maiatz, 2007


abartsu izond abar asko duena.

Ahoa ongi armatua zuen, bestalde, jan eta hitz batera egiten zituen bakoitzean hortz-haginek baso abartsu batean galdutako harri koskorrak baitziruditen.  Joan Mari Irigoien   «Oilarraren promesa», 2003 - 41. orr.

Munduko basorik abartsuenetan ezkutatzen den orkidearik ederrena.  Joan Mari Irigoien   «Ipuin batean bezala», 2002 - 143. orr.

Mahatsondo egin zen, aihenak bota zituen eta abartsu egin. lkarren askazi ziren, zeren eta Azpilkuetako dorrearen ondo abartsutik baitzetozen biak.  Elizen arteko biblia   Ez 17,6

Ez gara nominalizatze interesgarri eta abartsu hauen egituran barrena abiatuko.  Itziar Laka   «Egitura sintaktikoak» - Noam Chomsky, 2003 - 103. orr.


abartu, abar(tu), abartzen. da/du ad zuhaitz edo kideko bati abarrak ernatu.

Ezein erabaki ez da amaierakoa, denak abartzen dira bestetan.  Juan Garzia   «Ipuin hautatuak» - Jorge Luis Borges, 1998 - 53. orr.


abartxo iz abar txikia.

Senpereko Hatsa elkarteak eta Maiatz aldizkariak "Poesia abartxoetan" izeneko olerkiaren asteburua antolatzen dute.  Herria   2003-09-04


abasitar izond/iz Abu-l-Abass-en familiakoa; haren familiak sorturiko dinastiari dagokiona.

Fededunen Komendadorearen hiriburua mendean hartu izanak abasitarren kalifaldiaren amaiera ekarri zuen, bostehun urtez iraun ondoren.  Jon Muñoz   «Loroaren teorema» - Denis Guedj, 2006 - 271. orr.


abasto1 iz bizigaien hornidura; bizigaiez hornitzea.

Abasto merkatura ere ez naiz joango, Simagora joatea hobe, oraindik ez nago jende ezaguna ikusteko prest.  Sonia Gonzalez   «Ugerra eta kedarra», 2003 - 197. orr.

Ama anarkista zen eta abasto lanetan aritzen zen elikagaiak banatzen, Jaizkibelgo trintxeretan eta, San Markosen eta.  Jokin Urain   «Errotarria», 2006 - 66. orr.


abasto2 adlag ugari.

Bigarren ilaran gelditu ginen berriz, espaloi ondoan aparkatzeko leku aski eta abasto izan arren.  Aingeru Epaltza   «Rock'n'roll», 2000 - 17. orr.

Bederatziak hogeita bortz guti; denbora aski eta abasto lan bururatu gabeari akabaila emateko.  Aingeru Epaltza   «Rock'n'roll», 2000 - 60. orr.

hitz multzoen maiztasunak (gutxienez 3 aldiz agertzen direnak)

aski eta abasto (7); eta abasto (8)


abat iz abadea, monasterio bateko burua. ik abade 3.

Birila izeneko Leireko abat hark edo bertze anitz lurraldetako monjeek bezala.  Joan Mari Irigoien   «Lur bat haratago», 2000 - 348. orr.

Ahozko otoitzaz gorago aipatuari, eratxiki otoitzeko asko emendakin, Albi hiriko santa Klaran abat-andre den Ana Ezpeleta nafarrari eskainia.  Piarres Xarriton   «Enkiridion» - Martin Azpilkueta, 2006 - 222. orr.


abata 1 iz ehiztariek zuhaitz gainean usoak zelatatzeko egiten duten behatokia.

Ohartu ginen han hemenka otartearen erdian bazirela abata zenbait segur zantinelez ongi hornituak.  Herria   2004-02-05

2 engainuaren bidez erakartzen duen gauza. ik apeu.

Uretatik ateratzen zen guztietan, hain gogor eragiten zion buruari non abata karraskaka entzuten baitzen.  Koro Navarro   «Zertaz ari garen maitasunaz ari garenean» - Raymond Carver, 2003 - 111. orr.


abatar (corpusean ez dago; ETCn 36 agerraldi) iz erabiltzailea identifikatzeko erabiltzen den grafikoa; ordezko nortasun birtuala.

Zure aurpegia aldatzea baino errazagoa da zure abatarra aldatzea. ETC-prentsa   Berria, 2012-04-25

Horien atzetik azaldu ziren Eguzki konpartsako kideak, abatar berdez jantzita. ETC-prentsa   Berria, 2014-03-02

Horren ordez, sare sozialetako abatarrak zelatatzen eman dut denbora, eta lortu dut jakitea gehien-gehienak zein futbol taldetakoak diren. ETC-prentsa   Berria, 2014-04-12

Polemika izan da hauteskunde kanpainan, emakume hautagaien aurpegiak agertzen ziren afixak abatarren -ordezko grafikoen- bidez ordezkatu dituztelako. ETC-prentsa   Berria, 2017-05-04

Insertoak grabatu, 6. sekuentzirako. Lander Facebooken konektatuta dago abatarrarekinETC-telebista   Sentsazio txarrak, Goenkale, 2015

Normalenek, berriz, besteenganako errezeloa izan zuten argudio: ziurrenera milioika jendetxar daudela abatar xaloz mozorrotuta fede onekoei labana noiz sartuko zain. ETC-prentsa   Berria, 2014-03-14

Neska bakoitzari abatar bat egokitu zitzaion, hau da, neskaren ordez mutilarekin zita izango zuen beste pertsona bat. ETC-prentsa   Berria, 2017-01-12

Izenpetzaile bakoitzari abatar baten sortzea proposatzen die. ETC-prentsa   Berria, 2017-01-27

Ikasjai app-a sortu dute hartarako, eta, abatar moduko jokalari bihurtuta, herriko kulturari lotutako misioak gainditu beharko ditu jokalariak. ETC-prentsa   Bizkaiko Hitza, 2019-05-17

Hortaz, ohiko abatarra gizakia da, bai emakume bai gizonen formak har ditzakeena eta amaigabea den aukerako ezaugarri sorta duena. ETC-entziklopedia   Second Life, Wikipedia


abatari iz uso ehizan, usoen etorreraren berri ematen duen gaztetxoa.

Kanpotik etorri ihiztari aberatsen gida edo laguntzaile (abatari) bezala beren bizia irabazten edo errexten zuten beste ainitzek.  Herria   2005-11-17

Saiberriko abatariak, ahal guziak egiten ditu igorri nahiz uso pila, trapariaren menerat; orduan bai da egiazko loria sare azpian direlarik bilduak?  Herria   2002-10-24


abatari iz uso ehizan, usoen etorreraren berri ematen duen gaztetxoa.

Kanpotik etorri ihiztari aberatsen gida edo laguntzaile (abatari) bezala beren bizia irabazten edo errexten zuten beste ainitzek.  Herria   2005-11-17

Saiberriko abatariak, ahal guziak egiten ditu igorri nahiz uso pila, trapariaren menerat; orduan bai da egiazko loria sare azpian direlarik bilduak?  Herria   2002-10-24


abate ik abade.

abatetxe ik abade 3.

abatitu, abatitzen du ad hil.

Jean hogeita lau urte zituela, irrati lapurreta batean merkatari batek "abatitu" zuen.  Pablo Sastre   «Eguzkipekoak», 2003 - 259. orr.


abatz 1 iz gaztagintzan eta esnearen gatzaketan erabiltzen den zurezko ontzia, bi euskarri dituena, kaikua eta goporra baino handiagoa.

Jainko-jainkosok, osoko biltzarrean kendu horri boterea; izpi-makolak oro hautsi haren gurpilari, eta amilarazi abatza zeruko muinoan behera eta infernu zuloraino!  Juan Garzia   «Hamlet» - William Shakesperare, 2002 - 102. orr.

Intzirika biratzen ziren ardatzak abatzetan.  Karlos Zabala   «Mikel Strogoff» - Jules Verne, 2002 - 144. orr.

Gurdiaren gurpilak abatzetaraino sartu zitzaizkion lokatzetan, Nanterretik Paris bitartean.  Karlos Zabala   «Parisen sabela» - Emile Zola, 2004 - 193. orr.

Zaldien lokarriak bikoiztu, eta, segurtasuna handiagotu nahian, gurpil abatzen motelgailuak lastoz bete zituzten, bai gurpilak sendotzeko, bai danbatekoak leuntzeko, kolpe guztiak saihestea ezinezkoa baitzen gau ilunean.  Karlos Zabala   «Mikel Strogoff» - Jules Verne, 2002 - 141. orr.

Lokatzan gogotik zegoen sartua gurpil abatzetaraino.  Karlos Zabala   «Mikel Strogoff» - Jules Verne, 2002 - 166. orr.

2 abatz-estalki (corpusean ez dago; ETCn 4 agerraldi)

Gainera, eraikina Chrysler markako gurpil abatz estalkiz beteta dago solairu bakoitzaren kantoian. ETC-prentsa   Berria, 2008-06-25

17 Kale-borroka bat ikusten da, ondoko automobil baten abatz-estalki kromoztatu batean islatuta. ETC-zientzia, zuzenbidea   Telebista produkzioa, Askoren artean, EHU, 2006

Edo autoan ibiltzera eta kaleetan lehiatzera, ea nor gehien hurbildu kale-argietara, ea nor izan ausartena, ea nork abatz-estalki gehien hautsi kolpeka. ETC-literatura, saiakera   Farenheit, Ray Bradbury (Nagore Tolosa), Txalaparte, 2010


abazera (corpusean ez dago; ETCn 16 agerraldi) iz Karatxai-Txerkesian mintzatzen den hizkuntza.

Oinarritzat jasotako ingelesezko heteroglotonimoa 'a' bokalaz amaitzen bada, '-a e -=e' fonetika-legearen arabera proposatzea, hala nola, abazera (abaza -era), amueshera (amuesha -era), damera (dama -era) edo medumbera (medumba -era). ETC-zientzia, zuzenbidea   Uztaro aldizkaria, 54 zbk., , UEU, 2005 - uztaila-iraila

Esate batera, abazerazETC-zientzia, zuzenbidea   Hizkuntzari itzulia 80 hizkuntzatan, Beatriz Fernandez, Jon Ortiz de Urbina, UEU, 2007

Euren hizkuntza, abazera, ibero-kaukasoar familiakoa da. ETC-entziklopedia   Abaza, Wikipedia

Kaukasoar hizkuntzen artean Ipar-mendebaldeko kaukasoar familiakoa da, abazera, adigera, kabardera eta ubykherarekin batera. ETC-entziklopedia   Abkhaziera, Wikipedia


abazuza ik babazuza.

abbastar izlag/iz dinastia musulman bateko kidea edo biztanlea.

Zein zen Islamaren indarraren sekretua bizirik irauteko, nahiz eta bere sortzailea hil, arabiar inperiogile primitiboak erori, arabiarren ordezko iraniarrak gainbehera joan, Abbastar Kalifaldia eraitsi eta kalifaldiaren hondakinetan, egun gutxirako, ezarri ziren ondorengo estatu barbaroak kolapsatu?  Iñaki Mendiguren   «Historiaren azterketa II» - A.J. Toynbee, 2000 - 44. orr.


abdikatu, abdika, abdikatzen du ad erregeak edo erreginak bere karguari uko egin.

Handik hiru egunera, Karlos Setimoren aitak (Juan de Borbón zeritzon gizen hark, alegia) Parisko Laffitte Hotelean, Madrileko giro politiko arriskugarritik ihes egin nahirik, abdikatu egin zuen.  Txillardegi   «Putzu», 1999 - 11. orr.

Bi hilabeteren buruan erregeak abdikatu egin zuen, eta erret familiak erbestera jo behar izan zuen.  Iban Zaldua   «Itzalak», 2004 - 78. orr.

Hamida ongitxo jabetu zen, azken hitz haiekin, behin betiko abdikatu zuela.  Patxi Zubizarreta   «Mirarien kalezuloa» - Nagib Mahfuz, 2006 - 263. orr.

Isabel gaixoa il zen eta abdikatzean // zer esana eman zuen Espainia aldean.  Xabier Olarra   «Deabruaren hiztegia» - Ambroise Bierce, 2001 - 19. orr.

Beraz Napoleon-ek, aita semeen arteko izigarriko kalapita baten ondotik, eskuratu zuen lehenik Fernando VII-ren abdikatzea bere aitaren fagoretan eta gero honek kargua utz zezan Frantziaren eskuetan.  Angel Aintziburu / Jean Baptiste Etxarren   «Luzaiden gaindi», 2002 - 131. orr.


abdikazio iz abdikatzea.

Unamunok nahastu egiten ditu Aita handiaren abdikazioa eta Kristoren desagerpena.  Joseba Zulaika   «ETAren hautsa», 2006 - 85. orr.

Pereirarekin batera Anacharsis izan zen Parisko artzapezpikuaren abdikazioa bultzatu zuena.  J.M. Olaizola "Txiliku"   «Bizitza eredugarriak», 2006 - 110. orr.

Hala ere, egia da, ilustratu liberalen batzuek ez dute Bourbon familiaren Baionako abdikazioa Bonaparteren alde onetsi.  Joxe Azurmendi   «Espainiaren arimaz», 2006 - 52. orr.

Erlatibismoa filosofiaren abdikazioa da eta haren heriotza.  Joxe Azurmendi   «Euskal Herria krisian», 1999 - 58. orr.

Abdikazio, [...] Errege-erreginak tronuaren berotasun gehiegizkoaz ohartzeko gauza direla frogatzen duen egintza.  Xabier Olarra   «Deabruaren hiztegia» - Ambroise Bierce, 2001 - 19. orr.


abdomen (ETCn 400 agerraldi) 1 iz sabelaldea, ugaztunetan toraxetik diafragmak bereizten duena.

Hor hasten dira agertzen, zirriborroan, burua izatekoa, bere begi, baraila eta antenekin; toraxa izatekoa, hegal pare batekin eta hiru hanka parerekin; abdomena izatekoa, bere uzkialdearekin.  Juan Garzia   «Sagua, eulia, eta gizakia» - François Jacob, 2004 - 60. orr.

Diafragmaren jaisteak sarrarazten du airea biriketara; barrunbe torazikoaren eta abdomenaren artean dagoen ehunmihise bat da diafragma.  Irene Aldasoro   «Giza gorputza lanean» - John Lenihan, 2006 - 175. orr.

Intsektu argi-emaileak dira, are argirik gehien ematen omen duten intsektuak, edo halaxe dute fama, bederen, soin-enborraren bi aldeetan argia ematen duten bi organo dituztelako, baita beste bat ere, abdomenaren azpiko aldean.  Jon Alonso   «Euskal karma», 2001 - 138. orr.

Diafragmaren mugimenduak lagundu egiten dio efektu horri, diafragmak bular-kaiola zabaldu eta abdomeneko barrunbea estutu egiten baitu, eta, horrenbestez, presioa gehitu.  Irene Aldasoro   «Giza gorputza lanean» - John Lenihan, 2006 - 175. orr.

Abdomeneko pareta eta umetoki-pareta ebakiz fetua amaren sabeletik kanporatzeko egiten den ebakuntza da zesarea.  Berria - Gaiak   2004-05-30

Sabelaren diametroa murriztuz doa abdomen laua izan arte, eta Elenarenak izango diren buru, beso eta zangoak difuminatuz doaz akuarela amniotikoan.  Eider Rodriguez   «Eta handik gutxira gaur», 2004 - 156. orr.

Nahiko presio handia sortzen da biriketan diafragma eta abdomen-muskuluak uzkurtuz, baina usinaren aire-kolpeak ezin du ondo gainditu bihurgune itxia, eta ahotik egiten du ihes aire gehienak.  Irene Aldasoro   «Giza gorputza lanean» - John Lenihan, 2006 - 258. orr.

2 abdomeneko aorta (corpusean ez dago; ETCn 21 agerraldi)

Abdomeneko aorta arteria handiaren beheko zatia da. Diafragman hasten da, beherantz toraxeko aortaren jarraipena izanda, eta arteria iliakoetan amaitzen da. ETC-entziklopedia   Abdomeneko aorta, Wikipedia

Barrabil-arteriak abdomeneko aortatik irteten dira, eta beherantz joaten dira izterrondoko kanalean zehar, eskrotoan sartzeko. ETC-zientzia, zuzenbidea   Histologiaren sintesia, Askoren artean, EHU, 2008

Funtsezko bi bide daude ekiteko: femorala edo Seldinger-en teknika aorta gaineko enborrak, goiko gorputz-ataletako arteriak eta abdomeneko aorta eta haren adarrak. ETC-zientzia, zuzenbidea   Miaketa-gida Askoren artean, EHU, 2008

Aorta alboko, bereziki abdomeneko aortaren aldamenean gongoil sinpatikoetatik gertu kokatzen den zelula taldea (Corpora paraaortica, Glomera aortica). ETC-zientzia, zuzenbidea   Bereziki anatomian, Jatsu Azkue / Juan Mendizabal, UEU, 2013

3 abdomeneko kanpoko muskulu lapran (corpusean ez dago; ETCn 6 agerraldi)

Iztai hodia iztai mailan abdomen hormak zeharkatzen dituen pasabidea da. Horma horiek sakonetik azalerara, zeharkako faszia (fascia transversalis), abdomeneko zeharkako muskulua, abdomeneko barneko muskulu laprana eta abdomeneko kanpoko muskulu lapranaren aponeurosiak dira. ETC-entziklopedia   Iztondoko eten, Wikipedia

4 abdomeneko muskulu zuzen (corpusean ez dago; ETCn 11 agerraldi)

-Erpuruen muturrak saihetsen ertzetan jartzen dira, hain zuzen 8. saihetsa abdomeneko muskulu zuzenetan txertatzen den gunean. ETC-zientzia, zuzenbidea   Miaketa-gida Askoren artean, EHU, 2008

Abdomeneko muskulu zuzena sabel hormetako muskulu bat da. 5-7. saihetsetako kartilago aurpegitik eta xifoide apofisitik pubiseko arantzara eta sinfisi pubikora heltzen da, zuntzak bertikalki doazelarik. ETC-entziklopedia   Abdomeneko muskulu zuzen, Wikipedia


abdominal 1 izond abdomenari dagokiona, abdomenekoa.

Laparoskopia bat egitea barrunbe abdominaleko azterketa endoskopiko bat egitea da berez, eta hori egiteko nahikoa da zentimetro gutxiko ebaki bat egitea.  Berria - Gaiak   2004-09-25

Ariketa abdominalak egiten zituen.  Berria - Kultura   2004-08-22

Galdeketetarako gela batera eraman dutela, biluztu egin dutela eta ehundaka flexio egitera behartu dutela (abdominalak, belaun gainean...), beldurtu nahian genitaletan kolpeak eman dizkiotela  Berria - Euskal Herria   2004-01-29

2 iz pl abdomeneko giharrak.

Arraunean abdominalek sufritzen dute gehien, eta, jakina, ipurdiak.  Berria - Kirola   2004-09-24

Askotan harrapatzen nuen ispiluaren aurrean bere burua aztertzen; bere burua, bere bizepsak, bere abdominalak edo bere paketearen neurria, egun hartan bezala.  Jon Arretxe   «Larunbatak», 2001 - 24. orr.

Abdominalak hilduratzearen poderioz etorri ohi da gerriaren zalutasuna.  Koldo Izagirre   «Sua nahi, Mr. Churchil?», 2005 - 215. orr.

Ortizek mina zuen atzo abdominaletan, eta ez dago garbi gaur entrenatuko den.  Berria - Kirola   2004-11-19

3 pl abdomeneko giharrak sendotzeko ariketak.

Udazkenean masajeak hartu ditut, fisioarekin egon, bizikleta gaineko postura aldatu, abdominalak egin, luzaketak.  Berria - Kirola   2006-01-17

Abdominalak egitea bezala da.  Ana Urkiza   «Zortzi unibertso, zortzi idazle», 2006 - 249. orr.

Maruk itsu-itsuan eta txintik ere atera gabe egiten zituen Brown sarjentuak agintzen zuen guztia: abdominalak, lasterraldiak, halterofilia-zirkuituak, judo eta norberaren defentsarako ariketak, pista amerikarra.  Berria - Kultura   2004-08-22

Bizarra egin berriaren lurrina zabaltzen du hurbiltzen zaizunean, Axe Marina uste dut Sport Man dagokion arren, gimnasiotik heldu berria izanen da hainbat abdominal egin ondoren.  Koldo Izagirre   «Agirre zaharraren kartzelaldi berriak», 1999 - 117. orr.

4 arnasketa abdominal (corpusean ez dago; ETCn 4 agerraldi)

Arnasketa abdominalari ekiteko, lasai eta eroso egon behar dugu: azalera ez oso bigun baten gainean etzanda, eserita baina bizkarra inon bermatu gabe, edo baita zutik ere, bakoitzak nahiago duen jarreran, baina beti modu lasai eta eroso batean. ETC-prentsa   Berria, 2012-01-03

Arnasketa abdominal paradoxikoa izatea. ETC-zientzia, zuzenbidea   Erizaintza-diagnostikoak, Askoren artean, EHU, 2010

5 barrunbe abdominal

Laparoskopia bat egitea barrunbe abdominaleko azterketa endoskopiko bat egitea da berez, eta hori egiteko nahikoa da zentimetro gutxiko ebaki bat egitea.  Berria - Gaiak   2004-09-25


abduktore iz gorputzaren zati edo atal bat haren simetria planotik urruntzea eragiten duen giharretako bakoitza.

Asteazkeneko entrenamendu saioan ezin izan zen aritu taldekideekin batera, abduktorea minduta zuelako.  Berria - Kirola   2006-02-18

Hasieran abduktorea hautsi zuela bazirudien ere, mediku azterketak soleo giharreko haustura zela erakutsi zuen.  Berria - Kirola   2006-01-04

Ibili, ibili, ibili eta igerileku lana baino ezin nuen egin, igeri egin gabe uretan giharrak landuz, hala abduktoreak berrindartu ahal izateko.  Berria - Kirola   2004-07-09

Abduktoreetan du mina Lievremontek, ez da lesio larria, baina ez jokatzea erabaki du.  Berria - Kirola   2006-04-20

Ruben Belokik zaintiratua egin zuen ezker hankako abduktorean.  Berria - Kirola   2004-08-14


abdukzio iz silogismo mota, lehen premisa soilik duena ebidentea.

Humeri emandako erantzun bat Charles S.Peirce pragmatista iparamerikarraren abdukziozko arrazoinamendua da.  Askoren artean   «Filosofiako gida», 2004 - 117. orr.


abduzitu, abduzi, abduzitzen du ad norbait espiritu batek edo estralurtar batek bahitu.

Joseba Leturiaren egunkaria eskuratzen digu argitaratzaileak, berbarako, errepikatu egingo du, Leturia hil ostean, Josebak eleberriaren hasieran idatzirikoa, alegia, bizi izanikoa, betiko biribila zaharberrituz, Leturiak abduzitu balu bezala, Leturiaren itzala haren arimaz jabetu bailitzan.  Berria - Kultura   2004-09-03


abegi (ETCn 1.197 agerraldi) 1 iz harrera, eskuarki ona edo beroa.

Nik nabaritzen nuen Montseren abegia, harrera beroa, haren begien txinparta hitz egiten genuenean; ez nekien interpretatzen, ordea.  Xabier Mendiguren Elizegi   «Nerabearen biluzia», 1999 - 115. orr.

Jende horri abegia eta euskal kulturarekiko zubiak eskaintzeko egiturarik ez da, ez paperetan, ez gogoetan.  Berria - Harian   2005-09-18

Barrenak ez zidan halakorik eskatzen, eta atzean geratu nintzen, Hermannek erakusten zizkion txera eta abegia ulertu ezinez: nire lagunaren jarduera beraska hartan ez nuen antzematen hain ondo ezagutzen nion ezpal gogorra.  Anjel Lertxundi   «Ihes betea», 2006 - 115. orr.

Neska alemanari batere axola ez nintzaiola, egun guzti-guztirako uzten ninduen bakarrik eta, abegiaren kontuaz gainera, bihotzetik hitz bakar bat ere ez.  Fernando Rey   «Paradisuko Almanaka» - Gianni Celati, 2005 - 24. orr.

Inazio Mujika Iraola editorearentzat, orduko liburuan narraziotzat har zitezkeen poemak ziren, eta oraingo honetan ere badira han abegi aurkituko zutenak.  Berria - Kultura   2004-04-23

Frigiara iritsi zirenean, txoko guztiak miatu zituzten eta abegi emango zien norbaiten bila ibili, baina ez zuten inor aurkitu.  J.M. Olaizola "Txiliku"   «Bizitza eredugarriak», 2006 - 144. orr.

2 (izenondoekin)

Germaniarrek beren erresumak fundatu zituztenean, abegi on hori neke bihurtu zitzaien.  Iñaki Iñurrieta   «Legeen espirituaz II» - Montesquieu, 1999 - 11. orr.

Denei egiten die abegi on, harrera adeitsua, eta ez dio inori galdatzen izan denari uko egiteko.  Imanol Zurutuza   «Errautsera arteko sugarra», 2002 - 53. orr.

Egiozue abegi ona batak besteari, marmarrik gabe.  Elizen arteko biblia   1 P 4,9

Bere gogoetetan murgildurik, ez zion batere arretarik jartzen kotxezainari, zeinak, Maniloven etxeko zerbitzari-jendeak eginiko abegi onak alaiturik, oso oharpen zuhurrak egiten baitzizkion troikako laguntza-zaldi izpildunari.  Jose Morales   «Arima hilak» - Nikolai Gogol, 1998 - 65. orr.

Emazteak -xaloa eta berritsua bera- abegi oneko emakumea zelako ospea zuen.  Jose Morales   «Arima hilak» - Nikolai Gogol, 1998 - 176. orr.

Jeneralak nahikoa abegi on eta adeitsua egiten zion hasieran Tentetnikovi; baina ezinezkoa zitzaien elkarrekin guztiz ondo etortzea.  Jose Morales   «Arima hilak» - Nikolai Gogol, 1998 - 389. orr.

Hark abegi onez hartu zuen.  Eskarne Mujika   «Berdin dio» - Agota Kristof, 2005 - 48. orr.

Ez zuten soldaduek ez bekaitzik ez gorrotorik begiradan, ez maitasunik ez abegi onik.  Felipe Juaristi   «Airezko emakumeak», 2003 - 14. orr.

Ez zuen abegi onik eskatu, ez zuen irribarrerik eta zintzotasunik eta etxerik nahi.  Urtzi Urrutikoeetxea   «Auzoak», 2005 - 129. orr.

Gau hartan berean, Prévan jaunari abegi arras ona egin zioten bere guda taldetik han gertatu ziren ofizialek.  Jon Muñoz   «Harreman arriskutsuak» - Choderlos de Laclos, 1997 - 528. orr.

Martak afana azaltzen du Jesus abegi onenez hartzeko lehenik, eta ahalik eta egokien eta hornituen zerbitzeko gero.  Pello Zabala   «Naturaren mintzoa», 2000 - 296. orr.

Abegi hobereneko gizona zen Beñat Ithurralde Barbeenekoa.  Herria   2002-12-19

Abegi bikaina egin zitzaion zain egon zen bitartean.  Xabier Olarra   «Deabruaren hiztegia» - Ambroise Bierce, 2001 - 162. orr.

Hasieran barbaroek lapurretagai baizik ez zuten ikusten merkataritza, eta ezarri zirenean, ez zioten nekazaritzari herri garaituaren beste lanbideei baino abegi hobea egin.  Iñaki Iñurrieta   «Legeen espirituaz II» - Montesquieu, 1999 - 55. orr.

Antzara eta zisneetara ohituago dauden hiritarrek abegi ezin hobea egin zieten.  Patxi Zubizarreta   «Pospolo kaxa bat bezala», 2005 - 74. orr.

Jatorri tatariarreko biztanleek ez zieten batere abegi txarrik egin soldadu andanei.  Karlos Zabala   «Mikel Strogoff» - Jules Verne, 2002 - 303. orr.

Iparraldean ere ez zieten denek abegi gozoa egin iheslariei.  Jokin Urain   «Errotarria», 2006 - 24. orr.

Eta hi, Ingalaterra, ene oniritzia ezertan badaukak [...], ez ahal diok abegi hotza egingo gure errege-agindu honi.  Juan Garzia   «Hamlet» - William Shakesperare, 2002 - 166. orr.

Zerbitzari abegi txarrekoari ezikusia eginez, niganaino egin zuen zuzen-zuzen.  Aingeru Epaltza   «Rock'n'roll», 2000 - 9. orr.

Anaiek, ohi bezala, oso abegi gozoa egin zieten eta bihotzez poztu ziren haiek iristearekin.  Askoren artean   «Asisko Frantzizko, Asisko Klara», 2002 - 1128. orr.

Hemen, abegi guztiz onbera egin zieten bertako gotzainak eta gotzainaren iloba eta katedraleko kalonjea zen bikarioak.  Askoren artean   «Asisko Frantzizko, Asisko Klara», 2002 - 1126. orr.

3 (hitz elkartuetan)

Ezin zitekeen joan ezein erakunde babeslerengana sorospen eske, beldur baitzen Raymond ebatsi eta abegi-etxeren batean sartuko ote zioten.  Mirentxu Larrañaga   «Hona hemen gu biok» - Dorothy Parker, 2006 - 261. orr.

4 abegi egin begitarte egin, harrera ona egin.

Belardi hartan lo egin genuen Lauaxetak eta biok, itsasoko uhinen zaratei gure ametsen barruan abegi eginez.  Juan Luis Zabala   «Agur, Euzkadi», 2000 - 141. orr.

"Zatoz nigana, otoi, Byron nirea!" Besoak zabaltzen ditu, iluntasuna besarkatuz, hark ekarriko dionari abegi eginez.  Oskar Arana   «Lotsaizuna» - John Maxwell Coetzee, 2004 - 273. orr.

Sodomarrek ez zieten abegirik egin bisitari ezezagunei, baina egiptoarrek esklabo bihurtu zituzten etorkin ongileak.  Elizen arteko biblia   Jkd 19,14

Txalo-zaparrada batez egin zioten abegi han bildutakoek sekula entzun-ikusi gabeko emanaldi hari.  Jon Muñoz   «Loroaren teorema» - Denis Guedj, 2006 - 140. orr.

Gizalegez egin behar diok abegi.  Matías Múgica   «Hiltzaile baten aitormena» - Joseph Roth, 2004 - 37. orr.

Sorterria zabaltzen zitzaien aurrean, eta Enperadorearen guardiak, bihotzaren taupada bortitzen artean, abegi egiten zien lurraldea bere patu ere bazuela sentitu zuen.  Xabier Olarra   «Azken hitzordua» - Sandor Marai, 2003 - 27. orr.

Turko bikaina zen; ez arabiarra, turkoa baizik, lodia, abegikorra, xarmagarria, turkoz jantzia, turbante eta guzti, bizkarrean seda saltegi oso bat zeramana, Frantziako Antzerkiko egiazko turko bat, beraz, diban zoragarri batean gozokiak eskainiz abegi egiten zidana.  Josu Zabaleta   «Fantasiazko ipuinak» - Guy de Maupassant, 2000 - 262. orr.

5 abegi familia (corpusean ez dago; ETCn 7 agerraldi)

Haurrak familia handien edo abegi familien mende geratu direnean, lan edota sexu esplotazioa jasan dute askotan, eta ia beti diskriminatu egin dituzte familiako haurrekin alderatuta, eta gobernuak ez du ezer ere egin horren aurrean. ETC-prentsa   Berria, 2005-12-01

Bai, gero eta zailagoa egiten ari zaie elkarteei honelako umeentzako abegi-familiak aurkitzea, ez da plana urtea lanean ematea gero oporretan bizitza nahasteko. ETC-prentsa   Argia, 2008-07-27

Abegi-familia batera eraman zuten, Terrik, bezero baten jipoiaren ostean, ospitalean amaitu behar izan zuelako. ETC-literatura, saiakera   Eserleku hutsa, J.K. Rowling (Estibaliz Lizaso), Erein-Alberdania, 2012

6 abegiz adlag abegi onez.

Aulki bat hurreratuta, esertzeko agindu dizu abegiz.  Rafa Egiguren   «Mentxakaren aitorpena» - Jose Ramon Goikoetxea, 2006 - 94. orr.

-Ez al zaizue inporta automobilak beste leku hartan uztea? -eskatu zigun abegiz, modu onean, eskua metro batzuk urrutiago zegoen leku batera begira.  Rafa Egiguren   «Mentxakaren aitorpena» - Jose Ramon Goikoetxea, 2006 - 145. orr.

hitz multzoen maiztasunak (gutxienez 3 aldiz agertzen direnak)

abegi egin (3); abegi eginez (3); abegi egiten (5); abegi on (9); abegi ona (39); abegi ona egin (6); abegi ona egiten (5); abegi onak (3); abegi oneko (5); abegi onez (3); abegi onik (3); egiptoarren abegi (3); egiptoarren abegi ona (3); eta abegi (8); eta abegi oneko (3); jaunak abegi (3); oso abegi (5)


abegikor (ETCn 662 agerraldi) 1 izond pertsonez mintzatuz, abegi ona egiten duena. ik abegitsu. (pertsonez)

Egeak, berean itxita, zin egin zuen Haydn zela San Luis uharteko denda hartan ikusitakoa eta gaineratu zuen gizon abegikorra zela, atsegin eta beroaz gainera.  Felipe Juaristi   «Airezko emakumeak», 2003 - 140. orr.

Turko bikaina zen; ez arabiarra, turkoa baizik, lodia, abegikorra, xarmagarria, turkoz jantzia, turbante eta guzti, bizkarrean seda saltegi oso bat zeramana, Frantziako Antzerkiko egiazko turko bat, beraz.  Josu Zabaleta   «Fantasiazko ipuinak» - Guy de Maupassant, 2000 - 262. orr.

Pentsatu dugu ezen aterbe seguragoa izan daitekeela zuentzat guarnizinoko gartzela, Fernando Pachecoren ostatua baino, gure soldadu hauek zaintzaile ezin abegikorragoak direnez gero.  Joan Mari Irigoien   «Lur bat haratago», 2000 - 556. orr.

Zein leuna zen, zein abegikorra, zein gozoak haren usainak!  Karlos Zabala   «Buda zoriontsuen etxea» - João Ubaldo Ribeiro, 2003 - 154. orr.

Martak, bere neurrien barruan abegikor izaten saiatu arren, gozotasunik ez zuen irribarre saiakera haietako bat egin eta kanpoko ateko kisketa bikoitza itxi zuen.  Harkaitz Cano   «Pasaia blues», 1999 - 35. orr.

2 (bestelakoez)

Zoragarria litzateke! -hitz abegikor batek ez zuen sekula hainbesteko eskerrona sorrarazi berarengan-.  Agustin Otsoa   «Eraztunen Jauna III» - J.R.R. Tolkien, 2004 - 53. orr.

Hitz eta keinu abegikorrak.  Joan Mari Irigoien   «Lur bat haratago», 2000 - 83. orr.

Irri abegikor batekin hurbildu eta muturreko bat eman niezaiokeen, modurik zakarrenean.  Berria - Kultura   2004-11-14

Einsteinen ahoak irribarre abegikorra egiten zuen, baina begiek ez zuten ezer utzi aztertu gabe.  Fernando Morillo   «Gloria Mundi», 2004 - 14. orr.

Ostalersa, Basquetz anderea, emakume ezin hobea da, behako espiritual, abegikor, gozo eta alegerakoa.  Koldo Izagirre   «Idi orgaren karranka» - Victor Hugo, 2002 - 123. orr.

Buruak nire aldera itzuli badituzte ere, ez diet niri entzuteko jarrera abegikorrik ikusi.  Joxean Agirre   «Romain zen bere izena», 2003 - 178. orr.

Gure garaion, naturaren ikuspen suntsitzaile hau askoz gaitziago zaigu, harengandik ama baten altzo abegikorra bakarrik nahi baitugu.  Xabier Amuriza   «Gauzen izaeraz» - Lukrezio, 2001 - 9. orr.

Kafetegia ez zen handia, baina txukuna eta abegikorra ematen zuen.  Migel Angel Mintegi   «Denak du bere prezioa», 2002 - 53. orr.

Toki alai eta atsegina, toki bero eta abegikorra.  Felipe Juaristi   «Airezko emakumeak», 2003 - 284. orr.

Behin barruan, gidariak eskailera tailatu luzean gora eraman zituen, lehenengo solairura, eta gero gela abegikor batera.  Agustin Otsoa   «Eraztunen Jauna III» - J.R.R. Tolkien, 2004 - 28. orr.

Ateak itxita izan arren, teilatupe irekiak eta arkupeak behintzat abegikorrak izaten dituzte Euskal Herriko elizek.  Juan Luis Zabala   «Agur, Euzkadi», 2000 - 79. orr.

Pintatuko horma eta erretako autoen berri ematen zionean, atzerrian emandako hiru hilabeteen oroitzapenetan murgiltzen zen eta Parisen pasatutako astebetea ekartzen zuen gogora -hiri ireki eta abegikorra, jende atseginekoa irizten zion-, hala nola Norvegiara egindako bidaia.  Bego Montorio   «Napomuceno da Silva Araujo jaunaren testamentua» - Germano Almeida, 2003 - 46. orr.

Lanerako esku merkea ongi etorria zen Fronte Popularraren Frantzia abegikorrean ere.  Jokin Urain   «Errotarria», 2006 - 50. orr.

Combesek, hala ere, dimisioa aurkeztu zuen 1905ko urtarrilaren 18an, eztabaidatuko zen egitasmoa elizarekiko sobera abegikorra zela argudiatuz.  Berria - Harian   2005-12-09

Harryren iritzian, aitorlekua bezain abegikor eta pribatu irudikoa zen tokia.  Oskar Arana   «Brooklyngo erokeriak» - Paul Auster, 2006 - 141. orr.

3 (adizlagun gisa)

Monikek abegikor begiratu zion Karli.  Eider Rodriguez   «Eta handik gutxira gaur», 2004 - 52. orr.

Pertzepzio imajinatiboak "halako kateakuntza" baten arabera batzen dira: denboran hurrenez-hurrenezkotasunak afekzioen ideiei ezartzen dien ordenak, zeinak giza gorputzak abegikor jasotzen dituen. Hau ama bezala aterako zaio bidera, emazte gazteak bezala hartuko abegikor.  Piarres Xarriton   «Etika» - Spinoza, 1997 - 19. orr.

Amaliak, ohi ez bezala, irribarretsu bezain abegikor hartu baininduen bere etxeko atea ireki bezain laster.  Josetxo Azkona   «Patata soro bat», 2004 - 50. orr.

Atariraino lagundu zuten Mijail printzea, eta alkateak han agurtu zuen, irribarre maltzurrez, abegikor.  Felipe Juaristi   «Itzarri nahi ez zuen printzesa», 2002 - 118. orr.

Sartu borda barrura nahi baduzue -eskaini zigun abegikor-.  Juan Luis Zabala   «Agur, Euzkadi», 2000 - 115. orr.

Altxa egin zen, sorbaldan jo zizun abegikor.  Koldo Izagirre   «Nik ere Germinal! egin gura nuen aldarri», 1998 - 33. orr.

hitz multzoen maiztasunak (gutxienez 3 aldiz agertzen direnak)

eta abegikorra (3); irri abegikor (3); irribarre abegikorra (3)


abegikortasun 1 iz abegikorra denaren nolakotasuna.

Gorputzarekin eta zentzumenekin hartzen diete haiek gauzei neurria, abegikortasuna edo gogaikarritasuna.  Pako Aristi   «Gauza txikien liburua», 2004 - 28. orr.

Ez zaio ahazten, normalean, eta eskertzen diot abegikortasun hori, nire baitan.  Iban Zaldua   «Itzalak», 2004 - 125. orr.

Irakiarrek oso ondo hartu gaituzte, ohiko abegikortasunarekin.  Berria - Mundua   2004-04-29

Gauza batzuk behintzat lehen bezala mantentzen dira: kanpotarrekiko abegikortasuna, momentuan pentsatzeko joera, patxada eta lasaitasuna, familiaren garrantzia eta zaharrekiko errespetu erabatekoa.  Berria - Kultura   2004-11-30

Halaxe eleztatu zitzaigun hura, abegikortasunez, bai, baina baita engainamendurik gabe ere: [...].  Joan Mari Irigoien   «Lur bat haratago», 2000 - 537. orr.

Haren abegikortasunaz abusatu zuten, haren ontasunaz, ez zituela-eta iraindu nahi ez eta inorekin malmetitu ere.  Juan Garzia   «Pedro Páramo» - Juan Rulfo, 2001 - 52. orr.

Sukalde epelean eseri ziren familiarekin, eta Landakoetxetarrek, abegikortasun hutsez, galdera gutxi batzuk egin zizkieten egindako bidaien gainean.  Agustin Otsoa   «Eraztunen Jauna III» - J.R.R. Tolkien, 2004 - 366. orr.

Abegikortasun gehiegizkoa, esan bezala, handiegia.  Joxe Austin Arrieta   «Homo Faber» - Max Frisch, 2001 - 154. orr.

Komunitate-homogeneotasunaren ideala, Mendebaldeko Kristandadeak bere giroan arrotz ziren juduenganako izan zuen abegikortasun-falta bereziaren zio politikoa zena, indartu egin zen denboran zehar ekonomi eta gizarte-garapenagatik.  Iñaki Mendiguren   «Historiaren azterketa II» - A.J. Toynbee, 2000 - 202. orr.


abegitasun iz abegikortasuna.

Abegitasun harekin harropozturik, Abasek bihotza zabaldu zion eta ez zen ohartu ere egin Selimek, bere begi hondoratuekin, josten zion begirakuneaz.  Patxi Zubizarreta   «Mirarien kalezuloa» - Nagib Mahfuz, 2006 - 310. orr.

Une hartantxe beste pertsona bat sartu zen, denek ere abegitasunez eta onespenez hartu zutena, eta haren agurra neurriz kanpo onetsi zuten.  Patxi Zubizarreta   «Mirarien kalezuloa» - Nagib Mahfuz, 2006 - 24. orr.

Esan zion morroiak Barbarari bihotz anker hartan erruki apurrik bazuen, umezurtz izanik jaso zuen Graeme familiarenganako abegitasun pittin bat gordetzen bazuen, joan zedila William gaixoa bisitatzera eta maitasunak sortutako eritasun kutsakor hartatik piztera.  J.M. Olaizola "Txiliku"   «Bizitza eredugarriak», 2006 - 17. orr.


abegitsu 1 izond abegikorra.

Noiztik zegoen siberiar abegitsu haren etxean?  Karlos Zabala   «Mikel Strogoff» - Jules Verne, 2002 - 200. orr.

Aurrerantzean ere gizaseme lerden eta abegitsuak joango zitzaizkion bisitan, eta adi-adi entzungo zuten haren hegoaldeko doinu nagia.  Mirentxu Larrañaga   «Hona hemen gu biok» - Dorothy Parker, 2006 - 218. orr.

Pentsatu dut hori besterik ez dela agian bidaia guztien helburua, 'bizitza' deitzen dugun bidai luze honen objektua: gure urteak pasatzeko leku abegitsu bat eskainiko diguten begi batzuk aurkitzea.  Pako Aristi   «Gauza txikien liburua», 2004 - 44. orr.

Haurrak balira bezala baitatoz, hitz abegitsuren bat entzutearren edo bizkarrean zapladatxo batzuk hartzearren.  Joan Mari Irigoien   «Ipuin batean bezala», 2002 - 49. orr.

Lo egon arren egin zion harreraren leuntasunak xarma abegitsua adierazten zuen.  Ibon Uribarri   «Loti ederrak» - Yasunari Kawabata, 2006 - 111. orr.

Jendearen aldetik berriz, jarrera abegitsua da.  Berria - Euskal Herria   2006-03-22

-Baita zuei ere -andrearen diosal abegitsua-.  Aitor Arana   «Bost ahizpa», 2005 - 17. orr.

Ez ziren isilune abegitsu eta lagunartekoak, jendea elkartuta dagoenean tarteka gertatu ohi diren horietakoak. berak ez du osatzen denborarik gabeko liburutegia, ezta liburutegi guztien lekua ere; baina bera ez da, ezta ere, ahanztura abegitsua, hitz berri guztiei bere askatasunaren jardute-eremua irekitzen diena.  Mirentxu Larrañaga   «Hona hemen gu biok» - Dorothy Parker, 2006 - 141. orr.

Udaberriko epeltasun abegitsua etorri zen neguko hotz mingarria ordezkatzera.  Patxi Zubizarreta   «Mirarien kalezuloa» - Nagib Mahfuz, 2006 - 224. orr.

-Ham and eggs, zerbait bero nahi badu berorrek -gomendatu zion Franzek Vienako zerbitzarien modu abegitsuan.  Anton Garikano   «Bederatzietatik bederatzietara» - Leo Perutz, 2003 - 77. orr.

Han edo hemen jo ondoan kanpora ateratako soldaduak gure murru abegitsuetara itzultzen zirelarik, premia zuten norbaiten babesa.  Aingeru Epaltza   «Mailuaren odola», 2006 - 228. orr.

Emazteak jakin-min abegitsuz begiratu zion senarrari.  Mirentxu Larrañaga   «Hona hemen gu biok» - Dorothy Parker, 2006 - 134. orr.

Beatriceren ahotsa leuna da, abegitsua, parean dugun itsaso puskaren antzekoa.  Iban Zaldua   «Traizioak», 2001 - 142. orr.

-Ikaragarri abegitsua iruditzen zait -esan zuen emakumeak-.  Mirentxu Larrañaga   «Hona hemen gu biok» - Dorothy Parker, 2006 - 24. orr.

Lazeria gorrian bizi ziren greziar apezpiku guztiak ez ziren batere abegitsuak.  Iñaki Mendiguren   «Historiaren azterketa II» - A.J. Toynbee, 2000 - 225. orr.

2 (adizlagun gisa)

Abegitsu hartuko zuten hartu ere, baina nekez eskuratuko zuen haien etxeetan biderako behar zuena!  Karlos Zabala   «Mikel Strogoff» - Jules Verne, 2002 - 224. orr.

Izoztu egiten dira gizonen biboteak eta abereen muturrak, baina abegitsu distiratzen du leiho txiki batek hor goian, etxebizitza bateko laugarren solairuan.  Jose Morales   «Arima hilak» - Nikolai Gogol, 1998 - 376. orr.

Okulista presaka doa, eta Lizarriturri potoko esnea baino lasaiago dator barrara, abegitsu, okulistarena egitera, entzuten egon zaizkionekin askotan egiten duen legez.  Pako Aristi   «Urregilearen orduak», 1998 - 59. orr.

Tarte bat pasatuta, ostera, damutu zait berarekin hain abegitsu jokatu izana.  Jon Arretxe   «Ekialdeko mamuak», 2003 - 72. orr.

Oso abegitsu portatzen da nirekin, eta ni ikustera joatea egiaz gustatzen zaio, nik uste.  Josu Zabaleta   «Anne Franken egunkaria» - Anne Frank, 2004 - 243. orr.

hitz multzoen maiztasunak (gutxienez 3 aldiz agertzen direnak)

abegitsu eta (4); abegitsu hartu (3); eta abegitsu (3)


abegitu, abegi(tu), abegitzen du ad abegi egin.

Bestalde, berak baimentzen duenez diskurtsoak euren benetako bilakaeraren legean antzematea, argitu ahal izan behar du nolatan era horretako diskurtso batek, une jakin batean, abegi dezakeen eta jardunean ipini dezakeen, edo, alderantziz, alboratu, ahaztu, edo kontuan ez hartu, honako edo halako egitura formala.  Xabier Arregi   «Jakitearen arkeologia» - Michel Foucault, 2003 - 148. orr.


abelazkuntza iz abere hazkuntza.

Egitasmoaren helburu nagusia sektoreak errentagarritasun handiagoa lortzea da, betiere, Euskal Herriko abelazkuntza tradizionala mantenduz eta lur eremu handiak zein txikiak landuz.  Berria - Ekonomia   2004-07-22

Basamortutzearen Kontrako Akzio Planaren barruan egin du txostena Gobernuak Nekazaritzako eta Abelazkuntzako Institutu Nazionalarekin batera.  Berria - Gaiak   2004-05-01

Baina ez dira garai samurrak abelazkuntzarako: behi eroen auzia, pentsu kutsatuak, sukar aftosoa.  Patxi Iturritegi   «Behi eroak», 2003 - 147. orr.


abelbide iz abereek erabiltzen duten bidea. ik altxonbide.

Unibertsitateko zelaietatik pasatzen den abelbidean artalde bat askatu zuen.  Berria - Euskal Herria   2004-06-01

Aralarreko ordezkariek handik abelbidea pasatzen zela azaldu zieten.  Berria - Euskal Herria   2004-06-01

Zabaletaren ustez, alderdi jakin batzuk "pribatizaziorako duten interes zentzugabearen" eredu da Nafarroan abelbideekin gertatu dena.  Berria - Euskal Herria   2004-06-01


abelburu iz abere burua, abere multzo bateko banako bakoitza.

Behien entzefalopatia espongiformeak, behi eroen gaitzak, abelburu bat hil du Suedian, 2003an, 41.000 abelburu hil zituzten Bilboko hiltegian.  Berria - Gaiak   2006-03-04

Abelburuak izatea eta saltzea debekatu zieten.  Berria - Harian   2005-11-17

Ardien eta ahuntzen artegiak behar bezain handiak egin behar dira, alegia, abelburu bakoitzak izan dezala ez lau oin eta erdi baino gutxiagoko azalera, eta ezta sei oin baino handiagoa ere.  Santiago Iruretagoiena   «Arkitekturaz hamar liburuak» - Vitruvio, 2000 - 2950. orr.

Hori ez omen zuen Istillagak gogoko: abelburu asko dituzten etxaldeak gogorarazten omen zizkion, buru bakoitza belarrian bere zenbakia duela.  Pako Aristi   «Urregilearen orduak», 1998 - 190. orr.

Dena saldu behar duzu, eta abelburu bana eman mujikei, egun bakar batez ere lanerako baliabiderik gabe gera ez daitezen.  Jose Morales   «Arima hilak» - Nikolai Gogol, 1998 - 474. orr.

Landuyt hormonetan aditua da, eta abelburuei hazteko hormonak ematea leporatu zioten.  Berria - Kirola   2004-10-09

Behi eroen gaitza abelburuen elikadura eskasarekin lotu izan da; abere irinekin egindako pentsuekin.  Berria - Gaiak   2006-03-04

Abelburuen pisaketa-lana.  Patxi Iturritegi   «Behi eroak», 2003 - 152. orr.

hitz multzoen maiztasunak (gutxienez 3 aldiz agertzen direnak)

abelburu bat (3); abelburu guztiak (3); abelburu hil (4)


abeldegi iz abere biltegia.

Egun hartan, aitaren manuz bazkarirako ekarri abereak eta animaliak, batzuk ukuiluetarat eta abeldegietarat, [...] bildu zituzten.  Joan Mari Irigoien   «Lur bat haratago», 2000 - 56. orr.

Orain galdetzen dizut, jaun André, ez ote ziren bai zezen hura eta bai bertze guztiak ere jondone Sebastianen abeldegikoak.  Joan Mari Irigoien   «Lur bat haratago», 2000 - 160. orr.

Ama guztiz setatu zela eta erabaki zuela ezen ez zegoela prest harekin bizitzeko, abeldegiren batean edo bertze nonbait bakartzen ez bazuten bederen.  Joan Mari Irigoien   «Lur bat haratago», 2000 - 211. orr.


abeldun (corpusean ez dago; ETCn agerraldi 1) iz abereak zaintzen dituen pertsona, eskuarki bizibidez. ik abeltzain.

Lehenengo abiagunetzat Behe Brontze Aroko abeldun komunitateak har daitezke. ETC-entziklopedia   Brontze eta Burdin Aroak Euskal Herrian, Wikipedia


abelera iz egoera.

Horregatik gaude abelera honetan.  Berria - Kirola   2004-05-14

Hura abelera uda hartan: osasuna ez ezik, lanarekin etxea galdu zuen Virgilek.  Xabier Olarra   «Antropologo bat Marten» - Oliver Sacks, 2003 - 153. orr.

Esan liteke kontraste hori bera dela bere narrazioei halako originaltasun eta indarra ematen dizkiena, ghetto-ko gizon-emakume haien abelera eta eldarnioen atzean geure gaurko grinak eta ezinak ezagutzen baititugu, aldeak alde eta aldiak aldi.  Berria - Kultura   2004-07-14

Aramendik beti dauka analisi materialista egoki bat edozein abeleratarako.  Xabier Mendiguren Elizegi   «Arbelaren gainean», 2004 - 91. orr.

Horiek horrela, abelera ederra dauka Kataluniako gobernuak PSC alderdia kapaz ez bada bere iparra bilatzeko.  Berria - Euskal Herria   2004-03-04

Ordu erdiko arraunketara, itsasgainek ardoraren zilarrez behar dute: arrantza egiteko abelerarik onenean.  Anjel Lertxundi   «Konpainia noblean», 2004 - 79. orr.

Abelera gaizto hartatik bera libratu eta salbatzeagatik.  Xabier Mendiguren Elizegi   «16 ipuin amodiozko», 2002 - 39. orr.

Jainko-jainkosek berek balute orduan ikusi, noiz eta baitzuen berak abelera gaiztoz ikusi Pirro ezpataz txikitzen senarraren gorputz atalak, erreginaren auhen zorrotzak behar zituzkeen, non eta hilkorroz guztiz axolagabe ez diren.  Juan Garzia   «Hamlet» - William Shakesperare, 2002 - 103. orr.

Bitartean alaba, zalaparta handiak entzun baititu, gelara hurbildu da, eta aita abelera odoltsu hartan ikusita, oihuka hasi da laguntza eske, apaiz eske, zeruaren erruki eske.  Anjel Lertxundi   «Konpainia noblean», 2004 - 131. orr.

Unamuno aurkitu da abelera kuriosoan, batetik, Amerika krioloa bere ideia panhispanistan biltzeko, garrantzi guztia hizkuntzari eta hizkuntzari bakarrik eman beharra zeukala, arraza diferentziak-eta gutxietsiz edo zabartuz; baina bere burua definitzeko, pertsona den aldetik nahiz idazle bere gisako den neurrian, arraza beste elementurik ez daukala -euskotarra [...].  Joxe Azurmendi   «Espainiaren arimaz», 2006 - 134. orr.


abeletxe iz abereak gordetzen diren edozein toki babestu edo estalpetu, baserritik bereizia.

Hemen abeletxe gutxi dituzue eta bertan bildutako hegaztiak ere ez dira asko.  Berria - Harian   2006-02-16

Abeltzainak, lana amaiturik, abeletxeetako atetzarren alboan zeuden, esne-lapikoen eta arrain-zoparako gonbitaren zain.  Jose Morales   «Arima hilak» - Nikolai Gogol, 1998 - 437. orr.

[Liburua] behi, ardi eta txerri aziendaren diagramekin hasten zen, eta, hurrena, gero eta arrantxo konplexuagoetarako abeletxeen eta bazkatokietako tresnerien diseinuak zetozen.  Xabier Olarra   «Antropologo bat Marten» - Oliver Sacks, 2003 - 250. orr.

Hori izan zen hasiera, eta hala pixkanaka gidatu zuen abeletxeetako aziendarekiko eta makineriari buruzko ardura zehatzetik biologiaz eta zientziez oro har arduratzera.  Xabier Olarra   «Antropologo bat Marten» - Oliver Sacks, 2003 - 264. orr.

Hegazti abeletxe batetik besterako distantziak txikiak badira, birusa haizearen bitartez ere zabal daitekeela aipatu zuen.  Berria - Harian   2006-02-16


abelgorri iz behiaren espezieko aberea.

Abelgorri errubi-gorrizta saldo bat sakabanatu egin zen, ikaratuta, gu albotik iragatean, eta buztanak tente-tente ospa egin zuten.  Mirentxu Larrañaga   «Peaceful soldadua» - Michael Morpurgo, 2006 - 105. orr.

Diru laguntzak hartzeko moduan dira garai batean abelgorri arrak, esnetarako abereak, ale lekadunak edo oliba olioa ekoizten zuten nekazariak.  Berria - Ekonomia   2006-03-23

Asteartean eztituzte abelgorriak borda batetik bertzera aldatzen, hala diote Aezkoan.  Pello Zabala   «Naturaren mintzoa», 2000 - 218. orr.

Zuetako batek Jaunari oparia eskaini behar badio, abere bat aukeratuko du, abelgorria nahiz abere xehea.  Elizen arteko biblia   Lb 1,2

Aziendak, abelgorriak eta ardiak ere ez omen dira ostiralean mendira eraman behar.  Pello Zabala   «Naturaren mintzoa», 2000 - 220. orr.

Abelgorriak aukera-aukerakoak ziren.  Jose Morales   «Arima hilak» - Nikolai Gogol, 1998 - 441. orr.

Haragietan, "kapritxotsuek" gaur bezala abelgorria sei edo zortzi urtez haziko dute.  Edorta Agirre   «Baietz okerreko bidea aukeratu! », 2006 - 33. orr.

Niregana joko duen herriak Xaron lautada izango du ardien bazkaleku, Akor harana abelgorrien etzaleku.  Elizen arteko biblia   Is 65,10

San Elias herrian behi-izurria sortu zen ("Basabove" deitzen dio herriak, eta ez du abelgorririk bizirik uzten).  Askoren artean   «Asisko Frantzizko, Asisko Klara», 2002 - 602. orr.

Xarongo larreetan bazkatu ohi ziren abelgorrien arduraduna Xitrai, Xarongoa.  Elizen arteko biblia   1 Kro 27,29

17 abelgorri-mota, 60 felino, 8 saguzar, 89 suge, 315 tximino, 40 pakidermo.  Josetxo Azkona   «Patata soro bat», 2004 - 9. orr.

hitz multzoen maiztasunak (gutxienez 3 aldiz agertzen direnak)

abelgorria nahiz abere (4)


abelgorriki (corpusean ez dago; ETCn 3 agerraldi) iz abelgorriaren haragia.

Abelazkuntzaren ezarpenarekin, haragia lortzea erraztu egin zen, baina animaliak zaintzea eta haztea garestia denez (kilogramo bat oilo-haragi lortzeko, 2 kg pentsu behar dira; kilogramo bat txerriki lortzeko, 4 kg pentsu, eta kilogramo bat abelgorriki lortzeko, 8 kg pentsu), haragiak ez zuen balio gehiegi galdu jaki gisa. ETC-zientzia, zuzenbidea   Elikagaiak, elikadura eta dietetika, Edurne Simon, Bittor Rodriguez, Idoia Labayen , UEU, 2007


abeltalde iz abere taldea.

-Neureak ditut alaba horiek, neureak haur horiek, neureak abeltalde hori eta ikusten dituzun gauza guztiak.  Jose Antonio Mujika   «Agindutako lurraren bila I», 2002 - 89. orr.

-Zoazte nire aurretik, abeltalde batetik bestera tarte bat utzirik.  Jose Antonio Mujika   «Agindutako lurraren bila I», 2002 - 91. orr.

Eta Mesopotamian eskuratutako abeltalde eta ondasun guztiak aurretik zituela, Kanaan alderantz abiatu zen, bere aita Isaaken etxerantz.  Jose Antonio Mujika   «Agindutako lurraren bila I», 2002 - 87. orr.

-Ez baduk ulertu nahi ez alkate eta ez hire abeltalde horretako buru bezala, ulertu behintzat seme baten aita haizelako -auskalo hirea den ere- beharrezkoa dela laguntzea apaizetxeko horma ikatzaz zikintzera etortzen zaidan dohakabe horri.  Koldo Biguri   «On Camillo» - Giovanni Guareschi, 2001 - 222. orr.

Eta ondotik berealdiko jende-multzoa zihoan, beren ardi eta behiekin, eta abeltalde handiekin.  Jose Antonio Mujika   «Agindutako lurraren bila I», 2002 - 168. orr.


abeltegi (orobat aberetegi g.er.) iz ukuilua.

Ankerkeria nabarmeneko aro bat izan zen, bai animaliekin egiten ziren esperimentuen arloan, bai abeltegi eta hiltegienean ere.  Xabier Olarra   «Antropologo bat Marten» - Oliver Sacks, 2003 - 260. orr.

Abeltegiak, merkatariek animalia biziak edukitzeko erabiltzen zituzten gelaxka estu haiek, korridore erregularretan lerrokatzen ziren, angelu zuzenetan ebakirik.  Karlos Zabala   «Parisen sabela» - Emile Zola, 2004 - 275. orr.

Hegaztien abeltegietan afaltzen ari ziren bake-bakean, animaliak hiltzeko harrietako baten gainean eserita.  Karlos Zabala   «Parisen sabela» - Emile Zola, 2004 - 125. orr.

Abeltegiko alanbre sarea hautsez eta amaraunez betea zegoen, olana grisez estalita zegoela iruditzeraino.  Karlos Zabala   «Parisen sabela» - Emile Zola, 2004 - 276. orr.

Lisak angeluetako dorretxo baten barnealdea ikusi zuen, irteera hodi zabal moduko bat, abeltegiko aire nazkagarriaren ihesbidea.  Karlos Zabala   «Parisen sabela» - Emile Zola, 2004 - 279. orr.

Gobernuak baimena ematen die abeltegiei ibai bazterretan kokatzeko.  Berria - Harian   2005-01-18

Abeltegitik atera eta oinak garbitu zituen, soinekoa apur bat goratuz zikinkeriatik babesteko.  Karlos Zabala   «Parisen sabela» - Emile Zola, 2004 - 277. orr.

Herririk kilometro erdira sendiak duen abeltegi-biltegian egiten ditu prestaketak, autobide ertzean, Beriain mendia gibelean duela. Unibertsitateko esperimentu-abeltegira joan ginen, han egiten baitu Templek gehienbat oinarrizko landa-lana.  Berria - Kirola   2004-06-16


abeltxuri iz abere zuria.

Baina, atsotitz honek kutsu sinbolikoa dizu, eta bi oineko abeltxuri gaixoez ari dela dirudi.  Patziku Perurena   «Harrizko pareta erdiurratuak», 2004 - 152. orr.


abeltzain (ETCn 2.331 agerraldi; orobat abelzain g.er. eta aberezain g.er.) 1 iz abereak zaintzen dituen pertsona, eskuarki bizibidez.

Orduan, elkarturik biziko dira Juda osoan nekazariak eta larrez larre dabiltzan abeltzainak.  Elizen arteko biblia   Jr 31,24

Datuak ordenagailuan sartu, eta eramandako animaliei abeltzainaren zenbakia margotu diete bizkarrean.  Patxi Iturritegi   «Behi eroak», 2003 - 151. orr.

Nekazari eta Abeltzainen Koordinadorak.  Berria - Gaiak   2004-04-20

Abeltzainak, lana amaiturik, abeletxeetako atetzarren alboan zeuden, esne-lapikoen eta arrain-zoparako gonbitaren zain.  Jose Morales   «Arima hilak» - Nikolai Gogol, 1998 - 437. orr.

Krisia are handiagoa da behi-haziendetako abeltzainen artean.  Berria - Ekonomia   2004-08-20

Txorakeriatan ibiltzen ez diren abeltzain sendo horietako bat iruditu zitzaidan emakumea.  Xabier Olarra   «Antropologo bat Marten» - Oliver Sacks, 2003 - 250. orr.

Texas, Venezuela eta Argentinako lautadetan zaldia sartzeak abeltzain nomada bihurtu zituen 150 laborari-belaunaldiren ondorengoak.  Iñaki Mendiguren   «Historiaren azterketa II» - A.J. Toynbee, 2000 - 147. orr.

Brasilgo arara herri indigena galtzeko arriskuan dagoela salatu du Survival Internationalek; zura ustiatzen duten multinazionalek eta abeltzain handiek lur eta baliabide natural barik utzi dute.  Berria - Gaiak   2004-08-20

Udalak ulertzen omen du hiria ezin dela geratu zerbitzu hori gabe, kaltetuak abeltzain txikiak direlako.  Berria - Harian   2005-08-28

Bertako abeltzainak eta lurjabe txikiak beren ustiapenen etorkizunagatik kezkatuta daude.  Berria - Euskal Herria   2006-03-05

Herrialde berde hartan, ekialdetik ailegatutako marinelak nekazari eta abeltzain bilakatu ziren, eta 450 urtez Europako iparraldeko herrialdeen antzeko gizarte bat osatu zuten Ameriketako ateetan bertan.  J.M. Olaizola "Txiliku"   «Bizitza eredugarriak», 2006 - 173. orr.

Nekazari eta abeltzain intentsiboak aise konturatuko dira: beren ustiategiak humanizatzeko inbertsioa merkeagoa izango da merkatu intentsiboan segitzeko egin beharko luketen ahalegina baino.  Edorta Agirre   «Baietz okerreko bidea aukeratu! », 2006 - 32. orr.

Daily Graphic egunkariak zioenez, Dudzomeko eskualdeko eremu gerizatu batean orain dela zenbait denbora baimenik gabe jarri ziren abeltzain ibiltari multzoa eta euren abereak ontzira igotzera behartu zituen Poliziak, eskualde hartako agintariek hala manaturik.  Berria - Mundua   2006-04-11

Mercosurren nekazari eta abeltzain ekoizle handiak daude; Argentina, Brasil, Uruguay eta ParaguayGizon horiek, artzain eta abeltzain direnez, beren ardi, behi eta zeukaten guztia ekarri dute.  Berria - Ekonomia   2004-05-16

Txakurrak abeltzain utzi.  Pablo Sastre   «Eguzkipekoak», 2003 - 144. orr.

Patatak landatu ditu UAGAk (Arabako Nekazari eta Abeltzainen Batasuna) Betolazan.  Berria - Euskal Herria   2004-05-13

2 (izenondo gisa)

Darfurreko ipar zein erdialdean basamortuak are eremu zabalagoa hartu izanak urarekiko eta bazkalekuekiko istiluak piztu zituen nekazarien eta nomada abeltzainen artean.  Berria - Mundua   2004-05-26

hitz multzoen maiztasunak (gutxienez 3 aldiz agertzen direnak)

abeltzain bat (3); abeltzain batzuk (3); eta abeltzain (9); nekazari eta abeltzain (5)


abeltzaintza (ETCn 2.611 agerraldi; orobat abelzaintza g.er.) 1 iz abeltzainaren lanbidea.

Liburuak askotariko gaiei buruzkoak ziren: basozaintza, abeltzaintza, zerri-hazkuntza, baratzezaintza.  Jose Morales   «Arima hilak» - Nikolai Gogol, 1998 - 452. orr.

Jarduera ekonomiko nagusia: nekazaritza eta abeltzaintza.  Bernardo Atxaga   «Lekuak», 2005 - 17. orr.

Emakume barik ez baitago nekazaritzarik, ez abeltzaintzarik, ezta lehen sektorerik ere.  Berria - Euskal Herria   2004-10-16

Behien abeltzaintza, ordea, arrakasta itzela izaten hasi zen.  Iban Zaldua   «Gezurrak, gezurrak, gezurrak», 2001 - 98. orr.

Amazonas ibaiaren arroa aro berri batean sartu da; abeltzaintzak eragiten dituen irabaziek eta soja ekoizpenak oihanaren desagertzea dakarte, eta errepide sarea eskualdearen bihotzeraino sartzea.  Berria - Gaiak   2006-03-23

Antzinatik abeltzaintzan aritutako familia batean jaioa zenez, umetan denboraren zati handi bat etxaldeetan emana zuelako.  Xabier Olarra   «Antropologo bat Marten» - Oliver Sacks, 2003 - 258. orr.

Templek urratu zuen halako arrapalak diseinatzeko bidea, eta pasabide biradunen sortzaileari atxikia da haren izena abeltzaintzaren arloan.  Xabier Olarra   «Antropologo bat Marten» - Oliver Sacks, 2003 - 270. orr.

Abeltzaintzaren produkzioak behera egin du Nafarroan, lehortearen eraginez.  Berria - Ekonomia   2004-07-30

Richard Thomas BirdLife International talde kontserbazionistaren eledunak uste duenez, abeltzaintza intentsiboaren bidez ari da zabaltzen gaitza.  Berria - Gaiak   2006-02-26

Hartza dagoen tokian animaliak izateagatik 3.000 eta 9.000 euro arteko kopurua jasotzen dute abeltzaintza estentsiboa egiten dutenek.  Berria - Euskal Herria   2004-11-14

Rio Grande do Suleko eremuan jaio zen, nekazaritza eta abeltzaintza lanak nagusi diren lautadan.  Berria - Kirola   2004-07-02

Nafarroan 700 bat abeltzaintza ustiapen daude.  Berria - Harian   2005-08-28

Kezkatuta geunden gaitza Ingalaterran agertu zenean, eta ikusten genuen gaixotasuna abeltzaintza eredu intentsifikatu batetik zetorrela.  Patxi Iturritegi   «Behi eroak», 2003 - 151. orr.

Herenegun gaueko bederatzi eta erdiak aldera, 127 zekorrek ihes egin zuten Nafarroako Erriberako Cadreita herrian, Jimenez-Cambra abeltzaintza etxetik.  Berria - Euskal Herria   2004-03-27

Gipuzkoako Diputatuen Kontseiluak onartu duen foru dekretuari esker, abeltzaintza eta nekazaritza alorretara 4 milioi euro zuzendu dira.  Berria - Ekonomia   2004-09-18

Asian, abeltzaintza sistemak bultzatuta eta salerosketaren bidez zabaldu da.  Berria - Harian   2005-10-14

Lasaitasun mezu hori helarazi du Jose Antonio Ocio Eusko Jaurlaritzako Nekazaritza eta Abeltzaintza Saileko zuzendariak.  Berria - Harian   2005-08-26

Sektorearen gainbehera aztertzeko bildu ziren atzo Javier Etxarte Nafarroako Nekazaritza, Abeltzaintza eta Elikadura sailburua eta UAGN nekazarien sindikatuko ordezkariak.  Berria - Ekonomia   2004-08-20

Genetikoki eraldatutako organismorik gabeko nekazaritza eta abeltzaintza ustiategiak identifikatzeko kanpaina abian jarri du EHNEk.  Berria - Euskal Herria   2006-04-11

Nekazaritza eta abeltzaintza arloko estatu enpresen bidez.  Berria - Mundua   2004-07-17

2 abeltzaintza ekologiko (corpusean ez dago; ETCn 73 agerraldi)

Hain zuzen, abeltzaintza ekologikoaren inguruko proiektu pilotu bat abian jarria dugu. ETC-prentsa   Berria, 2003-08-14

Horregatik bakarrik, nekazaritza eta abeltzaintza ekologikotik datozen produktuak jende gehiagok kontsumituko lituzke, baina ekoizpena ez da behar bezala iristen dendetara, eta kontsumitzaileak, beraz, ez du behar bezala ezagutzen. ETC-prentsa   Berria, 2006-11-11

Nekazaritza eta abeltzaintza ekologikoko produktuak saltzen dira bertan. ETC-prentsa   Berria, 2008-08-12

% 60 kalitate oneko bazka eta %40 alea izan behar dela hitzartzen du abeltzaintza ekologikoko araudiak, errumenak ongi funtzionatu dezan. ETC-prentsa   Berria, 2009-10-31

Abeltzaintza ekologikoaren oinarrietako bat da elikadura. ETC-prentsa   Berria, 2009-12-26

Hala nola landa-eremu horietako ekonomia, nekazaritza eta abeltzaintza ekologikoa, jatorri izendapeneko lurrak, landa turismoa, Done Jakue bidea, bide berdeak; baina, batez ere, jende askorentzat balio afektibo izugarria duten eremu natural zoragarriak. ETC-prentsa   Berria, 2009-09-16

Bertoko abeltzaintza ekologikoa sustatzeko asmoz, 2002. urtean Biolurrek eta EHNEk antolatuta, sei baserritarrek Austriara eta Suitzara bidaia egin genuen. ETC-prentsa   Berria, 2010-06-12

Abeltzaintza ekologikoaren aldeko apustua egiten dutenek ere arazo handiak dituzte. ETC-prentsa   Berria, 2010-04-14

Taula batzuen bidez, abeltzaintza ekologikoak hektareako eta urteko eduki beharko liratekeen buru kopurua erregulatzen du, animalia moten arabera. ETC-zientzia, zuzenbidea   Landa-eremua EAEn, Leire Milikua Larramendi, UEU, 2015

Gipuzkoako EHNEk 2002 inguruan jarri zuen martxan abeltzaintza ekologikoa garatzeko egitasmo pilotua. ETC-literatura, saiakera   Baserri biziari eusteko lanak, Jose Anjel Aldai Txalaparta, 2017

3 abeltzaintza intentsibo

Richard Thomas BirdLife International talde kontserbazionistaren eledunak uste duenez, abeltzaintza intentsiboaren bidez ari da zabaltzen gaitza.  Berria - Gaiak   2006-02-26

hitz multzoen maiztasunak (gutxienez 3 aldiz agertzen direnak)

abeltzaintza eta elikadura (5); nekazaritza eta abeltzaintza (9)


abeltzantza ik abeltzaintza.

abelzain ik abeltzain.

abelzaintza ik abeltzaintza.

abemaria 1 iz hitz horrekin hasten den kristau otoitza. ik agurmaria.

Errezaiozu Abemaria bat Amabirjinari eta ziur nago ez dela ezer gertatuko gaurtik biharra.  Juan Garzia   «Pedro Páramo» - Juan Rulfo, 2001 - 150. orr.

Bekatu larrien zama astuna ez zen kitatzen abemarien eta paternosterren errezoekin soilik aita Franciscoren ustetan; bekatu larriak behar bezala kitatzeko -abemariak errezatzeaz eta paternosterrak murmurikatzeaz gain- probetxuzko penitentzia egin behar zen mundu honetan.  J.M. Olaizola "Txiliku"   «Bizitza eredugarriak», 2006 - 190. orr.

2 abemaritako izlag

Ostegun ta Ostiral santuz, ta larunbatez ere bai, Abemaritako erretiro ordua aurreratu egiten zen, denak etxera garaiz biltzeko.  Pello Zabala   «Naturaren mintzoa», 2000 - 134. orr.

Rosa aldean Abemaritako kanpaiak jotzen zituztenerako landak hutsik ziren, eta afaritarako sua piztuta egon ohi zen beheko suaren harlauza gainean.  Josu Zabaleta   «Gauza baten ametsa» - Pier Paolo Pasolini, 1998 - 171. orr.


abemariaka adlag abemariak esaka.

Nire gaitzaren makurrenean, sukarrak deusetaz ohartzera uzten ez zidalakoan, abemariaka abiatzen zen nire ondoan, Jainkoaren amaren medaila eskuan zerabilela.  Aingeru Epaltza   «Mailuaren odola», 2006 - 183. orr.


abenda iz aberria.

Sabinek gainera, esentzi bila, aba, abenda, aberri, abizen bezalako neologismoak sortu zituen, euskal usarioa hankaz gora boteaz.  Patziku Perurena   «Trapuan pupua», 2001 - 210. orr.


abendo ik abendu.

abendu (ETCn 48.892 agerraldi; orobat abendo g.er.) 1 iz urtearen hamabigarren eta azken hila, hogeita hamaika egun dituena.

Abendu osoa sasoian jartzen emango dut.  Berria - Kirola   2004-11-21

Haatik, abendu arte jarraituko duela iragarria du.  Berria - Euskal Herria   2004-08-26

Datorren abendu edo urtarrilerako aurreikusita dauden bozak arte izango da lehen ministro Alaui.  Berria - Mundua   2004-05-29

Abendua hilabete egokia da, ardi esnearen prezioaren eztabaidatzeko eta negoziaketa nekeen bermatzeko, sasoia datorkienean, laborariek hazten dituzten "borroken" hedatzeko, hots!  Itxaro Borda   «%100 basque», 2001 - 50. orr.

Ez ziren iota batez ere aitzinatuak, greziarrek esango zutenez; eta abenduan sartuxeak ziren, dagoeneko.  Jon Muñoz   «Loroaren teorema» - Denis Guedj, 2006 - 195. orr.

Abendu bete-betean geunden.  Joseba Urteaga   «Gertakizuna» - Annie Ernaux, 2003 - 44. orr.

Abenduaren hasiera izan arren bero egiten zuen.  Harkaitz Cano   «Pasaia blues», 1999 - 11. orr.

1944ko abenduan Szálasiren gobernuak Alemaniara ihes egin zuen.  Urtzi Urrutikoetxea   «Zoririk ez» - Imre Kertész, 2003 - 11. orr.

Abenduko lehen asteetan elurra gogor bota zuen, eta Gabonak baino lehen hotz handia egin zuen.  Koro Navarro   «Zertaz ari garen maitasunaz ari garenean» - Raymond Carver, 2003 - 112. orr.

Baina nekez aterako ziren onddoak abenduan, urtea sasoirako oso beroa izan arren, mendi kaskoek ordurako ohi zuten elur-izara falta izan arren.  Jon Alonso   «Erretzaileen eremua», 2006 - 102. orr.

Orduan, orenak eta egunak luze baitzitzaizkion, postetxeak abenduan zabaltzen duen almanakaren urte guztiko izen zerrendari maiz begiratzen zionøø.  Daniel Landart   «Anaiaren azken hitza», 1999 - 23. orr.

Irudipena nuen juduei eguzkia bera ere ukatu egin zitzaiela: abendu bateko gau hotz batean zihoazen kalean zehar.  Felipe Juaristi   «Azken gutuna» - Vassili Grossman, 2005 - 17. orr.

Abenduan zehar, Wilson eta Juantxu ETAkideak gose greba egiten egonak ziren, hantxe, Trafalgar Square-n.  Joseba Zulaika   «ETAren hautsa», 2006 - 141. orr.

Abenduan jakin genuen askatasuna sinatuta atera zela, eta zain jarri ginen, etxera noiz iritsiko.  Jokin Urain   «Errotarria», 2006 - 21. orr.

Iragan abendukoak ziren argazkiak eta, hara apirilean Gudarin argitaraturik.  Edorta Jimenez   «Kilkerren hotsak», 2003 - 66. orr.

Santakrutzek berak ere, jakin genuenez, berehala ulertu bide zuen ez zela 1873ko abendu hura mementorik aproposena halako matxinada zakar bat burutzeko.  Txillardegi   «Putzu», 1999 - 221. orr.

Sasoin idorra abendutik maiatza arte.  Ramuntxo Etxeberri   «Skyroom», 2004 - 167. orr.

Igande hura, berriz, abenduko lehena izango zen.  Joan Mari Irigoien   «Ipuin batean bezala», 2002 - 131. orr.

"1945ean beste hemeretzi idatzi nituen eta Fontaine aldizkarian argitaratu ziren abenduan.  Xabier Olarra   «Estilo-Ariketak» - Raymond Queneau, 2005 - 8. orr.

Woodek bere kemen maniako hura berreskuratu zuen, eta ohi bezain gogor lan egin zuen bere taldearekin abendura arte iraun zuen lanbro hotz hartan.  Iñaki Mendiguren   «Harry Potter eta sorgin harria» - J.K. Rowling, 2000 - 156. orr.

Hori guztia ondo frogatuta dago, aldizkari prestigioso batean, lehengo urteko abenduan.  Unai Elorriaga   «Van't Hoffen ilea», 2003 - 89. orr.

1970eko abendu hartan ni Londresen nintzen.  Joseba Zulaika   «ETAren hautsa», 2006 - 141. orr.

Iritsi zen abendua, nire dimisioko hila.  Joxan Elosegi   «Durduzaz eta dardaraz» - Amélie Nothomb, 2003 - 150. orr.

Hala ere, konfiantzazko laguna izan nuen abendutik amaieraraino.  Joseba Urteaga   «Gertakizuna» - Annie Ernaux, 2003 - 42. orr.

Venezuela ez da turismoaren gailurrean dagoen lekua, batez ere abenduko uholdeen ostean.  Pako Aristi   «Venezuela, iraultza isilaren hitzak», 2000 - 10. orr.

Abenduko bigarren astean McGonagall andereñoa, ohi bezala, Eguberrietan ikastetxean geratuko zirenen izenak hartzen hasi zen.  Iñaki Mendiguren   «Harry Potter eta sekretuen ganbera» - J.K. Rowling, 2001 - 158. orr.

Abenduaren erdiko goiz batean, esnatu zirenean, Hogwarts metro beteko elurraz estalita aurkitu zuten.  Iñaki Mendiguren   «Harry Potter eta Azkabango presoa» - J.K. Rowling, 2002 - 175. orr.

Erreka horretan geratu ziren gaua pasatzeko, abendu hotz batean, Big Foot izeneko buruzagia, oso gaixorik eta hil zorian pneumoniak joa, eta bere herria, zurien armadak inguraturik.  Pello Salaburu   «XX. mendearen argi-itzalak», 2001 - 87. orr.

Frantziako hegoaldeko zenbait aldetan, abenduaren lehen egunean, San Joan Kaleko gazte jendea hiritik irten makilaz armatua, eta aurrena txepetxa harrapatzen zuena errege izendatzen zuten.  Patziku Perurena   «Harrizko pareta erdiurratuak», 2004 - 66. orr.

-Aitak errieta egingo dit abenduko kontzertua baino lehenago erakusteagatik, baina... -eta airean uzten du esaldia.  Anjel Lertxundi   «Zorion perfektua», 2002 - 32. orr.

Margot abenduan etorri zen Holandara, eta ni otsailean, eta mahai gainean jarri ninduten Margotentzako oparien artean.  Josu Zabaleta   «Anne Franken egunkaria» - Anne Frank, 2004 - 19. orr.

Abenduko gaua hotza zen, krudela.  Josu Zabaleta   «Jakintzaren arbola» - Pio Baroja, 2006 - 137. orr.

Abiatuak dira azterketak eta gogoetak Elkarri taldearen baitan, abiatuak berrikitan Aralar aldean, hala nola abiatuak ziren sakon eta baikor, 1998-1999ko abendu arteko epean, Lizarra-Garazi mugimenduaren lerroetan.  Itxaro Borda   «Hiruko», 2003 - 81. orr.

Abenduak pozik jartzen zuen Marcos, urtero. "Jakina" pentsatzen zuen don Rodrigok "Argentinan, Hego Afrikan eta batez ere Australian uda dela gogoratzen duelako egongo da pozik".  Unai Elorriaga   «SPrako tranbia», 2001 - 40. orr.

Abenduko baraualdirako txori-lumak izango ditut.  Jose Morales   «Arima hilak» - Nikolai Gogol, 1998 - 90. orr.

Beste negu bat iritsi zen, ordea, eta oraingo aldian zazpi ziren desagerturiko indioilarrak, azarotik abendura.  Juan Garzia   «Sistema periodikoa» - Primo Levi, 1998 - 98. orr.

2 (-en atzizkiarekin, datetan)

Sari banaketa abenduaren 1ean izango da, Donostian, baina abenduaren 3ko Euskararen Nazioarteko Egunarekin lotu nahian, abenduaren 2an, Gasteizen ekitaldia egingo dute.  Berria - Euskal Herria   2004-11-24

Garaipen handia izan da hau, data historikoa Ondarretako kartzelan, Aitzolen zainekoek gabonila esaten dioten abenduaren zazpia apuntatu nahi baduzu, 1944 honetan.  Koldo Izagirre   «Sua nahi, Mr. Churchil?», 2005 - 65. orr.

Lehenengo zatia Frantziskoren jaiotzatik 1223ko abenduaren 25era doa eta zabal dihardu Frantziskoren konbertsioaz eta anaiartearen lehenengo garaiez.  Askoren artean   «Asisko Frantzizko, Asisko Klara», 2002 - 179. orr.

1791ko abenduaren 6an hil zen Mozart.  Imanol Zurutuza   «Errautsera arteko sugarra», 2002 - 34. orr.

Ilun hotza New Yorken, abenduaren 28an.  Gotzon Garate   «New Yorkeko kronika beltza», 2004 - 15. orr.

Lehia 1923ko abenduaren 16an zabaldu, eta bi hilabete luze iraun zuen, harik eta 1924ko otsailaren 29ko zenbakian irabazle nor zen aditzera eman zuen arte.  Iñaki Arranz   «Hitza azti», 2006 - 120. orr.

Etzi, abenduaren hirua, euskararen eguna da, ofizialki, iaztik Autonomia Erkidegoan.  Joxerra Garzia   «Itsasoan euri», 2003 - 37. orr.

Ondoren aurkezten den zerrendan, 1997ko abenduaren 14an Donostiako Belodromoan 8 bertsolari finalistek kantatu behar izan zuten gaien laburpena egiten da, gaiak ematerakoan dituen gainerako azalpenetatik soildurik:  J. Garzia / A. Egaña / J. Sarasua   «Bat-bateko bertsolaritza», 2005 - 58. orr.

Abenduaren 8an, Ama Birjina Sortzez Garbiaren egunez ospatzen zuten Irratiaren eguna Xorroxindarrek.  Pello Zabala   «Zeruan zer berri», 2006 - 124. orr.

3 (-k atzizkiarekin, datetan, aposizioan)

Arantzamendi eta Aranburu baserriak ikustera joan naiz gaur, abenduak 25, Eguberri eguna.  Xabier Mendiguren Elizegi   «Errekarteko koadernoa», 2001 - 13. orr.

Asteartean, abenduak 7, Battistiren aldeko kolektibo batek militante ohiaren gutuna jaso zuen.  Berria - Mundua   2004-12-12

Gaur, abenduak 29, Bioaniztasunaren Nazioarteko Eguna da, eta Haritzalde Naturzaleen Elkarteak bi ekitaldi egingo ditu.  Berria - Euskal Herria   2004-12-29

Euskadik jokatzen duen egun bera (abenduak 29) hautatu du Nafarroako Federazioak partidarako .  Berria - Kirola   2004-10-21

4 (-k atzizkiarekin, datetan)

1923ko abenduak 22 zituen.  Edorta Jimenez   «Hemingway eta euskaldunak zerbitzu sekretuetan», 2003 - 27. orr.

Hartan ari zela agortu zitzaion bizitza, 1791ko abenduak 6 zituela.  Imanol Zurutuza   «Errautsera arteko sugarra», 2002 - 31. orr.

(Ik. Abenduak 25ekoa eta 31koa).  Pello Zabala   «Naturaren mintzoa», 2000 - 16. orr.

5 (hitz elkartuetan lehen osagai gisa)

Eta 1929ko abendu hondar hartan, kazetari izateko behar diren baldintzak ematen ere ausartzen da: "Aurreneko baldintza: lotsagaldu akasgabea izatea.  Iñigo Aranbarri   «Hizlandia», 2006 - 131. orr.

Abendu erdialdeko igande lainotu eta goibel bat zen.  Oskar Arana   «Brooklyngo erokeriak» - Paul Auster, 2006 - 291. orr.

Guztiarekin, abendu bukaeran "Aste Zaharra" izaten zen: morroi eta neskameen urteko oporraldi bakarra; orduan ezkondu, orduan ziren nahi zuten hartara joateko libre.  Pablo Sastre   «Eguzkipekoak», 2003 - 248. orr.

Lehen euri tantak jaurti zituen abendu amaierako arratsaldeak, komisaldegitik gazte luze bat irten zenean.  Unai Iturriaga   «Berandu da gelditzeko», 1999 - 99. orr.

Abendu hasierako gau batean, landa eta herria baretasun oso-osoan zetzaten, izotz gaueko baretasuna, airea urdin gardena denean, eta ilargiaren argitara mendiak tontorrik tontor bereizten direnekoa.  Josu Zabaleta   «Gauza baten ametsa» - Pier Paolo Pasolini, 1998 - 199. orr.

Abendu hastapenean horko ikaslek manifestaldi bat egin zuten formakuntza horren hesteko erabakiaren kontra, eta hautetsiek protesta hori gutunez lauzkatu zuten.  Herria   2005-01-20

Joan den abendu erditsuaz geroztik Baiona Euskal Herriko Merkatal ganbarak harrera zerbitzuak oro beherean ditu, sartu eta berehala.  Herria   2003-01-28

Etxeko lehen bederatzi partidak irabazi zituzten gorritxoek denboraldi honetan, baina abendu amaieran futbol zelaiari izena aldatu ziotenetik ez dute zaleek garaipen gehiago ospatu, herenegun arte  Berria - Kirola   2006-03-14

Bai, abendu erdialdean hasi nintzen serio samar entrenatzen, eta 9.000 kilometro egin ditut dagoeneko  Berria - Kirola   2004-03-05

Abendu bukaeran Zaldibarko lau t'erdiko Olazar torneoa irabazi zuen  Berria - Kirola   2006-01-15

hitz multzoen maiztasunak (gutxienez 5 aldiz agertzen direnak)

abendu bukaeran (7); abendua arte (17); abendua baino (28); abendua baino lehen (27); abendua bitartean (13); abenduan amaitu (7); abenduan atxilotu (6); abenduan baino (8); abenduan bukatu (8); abenduan egin (12); abenduan egindako (8); abenduan egingo (7); abenduan ere (5); abenduan eta (10); abenduan hasi (7); abenduan onartu (8); abenduan onartutako (5); abenduan sinatu (5); abenduaren amaieran (7); abenduaren azken (5); abenduaren hasieran (21); abenduaren hogeita (5); abenduaz geroztik (16); abenduko egun (9); abenduko lehen (11); abendura arte (19); abendura bitartean (15); abendutik aurrera (5); autonomikoa abenduak (5); azaroa eta abendua (5); azaroan eta abenduan (14); bereko abenduaren (5); da abenduan (8); da abenduaren (15); datorren abenduaren (17); den abenduan (55); den abenduaren (45); den abenduko (7); den urteko abenduaren (6); du abenduaren (16); dute abenduaren (7); eta abendu (5); eta abendua (23); eta abendua bitartean (9); eta abenduan (46); eta abenduaren (51); eta abenduko (8); eta abendura (6); finala abenduaren (5); heldu den abenduaren (14); iazko abenduan (72); iazko abenduaren (38); iazko abendutik (5); iragan abenduan (31); iragan abenduaren (20); jardunaldia abenduak (5); joan den abenduan (48); joan den abenduaren (27); joan den abenduko (7); joan zen abenduan (16); joan zen abenduaren (12); ko abenduaren (32); pasa den abenduan (5); urritik abendura (7); urte bereko abenduaren (5); urteko abenduan (26); urteko abenduaren (26); zen abenduan (24); zen abenduaren (14); zuen abenduan (13); zuen abenduaren (9); zuen iazko abenduan (7); zuen iragan abenduan (5); zuten abenduan (7); zuten abenduaren (5)


abendualdi iz erlijio katolikoaz mintzatuz, abendu inguruko ziko liturgikoa.

San Damiango ahizpek aldi oro egin behar dute barau, ez bakarrik abendualdian edo garizuman; baina ez da esaten egunero egin behar dutenik, igandeak eta beste jaiak salbuesten baitira, Pragako Inesi eginiko 3. gutunean adierazten den bezala.  Askoren artean   «Asisko Frantzizko, Asisko Klara», 2002 - 1178. orr.


abenida (ETCn 153 agerraldi; cf etorbide 6.435 agerraldi; Euskaltzaindiaren Hiztegian etorbide eta hiribide agertzen dira ) 1 iz etorbidea, hiribidea.

Hurrena, kale kantoian, bere espaloia utzi gabe, Ezkurdi Plazaraino luzatzen zen Abenida hartu zuen, eguzkiaren presentzia salatzen zuten argi-itzalak gaindituz.  Pedro Alberdi   «Kafka Bilbon», 2002 - 8. orr.

Abenida ibili eta kale kantoira iritsirik, arkupeetara bideratu zuen pausoa.  Pedro Alberdi   «Kafka Bilbon», 2002 - 52. orr.

E.F.H., berrogei urtekoa, atzo goizeko 10.30etan, Abenida eta San Donato Kaleko bidegurutzean, auto batek harrapatu zuen.  Karlos Linazasoro   «Ez balego beste mundurik», 2000 - 91. orr.

Bai, jauna, auto batek harrapatu zuen Abenidan eta seko utzi zuen.  Karlos Linazasoro   «Ez balego beste mundurik», 2000 - 91. orr.

Berehala eskatzen zaio Cortazar arkitektoari Bulebarretik Abenidara doan Zabaldia prestatzeko ardura.  Askoren artean   «Rataplan» - 45. orr.

Banku batean eserita gaude, Abenidaren erdialdean dagoen parketxo batean.  Pako Aristi   «Urregilearen orduak», 1998 - 314. orr.

Hortxe dago, Abenidaren amaieran.  Pako Aristi   «Urregilearen orduak», 1998 - 311. orr.

Azkarrago ibiltzearren, espaloia utzi, eta Abenidako erdigunera atera zen.  Pedro Alberdi   «Kafka Bilbon», 2002 - 40. orr.

Hamar eta erdiak Abenidako erloju erraldoian, euri fin desatsegina emeki--emeki kaleak bustiz.  Karlos Linazasoro   «Ez balego beste mundurik», 2000 - 93. orr.

Josu R lagun-taldearen buruan jarri, eta Abenidan aurrera jo zuen.  Pedro Alberdi   «Kafka Bilbon», 2002 - 51. orr.

Ederki zekien emazteak lagunen inbidia eragiteko paseatzen zuela bera abenidan gora eta behera, trofeo baten moduan.  Jokin Muñoz   «Bizia lo», 2003 - 15. orr.

Tabiratar guztiek zekiten ordu hartan Abenidatik baxoerdiak edanez ibiltzeak zer traba zuen.  Pedro Alberdi   «Kafka Bilbon», 2002 - 32. orr.

Circa Tabac (Watts Streeteko 32.ean, seigarren abenidatik gertu) izena du lekuak eta badu Casablancako Ricken klub haren antzik.  Harkaitz Cano   «Piano gainean gosaltzen», 2000 - 59. orr.

Lehen abenidaz haratago daude, A, B, C eta D abenidak.  Harkaitz Cano   «Piano gainean gosaltzen», 2000 - 169. orr.

Helenek ospitalean pasatzen zuen denborarik gehiena, eta Mary Ann eta biok goizeko bederatziak aldera elkartzen ginen Lombard abenidako bere hotelean.  Bernardo Atxaga   «Soinujolearen semea», 2003 - 34. orr.

Magenta abenidaren saihetseko karrika hertsietarik banindoan, oinak arin baina hatsa gero eta laburrago.  Itxaro Borda   «Entre les loups cruels», 2001 - 162. orr.

Maurice Thorez abenidako larunbat goizeko merkatuan erosi mihimenezko sarea erabiltzen zuen horretarako.  Itxaro Borda   «%100 basque», 2001 - 108. orr.

Bizi ere, Euzkadi'ko Jaurlaritzaren bulegoak zeudeneko eraikin berean bizi zen; Bosgarren Abenidako 30 zenbakiko 15F apartamenduan.  Edorta Jimenez   «Hemingway eta euskaldunak zerbitzu sekretuetan», 2003 - 279. orr.

Aurrean, polizia furgoi batek Abenidaren kale-ahoa zeharkatu zuen.  Pedro Alberdi   «Kafka Bilbon», 2002 - 51. orr.

Gozamen handia izan delako hemengo abenidetan ibiltzea, Michigan itsas itxurako aintzira bazterrean paseatzea, munduko etxeorratzik altuenera igotzea, espresso bat bakarrean hartzea, Blue Chicagon musika zuzenean entzutea.  Patxi Zubizarreta   «Jeans-ak hozkailuan», 2000 - 106. orr.

"Autobusean egon izan bazina", pentsatu nuen nik, eta gaur ere horixe pentsatu dut New Yorkeko abenidetan barrena, bi pisuko autobus gorri batean ezin barregarriago genbiltzala.  Patxi Zubizarreta   «Jeans-ak hozkailuan», 2000 - 28. orr.

2 (izenondo eta izenlagunekin)

Atzean utzi ditugu kale eta abenida zabalak, eta neoiaren argi irrealetik alde zaharreko farolen argi samurragora sartu gara.  Pako Aristi   «Urregilearen orduak», 1998 - 345. orr.

Bertan, kale edota abenida dotoreetatik nagi paseatu bitartean, nirekin gurutzatzen zen jendearen jarrera zaintzeko harrokerian jausi nintzen.  Bernardo Atxaga   «Lekuak», 2005 - 229. orr.

Doi doia egin ditzagun behako batzu Massena plaza ederrari Nizen, Ihauteria famatuak hor ospatzen baitituzte eta, berriz ere, aberatsen hotel eta abenida ospetsueri.  Herria   2001-11-01

Bosgarren abenidatik mendebalderantz dauden kaleak West izanen dira eta ekialderantz daudenak berriz, East.  Harkaitz Cano   «Piano gainean gosaltzen», 2000 - 23. orr.

Manhattanen, 5. abenida da erdigunea, eta hortik aurrera, zenbat eta urrunago, erdigunetik urrutiago zaudela esan daiteke, nolabait adieraztearren.  Harkaitz Cano   «Piano gainean gosaltzen», 2000 - 23. orr.

18. kalean nago, bosgarren eta seigarren abeniden artean, eta hor aurreko horrek beharko luke izan Prusiarraren ezkaratza.  Harkaitz Cano   «Piano gainean gosaltzen», 2000 - 15. orr.

hitz multzoen maiztasunak (gutxienez 3 aldiz agertzen direnak)

abenidan aurrera (3); abenidan gora (3); eta abenida (3)


abeniko iz hitzarmena, egiunea, konponketa.

Merkataritzak herri-mota desberdinak sorrarazten ditu herrialdean bertan, hainbat eta hainbat abeniko, ondasun-klase eta eskuratzeko modu.  Iñaki Iñurrieta   «Legeen espirituaz II» - Montesquieu, 1999 - 20. orr.

Familia bihar biltzekoa da hartzekodunekin abeniko bat egitera entseiatzeko.  Jon Muñoz   «Harreman arriskutsuak» - Choderlos de Laclos, 1997 - 532. orr.

Merkataritzatik sortzen diren abenikoetan, legeak kasu gehiago egin behar dio komenientzia publikoari hiritar baten libertateari baino.  Iñaki Iñurrieta   «Legeen espirituaz II» - Montesquieu, 1999 - 19. orr.

Gure abeniko isil horren azpian ez du inork ere bere izena jarri, baina guztiek errespetatzen dugu, hor egiten baitugu denek ohorezko abaro.  Pello Salaburu   «Euskararen etxea», 2002 - 63. orr.

Lege batek bere ondorioa izan behar du, eta ezin da onartu lege bat abeniko partikularrez indargabetzea.  Iñaki Iñurrieta   «Legeen espirituaz II» - Montesquieu, 1999 - 263. orr.

Berriz diotsut, bai are sarriago errepikatu ere neure artean, proposatzen didazun abenikoa zinetan da ezinezkoa.  Jon Muñoz   «Harreman arriskutsuak» - Choderlos de Laclos, 1997 - 437. orr.

Izan ere, morfologiak eta sintaxiak osatu dute, abenikoz, gramatika, eta alde batera utzi da lexikologia edo hitzen zientzia dena.  Isabel Arrigain   «Hizkuntzalaritza orokorreko ikastaroa» - Ferdinand de Saussure, 1998 - 170. orr.


abenitu, abeni(tu), abenitzen da ad hitzartu, konpondu.

osaba Joanikot eta ama elkarrenganat bildu, adiskidetu eta biak elkarrekin abenitu ondoren.  Joan Mari Irigoien   «Lur bat haratago», 2000 - 512. orr.

Elkar abeniturik egin ordez kalkuluen arabera egiten diren eztei hobarizko deitu horiek.  Jon Muñoz   «Harreman arriskutsuak» - Choderlos de Laclos, 1997 - 315. orr.

Sinets zenezake ezen haren eta nire artean herenegun gertatu zenaren ondoren, atzo goizean adiskidetsu bereizi ginen ondoren; bart gauean hara nahi izan nuelarik itzuli, harekin abenitua nuen bezala, haren atea barnetik hertsia kausitu nuela?  Jon Muñoz   «Harreman arriskutsuak» - Choderlos de Laclos, 1997 - 317. orr.


abenka iz itsasontzi batean, mastan gora igotzeko sokazko eskala; itsasontzi batean, mastan gora igotzeko sokazko eskala.

Ontziburuak agintzen zizkidan askotariko langintzetara egokitzen; bela handietako olanak josteko usadio hartzen, zirol edo zapatarien pare, eta mastak, abenkak, aparailuak eta enparauak banan-banan ezagutzen, alegia, egunik egun nire burua marinelago egiten.  Edorta Jimenez   «Sukar ustelaren urtea», 2004 - 53. orr.

Stede Bonnet maiorrak ezin izan zion gehiago eutsi; eta, hamar kanoi pezako txalupa zahar bat erosirik, pirateriari zihoakion guztiaz hornitu zuen, hala nola ganibetak, arkabuzak, abenkak, xaflak, kakoak, aizkorak, Bibliak, ron upelak, argiontziak, aurpegia belzteko betuna, bikea, merkatari aberatsen hatzen artean irazekitzeko metxak eta elemenia bandera beltz beren burezur zuri eta izterrezur gurutzatuekin.  Juan Garzia   «Bizi alegiazkoak» - Marcel Schwob, 2002 - 153. orr.


abentura (ETCn 9.079 agerraldi) 1 iz gertaera bitxia edo arriskutsua.

Jauna, abentura definitzea badagoela pentsatu dut: ohiz kanpoko gertaera bat, nahitaez apartekoa izan gabe.  Monika Etxebarria   «Goragalea» - Jean Paul Sartre, 2003 - 76. orr.

Gertaera hutsalena ere abentura bilaka dadin, beharrezkoa eta aski da hura kontatzea.  Monika Etxebarria   «Goragalea» - Jean Paul Sartre, 2003 - 80. orr.

Norarena gertatu arte ez nuen Laurarena ulertu, abentura bizitzen ari dena ez da konturatzen zein erraza den kanpotik dena ikustea.  Mikel Hernandez Abaitua   «Ohe bat ozeanoaren erdian», 2001 - 153. orr.

Flaubert-en liburuan erabat desagertu da intriga, desagertu da abentura: ez da istoriorik kontatzen.  Juan Garzia   «Bizi alegiazkoak» - Marcel Schwob, 2002 - 10. orr.

Sutondoan ematen zituzten orduak, berriketan eta kontu-kontari, hainbat pasadizo eta abentura kontatuz.  Koro Navarro   «Zalakain abenturazalea» - Pio Baroja, 2006 - 108. orr.

"Badut nik ere berririk kontatzeko", erran zuen; eta berehala nire abentura kontatu zuen, kontalari zuhur hari zegokion zehaztasunaz. orain dela hamar urte-edo hementxe gertatu zitzaidan abentura bat kontatuko dizut.  Jon Muñoz   «Harreman arriskutsuak» - Choderlos de Laclos, 1997 - 89. orr.

Samurturik nauka Danceny izateak abentura honetako heroia.  Jon Muñoz   «Harreman arriskutsuak» - Choderlos de Laclos, 1997 - 146. orr.

Zer abentura, zer drama ezkutatzen zuen oroigarri hark?  Josu Zabaleta   «Fantasiazko ipuinak» - Guy de Maupassant, 2000 - 197. orr.

Abenturak liburuetan daude.  Monika Etxebarria   «Goragalea» - Jean Paul Sartre, 2003 - 78. orr.

Aski zintzoki kontatu dit bere abentura, eta batez ere azken gertakaria.  Jon Muñoz   «Harreman arriskutsuak» - Choderlos de Laclos, 1997 - 169. orr.

Abenturarik gabeko istorio bat.  Irene Aldasoro   «Dublindarrak» - James Joyce, 1999 - 158. orr.

Jakinminak nago ordea nola kontatuko diezun abenturaren bukaera.  Jon Muñoz   «Harreman arriskutsuak» - Choderlos de Laclos, 1997 - 278. orr.

Lehenengo urtean au-pair abiatu nintzen, abenturara, independentzia bila eta behin hizkuntza ikasi nuenean, unibertsitatean sartu nintzen filosofia ikasteko.  Ana Urkiza   «Zortzi unibertso, zortzi idazle», 2006 - 84. orr.

-Abenturarako senik ba al zuen?  Jon Muñoz   «Ispiluen gainean lotan» - Jordi Sierra i Fabra, 2004 - 37. orr.

Ingalaterrako abenturazko istorioen tradiziora egin zuen jauzi.  Juan Garzia   «Bizi alegiazkoak» - Marcel Schwob, 2002 - 11. orr.

Laurok istorio bana hasi behar genuen, abenturazkoa, eta gure protagonistari arazo bat sortu.  Xabier Mendiguren Elizegi   «Nerabearen biluzia», 1999 - 69. orr.

2 (izenondo eta izenlagunekin)

Abentura militar horrek ez zuen amaiera onik izan.  J.M. Olaizola "Txiliku"   «Bizitza eredugarriak», 2006 - 191. orr.

Abentura politiko zein sentimentalei hitz arranditsuz ekiten zien, baina ezkutuko armaz ondo hornituta, aldez aurretik asmatutako gezurrak babesgarri eta etsaientzat galgarri gerta zitezkeen eskutitzak sakeletan.  Ander Irizar   «Eszterren ondarea» - Sandor Marai, 2003 - 46. orr.

On da, bertzalde, abentura handietara bideratu dugun norbait urrats handietara ohitzea.  Jon Muñoz   «Harreman arriskutsuak» - Choderlos de Laclos, 1997 - 189. orr.

Ezkutatuta egon behar hau abentura bat iruditzen zait, abentura arriskutsu, erromantiko, interesgarria.  Josu Zabaleta   «Anne Franken egunkaria» - Anne Frank, 2004 - 294. orr.

Nola ez duzu jakin haren abentura ospetsua, bereiziezinak bereizi zituena?  Jon Muñoz   «Harreman arriskutsuak» - Choderlos de Laclos, 1997 - 235. orr.

Haren abentura hirukoitzaren eskandaluak, begiak harengan ezarri baititu, eman dio ordu arte eskas zitzaion fidantzia, eta bihurtu du zinez gizon beldurgarri.  Jon Muñoz   «Harreman arriskutsuak» - Choderlos de Laclos, 1997 - 208. orr.

Begien bistakoa zen pozaren pozez zegoela, abentura arriskugarri batean sartzen ari zelakoan.  Karlos Zabala   «Parisen sabela» - Emile Zola, 2004 - 65. orr.

Neskatxa ttipi hori irriegilea da; eta, haren alaitasunari bide emateko, bururatu zitzaidan burutik pasatzen zitzaizkidan abentura eskandalugarriak oro, gure pausaldietan, hari kontatzea.  Jon Muñoz   «Harreman arriskutsuak» - Choderlos de Laclos, 1997 - 363. orr.

Abentura irrigarri horretan badituzula hamabortz egun baino gehiago emanak.  Jon Muñoz   «Harreman arriskutsuak» - Choderlos de Laclos, 1997 - 62. orr.

Konbentzituta zegoen jadanik Corto: ez zuen Rasputin bakarrik utziko abentura ergel hartan.  Iban Zaldua   «Traizioak», 2001 - 124. orr.

Badakik ez ditudala abentura bakartiak maite.  Iban Zaldua   «Traizioak», 2001 - 124. orr.

Aurrez inoiz saiatu gabeko abentura gogo-pizgarria zen hura, eta noblea, gainera.  Juan Garzia   «Sistema periodikoa» - Primo Levi, 1998 - 239. orr.

Bat-bateko abentura txiki bat.  Oskar Arana   «Lotsaizuna» - John Maxwell Coetzee, 2004 - 219. orr.

Andre Pepitak eragin zuen zorigaiztoko abentura.  Koro Navarro   «Zalakain abenturazalea» - Pio Baroja, 2006 - 125. orr.

Benetako abenturak, ordea, pentsatzen nuen, ez zaizkio etxean geratzen denari gertatzen: kanpoan bilatu behar dira.  Irene Aldasoro   «Dublindarrak» - James Joyce, 1999 - 29. orr.

Nola baitaramazu bizimolde zuhur eta landara bazterreratua, eskandaluzko abentura horiek ez dira zuganaino heltzen.  Jon Muñoz   «Harreman arriskutsuak» - Choderlos de Laclos, 1997 - 59. orr.

Gero dirua biltzen hasi ziren, diru-bilketan, ni bidaia batera igorri eta mundua ikus nezan, gero nik haiei kontatu ahal izateko atzerriko emakumeekin izandako plazerezko eta amodiozko abentura kitzikagarriak.  Fernando Rey   «Paradisuko Almanaka» - Gianni Celati, 2005 - 19. orr.

Gerra, ordea, ez da inondik ere egiazko abentura bat, abentura ordezko bat baizik ez da.  Josu Zabaleta   «Gerrako pilotu» - Antoine Saint-Exupéry, 2003 - 66. orr.

Nik zegokien jaiduraz entzuten nituen istorio zaharrok, apika ez hain miragarriak berez nola baitzen miragarri neure odolak asmatuak izatea eta inperio urrun bateko gizon batek hala niri bihurtzea, abentura etsi baten harian, sartaldeko uharte batean.  Juan Garzia   «Ipuin hautatuak» - Jorge Luis Borges, 1998 - 80. orr.

Zein ederra den izadia, zein onak diren inguruan ditudanak, zein interesgarri eta jostagarria den abentura hau.  Josu Zabaleta   «Anne Franken egunkaria» - Anne Frank, 2004 - 294. orr.

3 (hitz elkartuetan lehen osagai gisa)

Urtero, Dudleyren urtebetetzekoan, gurasoek Dudley eta lagun bat egun-pasa eramaten zituzten, abentura-parke, hanburgesategi edo zinemara.  Iñaki Mendiguren   «Harry Potter eta Azkabango presoa» - J.K. Rowling, 2002 - 25. orr.

Bi edo hiru egun ematen zituen ganbaran zain, Federicoren sua noiz apalduko, ibili luzeko itsasontzien abentura liburuak hartuta, bere buruarekin hizketan Mikel Strogoff bezala edo kanpai joaldi bat egiten denbora pasatzeko.  Jose Morales   «Zazpi urkatuak» - Leonid Nikolaievitx Andreiev, 2006 - 6. orr.

Felix Vaqueriza zuen izena irakasleak, eta haren bizitzak nik ordura arte ezagututako beste inorenak baino abentura kutsu handiagoa zuen.  Xabier Mendiguren Elizegi   «Nerabearen biluzia», 1999 - 65. orr.

Eta zein urrun azpikeria zantar haiek nire abentura-amets zirraragarrietatik?  Alberto Ladron Arana   «Eguzki beltzaren sekretua», 2004 - 180. orr.

Abentura sentimendu hau, ez dago agian munduan hori baino interes handiagorik duenik niretzat.  Monika Etxebarria   «Goragalea» - Jean Paul Sartre, 2003 - 105. orr.

Abentura sentimendua denboraren itzulezintasunarena izanen litzateke, besterik ez.  Monika Etxebarria   «Goragalea» - Jean Paul Sartre, 2003 - 107. orr.

-Ze abentura klase? -galdetu zuen, arduraz.  Julen Gabiria   «Peter Pan» - James Matthew Barrie, 2004 - 74. orr.

4 (hitz elkartuetan bigarren osagai gisa)

Aitonak ez zuen txintik esaten gerra garaiari buruz, baina Madrileko bere estudiante-abenturez, edo amona ezagutu zuenekoaz, behin eta berriro hitz egiten zigun.  Iban Zaldua   «Traizioak», 2001 - 63. orr.

Japoniak Mukden-en abiarazi zuen, 1931ko irailaren 18tik 19rako gauean, bere eraso-abentura handia, V-J egunean bukatu zena, 1945ean.  Iñaki Mendiguren   «Historiaren azterketa II» - A.J. Toynbee, 2000 - 212. orr.

4 maitasun harreman laburra eta informala.

Itxura oneko gizona zen eta ez zitzaidan inporta abentura bat izatea berarekin.  Juan Martin Elexpuru   «Esku bakarrarekin irakurtzeko kontuak» - Pilar Cristobal, 1999 - 23. orr.

Nire xarmekin asperturik jaunak ni kalera bota baino lehen, beste abentura bat izan nuen; esperientzia bat hobeto esanda, ez zelako hain harrigarria ere izan; abentura izena eguneroko bizimodutik ateratzen gaituzten gertaerek merezi dute bakarrik.  Juan Martin Elexpuru   «Esku bakarrarekin irakurtzeko kontuak» - Pilar Cristobal, 1999 - 31. orr.

5 irud/hed

Ez da harritu behar bidaiaz ari banaiz anitz, bidaiaz aritzea denboraz eta heriotzaz aritzea baita, biziaren abenturaz.  Ana Urkiza   «Zortzi unibertso, zortzi idazle», 2006 - 154. orr.

Hizkuntza bat eraikitzea berebiziko abentura da.  Jon Muñoz   «Loroaren teorema» - Denis Guedj, 2006 - 222. orr.

Baina esan nahi nuena zuan autore honek beti defendatu duela gehiago idazketaren abentura, abenturaren idazketa baino.  Mikel Hernandez Abaitua   «Ohe bat ozeanoaren erdian», 2001 - 85. orr.

7 abentura grafiko (corpusean ez dago; ETCn 92 agerraldi)

Abentura grafikoa bideo-jokoen munduan fikzio interaktibo generoaren barnean dagoen eta 1980eko hamarkadan sortutako azpigenero bat da. ETC-entziklopedia   Abentura grafiko, Wikipedia

Abentura grafiko honetan fikzioa eta xehetasun guztiz historikoak nahasten dira. ETC-prentsa   Argia, 2007-09-09

Aliceren ibaiak dugu adibide, Delirium Studios enpresak aurkeztu berri duen abentura grafikoa, kontsola batean -Nintendoren WII U makinan- joka daitekeen euskarazko lehendabizikoa. ETC-prentsa   Argia, 2015-11-01

Grim Fandango LucasArts bideo-joko konpainiaren abentura grafiko bat da. ETC-entziklopedia   Grim Fandango, Wikipedia

1991. urtean LucasArts LucasFilm Games ameriketako Estatu Batuak estatubatuar bideo-joko enpresak merkaturatu zuen fantasiazko abentura grafiko bat izan zen. ETC-entziklopedia   Loom, Wikipedia

8 abentura kirol (corpusean ez dago; ETCn 91 agerraldi)

Abentura-kirola ingurune naturalean, jarduera fisikoaz gain, aisialdirako jarduera bizia dakarren edozein kirol bezala ezagutzen da. ETC-entziklopedia   Abentura-kirol, Wikipedia

Lehorrean, berriz, hirian goi mailako kultur eskaintza ziurtatzen duten erakustokiak, eta herrian abentura kiroletarako aproposak diren mendiak eta ibaiak, haien begirale eta egituraketa profesionalekin. ETC-literatura, saiakera   Beste eguzkia, Itziar Madina, Txalaparta, 2007

Gaurko egoeraren ezaugarria da aisialdiko modalitate berriak agertu direla -eskia, motorra, abentura-kirolak... ETC-zientzia, zuzenbidea   Hirigintza-antolamendua, Juli Esteban Noguera, EHU/UPV, 2016

Pribilejiatua naiz, abentura kirola praktikatzeko aukera dudalako. ETC-prentsa   Egunkaria, 2001-01-03

Ezterenzubin, Errebert Larrandaburu mendizalearekin solasaldia izango da, Aurizberrin ESAITen bideoak eta hitzaldia, Eugin abentura-kirolak egingo dira, eta Uharte-Iruñean proba konbinatuak. ETC-prentsa   Egunkaria, 2002-07-17

Bestetik, abentura asteburuak antolatu nahi dituzte, rappel, rafting eta bestelako abentura kirolak praktikatzeko irteerak. ETC-prentsa   Argia, 2000-04-02

Abentura kirolak oso modan daude, eta jendeak edozertarako ematen du izena. ETC-prentsa   Argia, 2002-11-10

Gainezka dauden errepideetan murgiltzen gara mila kilometro eginez; gorputza aski prestatuta ez izan arren, abentura kiroletan murgiltzen gara; zurruta eta jate desmasiak egiten ditugu... ETC-prentsa   Berria, 2004-08-04

Hori da azokako eskaintza nagusia: han eta hemengo naturgune eta abentura kirolari buruzko informazioa. ETC-prentsa   Berria, 2006-10-29

Eskalada eta tirolinea abentura kirolak egiteko (Senpere). ETC-prentsa   Berria, 2007-07-17

Riglosko mailoak dira Pirinioaurreko gune ezagunenetakoa, abentura kiroletarako paradisua. ETC-prentsa   Berria, 2008-05-16

Eskiaren eta mendiaren inguruko azokak beste abentura kirolei ireki dizkie ateak, eta erakusketa lekua eta gune ludikoa garbi bereizita egongo dira. ETC-prentsa   Berria, 2011-10-29

Udatik aurrera, abentura kirolak egiten dituzten kirolariei eta zuhurtziarik gabeko mendizaleei erreskatea ordainarazteko asmoa du Eusko Jaurlaritzak. ETC-prentsa   Berria, 2011-03-08

Abentura kiroletan ere erreskateak kobratzea babestu dute PP eta PSEk. ETC-prentsa   Berria, 2011-11-22

9 abentura nobela

Abentura nobela bat da, eta bi protagonista nagusi ditu: batetik, inguma, gaizkilea; eta, bestetik, Basajauna, zintzoa, besteei laguntzen diena.  Berria - Kultura   2004-11-23

hitz multzoen maiztasunak (gutxienez 3 aldiz agertzen direnak)

abentura arriskutsu (7); abentura arriskutsu batean (3); abentura bat (37); abentura bat da (4); abentura bat izan (5); abentura batean (5); abentura baten (10); abentura berri (15); abentura berri bat (5); abentura berri honetan (4); abentura berriak (4); abentura bila (7); abentura bizi (4); abentura da (4); abentura eder (6); abentura ederra (3); abentura ere (3); abentura eta (21); abentura ez (3); abentura handi (7); abentura handia (4); abentura haren (4); abentura hartan (3); abentura hau (8); abentura honek (3); abentura honetako (3); abentura honetan (6); abentura hori (11); abentura horiek (4); abentura horietako (3); abentura horrek (3); abentura horren (4); abentura horretan (8); abentura hura (5); abentura izan (5); abentura kontatu (3); abentura kontatzen (6); abentura kutsu (4); abentura txiki (6); abentura txiki bat (3); abentura zoragarriak (3); abenturak eta (9); abenturak eta (9); abenturak ez (4); abenturak ez (4); abenturak izan (4); abenturak izan (4); abenturak kontatu (7); abenturak kontatu (7); abenturak kontatzen (8); abenturak kontatzen (8); abenturaren berri (4); abenturari buruzko (3); abenturarik abentura (3); abenturarik abentura (3); abenturarik ez (3); abenturarik izan (3); abenturaz geroztik (3); abenturazko film (3); abenturazko nobela (5); abenturei buruz (3); baina abentura (4); baino abentura (4); bat abentura (3); bateko abentura (3); baten abentura (3); baten abenturak (10); baten abenturak (10); benetako abentura (3); benetako abenturak (3); benetako abenturak (3); bere abentura (9); bere abenturak (12); bere abenturak (12); bere abenturak kontatu (3); bere abenturak kontatu (3); bere abenturak kontatzen (3); bere abenturak kontatzen (3); bertze abentura (3); beste abentura (3); bidaiak eta abenturak (3); bidaiak eta abenturak (3); da abentura (11); da hurrengo abentura (3); den abentura (5); dut abentura (3); dute abentura (4); edo abentura (3); eta abentura (26); eta abenturak (7); eta abenturak (7); eta abenturaren (5); eta abenturazko (4); eta mila abentura (3); ez da abentura (3); garmendia pistolariaren abenturak (3); garmendia pistolariaren abenturak (3); gerra abentura (3); giza abentura (3); guizzardi guizzardiren abenturak (3); guizzardi guizzardiren abenturak (3); guizzardiren abenturak (7); guizzardiren abenturak (7); hainbeste abentura (4); haren abentura (4); hasitako abentura (4); hurrengo abentura (3); izandako abentura (4); mila abentura (4); nire abentura (8); niretzat abentura (3); nuen abentura (4); pistolariaren abenturak (3); zakarrontzietako abentura (4); zegoen abentura (3); zen abentura (3); zenbait abentura (3); zer abentura (4); zorigaiztoko abentura (3); zuen abentura (3)


abenturakide iz abentura bateko kidea.

Adiskide gintuan, ez jolaskide, abenturakide, armadakide soil.  Xabier Olarra   «Azken hitzordua» - Sandor Marai, 2003 - 152. orr.

Deportazioaren berri ukan zutenetik gauzak oro hain laster gertatu ziren non ez baitzuen Joanttoren abenturakide izan behar zuenentz gogoetatzeko astirik ere ukan.  Elena Touyarou   «Hautsi da katea» - Toti Mtz. de Lecea, 2004 - 263. orr.

-Mesedez, ez nazazu zure abenturakide egin.  Koro Navarro   «Zortzi kontakizun» - Isaac B. Singer, 2002 - 96. orr.


abenturatsu izond abenturaz betea.

Lanbide askotan ibilia zen bere bizitzan, denak abenturatsuak edo behinik behin zelebrezkoak, eta hirurogeita hamar urterekin esperimentatzeko grina bizi, kezkagarri bat gordetzen zuen artean.  Juan Garzia   «Sistema periodikoa» - Primo Levi, 1998 - 244. orr.


abenturatu ik menturatu.

abenturatxo iz adkor abentura xumea.

Gainera, elurrarekin ere bizi izan ditugu abenturatxo batzuk.  Berria - Kultura   2004-03-11

Gau batean, mojen egoitzan lo egin ezinik zegoela, berak ere bere abenturatxoak bizi izan zituela erabaki zuen, Maddalenek beste edota gehiago agian, eta hurrengoan denak kontatuko zizkiola.  Joxemari Iturralde   «Euliak ez dira argazkietan azaltzen», 2000 - 221. orr.

Bere baldreskeria gorabehera, neska batzuk bereganatzen zituen Woodyk, bai eta bere abenturatxo sexualak izan ere.  Xabier Mendiguren Elizegi   «Nerabearen biluzia», 1999 - 57. orr.

Zuk usteko zenuen zure abenturatxo arin horietako bat izango zela, seguru, zure bekatutxo horietako beste bat.  Oskar Arana   «Lotsaizuna» - John Maxwell Coetzee, 2004 - 246. orr.

Oraingo agente berrien abenturatxoekin ez dago kolorerik... beno, bai, kolorea da dagoen aldea: exotikoagoa izango da, senegaldarra edo nigeriarra delako prostituta, Kamerungoa trafikantea [...].  Urtzi Urrutikoeetxea   «Auzoak», 2005 - 101. orr.


abenturazale (ETCn 812 agerraldi) izond/iz abenturen zalea dena; abenturen zalea den pertsona.

Mark Twain idazleak sorturiko Tom Sawyer haur abenturazalea jarri dute ume hiperaktiboaren adibide gisa.  Berria - Gaiak   2006-04-20

Militar abenturazale batzuek bat egin dute terrorista komunistekin eta beste jende batzuekin boterea eskuratzeko asmoz.  Berria - Mundua   2006-02-26

Beste morroi abenturazale pare bat igarri ditut haren atzetik alde egiten.  Urtzi Urrutikoetxea   «Zoririk ez» - Imre Kertész, 2003 - 64. orr.

"Altxor baten bila dabilen abenturazalea naiz ni", esan zion bere buruari.  Xabier Aranburu   «Alkimista» - Paulo Coelho, 2001 - 66. orr.

Berez abenturazale izanik, gazte-gazterik sartu zen Espainiako Erregearen zerbitzura, soldadu gisa.  Felipe Juaristi   «Itzarri nahi ez zuen printzesa», 2002 - 84. orr.

Askotan, bizitza eredugarrien bila gizon bortitz eta abenturazaleengana jo ohi dugu.  J.M. Olaizola "Txiliku"   «Bizitza eredugarriak», 2006 - 31. orr.

Hona hemen Zugarramurdiko Etxehun bertsolariak Zalakain Abenturazalearen hilobian asmatu zuen epitafioa: [...].  Koro Navarro   «Zalakain abenturazalea» - Pio Baroja, 2006 - 227. orr.

Merkatuak eragile abenturazaleenak zigortzen jarraitu ahal izatea, beraz, guztiz premiazkoa da oraindik ere sistemaren jardunbide egokirako.  Koro Navarro   «Ekonomiaren globalizazioa» - Jacques Adda, 2004 - 186. orr.

Egiptoren mendebaldartzea, Mehmet Ali albaniar abenturazaleak kristau-aroko hemeretzigarren mendearen bigarren laurdenean gauzatua.  Iñaki Mendiguren   «Historiaren azterketa II» - A.J. Toynbee, 2000 - 197. orr.

Musikazaleak, artexak edo poetak, kirolzaleak eta abenturazaleak bezain ongi etorriak izango dira.  Herria   2005-05-26

Ez nuke inortxo ere konbentzituko; batzuk fanatikoak dira eta besteak abenturazaleak, eta inor ez dago konbentzitzen uzteko prest. Hau da jende askok, errege-erreginek, militarrek, abenturazaleek, filantropoek, mende askotan izan duten ametsa.  Koro Navarro   «Zalakain abenturazalea» - Pio Baroja, 2006 - 157. orr.

Gobernu inperialak zernahi erabakita ere, merkatari, aitzindari, abenturazale eta horrelakoen interesek mugaz bestaldera eramango dituzte ezinbestean.  Iñaki Mendiguren   «Historiaren azterketa II» - A.J. Toynbee, 2000 - 146. orr.

Atsegin du beste abenturazale batzuen lekukotasunak irakurtzea, hala nola Marko Polok Mirarien Liburuan idatzitakoak.  Patxi Zubizarreta   «Pospolo kaxa bat bezala», 2005 - 49. orr.

Boterea banatzen zen guneetan emozio bila zebilen abenturazale bat besterik ez zela.  Ander Irizar   «Eszterren ondarea» - Sandor Marai, 2003 - 38. orr.

Ez zuen Dili eta Kupangera gasolina bila joan beharrik izango, bidaia hura arriskuz beterik ikusten baitzuen orain; zer esanik ez negoziante zuri, gaizkile makur eta abenturazale lapurrez mukurutu eta kutsatutako hiri zatar beldurgarri haiek.  Xabier Mendiguren Elizegi   «16 ipuin amodiozko», 2002 - 48. orr.

Antje maitea, zuk ez duzu sekula ulertu nire kemena, urruneko printzesa konkistatzera etorri den abenturazale izukaitz honen grina.  Fernando Rey   «Paradisuko Almanaka» - Gianni Celati, 2005 - 208. orr.

Lurringileak denda bat zeukan Palais Royalgo behealdean, eta auzoa betetzen duten abenturazale amorratuek osatzen zuten gehienbat haren bezeria.  Koro Navarro   «Kontakizunak» - Edgar Allan Poe, 2000 - 130. orr.

Horrelako abenturazale irrigarri baten goranahia asetzearren.  Koro Navarro   «Zalakain abenturazalea» - Pio Baroja, 2006 - 90. orr.

Merkatari gisa Tartessos-era itsasoz joan edo mertzenario gisa Egipton edo Babilonian jardun zuten seigarren mendeko abenturazale helenikoen ametsik handinahienak.  Iñaki Mendiguren   «Historiaren azterketa II» - A.J. Toynbee, 2000 - 244. orr.

Zeraman gorbata nabarmen antxa gertatzen zen jantzi haiekin, haren adinean eta urtaro hartan, eta nolabaiteko abenturazale eitea ematen zion.  Ander Irizar   «Eszterren ondarea» - Sandor Marai, 2003 - 64. orr.

Frantzia arpilatzen, bortxatzen, erailtzen ari diren abenturazale multzo baten eskutan gaude.  Karlos Zabala   «Parisen sabela» - Emile Zola, 2004 - 228. orr.

Baal-Berit jainkoaren jauretxetik zilarrezko hirurogeita hamar txanpon hartu eta Abimeleki eman zizkioten; honek, diru harekin, gizon arlote eta abenturazale-talde bat bildu zuen, jarrai ziezaioten.  Elizen arteko biblia   Epa 9,4

hitz multzoen maiztasunak (gutxienez 3 aldiz agertzen direnak)

abenturazale bat (4); eta abenturazale (3)


abenturazaletasun iz abenturekiko zaletasuna.

Txirotasunak zein abenturazaletasunak mundua korritzera bidali zituzten hiru gaztetxo horiek -Lech, Czech eta Rus-, eta munduan zebiltzala, ilunabar ekaiztsu batean, arrano zuri bat ikusi zuten.  J.M. Olaizola "Txiliku"   «Bizitza eredugarriak», 2006 - 62. orr.


abenturazko 1 izlag abentura duena ardatz.

Abenturazko prosa lan bitxia ere idatzi zituen Perez Lazarragak.  Berria - Kultura   2004-02-19

Gauza pare batez konturatzeko balio izan zidan esperientziak, hala ere: bata, abenturazko nobelak horrelatsu zeudela eraikita, arazoak planteatu eta arazo horiek konpondu; bestea, [...].  Xabier Mendiguren Elizegi   «Nerabearen biluzia», 1999 - 69. orr.

Abenturazko nobela historikoa idatzi dut.  Berria - Kultura   2004-12-04

Urte horietan [...] Marcel Schwob-en hautua garbia izan zen oso: utzi atzean errealismoaren eta eleberriaren inguruko eztabaida antzua, eta Daniel Defoe eta Robert Louis Stevenson ordezkari lituzkeen Ingalaterrako abenturazko istorioen tradiziora egin zuen jauzi.  Juan Garzia   «Bizi alegiazkoak» - Marcel Schwob, 2002 - 11. orr.

Samurtzen nau Wallace hau defenditu beharrak, baina, abenturazko film baten alde ari ziren gonadun haiek?  Iñigo Aranbarri   «Hizlandia», 2006 - 104. orr.

Larunbatean hasi eta abenduaren 12a bitarte, abenturazko zortzi filmen DVDak banatuko ditu BERRIAk, astebururo bana.  Berria - Kultura   2004-10-20

Bi aurkezpen zeuzkan goizean: irakurri ez zuen abenturazko liburu bat -Udal Liburutegiko sotoan, goizeko hamarretan- eta sekula entzun ez zuen kultur talde baten manifestua -Koldo Mitxelenan, eguerdian-.  Fernando Morillo   «Gloria Mundi», 2004 - 59. orr.

Maite nuen, eta abenturazko bidaia horietatik itzultzen zenean, kanpoan hilabeteak egin ondoren, are gehiago maite nuen beharbada.  Ander Irizar   «Eszterren ondarea» - Sandor Marai, 2003 - 98. orr.

Abenturazko hamaika liburu irakurri izan zituen Pellok, piratenak-eta.  Joan Mari Irigoien   «Oilarraren promesa», 2003 - 62. orr.

Abenturazko beste bat ere idatzi nuen, baina ez zuen arrakastarik izan.  Berria - Kultura   2004-12-11

Ez dakit gai izango ote naizen dauzkadan sentipenak, egunerokotasuna, zirrara eragiten duena, politikoa, psikologikoa, abenturazkoa, familia harremanak eta munduarekikoak... hori guztia, eta konfinaturik nagoen uharte honetako nire deportatu izaerari dagokiona zuengana helarazteko.  Jokin Urain   «Errotarria», 2006 - 177. orr.

Uztailan eta abuztuan, Gipuzkoako 330 gaztek guztira, 155 leku daude egonaldia euskaraz egiteko abenturazko jarduerez gain kulturarekin eta aisiarekin lotutako beste hainbat jarduera egingo dituzte.  Berria - Euskal Herria   2006-04-19

Laurok istorio bana hasi behar genuen, abenturazkoa, eta gure protagonistari arazo bat sortu.  Xabier Mendiguren Elizegi   «Nerabearen biluzia», 1999 - 69. orr.

Garai hartan ofizialek konta ezin ahala amodio abenturazko nobela ilustratu irakurtzen zuten.  Pello Lizarralde   «Denak hasperenka» - Gianni Celati, 2005 - 217. orr.

2 abenturazko film

Etxean, patxada ederrean eta familia giroan, abenturazko filmak ikusteko aukera eskainiko die zortzi astez, datorren asteburuan hasi eta abenduaren 12a bitarte, Berria egunkariak bere irakurleei.  Berria - Kultura   2004-10-20

Kioskoan Berria erostean, 2,90 euro ordaintzea aski izango da, zortzi asteburu horietan, abenturazko film baten DVDa eskuratzeko.  Berria - Kultura   2004-10-20

Borrokak eta jazarraldiak ohikoak diren ospitale bateko korridoreetan girotzen da abenturazko film hori.  Berria - Kultura   2004-11-07

Berak idatzi du abenturazko filmaren gidoia.  Berria - Kultura   2004-06-12

Eta samurtzen nau Wallace hau defenditu beharrak, baina, abenturazko film baten alde ari ziren gonadun haiek?  Iñigo Aranbarri   «Hizlandia», 2006 - 104. orr.

3 abenturazko zinema (corpusean ez dago; ETCn 44 agerraldi)

Abenturazko zinema zinema genero ezaguna da. Dramatiko eta suspensezko eszenetan oinarritutako filmeak biltzen ditu. ETC-entziklopedia   Abenturazko zinema, Wikipedia

Ilustratzaileak, gainera, beldurrezko eta abenturazko zinema klasikoaren kartelei omenalditxoa egiteko baliatu du ipuina. ETC-prentsa   Berria, 2011-11-30

Hirugarren Munduko Zinema, Zinema eta Gerra, Zinema eta Erlijioa, Abenturazko Zinema... gaiak jorratuko dira, besteak beste. ETC-prentsa   Argia, 2003-09-21

Abenturazko zinema biltzen du atal honek. ETC-prentsa   Berria, 2015-05-09

Izuaren, abenturazko zinemaren eta istorio espazialen gaineko lau abesti batzen ditu diskoak. ETC-prentsa   Goienkaria, 2012-06-08

hitz multzoen maiztasunak (gutxienez 3 aldiz agertzen direnak)

abenturazko film (3); abenturazko nobela (5); eta abenturazko (4)


abenturerismo iz modu abenturatsuan jokatzeko joera.

Ez haut sartu nahi abenturerismoan.  Koldo Izagirre   «Sua nahi, Mr. Churchil?», 2005 - 218. orr.


abenturero izond/iz abenturazalea.

Errotik ekintzaile, euskalduna abentureroa da eta etxetik kanpo ibili ohi da, guduan, itsasoan eta nahinon: [...].  Joxe Azurmendi   «Espainiaren arimaz», 2006 - 95. orr.

Matiasek esan zion ez zuela abenturerorik behar, eta beste etxe batzuetan entzundako bizitzak kontatu zizkion; horixe behar zuela, halakoak behar zituela.  Unai Elorriaga   «Van't Hoffen ilea», 2003 - 103. orr.

Deitu ziotenetik pentsatu eta pentsatu egon zela esan zion Nemiak, baina ez zitzaiola ezer okurritu, ez zuela berak abenturerorik ezagutzen, Idusen.  Unai Elorriaga   «Van't Hoffen ilea», 2003 - 103. orr.

Zalakain abenturero karlistarena.  Joxe Azurmendi   «Euskal Herria krisian», 1999 - 242. orr.


abenturos izond ausarta.

Aurelia Arkotxaren erudizioaz (abenturosa eta are erratikoa ere denaz) froga franko banuen.  Aurelia Arkotxa   «Septentrio», 2001 - 11. orr.


aber ea.

Eta hi Luisa, aber noiz portatzen haizen hi ere!  Pako Aristi   «Urregilearen orduak», 1998 - 310. orr.

-Utzi fregatu eta garbiketa eta txorakeria horiek eta aber, inork ekarri al du ezer pentsatuta manifesturako?  Iñaki Iñurrieta   «Kuskue tanden», 2004 - 19. orr.

Aber, ekar ezazu.  Xabier Mendiguren Elizegi   «16 ipuin amodiozko», 2002 - 53. orr.

Aber erakutsi hankak.  Patziku Perurena   «Harrizko pareta erdiurratuak», 2004 - 98. orr.

-Aber, eskritorea...  Harkaitz Cano   «Piano gainean gosaltzen», 2000 - 129. orr.

Aber ez ote haizen gelditzen Imanolen pisuan lo egiten azkenean... baten batekin!  Fernando Morillo   «Ortzadarra sutan», 2003 - 110. orr.

-Aber, zu nola deitzen zara?  Iñigo Aranbarri   «Hitzak eta giltzak», 2001 - 28. orr.

"Aber korrea hori," esan zuen Tapaxek.  Pablo Sastre   «Elurretan hotsak», 2004 - 58. orr.

Aber besteek zer esaten duten.  Pablo Sastre   «Elurretan hotsak», 2004 - 89. orr.

Bueno, aber, zu azaltzen zara... zaude... edo aldaketa eske, edo krisi batean... ez dut gauza argi ikusten!  Pako Aristi   «Urregilearen orduak», 1998 - 278. orr.

Bah... Aber haiek etortzerako markoak jartzen ditugun behintzat.  Pablo Sastre   «Elurretan hotsak», 2004 - 111. orr.

"Aber", Pintxok, atzeko horiek, zer etorri zarete, asanbladara ala jolasera?  Pako Aristi   «Urregilearen orduak», 1998 - 262. orr.

Aber, aber, aber.  Eider Rodriguez   «Eta handik gutxira gaur», 2004 - 143. orr.

hitz multzoen maiztasunak (gutxienez 3 aldiz agertzen direnak)

aber zer (5)


aberasbide (orobat aberaspide) iz aberasteko bidea.

Boterearen aberasbide azkarra.  Xabier Olarra   «Deabruaren hiztegia» - Ambroise Bierce, 2001 - 181. orr.

-Ez, ezinago garbi jokatu du beti, inongo aberasbiderik legezkoenez baliatu da hasieratik bertatik.  Jose Morales   «Arima hilak» - Nikolai Gogol, 1998 - 466. orr.

Beraz, haien erortzea munduarentzat aberaspide, hau da, haien hutsegitea jentilentzat aberaspide gertatu bada, zenbatez aberasgarriago ez ote da izanen Israel osoak salbamena iristea!  Elizen arteko biblia   Erm 11,12


aberasgarri (ETCn 2.887 agerraldi; orobat aberatsgarri g.er.) 1 izond zerbait edo norbait aberasten duena, aberasten duena.

Orain arte neuk itzuli ditut neure lanak gaztelaniara, eta ariketa aberasgarria gertatu zait.  Ana Urkiza   «Zortzi unibertso, zortzi idazle», 2006 - 379. orr.

Gaztelako koroarekin elkarlaguntza eta integrazio prozesu ezberdin eta aberasgarriak garatzeko.  Iban Zaldua   «Gezurrak, gezurrak, gezurrak», 2001 - 110. orr.

Artean gazte zarelarik, uste duzu mundua esperientzia aberasgarriz betea dagoela, hurrengo kale kantoian zain duzula txundituko zaituen emakumea.  Patxi Iturritegi   «Behi eroak», 2003 - 34. orr.

Beti uste izan dugu unibertsitate elebidunak aukera anitz eta aberasgarriak eskaintzen dizkiela ikasleei.  Juan Ignacio Pérez / Pello Salaburu   «Unibertsitatea eta euskal gizartea gaur», 2003 - 198. orr.

Luriek (berrogeita hamahiru urte, poeta erromantikoetan aditua) esan zuen emakume gazte ikasleekiko esperientziak 'aberasgarriak' iruditu zitzaizkiola.  Oskar Arana   «Lotsaizuna» - John Maxwell Coetzee, 2004 - 75. orr.

Diferentzia aberasgarrien harmonia.  Joxe Azurmendi   «Euskal Herria krisian», 1999 - 161. orr.

Aurten, adibidez, oso uzta ona izan dela esango nuke, askotarikoa, hasi Neska politak artasoro alaiak lan xume baina ederrekin eta iritsi Kaukasiar kreazko borobila-k dakarren konplexutasun aberasgarri eta ikusgarrira.  Berria - Kultura   2006-03-03

Horra zergatik, hor dauzkagun oraino, gaur egun, aberasgarri eta irakurgai, orduko idazle handien obrak, Efrem, Pakomio, Atanasio eta grekoz idazten ez zuten beste asko.  Piarres Xarriton   «De re publica edo politikaz», 2003 - 180. orr.

2 (izan aditzarekin)

Minbiziari aurre egitea ere esperientzia konparaezina eta aberasgarria da bizitzan, baina ez nau batere tentatzen.  Arantxa Iturbe   «Ai, ama», 1999 - 15. orr.

Kulturen arteko bereganatze eta barneratze hori aberasgarria da.  Askoren artean   «Filosofiako gida», 2004 - 303. orr.

Kontraesanak denok dauzkagu, eta aberasgarri dira, baina kontraesan horiek denboran irauten dutenean, eta salbuespena zena zure bizitzaren oinarrizko arau bihurtzen denean, orduan sortzen da inkoherentzia.  Pako Aristi   «Note book», 2005 - 55. orr.

Eztabaida sutsua eta aberasgarria izan zen.  Edurne Elizondo   «Itoiz, porlanezko gezurra», 2004 - 63. orr.

Hala ere, mendebaldeko jendearekin, batzuetan bakean eta besteetan gerran, bizi izandako denboraldi hura aberasgarri izan zitzaion, eta probetxugarri oso.  Felipe Juaristi   «Itzarri nahi ez zuen printzesa», 2002 - 170. orr.

Garbi dago aniztasuna ez dela beti aberasgarri.  Joxerra Garzia   «Kurrin-kurrun vitae», 2004 - 119. orr.

Esperientzia aberasgarria izan zela.  Oskar Arana   «Lotsaizuna» - John Maxwell Coetzee, 2004 - 74. orr.

Guretzat aberasgarria eta, bereziki, osasungarria da: ondo datorkigu urtean zehar elkarrengandik apur bat urruntzea.  Patxi Zubizarreta   «Jeans-ak hozkailuan», 2000 - 90. orr.

Hemengo esperientzia aberasgarria eta positiboa izan zen haientzat.  Patxi Iturritegi   «Behi eroak», 2003 - 107. orr.

Horixe da, hain zuzen, etorkizuneko eginbeharra: egoera iraultzea, euskalkiak inoren "bereizgarri" izan beharrean, denon "aberasgarri" eta denon "gozagarri" izatea.  Koldo Zuazo   «Euskararen sendabelarrak», 2000 - 125. orr.

Bere hizkera ikasi nahi nuen: niretzat aberasgarria izateaz gain, bera nireganatzeko modua izan zitekeelakoan nengoen.  Aitor Arana   «Onan», 2000 - 98. orr.

Eta, zer erranik ez, pertsonen baitako bakardade hautatua gozo eta aberasgarria izaten ahal da.  Filipe Bidart   «Bakartasunaz bi hitz», 2004 - 13. orr.

Irratia, antzerkia eta bertsolaritza lantzea aberasgarriak dira, eta horiek salbatu dute ahozkotasuna gure ikastetxeetan.  Berria - Kultura   2006-01-21

3 (izen gisa) aberasten duen gauza.

Niri suspensezko literatura ez zait gehiegi gustatzen, amaieran gertatzen dena jakiteko desirak gehiegi baldintzatzen baitu irakurketa; hau da, bidaia presatia bilakatzen da, irakurleak paisaiaz gozatzeko patxadarik ez duena, testuaren aberasgarri oro gertatzen baitzaio azken orrira lehenbailehen iristea eragozten dion oztopoa.  Ramon Saizarbitoria   «Gorde nazazu lurpean», 2000 - 248. orr.

Gezurra nioke horrela ibilia damu dudala esango banu, denek ala denek eskaini baitidate aberasgarririk zerbait.  Joxerra Garzia   «Kurrin-kurrun vitae», 2004 - 95. orr.

4 (-en deklinabide atzizkiaren eskuinean)

Laukotearen aberasgarri, Etxepareko Jason etorri zen Arbideko musika eskolan ikasteko baliatzen zuen biolina kokospean.  Itxaro Borda   «Zeruetako erresuma», 2005 - 320. orr.

hitz multzoen maiztasunak (gutxienez 3 aldiz agertzen direnak)

aberasgarri eta (5); aberasgarri izan (5); aberasgarria da (29); aberasgarria dela (3); aberasgarria eta (6); aberasgarria izan (32); aberasgarria izan da (13); aberasgarria izan daiteke (4); aberasgarria izan zen (9); aberasgarria izango (9); askoz aberasgarriagoa (3); biziki aberasgarria (3); egotea aberasgarria (3); ere aberasgarria (7); ere aberasgarria izango (3); esperientzia aberasgarria (8); esperientzia aberasgarria izan (4); esperientzia oso aberasgarria (4); eta aberasgarri (3); eta aberasgarria (12); eta aberasgarria da (3); eta aberasgarria izan (4); eta aberasgarriak (3); hori aberasgarria (5); hori aberasgarria da (3); hori ere aberasgarria (5); hori oso aberasgarria (3); oso aberasgarri (3); oso aberasgarria (25); oso aberasgarria da (10); oso aberasgarria izan (11)


aberasgarritasun iz aberasgarria denaren nolakotasuna.

Bizitzaren aberasgarritasuna pobretuz.  Pako Aristi   «Note book», 2005 - 59. orr.


aberasgogo iz aberatsa izateko gogoa.

Herbert Raas, Iparreko itsaso hotza eta Nederlandeko ubide lasaietako ur bareak utzita Timorreko irlara etorri zenean, Sawu, Timor eta Sondako itsaso epel eta tiburoiez betetakoetan perlak bilatzera bultzatu zuena ez zen izan diruzaletasun edo aberasgogoa, inondik ere, bizitzaren ikuspegi erromantikoa eta abenturarako joera ezin neurtuzkoa baizik.  Xabier Mendiguren Elizegi   «16 ipuin amodiozko», 2002 - 45. orr.


aberasgune iz aberatsen gunea.

Garapen-bideko herrialdeetan aspaldi sortutako aberasgune bakanen ondoan ordea, pobregune gero eta ugariagoak ageri dira antzina industrializaturiko herrialdeetan.  Koro Navarro   «Ekonomiaren globalizazioa» - Jacques Adda, 2004 - 135. orr.


aberaska ik abaraska.

aberaska ik abaraska.

aberaskeria iz aberastasun gaitzesgarria.

Pentsatzen hasia naiz, ez ote diodan bisita egin beharko bata zuria janzten duen sendagile horietako bati, gure egoera larri honetan, honelako aberaskeria alferrikakoei leku egiteagatik.  Hasier Etxeberria   «Patri maitea», 2003 - 66. orr.


aberaski adlag aberastasunez, modu aberatsean.

Latina kanpotik etorria da, zentzu horretan, eta hemen aurkitu zuen dagoeneko perpausak justuki eta aberaski komunztatzen zituen beste hizkuntza bat, hitzen oparotasunak josia.  Pello Salaburu   «Euskararen etxea», 2002 - 190. orr.


aberaskilokume iz adkor aberaskumea.

Guri ere erakutsi ziguten trantze jakin batzuetan eskerrik asko esaten (alfer samarrik, egia), baina ez ziguten erakutsi faborez eta mesedez xiudadekumeek (eta herrietako aberaskillokume eta jendaila zuriak) esaten duten ainbete aldiz esaten, ez hurrik eman ere!  Iñaki Segurola   «Gaur ere ez du hiltzeko eguraldirik egingo», 2005 - 170. orr.


aberaskote iz adkor pertsona aberats gaitzesgarria.

Bere barrengo harrak isilarazi nahi dituen aberaskoteak ez du abadia bat jasoarazten, museo bat baino.  Anjel Lertxundi   «Mentura dugun artean», 2001 - 59. orr.

Aberaskoteren bat izan beharko.  Hasier Etxeberria   «Mutuaren hitzak», 2005 - 68. orr.


aberaskume (ETCn 197 agerraldi) 1 iz adkor pertsona aberats gaitzesgarria.

Niretzat Ziburuko aberaskume bat baizik ez da izan beti Leon.  Hasier Etxeberria   «Mutuaren hitzak», 2005 - 124. orr.

Zer edo zer iluna zegoen mutil harengan, uxatu egiten gintuen zerbait; aberaskumea zen, gainera.  Iban Zaldua   «Itzalak», 2004 - 59. orr.

Brooklyngo zubia eraiki aurretik transbordadore bat zen East River zeharkatu eta aberaskumeak Manhattandik beren udako etxaldeetara eramaten zituena.  Harkaitz Cano   «Piano gainean gosaltzen», 2000 - 89. orr.

Hitz-jario errazeko aberaskumeak zeuden eskolan, oso aurreratuta zeuden irakurtzen eta idazten ikasteko kontuetan, izan ere, aberatsek oso txikitatik bidaltzen dituzte beren semeak eskolara, eta pixka bat koskortu orduko irakasleek bezala hitz egiten jakiten dute.  Pello Lizarralde   «Denak hasperenka» - Gianni Celati, 2005 - 76. orr.

Gure aita hasi zitzaion esaka gizagaixo hutsa zela kosta ahala kosta hankak estali nahi zituelako galtza luzeak eramaten dituzten aberaskumeen antzera, eta gure familia lur jota utzi nahi zuela.  Pello Lizarralde   «Denak hasperenka» - Gianni Celati, 2005 - 16. orr.

Tonto-harroak eta aberaskume parrandazaleak besterik ez dago hemen. ezeren ardura hartu nahi ez zuen aberaskume jolastiak Errusiako agintea nork eraman behar zuen garbi ikusi zuen: Dimitri Paulovitxek izan behar zuen Errusiako lurralde guztietako tsar bedeinkatua.  Josu Zabaleta   «Jakintzaren arbola» - Pio Baroja, 2006 - 262. orr.

2 (izenondo gisa)

Frantzisko, beraz, aberaskumea da, nahiz eta haren izaerak antz gutxi duen aitarenarekin.  Askoren artean   «Asisko Frantzizko, Asisko Klara», 2002 - 25. orr.

Arrazoi guztia dauka: bolketako neska haiek dira mutil aberaskume haien trofeoa.  Pako Aristi   «Venezuela, iraultza isilaren hitzak», 2000 - 68. orr.

SoHo berri bat bihurtuko da East River ibaiaren bestaldeko gune hau ere, artista aberaskumeentzako leku bat.  Harkaitz Cano   «Piano gainean gosaltzen», 2000 - 181. orr.


aberasle iz aberasten duena.

Euskara eta gaskoina elkarren eta Angeluren aberasle izan daitezen eta ez berexle.  Herria   2001-02-01


aberaspide ik aberasbide.

aberastarzun ik aberastasun.

aberastasun (ETCn 10.882 agerraldi; orobat aberastarzun g.er. eta aberatstasun g.er.) 1 iz ondasunen ugaritasuna; aberatsa denaren nolakotasuna.

Erregea sinesgaitz agertu zen, baina agindutakoa lortuz gero, aberastasunak eta ohore handiak agindu zizkion.  Patxi Zubizarreta   «Mila gau eta bat gehiago» - Anonimoa, 2002 - 28. orr.

Ez zaituztegu hemen bildu jakiteko zenbat agindu beharko genizuekeen, aberastasunez oparo zareten horiei, gure opariek areago aberasturik, gurekin hiri hau setiatzeko geldi zintezten.  Jon Alonso   «Lisboako Setioaren Historia» - José Saramago, 2000 - 61. orr.

Ostera, esklabutza, txirotasun, aberastasun, askatasun, gerra, bake, euren etortzez edo joatez izaera aldagabe uzten duten gainerako guztiei, bidezko denez, gertakariak deitzen diegu.  Xabier Amuriza   «Gauzen izaeraz» - Lukrezio, 2001 - 57. orr.

Gobernu honen gaitzik handienetakoa gehiegizko biztanleria da, eta ez da egia soberan dauden horiek aberastasuna direla estatuarentzat.  Juan Martin Elexpuru / Bego Montorio   «Filosofia apaingelan» - Sade, 2001 - 106. orr.

Hori ez da aberastasuna, hori ez da hizkuntza jakitea; petralkeria eta sasiletratukeria besterik ez da hori.  Koldo Zuazo   «Euskararen sendabelarrak», 2000 - 143. orr.

Aberastasun anitz bada, iduritzen zaizkizunak baino aise handiagokoak.  Aurelia Arkotxa   «Septentrio», 2001 - 87. orr.

Horrek guztiak aberastasuna sortzen du, baina tratamentua ez da holakoa unibertsitateekin, ongi ez dakigula zergatik.  Juan Ignacio Pérez / Pello Salaburu   «Unibertsitatea eta euskal gizartea gaur», 2003 - 48. orr.

Lagunak deabruaren eskolaz hitz egin zionetik, Axularrek ez darabil besterik buruan: jakituria eskuratu nahi du Axularrek, harentzat edertasuna eta aberastasuna "lore ttipi eta laburrak" baitira.  Anjel Lertxundi   «Konpainia noblean», 2004 - 55. orr.

Arrazoia dauka amak: erregeak, bere luxu, aberastasun eta sofistikazio guztiarekin, ez du bere bizitzan amuarrain hauek bezalakorik jan.  Pako Aristi   «Gauza txikien liburua», 2004 - 89. orr.

Egizak barre hik, nahi baduk, fritztarrak ez zeudean nahastuta: gizon bat horrelako ezkutuko atsegin lekuan, eskuak aberastasunez beterik, harrapatzen bada, arriskutsua nahitaez gizon hori.  Josu Zabaleta   «Lorategi beldurgarriak» - Michel Quint, 2003 - 32. orr.

Zahartzaro ona eman ondoren hil zen, urtetan aurreratua, aberastasun eta ospez betea. Haren seme Salomon izan zen hurrengo erregea.  Elizen arteko biblia   1 Kro 29,28

Edertasuna, aberastasuna eta jakituria dira deabruaren eskolan izena ematen dutenen apetak, eta itzala pagamendu.  Anjel Lertxundi   «Mentura dugun artean», 2001 - 158. orr.

Behatoki altuena izanik, 766 metroko altueran kokatua, neguko nola udako datuen uneoroko aberastasuna bildu eta gorde nahi zuten.  Pello Zabala   «Zeruan zer berri», 2006 - 68. orr.

Ene gizon gorena, Atenastar hori, izenean eta indarrean handiena eta entzutetsuena den hirikoa, ez al zaitu lotsarazten aberastasun, ospe eta ohore ahalik eta handienak edukitzeaz arduratuta ibiltzeak, jakinduriaz, egiaz eta arima onenaren izaeraz arduratu eta kezkatu beharko zenukeenean?  Askoren artean   «Filosofiako gida», 2004 - 31. orr.

Noizbait, hil egin zen azken alaba, aitaren etxean bizitzen geratu zen bakarra, eta agurea bakar-bakarrik gelditu zen, bere aberastasun guztien jagole, zaindari eta jabe.  Jose Morales   «Arima hilak» - Nikolai Gogol, 1998 - 177. orr.

Eztabaidan aritu ziren, zein bere herriaren bikaintasunen alde, eta herri-kantuetatik usadioez eta aberastasunaz hitz egitera igaro ziren.  Koro Navarro   «Zalakain abenturazalea» - Pio Baroja, 2006 - 94. orr.

Elizetako aberastasunak ere ebatsiak baitziren denbora berean, ez da harrigarri euskaldunek ez onartzea holako lege eta egitate tzarrak.  Angel Aintziburu / Jean Baptiste Etxarren   «Luzaiden gaindi», 2002 - 116. orr.

Lehenik mutikoari esplikatzen dio Euskal Herriko anitz elizetan bezala Baigorrin ere hil-harriak eliza inguruan zirela, eta harri borobilak bazirela eta zer ziren, euskal ondarean aberastasun bat, zoritxarrez errespeturik gabe hautsiak izan direnak edo ebatsiak.  Michel Oronoz   «Oilandoiko ermita», 2001 - 62. orr.

Émilie hartaratzea izan nuen zailtasun bakarra, auzapez haren aberastasunak arranguratuxe baitzeukan.  Jon Muñoz   «Harreman arriskutsuak» - Choderlos de Laclos, 1997 - 152. orr.

Zeharka begiratu eta emakume asko ezezagunak zituela ohartu zen, kanpotarrak beraz, printzeen ospeak eta aberastasunak erakarriak.  Felipe Juaristi   «Itzarri nahi ez zuen printzesa», 2002 - 151. orr.

Frantzia, beste gerla bat galdurik, garapenerako eta aberastasunerako bidean zegoen berriz eta artetan gerlaz oroituz, medaila hemen, xingola han, Aljeriako soldado ohiak frantses patriota berri bihurtu ziren gehienak.  Piarres Aintziart   «Azken apeza», 2005 - 91. orr.

Aski dute beren borondate iruzurgilearen nahikunde bat, eta printze, enperadore edo jainko bihurtzen dira, munduko aberastasun guztien jabe bihurtzen dira, bizitzako gozagarri guztiak eskuratzen dituzte, plazer guztiak gozatzen, beti indartsu dira, beti eder, beti gazte, beti maitatu!  Josu Zabaleta   «Fantasiazko ipuinak» - Guy de Maupassant, 2000 - 339. orr.

Ezkondu egiten dira, ez neskatxa maite dutelako, haren dotea eta haren etxeko aberastasuna irrikatzen dutelako baizik.  Gotzon Garate   «India harrigarria», 2001 - 86. orr.

Famatua zen leku hori zituen aberastasunengatik.  Aurelia Arkotxa   «Septentrio», 2001 - 76. orr.

Gerora, bizitzak aurrera egin ahala, pentsatu nian aberastasuna ez daitekeela barka, beharbada.  Xabier Olarra   «Azken hitzordua» - Sandor Marai, 2003 - 129. orr.

Erregeak, gainera, Mordreten esku utzi zituen aberastasun guztiak, itsasoaz bestaldetik eskatuz gero berehala bidaltzeko aginduarekin.  Juan Kruz Igerabide   «Artur erregearen heriotza», 2005 - 90. orr.

Ez zen maitasuna, inondik ere, ez loria, ezta aberastasuna ere.  Monika Etxebarria   «Goragalea» - Jean Paul Sartre, 2003 - 78. orr.

Zuhaiztian, indartsu, zaratatsu ordurako, udaberriak bete-betean erakusten zituen bere aberastasunak.  Joxemari Urteaga   «Ordaina zor nizun», 2001 - 209. orr.

Ez dut ukatuko uste horien alderdi zuzena, baina egokiagoa eta onuragarriagoa litzateke bertute eta aberastasun horiek euskalkietan banatuta egon beharrean, denak batuta egongo balira euskara bakarrean.  Koldo Zuazo   «Euskara batua», 2005 - 48. orr.

- Nola zitekek pertsona bakar batek hainbeste diru?, nondik hainbeste aberastasun?  Hasier Etxeberria   «Mutuaren hitzak», 2005 - 100. orr.

Herensugearen sinboloa izanki, mendiak boterea eta aberastasuna segurtatzen ditu.  Ramuntxo Etxeberri   «Skyroom», 2004 - 89. orr.

Iraultzak aberastu zuen Goriot lotsagarri zaie alabei, aitaren aberastasunak goititu baditu ere sorkuraz ez zegokien gizarte goialde aristokratikora.  Markos Zapiain   «Errua eta maitasuna», 2002 - 27. orr.

Gure aberastasunaren erakusgarri dira.  Txema Ramirez de la Piscina   «Ikus gaitzazuen», 2004 - 136. orr.

Hitzeman bezala, aberastasun ugari eskaini zizkion eta, esker onez, bere konfiantzako kontseilarien artean hartu zuen.  Patxi Zubizarreta   «Mila gau eta bat gehiago» - Anonimoa, 2002 - 29. orr.

- Aberastasun asko ekarri nuen, bai, lagunok, baina ez dut horietaz gozatzeko pozik izan.  Juan Kruz Igerabide   «Ulises» - Homero, 2000 - 18. orr.

Gure aberastasunari mugarik jarri ezean, munduko miseriak mugagabe hazten jarraituko du.  Pako Aristi   «Note book», 2005 - 63. orr.

Emandako hitza betetzen ez duena, diru edo aberastasun baten truke.  Pako Aristi   «Venezuela, iraultza isilaren hitzak», 2000 - 141. orr.

Hitlerrek Alemania eder batez hitz egiten zigun: lana faltako ez zen Alemania berri batez, aberastasuna modu bidezkoago batean banatuko zen Alemania zuzen batez, inguruko herrien menpeko izanen ez zen Alemania indartsu batez...  Alberto Ladron Arana   «Eguzki beltzaren sekretua», 2004 - 216. orr.

2 (izenondoekin)

Baina nire edertasun intelektuala, aberastasun espirituala eta bihozberatasuna ez ditut inoiz galduko, suspertu baizik!  Xabier Paya   «Desio izeneko tranbia» - Tennessee Williams, 2006 - 238. orr.

Ez dira etsitzen, aberastasun materiala, ongi-izatea eta dirua metatzea Jainkoak asmatu ekintzak direlako.  Itxaro Borda   «Zeruetako erresuma», 2005 - 128. orr.

Handik hona hainbeste urte iraganagatik, eta tartean trukeen liberalizazioa eta nikelaren nazioarteko prezioaren gainbehera gertatuagatik ere, ibar hartan gorderik -hantxe, edonoren esku dauden harrikin birrinetan- datzan aberastasun ikaragarriaren berriak fantasiak pizten ditu oraindik ere.  Juan Garzia   «Sistema periodikoa» - Primo Levi, 1998 - 112. orr.

Ahantzi dugu geroa oraindik ez zela han; tipoa paseoan zebilen iragarpenik gabeko gau batean, zeinak nahasian eskaintzen zizkion bere aberastasun monotonoak, eta ez zuen aukera egiten.  Monika Etxebarria   «Goragalea» - Jean Paul Sartre, 2003 - 83. orr.

Bertsolariek eta beste kultura batzuetako inprobisatzaileek batera eginiko saioetan, aldiz, entzule gehienek, bertsoen testua ez ulertu arren, generoaren aberastasun erantsi gisa, eta ez akats gisa, jaso dute bertsolaritzaren musika-soiltasun hori.  J. Garzia / A. Egaña / J. Sarasua   «Bat-bateko bertsolaritza», 2005 - 225. orr.

"Aberastasun berdingabea, ordea, handik kanpo zuten egoiliarrek, Liburutegi Nagusian, Museoaren esparruraino hedatzen baitziren haren eraikin zabalak.  Jon Muñoz   «Loroaren teorema» - Denis Guedj, 2006 - 149. orr.

Izan ere, haiei aberastasun handia dutela esan, eta euskararen kontuan, ezta hitz erdirik ere.  Edorta Jimenez   «Europako mugetan barrena», 2000 - 75. orr.

Konpainia horien izaera aberastasun partikularrei aberastasun publikoen indarra ematea da.  Iñaki Iñurrieta   «Legeen espirituaz II» - Montesquieu, 1999 - 16. orr.

Negozio-gizon argia zen, antza, eta aberastasun ugariak lortu zituen.  Askoren artean   «Asisko Frantzizko, Asisko Klara», 2002 - 25. orr.

Fisiokrata deitutako ekonomialari frantsesak izan ziren nazioen aberastasun erreala aberastasun horren oinarri?  Itziar Eizagirre / Amaia Lizarralde   «Garapen iraunkorra», 2005 - 52. orr.

Dena dela, gurea defendatzeko altxatzekoak gara, bestela aberastasun kulturalak oro galtzera uzteko arriskua dugu.  Itxaro Borda   «Hiruko», 2003 - 124. orr.

Betidanik gasnaren lortzea desafioa izan da; aberastasun mistiko horren ekoizpena lander guztien menpe egon da, lehen baiki, oraindik eiki.  Itxaro Borda   «%100 basque», 2001 - 40. orr.

Ikuspegi honetatik jorratuta diskurtsoa aldi berean betetasun eta aberastasun mugagabea da.  Xabier Arregi   «Jakitearen arkeologia» - Michel Foucault, 2003 - 138. orr.

Nik jakin nahi nukeena da zenbat hizkuntzak daukaten munduan ezer ez esan eta nahi dena aditzeko aberastasun tekniko dotore hau.  Iñaki Segurola   «Gaur ere ez du hiltzeko eguraldirik egingo», 2005 - 111. orr.

3 (hitz elkartuetan lehen osagai gisa)

Bestalde, aberastasun-zantzu ukaezina zeukan Ségouinek.  Irene Aldasoro   «Dublindarrak» - James Joyce, 1999 - 65. orr.

Festaren goreneko garaietan, gizonezkoen gauza izaten zen Danborrada, eta hartan, hiriko gizarte klase guztiek hartzen zuten parte, demokrazia osoan, gizarte edo aberastasun mailen arteko bereizkuntzarik gabe.  Askoren artean   «Rataplan» - 37. orr.

Ondorioz, Asiako "Lisboa txikia"-rentzat, diru eta aberastasun iturriak agortu ziren.  Ramuntxo Etxeberri   «Skyroom», 2004 - 107. orr.

Lehenik aberastasun-gutiziaz tentatu behar dituztela, ohi duenez gehienetan, errazkiago etor daitezen munduko ospe hutsalera, eta gero hantuste larrira.  Patxi Altuna   «Gogojardunak» - Inazio Loiolakoa, 2004 - 970. orr.

Sudur zuloak eta usnamena atezu badituzu, a zer nolako aberastasun ñabarduraz hornitua kokatuko duzun zure oroimen ongi ordenatuan, eta a zer nolako lasaitua hartuko duzun, bidenabar, arnasak barrena sakoneraino baretu dizueneko.  Pello Zabala   «Naturaren mintzoa», 2000 - 19. orr.

"Abadearen eta konbentuaren artean agerturiko leizea aberastasun-metaketak eragin zuen neurri handi batean.  Iñaki Mendiguren   «Historiaren azterketa II» - A.J. Toynbee, 2000 - 137. orr.

Bainugela edukitzea, aberastasun-seinale, gero eta normalago bihurtu zen gerra ostean, eta amak txiki bat jarrarazi zuen goiko solairuan, aitak ez zuen inoiz erabili, eta garbiketa eta bizarra sukaldean egiten jarraitu zuen.  Joseba Urteaga   «Lekua» - Annie Ernaux, 2003 - 48. orr.

Bihotzik gabeko harri gogor eta garden horiek, argiaren distira jasotzeaz gain, pertsonen aberastasun gosea jasotzeko ahalmena dutela dirudi.  J.M. Olaizola "Txiliku"   «Bizitza eredugarriak», 2006 - 75. orr.

Naturak ez du aski gizonak zoriontsu eta zoritxarrekoen artean banatzea, aberatsen eta pobreen artean; aberatsari aberastasun-espiritua ere ematen dio, eta pobreari miseria-espiritua.  Josu Zabaleta   «Jakintzaren arbola» - Pio Baroja, 2006 - 251. orr.

Lehen labarariek lurrak lantzen eta ereiten hasi zirenean, beren ingurura bildu arazi zituzten hegaztiok, eta honek zibilizazio eta aberastasun igarle bihur arazi zituen, baina gero, hegazti harrapariok uzta sail izugarriak hondatzen, eta batez ere ale jaten hasi zirenean, zorigaitzaren igarle izatera iragoko ziren.  Patziku Perurena   «Harrizko pareta erdiurratuak», 2004 - 77. orr.

4 (hitz elkartuetan bigarren osagai gisa)

Portu franko hori ezartzeagatik zergetan galtzen duena, errepublikaren lan-aberastasunari esker atera dezakeenak berdintzen du.  Iñaki Iñurrieta   «Legeen espirituaz II» - Montesquieu, 1999 - 17. orr.

Hizkuntza-aberastasuna edo aipatzen da.  Edorta Jimenez   «Europako mugetan barrena», 2000 - 291. orr.

Saudi Arabia ideia aurrerakoien aurkako borrokaren iturria izan da, eta urteetan zehar rol hori izaten jarraituko du, lehiakide eza eta eta petrolio aberastasuna direla eta.  Berria - Harian   2005-08-04

Munduko uharterik handienean bizi diren herritarren iraupena arriskuan dagoela ohartarazi dute, ordea, eta inuitekin batera euren kultur aberastasuna desagertuko litzateke, zuria kolorearen izen sorta barne.  Berria - Mundua   2004-06-20

5 aberastasun biologiko (corpusean ez dago; ETCn 26 agerraldi)

Hala ere, oro har, sasiekin edo abeltzaintzarentzako larreekin alderatuta, insignis pinudi batek aberastasun biologiko eta ekologiko handia du.  ETC-prentsa   Egunkaria, 2001-11-23

Benetako aberastasun biologikoa ez dagoela hondartzetan gogoratu zuten, itsaslabarretan baizik.  ETC-prentsa   Egunkaria, 2003-02-13

Gainera, basoak oso gazteak direnez, eta zuhaitz guztiak adin berekoak, oso egitura sinplea izan ohi dute, enbor zulorik gabea, eta aberastasun biologiko txikikoak ondorioz.  ETC-prentsa   Argia, 2001-11-04

Esan bezala, honela jarraituz gero lurzoruen aberastasun biologikoa galdu egingo da.  ETC-prentsa   Argia, 2017-06-04

Lurrazalaren azpian, aberastasun biologiko zein geologiko handiko kobek zeharkatzen dituzte Bizkaiko eremu karstikoak.  ETC-prentsa   Bizkaiko Hitza, 2012-04-27

Ibaiaren inguruneko aberastasun biologikoa patxadaz ikusteko aukera izango da larunbat eta igande goizean.  ETC-prentsa   Berria, 2010-02-04

Mito eta istorioetan, zientziaren mundua harri eta zur uzten duen aberastasun biologikoko paisaiaren edertasuna ospatzen dute.  ETC-zientzia, zuzenbidea   Argia munduaren ertzean, Wade Davis (Iñaki Iñurrieta), EHU, 2009

Eta aberastasun biologiko horren ondorioz, ornodun handiak iristen dira: hontz handia, basa-katua, igaraba eta katamotzak. ETC-entziklopedia   Ibai, Wikipedia

6 aberastasunaren banaketa

Bestetik, ekonomiaren eta gizartearen ikuspuntutik beste auzi garrantzitsu bat errentaren eta aberastasunaren banaketari buruzkoa da, alegia, aipatu tartaren banaketari buruzkoa.  Iñaki Heras   «Txanponaren bi aldeak», 2003 - 268. orr.

Gobernua eta matxinoen arteko negoziazioetan ere, eragina izan du aberastasunaren banaketaren kontu honek.  Berria - Mundua   2004-05-09

Bigarrenaren mendeko dira merkatuko ekonomien egonkortasuna, gizarte-loturen iraupena, aberastasunaren banaketarako ahalmena eta kanpoko erasoetatik babesteko gaitasuna.  Koro Navarro   «Ekonomiaren globalizazioa» - Jacques Adda, 2004 - 193. orr.

7 nazioen aberastasun

Adam Smith izango da, seguruenik, autore aipatuena liberalen artean eta harentzat nazioen aberastasuna aztertzea da ekonomiaren helburua.  Iñaki Heras   «Txanponaren bi aldeak», 2003 - 17. orr.

Gizakiak trukerako berez duen joera horrexek bideratzen du -baldin agintari politiko edo moralen debeku arbitrarioren batek galarazten ez badu- lanaren banaketa, eta, horren ondorioz, baita ekoizpenaren eraginkortasuna ere, nazioen aberastasunaren oinarri dena.  Koro Navarro   «Ekonomiaren globalizazioa» - Jacques Adda, 2004 - 17. orr.

hitz multzoen maiztasunak (gutxienez 3 aldiz agertzen direnak)

aberastasun bat (7); aberastasun eta (24); aberastasun guztiak (7); aberastasun handi (4); aberastasun handia (12); aberastasun handiagoa (4); aberastasun handiak (13); aberastasun hori (10); aberastasun horiek (4); aberastasun horren (7); aberastasun iturri (9); aberastasuna da (5); aberastasuna ekarri (4); aberastasuna eta (36); aberastasuna ez (5); aberastasuna sortu (4); aberastasuna sortzen (8); aberastasuna zeruan (8); aberastasuna zeruan izan (8); aberastasunak eta (17); aberastasunaren banaketa (10); aberastasunaren eta (5); aberastasunaren zati (4); baina aberastasun (5); bere aberastasun (7); bere aberastasuna (10); bere aberastasunak (10); da aberastasun (6); da aberastasuna (4); duen aberastasun (5); edo aberastasun (4); errenta eta aberastasunaren (4); errentaren eta aberastasunaren (5); eta aberastasun (35); eta aberastasuna (23); eta aberastasunak (13); eta aberastasunaren (18); eta aberastasunaren banaketa (5); gure aberastasun (4); hango aberastasunak (4); haren aberastasuna (4); munduko aberastasun (4); nazioen aberastasuna (8); nolako aberastasun (4); sortutako aberastasuna (5); zer aberastasuna (4); zeure aberastasuna (8); zeure aberastasuna zeruan (8)


aberaste 1 iz aberats bihurtzea.

Aberaste bat ekartzen badu, eta hau molde baikorrean, sobera gauza badira ezagutzen ez ditugunak, artarik gabe aitzinatzeko.  Herria   2002-10-10

Baltasar Garzon epailea "legez kanpoko aberaste, genozidio eta estatu terrorismoagatik jazartzen ari da judizialki".  Berria - Mundua   2004-12-14

Azken batean, aberaste pertsonalaren aldeko prozesu ilegalak baino gehiago, nire ustez, eskura dituzten mekanismoen baliatzea izaten da.  Berria - Euskal Herria   2004-05-14

Inoren lanaren etekinetatik bizi denaren aberaste kontrolgabea, bere gisa pentsatzen eta morroi izan nahi ez duenari behartzen zaion isiltasuna, gezur sistematiko eta kalkulatua.  Juan Garzia   «Sistema periodikoa» - Primo Levi, 1998 - 174. orr.

Merkataritza-jarduerek eta aberaste-fenomenoek sortzen zuten mesfidantza.  Koro Navarro   «Ekonomiaren globalizazioa» - Jacques Adda, 2004 - 124. orr.

2 irud/hed Segurtasun Kontseilura eramaten bada auzia, uranioaren aberaste prozesua maila industrialera bultzatuko dugu.  Berria - Mundua   2006-03-08

hitz multzoen maiztasunak (gutxienez 3 aldiz agertzen direnak)

aberaste prozesua (4); uranioaren aberaste (3)


aberastu, aberats, aberasten (ETCn 8.522 agerraldi) 1 da/du ad aberats bihurtu.

Lotsatu egiten ziren niregatik, eta zenbat eta gehiago jakin nitaz baliatuz aberastu zirela, orduan eta gehiago zapuzten ninduten.  Askoren artean   «Asisko Frantzizko, Asisko Klara», 2002 - 930. orr.

Bera izan zela merkataritzan aberastu zen bakarra.  Bego Montorio   «Napomuceno da Silva Araujo jaunaren testamentua» - Germano Almeida, 2003 - 34. orr.

Aholku hau ematen dizut: eros iezadazu zeuretzat sutan garbituriko urrea, aberats zaitezen.  Elizen arteko biblia   Ap 3,18

Herri guztiek edan dute haren prostituzio sutsuaren ardotik; munduko erregeak prostituzioan ibili dira berarekin eta lurreko merkatariak aberastu egin dira haren neurrigabeko luxuari esker.  Elizen arteko biblia   Ap 18,3

Aurten ere ez gara aberastuko!  Itxaro Borda   «Zeruetako erresuma», 2005 - 22. orr.

Zoritxarrekoa zu, zoritxarrari ihes egin ustez etxea bidegabeko irabaziz aberastu duzun hori.  Elizen arteko biblia   Hab 2,9

Esaten zuen bazekiela edari eta bitxien kontrabandoan aberastu izana leporatzen ziotela.  Bego Montorio   «Napomuceno da Silva Araujo jaunaren testamentua» - Germano Almeida, 2003 - 88. orr.

Eta pobre eta arbuiatua zena aberastu egin zuen Jaunak.  Askoren artean   «Asisko Frantzizko, Asisko Klara», 2002 - 466. orr.

Ongi nago zuen konpainian: gutxirekin bizi gara, beti badugu barnez aberastuko gaituen zerbait berezi egiteko, argi-urrakoak iratzarraraztera jalgitzen gara goizetan eta gero akademia birtualean biltzen.  Itxaro Borda   «Hiruko», 2003 - 132. orr.

Sareko negozio horietako bat ere jarri nahi genuke lagun batzuk elkartuta eta gu aberastuko gaituen zera horri izenak bilatzen hasi garenean, ia denak hartuta daudela konturatu gara.  Hasier Etxeberria   «Patri maitea», 2003 - 62. orr.

2 irud/hed

Bere esku kutsatuz hartu zituen ontzi sakratuak eta santutegi hura aberastu, edertu eta ohoratzearren aurreko erregeek eginiko emariak lapurtu.  Elizen arteko biblia   2 M 5,16

Agintariek gordeko dute jatorrizkoa, eta bilduma partikular bat aberastuko du.  Jon Muñoz   «Loroaren teorema» - Denis Guedj, 2006 - 150. orr.

Eskribek eskuizkribuok kontu handiz aztertu eta berriz kopiatu ondoren, beren jabeei itzuliko zaizkie; kopiak, berriz, liburutegiko apalak aberastuko ditu.  Jon Muñoz   «Loroaren teorema» - Denis Guedj, 2006 - 150. orr.

Beharrezkoago izan daiteke gogoraraztea dialektologiak ematen dituen datuek nola aberats dezakeen fonetika eta fonologiaren oinarri enpirikoa.  Lourdes Oñederra   «Fonetika fonologia hitzez hitz», 2004 - 82. orr.

Gauza bat ziurra zen, matematikan zehar egindako bidaldi hark hiztegia aberastu zion Ruche jaunari.  Jon Muñoz   «Loroaren teorema» - Denis Guedj, 2006 - 394. orr.

Keynesen ekarpenekin aberasturiko sintesi neoklasikoa izan zen ekonomia teoria nagusia Bigarren Mundu Gerraren amaieratik 70eko urteen hasierako petrolioaren krisia arte.  Iñaki Heras   «Txanponaren bi aldeak», 2003 - 55. orr.

Herri hau odolak aberastu eta suntsitu du.  Piarres Aintziart   «Santiago oinez», 2000 - 134. orr.

3 (adizlagun eta kidekoekin)

Erraz aberastu, erraz galdu; poliki-poliki bilduz, gehitu.  Elizen arteko biblia   EsZ 13,11

Eman ehun mila errublo eta berehala aberastuko naiz.  Jose Morales   «Arima hilak» - Nikolai Gogol, 1998 - 467. orr.

-Laster aberastu nahi baduzu -eten zion jarduna Kostanjoglok, latz eta totelka, artean gaitziturik baitzegoen-, sekula ez zara aberastuko.  Jose Morales   «Arima hilak» - Nikolai Gogol, 1998 - 461. orr.

Ni kolpetik aberastuko nauk.  Jose Morales   «Arima hilak» - Nikolai Gogol, 1998 - 202. orr.

4 (era burutua izenondo gisa)

Asebeteak omen zaudete, aberastuak.  Elizen arteko biblia   1 Ko 4,8

Errealitatean askoz ere handiagoa da aberastuen zorra pobretuekin.  Iñaki Heras   «Txanponaren bi aldeak», 2003 - 300. orr.

5 aberastu berri (orobat aberastuberri)

Tesia, Bilbo-ko burgesiarena da, burgesia handi aberastuberri guztiarena bereziki.  Joxe Azurmendi   «Espainiaren arimaz», 2006 - 125. orr.

Maketo berba bera, arrazismo abertzalearen seinaletzat ailegatu ohi dena (politikoa), Unamuno-k aberastuberrien lorrinkeriatzat jotzen du (soziala): Euskal Herri tradizionala igualitarista izan ei da.  Joxe Azurmendi   «Espainiaren arimaz», 2006 - 135. orr.

Nik ez nekien, ordea, merkatari ezagun aberastu berri baten alaba zela hura, neska ezin esnobago bat.  Joan Mari Irigoien   «Odolean neraman», 2004 - 153. orr.

6 uranio aberastu

Esaterako, jakin nahi dute nondik datozen uranio aberastuaren %36raino zenbait aztarna  Berria - Mundua   2004-06-03

Akordioaren helburua Iranek uranio aberastuaren programa bertan behera uztea izango litzateke.  Berria - Mundua   2004-11-10

hitz multzoen maiztasunak (gutxienez 4 aldiz agertzen direnak)

aberasteari utzi (5); aberasteari uzteko (7); aberasteko asmoa (4); aberasteko egitasmoa (4); aberasteko eta (13); aberasteko jarduerak (7); aberasteko lanak (4); aberasteko programa (9); aberasteko programa bertan (4); aberasteko prozesua (20); aberasteko prozesua errusian (5); aberasten ari (16); aberasten da (6); aberasten du (9); aberasten dute (8); aberasten eta (4); aberastu behar (5); aberastu da (10); aberastu dela (7); aberastu dira (7); aberastu du (8); aberastu egin (25); aberastu egin zen (4); aberastu egingo (14); aberastu egiten (18); aberastu eta (15); aberastu nahi (14); aberastu nahian (4); aberastu zen (8); aberastu ziren (5); aberastu zuen (7); aberastuz joan (6); asko aberasten (5); asko aberastu (6); bat aberastu (4); batez aberastu (7); bere burua aberasteko (5); beti aberastuz (5); burua aberasteko (7); dira aberasten (4); ere aberasten (5); ere aberastu (4); errusian aberastea (6); esker aberastu (4); eta aberastea (5); eta aberasteko (11); eta aberasten (7); eta aberastu (30); eta aberastu egin (5); eta aberastu egingo (4); eta aberastuz (4); ez aberasteko (6); familia aberastu (6); gehiago aberasten (4); iranek uranioa aberasteari (5); iranek uranioa aberasteko (6); irani uranioa aberasteko (5); izugarri aberastu (4); kontura aberastu (8); nola aberastu (4); teherani uranioa aberasteko (4); uranioa aberastea (10); uranioa aberasteari (24); uranioa aberasteari utzi (4); uranioa aberasteari uzteko (7); uranioa aberasteko (86); uranioa aberasteko jarduerak (5); uranioa aberasteko lanak (4); uranioa aberasteko programa (8); uranioa aberasteko prozesua (16); uranioa aberasten (9); uranioa errusian aberastea (6); uranioa ez aberasteko (5); uranioaren aberasteko (11)


aberastuberri ik aberastu 5.

aberats (ETCn 24.293 agerraldi) 1 izond ondasun handien jabe dena, diru asko duena. ik dirudun; izandun. (pertsonez)

Batez ere, Israelen izaera berezia azaldu nahi dute: herri hautatua da Israel, Kanaango lurralde zabalaren jabe egingo dena eta ondorengo ugari eta aberatsak izango dituena.  Jose Antonio Mujika   «Agindutako lurraren bila I», 2002 - 37. orr.

Maroneako gizon gazte aberats bat zen.  Juan Garzia   «Bizi alegiazkoak» - Marcel Schwob, 2002 - 42. orr.

Berak ez zuen, esaterako, sekula soldata bat irabazi behar izan bizirauteko; aberatsa baitzen jaiotzez, ez zuen kezka ekonomikorik sekula eduki.  Jon Alonso   «Erretzaileen eremua», 2006 - 46. orr.

Handi nahiz txiki, pobre nahiz aberats, elizako nahiz munduko, guti izan ziren gau hartan beren etxeetan gorde zirenak.  Aingeru Epaltza   «Mailuaren odola», 2006 - 44. orr.

Handienen artean, 100 milioi biztanletik gora dutenen artean, Estatu Batuak eta Japonia dira bakarrik aberats eta oparoak.  Pello Salaburu   «XX. mendearen argi-itzalak», 2001 - 186. orr.

Eta turistak, definizioz, aberatsak dira harrera-herrikoen begietara.  Edorta Jimenez   «Europako mugetan barrena», 2000 - 52. orr.

Hurrengo egunean, bada, nire orduko lagunarekin nengoen, Brunn aldeko fabrikatzaile gazte aberats bat; baziren bi urte harekin nenbilela, eta adoratu, mimatu egiten ninduen.  Eduardo Matauko   «Emakume ezezagun baten gutuna» - Stefan Zweig, 2005 - 49. orr.

Eta ene ustez aberats izaitea ez da hori!  Menane Oxandabaratz   «Ez da musik», 2006 - 83. orr.

Aberatsen kontutzat jo izan ditu.  Anjel Lertxundi   «Mentura dugun artean», 2001 - 83. orr.

Frantzillaberrin bazuten osaba aberats bat.  Pako Aristi   «Urregilearen orduak», 1998 - 209. orr.

Senarra, greziarra, komertzial untzi konpainia baten nagusi aberatsaren semea; opera kantari bezala bazuen bere fama eta Baigorriarrak harrituak atxikitzen zituen bere boz lodi eta azkarrarekin, barneak eta kanpoak inarrosten baitzituen.  Michel Oronoz   «Oilandoiko ermita», 2001 - 42. orr.

Txikia zen eliza, gizon aberats baten sala baino handiagoa ez.  Anton Garikano   «Maitea» - Toni Morrison, 2004 - 295. orr.

Haurrak, ia biluzik, nire hanketara etorriko dira dinbili-danbala; nik jaso egingo ditut, neure haurrak gogoan, zeinak, ordurako, helduak izango diren, aberatsak, eta zoriontsuak, non edo non.  Eskarne Mujika   «Berdin dio» - Agota Kristof, 2005 - 10. orr.

Zeren beste neska guztiek, jakin zazu - eta hor hasi zitzaion mingaina pozoina zabaltzen -, adiskide aberats eta eskuzabalak dituzte.  Matías Múgica   «Hiltzaile baten aitormena» - Joseph Roth, 2004 - 134. orr.

Orleanseko dukea Luis XVIøa Frantziako erregearen lehengusua zen, eta Frantziako gizonik aberatsenetako bat halaber.  Jon Muñoz   «Harreman arriskutsuak» - Choderlos de Laclos, 1997 - 10. orr.

Jaun komertziant aberats baten etxean nindagoenez, generoak orga astun batean karreatzen nindabilen.  Jose Angel Irigaray   «Denboraren mugan», 2005 - 81. orr.

Anaia aberatsa ez zen batere arduratu iragarkiaz, baina txiroari aukera kilikagarria iruditu zitzaion eta proba egitea erabaki zuen.  Jon Arretxe   «Ekialdeko mamuak», 2003 - 31. orr.

Gizon aberats baten etxean hartu zuen ostatu Lancelotek, Eskaloteko gazteluaren jabearenean, hain zuzen.  Juan Kruz Igerabide   «Artur erregearen heriotza», 2005 - 21. orr.

Isidro Ortiz de Urruela karlista amerikano aberatsak Frantzian erosi, eta Don Manueli oparitua.  Txillardegi   «Putzu», 1999 - 24. orr.

Aipatu ere egiten zuten Baptistak suizidiora bultzatu zuela Santo Antãoko etxejabe aberats bat 30 kontotako zorraren zioz, urte biren buruan 200 kontotara heldu baitzen hilero kalkulatu eta kapitalizatzen zituen interesak zirela eta.  Bego Montorio   «Napomuceno da Silva Araujo jaunaren testamentua» - Germano Almeida, 2003 - 80. orr.

Antoñitok anglosaxoniar baten jarraikitasunaz ziharduen emakume aberats baten bila.  Josu Zabaleta   «Jakintzaren arbola» - Pio Baroja, 2006 - 92. orr.

Budapesteko hiria inoiz baino ederrago zegoen garai hartan, inoiz baino aberatsagoak ziren hiriburu hartako aberatsak.  J.M. Olaizola "Txiliku"   «Bizitza eredugarriak», 2006 - 22. orr.

Eta hantxe hil zen, Txileko Valparaíson, 1853ko abuztuaren 25ean, eta Bergaraz eta Euskal Herriaz oinazerik gabe osoki ahaztuta; eta bertako andere aberats batekin esposatu ondoren.  Txillardegi   «Putzu», 1999 - 200. orr.

Gallaherrek emakume judu aberatsei buruz esan zuena etorri zitzaion gogora.  Irene Aldasoro   «Dublindarrak» - James Joyce, 1999 - 121. orr.

Etxegile aberatsen bat eta bere emaztea afaltzera omen zetozen, eta osaba Vernonek eskabide handiren bat espero zuen harengandik (osaba Vernonen enpresak daratuluak egiten zituen).  Iñaki Mendiguren   «Harry Potter eta sekretuen ganbera» - J.K. Rowling, 2001 - 12. orr.

Gizakion erara mintzatuz, hobe litzateke niretzat gizon aberats eta ahaltsu batek, errege batek adibidez, maiteko banindu, nahiz eta mesederik ez egin niri denboraldi batean, ezen ez eta mesedeak etengabe jaso haren maitasunik gabe.  Joan Mari Lekuona   «Mistika liburuak» - Eckhart-Tauler, 1997 - 32. orr.

Bigarren senarra burtsa-artekari aberats bat zen, New Jersey-koa, eta Philip Zorn zuen izena; bazituen hark ere ordurako bi emazte ohi eta alaba hazi samar bat, Pamela.  Oskar Arana   «Brooklyngo erokeriak» - Paul Auster, 2006 - 19. orr.

-Andere aberatsen soinekoa.  Anton Garikano   «Maitea» - Toni Morrison, 2004 - 62. orr.

Gaztea, aberatsa, umoretsua eta ederra.  Jokin Muñoz   «Bizia lo», 2003 - 25. orr.

Kontzientzia hartze hark bakea eta lasaitasuna ekarri zizkion izpiritura eta, aspaldiko partez bizimodua finkatu eta orekatzeko, bere bezero batekin joan zen bizi izatera, enpresari aberats batekin.  Jon Arretxe   «Ostiralak», 2000 - 47. orr.

Anter-en historia zen, gazte aberats maiteminduarena, eta Abla mirabe beltzarena.  Juan Kruz Igerabide   «Nire aitaren fusila» - Hiner Saleem, 2004 - 43. orr.

Amodajtarrak zeuden, Belgradoko galtzerdi-saltzaile aberats batzuk alegia, Fiumeko zapatari bat, Zarako apaiz bat, dentista bat eta bi anaia judu alemaniar, bata dantza-irakaslea eta bestea filatelikoa, Bernardo eta Villi izenekoak.  Fernando Rey   «Gure etxeko kontuak» - Natalia Ginzburg, 2004 - 205. orr.

2 (bestelakoez)

Testuartekotasun aberats hau dela-ta nazioarteko kritikak agurtu zuen liburu hau, bere garaian, posmodernismo literarioaren adibiderik gorena bezala.  Jon Alonso   «Lisboako Setioaren Historia» - José Saramago, 2000 - 17. orr.

Amaiaren aitak gutunez gonbidatu zuen bere alaba eta, hartan, landetxe aberatsa zein probintziatako zein herritan zegoen adierazi zion, jakina.  Aitor Arana   «Bost ahizpa», 2005 - 15. orr.

Gizon hark bere familiaren iragan aberats eta zoriontsuaren elezaharra asmarazten zigun, aberastasuna eta zorion guztia gero zorigaitzaren haizerik beltzenak suntsitu eta sakabanatu omen zituela, hondakin batzuk hantxe uzteko geure artean, nahiz eta guk ez jakin ez nondik helduak ziren ez noiz arte.  Joseba Sarrionandia   «Lagun izoztua», 2001 - 149. orr.

Urantzia-Los Arcos herri aberatsa izana, itxuren arabera: karrika nagusi luzea, etxe eta bereziki balkoi ederrak, arkuak eta Santa María elizaren arkitektura berezia bere hiru edo lau estiloekin.  Piarres Aintziart   «Santiago oinez», 2000 - 61. orr.

Ez da berria planetako herri aberats eta pobreen artean sumatzen den desoreka informatiboa.  Txema Ramirez de la Piscina   «Ikus gaitzazuen», 2004 - 32. orr.

Ikasleei banatu dizkien orrietan, gogoren kasuistika aberatsa ageri da: gogoan izan, gogoratu; gauzak gogara egin; gogo eman; goganbehartu..., polisemia berdin aberatsarekin: desira, nahia, irrika... Eskolastikan hezitako aztertzailearen aiurria uzten du agerian Gojenolaren saioak.  Iñaki Iñurrieta   «Kuskue tanden», 2004 - 13. orr.

Ikuspegi aberats hau are gehiago aberastu dute puntu zehatz eta bereziagoei buruz egin diren azterketa askok eta askok (ikusi, oraindik orain, Alain Dhote zuzendari duen Cinéma et psychanalyse bilduman argitaratu diren ekarpen interesgarri asko).  Josu Zabaleta   «Irudia» - Jacques Aumont, 2004 - 179. orr.

Erromantzero espainola partikularki aberatsa da eta kalitate bikainekoa.  Joxe Azurmendi   «Espainiaren arimaz», 2006 - 30. orr.

Guztiak etiopiarrak, Etiopia Afrikako lurralde aberats eta ilustratuena zen garaikoak.  Hasier Etxeberria   «Patri maitea», 2003 - 115. orr.

Gure auzotik urrun samar zegoen auzo ez aberats ez txiro batera iritsi ginen taxian hogei bat minutu egin ondoren.  Aitor Arana   «Onan», 2000 - 34. orr.

Dagoen dokumentazioa ez da aberatsegia ere, baina laguntzen du ideia bat egiten.  Iñigo Aranbarri   «Sakabi, soinu txikiaren handitasuna», 2003 - 34. orr.

Kemalek hats mitikoko historia bat eskaintzen dio irakurleari, prosa aberats eta oparoaren bidez, "Homero" berri bat balitz bezala.  Fernando Rey   «Ararat mendiaren sumina» - Yasar Kemal, 2003 - 9. orr.

Jauntasun handiko meza izan zen, gisa guzietara biziki aberatsa.  Marzel Etxehandi   «Alemaniara deportatua» - Grégoire Joannateguy, 2003 - 138. orr.

Horregatik, Azpilgo lurretara iritsi, eta hezur-meategi aberats hura ikusi zutenean, zer pentsatu zuten...?  Joan Mari Irigoien   «Oilarraren promesa», 2003 - 18. orr.

Hori da ikaragarriko liburua, biziki hunki nauena eta behar dutana berriz leitu, eta harekin gustian joan ninteke zeren izigarri aberatsa baita.  Menane Oxandabaratz   «Ez da musik», 2006 - 14. orr.

Neu arduratzen nintzen anai-arreba txikiez, aitak mendian lan egiten bazuen, amak auzo aberatsagoen etxe eta arropak garbitzen egiten baitzuen lan.  Jokin Urain   «Errotarria», 2006 - 67. orr.

Anartean amak Nakori, etxe hartako gosaio andanek milikatu baina oraino soberaz utzi haragiz aberats zen xamangoa eskaintzen zion.  Itxaro Borda   «Zeruetako erresuma», 2005 - 10. orr.

Galeoia goletaren aurretik iragan zen, haizearen zurrumurrua zuhaitzen hosto artetik igarotzen den bezala, txopako gaztelu barroko aberatsa erakutsiz.  Felipe Juaristi   «Itzarri nahi ez zuen printzesa», 2002 - 56. orr.

Beste holako egun goxo eta aberats bat behar genuela pasatu, bai, hori ez nuen ahantziko.  Piarres Aintziart   «Azken apeza», 2005 - 137. orr.

Baina hori gauza bat da, eta beste bat arras desberdina gure kulturaren zati aberats bati, barnean hizkuntza duela, uko egitea, bigarren mailako zerbait izango balitz bezala; pentsatuko bagenu bezala gizarte apaingarri baten gisakoa dela, nahi dugunean kendu, nahi dugunean jarri, aukeran, egiteko modukoa.  Pello Salaburu   «Euskararen etxea», 2002 - 195. orr.

Politika hori ez ba berez sortzen, eta gizarteak harreman aberats horietara bideratu behar lituzke bere jarrerak.  Juan Ignacio Pérez / Pello Salaburu   «Unibertsitatea eta euskal gizartea gaur», 2003 - 49. orr.

Beste modu batean esanda, zuena bezalako kultura aberats batekoa banintz, ez nukeen segundo bakar bat ere galduko Oximoron Leibnizbarrutiaren pitokeriekin.  Jon Alonso   «Euskal karma», 2001 - 37. orr.

Alimaleko jakin-mina bizi dugu, beharrak bultzatuta, eta horrek berak ekarri du, berez hain aro aldakorra dugun gure klima hain aberats honetan, argi eta atezu bizi beharra daukagula eguraldiarekiko.  Pello Zabala   «Zeruan zer berri», 2006 - 150. orr.

-Egindakoa lan duina da, bikaina, aberatsa.  Pello Zabala   «Zeruan zer berri», 2006 - 25. orr.

Ermita eta Basoi gidari, sekulan egin ez zuen bezala, Baigorrin gaindi, itzuli aberats eta zoragarri bat hasten du, mendeetan zehar.  Michel Oronoz   «Oilandoiko ermita», 2001 - 24. orr.

Euren berehalako betetasun aberats eta astuna uxatzea.  Xabier Arregi   «Jakitearen arkeologia» - Michel Foucault, 2003 - 57. orr.

3 (adizlagun gisa)

Honen harira, errimak betidanik pobre eta aberats banatu izan ditugula datorkit gogora.  Andoni Egaña   «Hogeita bina», 2004 - 127. orr.

- Altzinoo indartsua: opariak emateko eta laguntza prestatzeko urtebete gehiago geratzeko esango bazenidate ere, pozik onartuko nuke, aberatsago itzuliko bainintzateke.  Juan Kruz Igerabide   «Ulises» - Homero, 2000 - 78. orr.

Eta zu izan zaitez aberats Efratan, ospetsu Belenen!  Jose Antonio Mujika   «Agindutako lurraren bila II», 2002 - 101. orr.

Tailerreko nagusiak ematen zizkidan eskupekoekin, aberats sentitzen nintzen.  Juan Kruz Igerabide   «Hauts bihurtu zineten», 2005 - 95. orr.

Aberats bizitzeak egoismoa areagotzen duenez, seme-alaben kopurua urritu egiten da eta urri horiek bizimodu hobea dute (eta alderantziz, darwinismoaren eraginez: gure odolekoek bizirik iraun behar dute).  Edorta Agirre   «Baietz okerreko bidea aukeratu! », 2006 - 24. orr.

Pedroren etxean pobreak izan ziren beti, baina inoiz ez zirenez aberats bizi izan, pobrezia ez zuten madarikaziotzat.  Jon Maia   «Riomundo», 2005 - 43. orr.

Handik aberats etorri zen.  Pablo Sastre   «Eguzkipekoak», 2003 - 278. orr.

Poliziaren kontratu batzuk bereganatzeko zoria ere izan zuen gainera, eta, azkenean, Dublingo egunkarietan merkatarien printze baten gisa aipatua izateko bezain aberats egin zen.  Irene Aldasoro   «Dublindarrak» - James Joyce, 1999 - 62. orr.

4 (izen gisa)

Hamaika aberats poxpolin baino ez dituk!  Urtzi Urrutikoeetxea   «Auzoak», 2005 - 22. orr.

Hi heure larrua arriskatzen bahabil, zer deabrurengatik ez du jarri behar bestek zerbait beretik? Contla aberatsez pil-pil zagok.  Juan Garzia   «Pedro Páramo» - Juan Rulfo, 2001 - 144. orr.

Nahiago nuke egia balitz harako hura, zailago izanen dela aberats bat zeruan sartzea orratzaren uzkitik aharia bainoøø.  Koldo Izagirre   «Agirre zaharraren kartzelaldi berriak», 1999 - 236. orr.

Galtza zaharrekin bezala, haien puskez adabakiak egiten omen dizkiete Bostongo edo Miamiko aberatsen seme-alaba eriei.  Aingeru Epaltza   «Rock'n'roll», 2000 - 105. orr.

Kolonialismoa bat eta bakarra baitzen munduan, aberats eta handikien lukurreria aseezinaren ondorio zuzena, tokian tokiko itxura hartu arren.  Xabier Montoia   «Elektrika», 2004 - 41. orr.

Gero pentsatu zuen egun haietan ez zegoela aberatsik bat ere herrian, eta bai aldiz soldadu talde ingeles bat, Pepponeren gizonekin batera iritsia.  Koldo Biguri   «On Camillo» - Giovanni Guareschi, 2001 - 92. orr.

Aberats gutxi behintzat bertan bizitzen.  Unai Iturriaga   «Berandu da gelditzeko», 1999 - 62. orr.

Asko dira, dentista famatuekin kontentu gelditu ez eta, gure aitarengana etorritakoak, eta aberats dirudunak ere ez gutxi.  Patziku Perurena   «Harrizko pareta erdiurratuak», 2004 - 49. orr.

Amerikar milioidunak iruditzen gatzaizkie eta, oraindik hala izatetik urruti baldin bagaude ere, Estatu Batuetatik datozkigun gure diru sarrerek aberatsen artean kokatzen gaituzte hemen.  Ramon Etxezarreta   «Ezezaguna helbide honetan» - Kressman Taylor, 2003 - 13. orr.

Aberats batek bere ondasunetatik egunero plazer berriak eta atsegin berriak atera ditzakeen bezala, hala Héraclius doktoreak ere, eskuizkribu guztiz preziatu haren jabe zenez, uste ez zituen aurkikuntzak egiten zituen hartan irakurtzen zuen bakoitzeko.  Josu Zabaleta   «Fantasiazko ipuinak» - Guy de Maupassant, 2000 - 59. orr.

-Eta? -nik, begirada aberats gizenen bati kenduriko 1935eko Citroën 11CV dotore haren larru ilunezko eserlekuetan.  Edorta Jimenez   «Kilkerren hotsak», 2003 - 61. orr.

Oihal finezko gona oso bat eta apaingarrizko mantelina berde bat hartu zituen Doroteak bere fardeletik, eta bitxi batzuk eta lepokoa kutxatxo batetik, eta laster jarri zen apain-apain, aberats handikietako andere bat zirudiela.  Patxi Ezkiaga   «On Kixote Mantxako» - Miguel de Cervantes, 2005 - 69. orr.

5 (hitz elkartuetan lehen osagai gisa)

Hura aberats alaba zen eta ni, aldiz, emaginaren alaba soila, baina aski ongi akometatzen ginen.  Elena Touyarou   «Hautsi da katea» - Toti Mtz. de Lecea, 2004 - 29. orr.

Tira, ez zen perla bat, baina seguraski aberats familia guztien hasieran egon da antzeko harrapakeria, gero, belaunaldiak pasa ahala, dena zelofan fin batean bilduta geratzen den arren.  Xabier Mendiguren Elizegi   «Errautsen distira», 2002 - 94. orr.

Aberats usainik ez, hortaz.  Karlos Zabala   «Mikel Strogoff» - Jules Verne, 2002 - 133. orr.

6 aberats berri adkor

Ia ordu erdi igarota, hesola bat ematen zuen gona gorri motzeko neska bat agertu zitzaigun eta aberats-berri kutsuko dekorazio dotore-uste ezaineko bulego bateraino eraman gintuen.  Anjel Lertxundi   «Zorion perfektua», 2002 - 156. orr.

Xapeldunen kopako final-erdietan Monako-k jo du Chelsea, talde ingelesa Errusiar aberats berri batek erosia 2 eta 2 eginez Londresen partida irabazirik Monako-n.  Herria   2004-05-13

Montse mespretxatzen nuen, baita Montsek sinbolizatzen zuen guztia ere: aberats berrien eta kontsumo gizartearen eredua, azken finean.  Joan Mari Irigoien   «Odolean neraman», 2004 - 190. orr.

'V' letra kapitularrez hasi du troskista zahar eta aberats berriaren izena.  Urtzi Urrutikoeetxea   «Auzoak», 2005 - 109. orr.

Aluan ez zen gerraren aberats berri haietarikoa, ezpada "merkatari baten seme merkataria", berak esatea atsegin zuen bezala.  Patxi Zubizarreta   «Mirarien kalezuloa» - Nagib Mahfuz, 2006 - 90. orr.

Frantziskoren jatorriak (aberats berrietakoa zen) eta gizarte-egoerak eragin zuzena dute haren bokazioan eta bizi-proiektuan.  Askoren artean   «Asisko Frantzizko, Asisko Klara», 2002 - 24. orr.

Itsas bulebarreko aberats berriek, artean gutxi baina oso aberatsak baitziren, ez zuten berehalakoan amore eman: behar zena emanen zuten, bai, baina eliza Marignan plazan eraiki beharko zen.  Monika Etxebarria   «Goragalea» - Jean Paul Sartre, 2003 - 85. orr.

Ezkurdin gora ondoren, banku guztiak dauden kaletik, aberats zahar guztiak bizi diren kaletik, aberats berri guztiek bizi nahi duten kaletik.  Unai Iturriaga   «Berandu da gelditzeko», 1999 - 156. orr.

7 aberats okitu oso aberatsa.

Hor aurkituko dugu lurjabe zabar arduragabea, etxekoandre goganbehartsua, gazte festazale txoriburua, lurjabe zekena, administratzaile alferra, funtzionario ustela, agintari zorrotz errukigabea, aberats okitua, burokrata grisa...  Jose Morales   «Arima hilak» - Nikolai Gogol, 1998 - 12. orr.

Diruz jositako aberats okituaren bizitza egin zuen Felixek hamasei urte bete zituen arte.  J.M. Olaizola "Txiliku"   «Bizitza eredugarriak», 2006 - 242. orr.

Peterrek, herrian eta partikulazki familian, aberats okituaren fama zeukan.  Itxaro Borda   «Zeruetako erresuma», 2005 - 302. orr.

Ezkertiar dauka bere burua, nahiz aberats okitu bat duen hartua lagun eta president ordetzat, nahiz hitzemana duen ere ez dituela Brasiliaren zorrak ukatuko.  Herria   2002-11-07

Behar gorrian jaio, eta aberats okitu hil zen.  Jon Muñoz   «Loroaren teorema» - Denis Guedj, 2006 - 203. orr.

hitz multzoen maiztasunak (gutxienez 6 aldiz agertzen direnak)

aberats bat (61); aberats batean (14); aberats batek (26); aberats batekin (20); aberats bateko (8); aberats baten (46); aberats batzuen (6); aberats batzuk (7); aberats berri (6); aberats den (7); aberats edo (6); aberats egin (15); aberats eta (122); aberats eta pobreen (17); aberats izan (10); aberats okitu (9); aberats okitua (12); aberatsa baitzen (9); aberatsa da (55); aberatsa dela (9); aberatsa den (14); aberatsa eta (71); aberatsa ez (7); aberatsa izan (54); aberatsa izan da (15); aberatsa izango (7); aberatsa izanik (6); aberatsa naiz (19); aberatsa zara (6); aberatsa zela (8); aberatsa zen (38); aberatsa zen eta (9); aberatsa zuen (6); aberatsago eta (7); aberatsagoa da (9); aberatsagoa izan (8); aberatsagoak dira (6); aberatsak dira (17); aberatsak ere (7); aberatsak eta (26); aberatsak eta pobreak (7); aberatsak ez (13); aberatsak izan (12); aberatsak ziren (8); aberatsen artean (10); aberatsen arteko (12); aberatsen eta (35); aberatsen eta pobreen (18); aberatsena da (9); aberatsena eta (10); aberatsenak eta (7); aberatsenetako bat (6); aski aberatsa (7); baino aberatsago (10); baino aberatsagoa (14); bat guziz aberatsa (8); bezain aberats (10); bezain aberatsa (24); biziki aberatsa (8); da aberatsa (15); egitarau aberats (11); egitarau aberatsa (11); emakume aberats (8); eta aberats (56); eta aberatsa (62); eta aberatsa izan (8); eta aberatsago (12); eta aberatsagoa (10); eta aberatsak (41); eta aberatsek (7); eta aberatsen (27); eta aberatsen arteko (12); eta aberatsena (12); ez da aberatsa (6); familia aberats (16); gizon aberats (22); gizon aberatsa (10); guziz aberatsa (21); hain aberats (7); hain aberatsa (16); herri aberats (7); herri aberatsen (6); herrialde aberats (12); herrialde aberatsak (11); herrialde aberatsei (7); herrialde aberatsek (26); herrialde aberatsen (16); herrialde aberatsen eta (7); herrialde aberatsenek (7); herrialde aberatsetako (11); herrialde aberatsetan (25); hiztegi aberatsa (7); izugarri aberatsa (7); jende aberatsak (7); lan aberatsa (6); liburu aberats (11); nekazari aberats (6); ni aberatsa (19); ni aberatsa naiz (16); oso aberats (8); oso aberatsa (46); oso aberatsa da (9); oso aberatsa izan (7); oso aberatsa zen (11); oso aberatsak (18); pobreen eta aberatsen (8); sail aberatsa (9); zinez aberatsa (9)


aberatseria iz jende aberatsa.

Napoleon-i berari eta gehiago oraino haren andreari ainitz gustatzen ziotela Miarritzeko itsas-bazter hori eta heien ondotik beraz aberatseria gaitza horrat abiatu zela, hek bezala egiteko nolazpait...!  Herria   2001-03-22


aberatsgarri ik aberasgarri.

aberatstasun ik aberastasun.

abere (ETCn 8.510 agerraldi) 1 iz ugaztun nagusia, piztia ez dena, eta eskuarki baserrian lanerako edo janaritarako erabiltzen dena. ik azienda.

Zuhaitzei buruz ere mintzatu zen, nola Libanoko zedroez hala horma-harrietan ernetzen den itze belarraz; orobat, abere, hegazti, narrasti eta arrainei buruz ere.  Elizen arteko biblia   1 Erg 5,13

Aurpegiera gogorreko emakume handi bat zen, baina ongi egina, indartsua eta osasuntsua, baserritar emakume sendoaren itxura betekoa, erdi abere erdi emakume.  Josu Zabaleta   «Fantasiazko ipuinak» - Guy de Maupassant, 2000 - 150. orr.

Urez beteko da haran hau eta edan ahal izanen duzue bai zeuek, bai zuen abere eta zamariek.  Elizen arteko biblia   2 Erg 3,17

Bitartean, lebitarrek larrutu egiten zituzten eskainitako abereak.  Elizen arteko biblia   2 Kro 35,11

Emakumeak eta haurrak gatibu hartu zituzten gudariek, eta abereak lapurtu.  Elizen arteko biblia   1 M 1,32

Isur-opari eta elkartasun-oparietako abereen gantzak ere erre behar izan zituzten.  Elizen arteko biblia   2 Kro 29,35

-Indarkeria erabiliz -eta indarkeriak indarkeria ekartzen du beti- ehun abere salbatzea lortzen badugu baina gizon bat galtzen, eta, arrazoibidea erabiliz, ehun abere galdu baina gizon bat galtzea eragozten badugu, zure ustez zer da hobe: indarkeria ala arrazoibidea?  Koldo Biguri   «On Camillo» - Giovanni Guareschi, 2001 - 173. orr.

Abereen akainak eta zorriak hiltzeko.  Berria - Gaiak   2006-04-28

Abereentzako botika batek (diclofenac-ek) hiltzen zituen putreok.  Berria - Gaiak   2006-05-03

2 (izenondo eta izenlagunekin)

Hain da abere sentibera eta argia, izan ere, zaldia.  Patziku Perurena   «Harrizko pareta erdiurratuak», 2004 - 114. orr.

Abere burutsua, bere aldetik, zer egin behar zuen ulertu balu bezala, otzan joan zen nagusiaren atzetik, irrintzi txikienik ere egin gabe.  Karlos Zabala   «Mikel Strogoff» - Jules Verne, 2002 - 234. orr.

Bazekien zein gogoko zituen bere emazte zenak abere basa haiek, abere basak oro.  Imanol Zurutuza   «Errautsera arteko sugarra», 2002 - 88. orr.

Nola gizakia abere soziala edo lagunkina den eta biziak eskatzen dizkion baitezpadako guztiak ez dituen bere etxeko soilekin bereganatzen ahal, behar izan du, elkarretaraturik hobeki bizitzeko, anitz etxe elkarretara bilduz herria sortu.  Piarres Xarriton   «Enkiridion» - Martin Azpilkueta, 2006 - 133. orr.

Gizon zaharrak gomutara dakartza abere larriak eta abere xeheak zaintzen zituztenen arteko liskarrak.  Pablo Sastre   «Eguzkipekoak», 2003 - 59. orr.

Abere handi eta txiki, zaldi eta gurdi, eta giza esklabo.  Elizen arteko biblia   Ap 18,13

Badela oraino zernahi jende, bere indarren eta ausartziaren erakusteko, ikusgarri publikoetan eta pribatuetan zezenekin eta beste abere basekin jostatzen denik.  Piarres Xarriton   «Enkiridion» - Martin Azpilkueta, 2006 - 103. orr.

Itsasoaren zurrumurru taigabearen oskola apurtu eta gero bereiz zitzakeen soinu bakarrak lehorreko abere gautarrek beren harrapaketa eta ehiza saioetan egindakoak ziren, damurik.  Xabier Mendiguren Elizegi   «16 ipuin amodiozko», 2002 - 51. orr.

Burugogorkeriaren sinbolo eta agerbiderik zabalduena mandoa da, oso abere argia.  Xabier Olarra   «Deabruaren hiztegia» - Ambroise Bierce, 2001 - 67. orr.

Zaldia hain basaki akuilatu zuen non, hara heltzean abere gaixoak bere burua lurrera bota baitzuen, hats bahiturik.  Elena Touyarou   «Hautsi da katea» - Toti Mtz. de Lecea, 2004 - 134. orr.

Isiltasuna ez zen atertu gelan, isiltasunak hantxe segitu zuen, abere zaurituak bezala kiribildua, txori arinak bezala gora eginez hegan.  Felipe Juaristi   «Airezko emakumeak», 2003 - 222. orr.

Abere gizendu, bildots eta baliozko gauza guztiei.  Elizen arteko biblia   1 Sm 15,9

Abere lagunkina dela gizakia, edo, Aristotelesen hitzekin erraiteko, Zôon politikon garela gutarik bakoitza.  Piarres Xarriton   «De re publica edo politikaz», 2003 - 86. orr.

Herritarrei pregoi baten bidez jakinarazi zien laneko abere guziak, mandoak, astoak, eta bereziki idiak, alde bat haren meneko zirela, orga eta karroak bezalaxe.  Elena Touyarou   «Hautsi da katea» - Toti Mtz. de Lecea, 2004 - 206. orr.

3 (hitz elkartuetan lehen osagai gisa)

Dena esateko -eta abere-sen hain primario hori azaldu beharrak lotsatu egiten nauelarik ere-, aitortu beharra dut jatea eta edatea bezalako behar oinarrizkoa ase ondoren fisiologiaren beste agindu batzuk bete nahiak eraman ninduela ohera.  Ramon Saizarbitoria   «Gorde nazazu lurpean», 2000 - 371. orr.

Jaz holako zerbait ja aipatua zuten eta iragan aste hortan gehiago, baditake aurtengo feria azkena izan den molde hortan muntatu dena, hain xuxen abere hazkuntza sail horri buruz. Peter, eskaileraren ondoan zain geratua baitzen, urduritzen hasi zen, eta abere hezitzaile baten gisan sartu zen berriro gelan, gerriko uhala eskuetan zuela.  Herria   2001-03-01

Egun gutxi barru, Daniel-ek hiriburura lekutu behar izan zuen, abere-tratu bat zerratzeko.  Juan Garzia   «Ipuin hautatuak» - Jorge Luis Borges, 1998 - 192. orr.

Artean ez zuten abere tripaz egindako lau hari haiek -lau golde-mutur mastaren gainetik tenkatuak baliraxe-, musika hazia ereiten.  Felipe Juaristi   «Airezko emakumeak», 2003 - 75. orr.

Haserreak ito behar zuen, eta gizonei eraso ezinik, betirako gorrotoa eta erruki gabeko gerra deklaratu zien abere mota guztiei.  Josu Zabaleta   «Fantasiazko ipuinak» - Guy de Maupassant, 2000 - 87. orr.

Izan ere, egun soilik 12 landare eta 14 abere espezietatik ateratzen da munduko janarik gehiena.  Berria - Gaiak   2004-10-17

Isiltasunaren eremura bidaltzen zituzten, isiltasun lodira, odol eta itzalez jositako isiltasunera, abere itxura zuen isiltasun basatira.  Felipe Juaristi   «Airezko emakumeak», 2003 - 242. orr.

Maitasun jeloskor eta erresumindu bat zion; dagoeneko ez zen lehengo sinpatia txeratsu eta lotsati hura, hain gozoa; abere-maitasun bat zen orain.  Josu Zabaleta   «Jakintzaren arbola» - Pio Baroja, 2006 - 303. orr.

Izadi bizigabean, edo abere bizitza besterik ez duenean, ez dugu sentsuen arabera baldintzatutakoa baino beste ahalmenik pentsatzeko oinarririk aurkitzen.  Ibon Uribarri   «Arrazoimen hutsaren kritika» - Immanuel Kant, 1999 - 203. orr.

Berandaren maldan bizpahiru abere-bazka poltsatto zeuden eta bizkar-zakuan sakatu zituen.  Itxaro Borda   «Zeruetako erresuma», 2005 - 127. orr.

Hormona sintetikoz zein abere irinez hazi urde gurintsuak.  Itxaro Borda   «%100 basque», 2001 - 159. orr.

Zure aldera biltzen duzu uztartu idiak edertzen dituen abere-estalki brodatua.  Itxaro Borda   «Hiruko», 2003 - 122. orr.

Halaber erakusten zituzten saltzeko zituzten ardi larruzko xamarrak, abarkak, makilak, abere joareak, tabako zakutxoak, ganibetak.  Elena Touyarou   «Hautsi da katea» - Toti Mtz. de Lecea, 2004 - 101. orr.

Herri eta auzune askotan, gaurko egunez ohitura zen, etxeko abere-aziendak hartu eta, sokatik trailan, itzuli bat edo beste -auzo batzuetan hiru eta zazpi ere bai- emanaraztea; hori dena, aziendak gaitzetik eta ezbeharretatik libratzeko.  Pello Zabala   «Naturaren mintzoa», 2000 - 32. orr.

Abere-taldeak ere harrapatu zizkieten: berrogeita hamar mila gamelu, berrehun eta berrogeita hamar mila ardi, bi mila asto.  Elizen arteko biblia   1 Kro 5,21

Artalde eta abere-taldeak ere eskuratu zituen.  Elizen arteko biblia   1 Sm 30,20

Abere-bordetan ere sartu ziren, ardi eta gamelu ugari lapurtuz.  Elizen arteko biblia   2 Kro 14,14

Dolorezko abere auhenak urratu zuen oihanaren bakea.  Itxaro Borda   «Hiruko», 2003 - 33. orr.

Gateko jendeak, bertako jatorrikoak, hil egin zituen, haiek abere-lapurretara etorri zitzaizkielako.  Elizen arteko biblia   1 Kro 7,21

Kutsatutako abere etxalde guztiak itxi ditu Amsterdamek, eta Europako Batzordeak ikerketa hasi du, okela kutsatuta dagoen eta kate komertzialera iritsi den argitzeko .  Berria - Gaiak   2004-11-05

4 (hitz elkartuetan bigarren osagai gisa)

Etxe-abereak eta basa animaliak aztertu dituzte, birusaren zantzuen bila. Gizakiak, berriz, adimena du, eta horrek lehen mailako giza abere egiten du; gehiago gozatzen du bizitzaz, baina, aldi berean, zorigaitzak ere mila aldiz gogorragoak dira.  Berria - Gaiak   2006-01-19

Gure garaiko giza abere lar logozentrikoak oso erraz berdintzen ditu esana eta izana, hau esan duzu eta, beraz, halakoa zara.  Askoren artean   «Filosofiako gida», 2004 - 41. orr.

5 abere azoka

Gaur egun auzo hortan dagon munduko abere azoka haundiena (Liniers deitzen dena) bisitatu ahal izan dugu.  Herria   2005-03-24

Pont Neuf kalearen mutur batetik bestera, iraulki orgak karga husten ari ziren, galtzadaren bazterretan jarrita, zaldiak geldirik eta elkarren ondo-ondoan lerrokatuta, abere azoka batean bezala.  Karlos Zabala   «Parisen sabela» - Emile Zola, 2004 - 32. orr.

6 abere beltz (corpusean ez dago; ETCn 2 agerraldi)

Dena den Konik zaldietan abere beltzak edo oso ilunak ez dira arraroak. ETC-entziklopedia   Pottoka, Wikipedia

7 abere buru abere banakoa.

Behi burtxoratuaren gaitzak jo bi abere buru, sei eta zazpi urteko behi gorriak, agertu dira Nafarroako mendialdean, eskualde hortan agertu diren bi lehenak.  Herria   2001-01-25

Orain arte, aztertu abere buruetarik (150 egunean) batek ere ez du eritasunaren hatzik Eusko Jaurlaritzaren osasun zerbitzuek diotenaz.  Herria   2001-01-18

Abere buruetan, azken lau urteetan, 2000ko bat behi gutiago kondatzen da Bizkaian, 5000 ardi gutiago eta 6000 xerri gutiago.  Herria   2003-11-13

Zentro horren inguruan birarazten badira bi abere-buruak, parterik luzeenak zirkulu handiagoa trazatuko du, eta parterik motzenak txikiagoa.  Santiago Iruretagoiena   «Arkitekturaz hamar liburuak» - Vitruvio, 2000 - 4810. orr.

Delako laguntzak hitzemanak dira alabainan saldu diren zazpi hilabetez goitiko abere buru gazteentzat, Euskal-Herrian despeitzen direlarik lau edo sei hilabete arte hortan.  Herria   2001-03-08

8 abere hazkuntza

Horiek hola, jaz holako zerbait ja aipatua zuten eta iragan aste hortan gehiago, baditake aurtengo feria azkena izan den molde hortan muntatu dena, hain xuxen abere hazkuntza sail horri buruz.  Herria   2001-03-01

9 abere-hiltzaile (corpusean ez dago; ETCn 19 agerraldi)

Serbian eta Afganistanen egin bezala, herritarren hilketa bultzatuko al du? Inori galdetu al dio? Zergatik jokatzen du AEBen interesen azpian kokatutako abere-hiltzailearen rola? ETC-prentsa   Egunkaria, 2002-10-11

Zer behar da abere-hiltzaile ona izateko? ETC-prentsa   Goienkaria, 2003-11-21

Gorpuaren ondoan eserita nengoen oraindik, abere-hiltzaile baten gisa odolez zikindurik, atxilo hartu nindutenean. ETC-literatura, saiakera   Gaueko gezurrak, Gesualdo Bufalino (Josu Zabaleta), Elkar/Alberdania, 2007

Garaipena hori bazen, inork ere ez zuen abere-hiltzaileen hekatonbe hura aipatu nahi, eta ez hura ospatu nahi ere. ETC-literatura, saiakera   Larrua hotz, Albert Sánchez Piñol (Lander Garro / Zigor Garro), Txalaparta, 2009

Bestela okerrago, bigarren mazokada jaso beharko baitzuen segidan, baita hirugarren eta are laugarrenik ere, abere-hiltzaileak ez baldin bazuen guztiz asmatzen kolpe berri bakoitzarekin. ETC-literatura, saiakera   Zinegotzia, Fermin Etxegoien, Erein, 2013

-Abere-hiltzaileek egin ohi duten modu berean -gaineratu zuen Fabianek. ETC-literatura, saiakera   Larrutik ordaindua, Joseba Lozano, Alberdania, 2018

10 abere lapur

Gabrielekin egindako orduak birpasatu eta ezin dut gogoratu, hainbeste hitzen artean, bakar bat intimorik; "hor nonbait","kanpo horietan" gertatzen ziren gauzez baizik ez zigun hitz egin; ehizaz hitz egin zuen, edo laborantzaren egoeraz, edo munduak egindako aldaketaz, edo abere lapur batzuekin gertatu zitzaionaz.  Bernardo Atxaga   «Lekuak», 2005 - 146. orr.

11 abere lapurreta

honen seme Zabad, honen seme Xutelah. Ezer eta Elead ere Efraimen ondorengoetakoak ziren, baina Gateko jendeak, bertako jatorrikoak, hil egin zituen, haiek abere-lapurretara etorri zitzaizkielako.  Elizen arteko biblia   1 Kro 7,21

12 abere larri

Gizon zaharrak gomutara dakartza abere larriak eta abere xeheak zaintzen zituztenen arteko liskarrak, behin baino gehiagotan balazoka amaitu zirenak, batez ere betzainek Montanako gizon arriskutsu hura kontratatu zutenean...  Pablo Sastre   «Eguzkipekoak», 2003 - 59. orr.

13 abere mutu (corpusean ez dago; ETCn 7 agerraldi)

Gainera, une larrietan esklaboak armadan erabiltzen ziren eta, borrokarako abere mutuak izanik, erraz kontura zitezkeen ez zegoela eragozpenik bira emateko eta beren jabeei aurka egiteko. ETC-literatura, saiakera   Apologia, Julian Peña, Elkar, 2005

Amak, Lope eta Ana Irene ohe berean harrapatu zitueneko aste hartan, ez zion hitzik trukatu, eta zigor eramangaitz hura txintik esateke sufritu zuen Lopek, abere mutuaren gisa. ETC-literatura, saiakera   Ez da gaua begietara etortzen, Felipe Juaristi, Erein, 2007

Judeako kristauak, abere mutuak baino abereago zareten horiek, entzun ezazue: ongi heldu da zeuen burua bildots-gisa figuratua, egiatan artalde zaretelako. ETC-literatura, saiakera   Pelegrinak, Jose Enrike Urrutia 'Capeau', Pamiela, 2018

14 abere-talde

Artalde eta abere-taldeak ere eskuratu zituen.  Elizen arteko biblia   1 Sm 30,20

Zoaz abere-taldera eta ekarri bi ahuntz guri, eta jaki goxoa prestatuko diot aitari, atsegin duen bezalakoa.  Elizen arteko biblia   Has 27,9

Norbait apaiz izan nahian, bere abere-taldeko zekor bat eta zazpi ahari dakartzala etortzen bazaizue, berehala egiten duzue gezurrezko jainko horien apaiz.  Elizen arteko biblia   2 Kro 13,9

Jakob, berriz, Sukot aldera joan zen. Han etxea eraiki zuen beretzat, eta oihal-etxolak abere-taldeentzat.  Elizen arteko biblia   Has 33,17

15 abere-trakzio (corpusean ez dago; ETCn 4 agerraldi)

Munduan, 28 bat milioi dira traktorea erabiltzen duten nekazariak, 250 milioi abere-trakzioa erabiltzen dutenak. ETC-literatura, saiakera   Gauzen presentzia, Pablo Sastre, Elkar, 2007

Abere trakzioa abereak zamak garraiatu, gurdiak eraman, lursailak goldatu eta errota eta noriak mugiarazteko tekniken multzoa da. ETC-entziklopedia   Abere trakzio, Wikipedia

16 abere xehe

Horrela aginduko diozu israeldarren elkarteari: Hil honen hamarrean har beza bakoitzak familia eta etxe bakoitzeko abere xehe bana.  Elizen arteko biblia   Ir 12,3

Gizon zaharrak gomutara dakartza abere larriak eta abere xeheak zaintzen zituztenen arteko liskarrak, behin baino gehiagotan balazoka amaitu zirenak, batez ere betzainek Montanako gizon arriskutsu hura kontratatu zutenean...  Pablo Sastre   «Eguzkipekoak», 2003 - 59. orr.

17 etxe-abere

Eta denengandik ihes egiten zuen arren, Frantziskoren eskuetan eta magalean etxe-abere baten konfiantzaz babesten zen.  Askoren artean   «Asisko Frantzizko, Asisko Klara», 2002 - 791. orr.

Etxe-abereak eta basa animaliak aztertu dituzte, birusaren zantzuen bila.  Berria - Gaiak   2006-01-19

Haziaren eta ondorengo fruituaren arteko loturak, nekazaritzako lehenengo egutegiek eta etxe abereen ugaltze zikloak egunero eta zuzenean ikusteak eraman zuten giza primatea ohartzera arrek zer betekizun zuten ugalketan, ordu arte ez baitzekien.  Luis Elberdin   «Sexua noiznahi», 2005 - 101. orr.

18 giza abere (orobat gizabere)

Krotonako Alkmeonek giza aberearen ezaugarri bereizgarrien artean kokatzen du pentsamendua.  Askoren artean   «Filosofiako gida», 2004 - 33. orr.

Hizkuntza dela gizaberearen komunikabide propioa eta lehena.  Piarres Xarriton   «De re publica edo politikaz», 2003 - 176. orr.

Badira haragi grinen irudi zoragarriak gizabereon unibertsoan, hitzak arrunt itsusten dituenak.  Patziku Perurena   «Trapuan pupua», 2001 - 162. orr.

Gizabereak bere muinean gorde duen gaiztotasun geldo eta zakar hori.  Patziku Perurena   «Trapuan pupua», 2001 - 205. orr.

Zein klaustrofobikoa den orotariko gizaberez beterekiko autobusa.  Unai Iturriaga   «Berandu da gelditzeko», 1999 - 249. orr.

Zeren giza abereen artean, hirietan, familietan, gehiago denak lortzen du gorentasuna eta aginpidea.  Askoren artean   «Filosofiako gida», 2004 - 39. orr.

19 gurdi-abere (corpusean ez dago; ETCn 10 agerraldi)

Labore-soroetan lan eskasa zegoen garaian gurdi-abereen kargu hartzen zuen Nicasiok, eta, berotik ihesi bera ere txoperara joaten hasi zenez gero, noiz-noiz hitz aspertuak egiten zituen harekin, aziendak bazkatzen zituen bitartean. ETC-literatura, saiakera   Antzararen bidea, Jokin Muñoz, Alberdania, 2007

Goldea eta gurdi-abereak erosi. ETC-literatura, saiakera   Gauez harrizko zubiaren azpian, Leo Perutz (J.M. Olaizola 'Txiliku' / Joxe Mari Berasategi), Elkar, 2019

Ia gurdi-abere gisa hartuak dira eta langile atzerritarrekin ordezkatuak, are lan baldintza okerragoekin. ETC-entziklopedia   1886ko Belgikako greba, Wikipedia

Akuilua da makila mota bat, luzea, ezten zorrotz bat duena punta batean, eta gurdi abereak xaxatu eta gobernatzeko erabiltzen dena. Akuilu-eztena esaten zaio punta zorrotz horri. ETC-entziklopedia   Akuilu (makila) Wikipedia

Nahiz eta gizonek normalean soroak goldatu eta gurdi-abereak gidatzen dituzten, emakumeek egiten dute oinarrizko elikagaiak ereitearekin, jorratzearekin, ongarritzearekin eta biltzearekin lotutako lan gehiena, hala nola arroza, garia eta artoa, zeinak landa-populazio txiroaren dietaren % 90 baino gehiago baitira. ETC-entziklopedia   Elikaduraren Munduko Eguna, Wikipedia

Antza denez, horren efektu bat izan zen zaldia gero eta gehiago erabili zela golde-lanetarako eta gurdi-abere gisa, idiaren ordez, nahiz eta lehenengoa zerealez elikatzen zen, eta ez saralez -bigarrena bezala-, askoz ere garestiagoa izan arren. ETC-literatura, saiakera   Zientziaren Historia, A. C. Crombie (Koldo Morales), Pentsamenduaren Klasikoak, 2002

Baina bizimodu baldarragoa eta, jakinduria maitatu gabe, ohore zalea baldin badarabilte, agian noizbait mozkorretan edo beste axolagabekeriaren batean, bien gurdi-abere mutiriek arimak zaintzarik gabe harrapatu eta, gauza bererako elkartuz, herri xehearentzako aukera zoriontsuena dena aukeratu eta burutzen dute. ETC-literatura, saiakera   Fedon, Menon, Kratilo eta Fedro, Platon (Jesus Maria Arrojeria), Pentsamenduaren Klasikoak, 2005

20 lagungarriko abere

Gogorarazten dizugu, Agirre jauna, Espainiako kartzeletako araudiak garbiki esaten duela debekatua dagoela internoek lagungarriko abereak edukitzea.  Koldo Izagirre   «Agirre zaharraren kartzelaldi berriak», 1999 - 94. orr.

21 lor abere (corpusean ez dago; ETCn 11 agerraldi)

Horretarako erabiltzen diren abereei lor-abere deitzen zaie; horietan arruntenak zaldiak, mandoak, astoak eta idiak izan dira Euskal Herrian. ETC-entziklopedia   Abere trakzio, Wikipedia

Arrazoi horiengatik, Islamaren legeari jarraitzen dioten zaharrak erresuminduta daude guztiz eta bizkarra ematen diote langilez, lor aberez, zurez, lurrez eta harriz josiriko anabasa hari. ETC-literatura, saiakera   Zubi bat Drinaren gainean, Ivo Andric (Karlos Zabala), Alberdania-Elkar, 2010

Emakumezkoek egiten zituzten, gizonezkoek edo lor-abereek egin behar izanez gero etxe kontsignatarioentzat garestiagoak izango liratekeelako. ETC-prentsa   Argia, 2007-07-22

Lor-abereek, zamariek, zelako abereek edo solte doazen abereek eskuin aldeko bazterbidetik zirkulatu behar dute. ETC-zientzia, zuzenbidea   Zirkulazioari buruzko Araudi Orokorra, IVAP/IZO, 2003

Garraioa, berriz, goitik behera aldatu zen Europako lor-abereei esker (zaldiak eta mandoak). ETC-zientzia, zuzenbidea   Historia ekonomiko globala. Sarrera labur bat, Robert C. Allen (Maria Arruti / Ane Goenaga), EHU/UPV, 2018

22 zama-abere

Mikel Strogoffek, ordea, ez zuen izango ez kanoirik, ez zaldizkorik, ez oinezkorik, ez zama abererik.  Karlos Zabala   «Mikel Strogoff» - Jules Verne, 2002 - 65. orr.

hitz multzoen maiztasunak (gutxienez 4 aldiz agertzen direnak)

abelgorria nahiz abere (4); abere bat (16); abere batek (6); abere baten (7); abere edo (5); abere eta (43); abere guztiak (9); abere handi (8); abere handi eta (4); abere handi nahiz (4); abere hildegia (4); abere hildegiko (4); abere hiltegia (4); abere horiek (5); abere jende (4); abere kumeak (6); abere mota (6); abere primaketa (6); abere talde (14); abere taldeak (9); abere txiki (5); abere xehea (6); abereak ariko (8); abereak ariko dira (7); abereak bezala (6); abereak dira (4); abereak ere (10); abereak eta (38); abereak ez (7); abereak hil (6); abereak hiltzen (9); abereak hiltzen diren (4); abereek ere (5); abereen artean (8); abereen eta (7); abereen primak (4); abererik ez (6); abererik gabe (4); angelu abere (5); angeluko abere (9); baita lehen abere (4); bere abere (4); beren abereak (6); beste abere (8); bi abere (5); den abere (5); duen abere (4); edo abere (9); edo abereak (4); ehun abere (4); erre oparietako abereak (4); erre oparitarako abereak (5); eta abere (60); eta abere guztiak (5); eta abereak (61); eta abereei (7); eta abereek (10); eta abereen (17); eta abererik (4); etxeko abere (6); euskal herriko abereak (5); ez abererik (6); giza abere (8); giza abereak (4); giza aberearen (8); gizaki eta abere (10); gizaki eta abereak (6); gizakiak eta abereak (12); gure abereak (4); herriko abereak (5); hildako abereen (5); itsas abere (4); kantonamenduko abereen (5); kantonamenduko abereen primak (4); lapurdi angelu abere (5); lehen abere (11); lehen abere kumeak (6); nahiz abere (10); nahiz abere xehea (4); ondasun eta abere (5); oparietako abereak (4); oparitarako abereak (8); ziren abereak (5); zuen abere (5); zuten abere (4)


aberekeria (orobat abrekeri) iz adkor ekintza basatia, berez abere bati dagokiona; aberetasun gaitzesgarria.

Bizitza fisikoa luza baitzitekeen zuhurtziaren bidez eta laburtu zuhurtziarik ezaren zenbait formaz, heroismotik hasi, erokeriatik igaro eta aberekeriaraino iritsiz.  Iñaki Mendiguren   «Historiaren azterketa II» - A.J. Toynbee, 2000 - 310. orr.

Zoazte zuen kortara eta arren egin Jaungoikoari barkatzeko zuen aberekeriagatik!  Koldo Biguri   «On Camillo» - Giovanni Guareschi, 2001 - 153. orr.

-Zeuen eta zuen aberekeriazko gorrotoaren erdian zuetako bakoitzak eskuaz egin duzuen gurutzea dago.  Koldo Biguri   «On Camillo» - Giovanni Guareschi, 2001 - 153. orr.


abereki (orobat abreki) 1 izond abereak bezala aritzen dena.

Lehenengoa kanpoko gizakia da, aberekia, zentzukoia.  Joan Mari Lekuona   «Mistika liburuak» - Eckhart-Tauler, 1997 - 97. orr.

Nolako aberekia, nolako abereki ederra! -errepikatzen zuen Claudek, bekaizkeriaz eta mirespenez Marjolin ahotan hartuta-.  Karlos Zabala   «Parisen sabela» - Emile Zola, 2004 - 125. orr.

Ergela zarela, abereki hutsa zarela.  Josu Zabaleta   «Jakintzaren arbola» - Pio Baroja, 2006 - 101. orr.

2 adlag irud abereen eran, itxuragabeki.

44ko azaroan tirokatuko zuten apez bat abreki gaizkitua izan zen, lagun zenbaitekin block-eko zoko batean otoitzean ari harrapatu zutelakotz.  Marzel Etxehandi   «Alemaniara deportatua» - Grégoire Joannateguy, 2003 - 94. orr.

Photomatona eskuan hartu nuen eta abereki makilatu neskatila moskota munaka horailari Pierrak zer atzematen zion eskatu nion neure buruari.  Itxaro Borda   «Entre les loups cruels», 2001 - 14. orr.


aberekoi izond aberezkoa, abereei dagokiena.

Oraingo judumasoikeria aberekoi honek ari duen masakre humanista politagoa balitz bezala!  Patziku Perurena   «Trapuan pupua», 2001 - 299. orr.

Kultura aberekoia.  Patziku Perurena   «Trapuan pupua», 2001 - 322. orr.


aberekume iz abere baten umea.

Gauerdian Egipto erditik igaroko naiz: egiptiar lehenseme guztiak hilko dira, errege-aulkian esertzen den Faraoiaren lehensemetik hasita errotan ari den neskamearen lehensemeraino -eta berdin lehen aberekume guztiak ere-.  Jose Antonio Mujika   «Agindutako lurraren bila I», 2002 - 166. orr.

Eta aberekumeek beren sortzaileei zerbait zor dietela pentsatzen al dute? Ez, noski.  Juan Martin Elexpuru / Bego Montorio   «Filosofia apaingelan» - Sade, 2001 - 109. orr.


aberetasun iz aberearen izaera, abere denaren nolakotasuna.

Beste batzuek galtzak eramaten dituzte, eta ilea mototsa sinple batean biltzen dute, baina musu eman eta munduko horma guztiak behera jausten direla sentiarazteko aberetasuna dute.  Lander Garro   «Orain galdera berriak ditut», 2004 - 49. orr.

Arimak gorputz organiko batekin duen komunitatearen ahalgarritasunaz, h[au] d[a], aberetasuna eta arimaren egoeraz gizakiaren bizitzan.  Ibon Uribarri   «Arrazoimen hutsaren kritika» - Immanuel Kant, 1999 - 170. orr.

Substantzia pentsatzailea materian dagoen bizitzaren printzipio gisa aurkezten du, h[au] d[a], arima (anima) gisa eta aberetasunaren oinarri gisa; honek, espiritutasunaren bidez zedarriztatua, hilezkortasuna eskuratzen du.  Ibon Uribarri   «Arrazoimen hutsaren kritika» - Immanuel Kant, 1999 - 154. orr.

Guztiak abiatu ziren gizatasunetik aberetasunaren bidean atzera egiten.  Iñaki Mendiguren   «Historiaren azterketa II» - A.J. Toynbee, 2000 - 414. orr.

Gainerako guztiak bezalakoxea da; hobea, besteak baino hobea, zeren ez baitu beldurrik adimenaren argiarekin lotsaren gorria gizonaren aberetasunean agerian jartzeko, hark ez ikusteko beti begiak ixten baditu ere.  Josu Zabaleta   «Sei pertsonaia autore bila» - Luigi Pirandello, 2003 - 59. orr.


aberetegi ik abeltegi.

aberetiar izond aberezkoa, abereei dagokiena.

Presondegi hartako Guardias de Asalto deitu zaintzaileek, zigorkatze (ukalditze) aberetiarrez kastigatzen zuten Galicia-tar burutik egiten zuen gaixo bat.  Jokin Urain   «Errotarria», 2006 - 78. orr.


aberetu, aberetzen da/du ad abere bihurtu, abereen erak hartu.

Jendearekin harremanik izan ezean, aberetu egiten da gizakia.  Jose Morales   «Arima hilak» - Nikolai Gogol, 1998 - 50. orr.

Utopiaren abenturak gizakiago egiten gaituen aldi berean, El Doradokoak aberetu egiten gaitu, Colonek -giza irrikak- deskubritutakoa konkistatu behar pragmatiko bezain basatia ahalbideratzeko asmatzen baitira urrearen inguruko sineskeria eta fabulak.  Anjel Lertxundi   «Mentura dugun artean», 2001 - 18. orr.

Mirande erromantikoak esaten zuen, aberastasuna ez dela izatez txarra, baina (diru, ohore, plazer) gose asegaitzak aberetzen duela jenderik gehiena.  Patziku Perurena   «Trapuan pupua», 2001 - 181. orr.

Gizarte aberetu honetako iskanbilari bizkar eman, eta atzeko leihora atera naiz, gauen gauerdian.  Patziku Perurena   «Trapuan pupua», 2001 - 268. orr.

Oraindik, nola esango dut, baduzu pertsonatik zerbait, nahiz dagoeneko ederki aberetua zaren.  Matías Múgica   «Hiltzaile baten aitormena» - Joseph Roth, 2004 - 171. orr.

Pette eta Arnalten Plazervillen kokatzeko errabia ez zuen ulertzen, non ez ziren bi gizonak arrunt aberetuak.  Itxaro Borda   «Zeruetako erresuma», 2005 - 44. orr.

Beren buruarekin zer egin ez dakiten hirikume burgomarxistak edo bordarikume presaka hiritartzean aberetuagoak.  Patziku Perurena   «Harrizko pareta erdiurratuak», 2004 - 113. orr.


aberetxo iz adkor abere txikia.

Ederki! Bota nuen, bai jauna! Baina galdurik bezala ikusi nuen geratu zitzaidala andre hau etxean, errukiz etxean jasotzen diren jaberik gabeko aberetxo horietako bat bezala.  Josu Zabaleta   «Sei pertsonaia autore bila» - Luigi Pirandello, 2003 - 52. orr.

Ez da zaila Lucy hamar urte barru irudikatzea: emakume lodi bat, aurpegian tristuraren ildoekin, modaz aspaldi pasatako arropekin jantzita, bere aberetxoei hizketan, otorduetan bakarrik jaten.  Oskar Arana   «Lotsaizuna» - John Maxwell Coetzee, 2004 - 200. orr.

Aberetxo kementsua eta ausarta zelako.  Jesus Mari Mendizabal   «35 kilo esperantza» - Anna Gavalda, 2004 - 27. orr.

Monikek zakila sentitu zuen bizkarraldean, nagiak kentzen ari zen aberetxoa.  Eider Rodriguez   «Eta handik gutxira gaur», 2004 - 44. orr.


aberetzar iz adkor abere handia.

Aberetzar haiek gudari-taldeen artean banatuak zeuden. Elefante bakoitzaren ondoan mila gizon zeuden lerrotan jarriak, bular-sareak eta brontzezko bular-oskolak jantzirik.  Elizen arteko biblia   1 M 6,35

Elefantearen azpira heldu, ezpata sartu eta hil egin zuen. Aberetzarra, ordea, gainera erori zitzaion eta hil egin zen Eleazar.  Elizen arteko biblia   1 M 6,46

Gudari-taldearen erditik ausarki sartuz, lasterka joan zen aberetzarragana, ezker-eskuin jendea hilez eta bere aurretik etsaiak alde batera eta bestera bazterraraziz.  Elizen arteko biblia   1 M 6,45

Hainbeste zaldi otzan, eta andereño ibiltari, eta herensuge, eta hegadun aberetzar, eta erraldoi, eta hainbeste ibilkizun entzun ere ez direnak.  Patxi Ezkiaga   «On Kixote Mantxako» - Miguel de Cervantes, 2005 - 96. orr.


aberezain ik abeltzain.

aberezale izond abereen zalea dena.

Moroa, jitoa bezelaxe, aberezale amorratua duzu oraindik.  Patziku Perurena   «Trapuan pupua», 2001 - 141. orr.


aberezko izond abereei dagokiena.

Hautamena sentsuzkoa da patologikoki afektatua den heinean (sentimenaren kausa eragileen bitartez); aberezkoa (arbitrium brutum) deitzen zaio, patologikoki behartua denean.  Ibon Uribarri   «Arrazoimen hutsaren kritika» - Immanuel Kant, 1999 - 200. orr.

Hautamen bat, hain zuzen, aberezkoa besterik ez da (arbitrium brutum) sentsuzko estimuluen bitartez, h[au] d[a] patologikoki baino ezin bada determinatu.  Ibon Uribarri   «Arrazoimen hutsaren kritika» - Immanuel Kant, 1999 - 270. orr.

Maitasuna goraipatu eta laudatu izan da, eta sexua, gure giza izaeraren alderdi aberezkoa, gutxietsi, kulpabilizatu eta zapaldu izan da.  Luis Elberdin   «Sexua noiznahi», 2005 - 259. orr.

Borreroa estasiatu egiten da eguzki gorenak, urkamendiko zur dizdizarian, oso banaka batzutan marrazten dituen filigrana erdi gotiko erdi aberezkoekin.  Karlos Linazasoro    «Glosolaliak», 2004 - 81. orr.


aberia 1 iz matxura.

Aberia ederra egin du motorrean.  Berria - Kirola   2006-01-25

Basamortuko Ekaitzera igorri zuen itsasontzian eta aberia ederra egin zioten buruan.  Oskar Arana   «Brooklyngo erokeriak» - Paul Auster, 2006 - 307. orr.

Aberia handia izan al da?  Pablo Sastre   «Elurretan hotsak», 2004 - 18. orr.

Aberia dezentekoa zeukan, eta biharamunera arte ezin omen zuten konpondu.  Rafa Egiguren   «Mentxakaren aitorpena» - Jose Ramon Goikoetxea, 2006 - 170. orr.

-Berez ondo ateratzen zait -hasi zen Julen, supituki gorri-gorri eginda, aberia hura justifikatu nahian-.  Fernando Morillo   «Ortzadarra sutan», 2003 - 119. orr.

2 irud/hed

Eduri buruan aberia eragiteko puntuan egon haiz oraintxe.  Aingeru Epaltza   «Rock'n'roll», 2000 - 16. orr.

Atzetik ama sartu zen, eta, nire aberia ikusi bezain laster, halaxe esan zidan, eskuak burura eramanik: [...].  Joan Mari Irigoien   «Odolean neraman», 2004 - 28. orr.

-Aski mendean nago bai, berna hezurra hautsia eta ezin mugiturik; zaldun fededuna baldin bada berori, arren, ez biezat bizia kendu, aberia handia egingo du-eta, lizentziaduna bainaiz eta Elizaren lehen ordenak hartua.  Patxi Ezkiaga   «On Kixote Mantxako» - Miguel de Cervantes, 2005 - 61. orr.


aberiatu izond matxuratua.

Gure agurea ere horrela dago, ordenadore aberiatua bezala, azkenean sehaska kantak abesten.  Joseba Sarrionandia   «Lagun izoztua», 2001 - 198. orr.


aberiguatu, aberigua(tu), aberiguatzen du ad ikertu, bilatu.

Victor Hugo hemendik pasa eta ia hirurogei urte geroago, 1902 urtean xuxen, Frantziatik desterratuta Donostian bizi den tipo politiko poeta-konspiratzaile bat, Frantzia Handiaren handitzaile handia, bazterrak harrotzen eta ahaleginak egiten hasi da, Victor Hugo Pasaian non bizi izan den aberiguatzeko.  Koldo Izagirre   «Idi orgaren karranka» - Victor Hugo, 2002 - 18. orr.


aberiguazio iz aberiguatzea, ikerketa.

-Nahi duzu horren inguruko aberiguaziorik egitea?  Josu Landa   «Odolbildua», 2002 - 40. orr.


aberkide 1 iz aberri bereko pertsona.

Kartzelan hainbeste denbora eman duen aberkide bati eskua luzatu behar zaio.  Javi Cillero   «Hollywood eta biok», 1998 - 58. orr.

Jatorriz ezin euskaldunagoa zen aberkide batek prestatu zuen Puiko eta Bergarako likidazioa.  Txillardegi   «Putzu», 1999 - 198. orr.

Armadak aginte demokratikoari erantzuten dio, eta ez ditu zanpatzen bere aberkideak.  Berria - Mundua   2004-07-18

Euskaldunak ere ezagutu zituen eta ahal zuen denbora guzia aberkideekin iragaiten zuen.  Eneko Bidegain   «Anbroxio», 2002 - 139. orr.

Saseta batailoiko aberkideek jakinarazi zioten bizkaitarrari Gernika suak harturik zegoela.  Lutxo Egia   «Paperezko hegazkinak», 2004 - 50. orr.

Erregeak zerbitzatzeko gai denak jainkoak adoratu behar ditu! Baina guk, frantsesok, baina guk, nire aberkideok, arrastaka jarraitu behar al dugu, otzan-otzan, hede amorragarri horiekin lotuta?  Juan Martin Elexpuru / Bego Montorio   «Filosofia apaingelan» - Sade, 2001 - 215. orr.

Ez ditugu aberkideak barbaro odolzale batzuen eskuetan uzten ahal, hiltzeko lanjerrean, etxetik irteteko lotsaz.  Xabier Montoia   «Elektrika», 2004 - 71. orr.

Egoera larrian dira Ernest Hemingwayren aberkideak 1942ko honetan.  Edorta Jimenez   «Hemingway eta euskaldunak zerbitzu sekretuetan», 2003 - 156. orr.

Vladislav aberkideak beso batez lepoa inguratzen dio, kontsolamenduzko hitzak esaten dizkio, nik uste, eta beste serbiar biak ere negar mutu malko gabeko batean direla dirudi.  Edorta Jimenez   «Europako mugetan barrena», 2000 - 171. orr.

Espetxeetako aberkideok, zuen esklabotza distiratsuaren egun bakoitza, Aberri Egun garbi, ernalkor eta etorkizun handiko egun bat da.  Jokin Urain   «Errotarria», 2006 - 94. orr.

Kafkaren obran daude haren koherentzia, egia eta ordenamendu soziala, eta ez idazle batek irakurle-mota jakin batentzat idatzi behar duela dioen uste baldar horretan, idazleak bere irakurle multzoaren aberkide, ideiakide eta talde bereko izan behar duela aldarri duen ergelkerian.  Anjel Lertxundi   «Mentura dugun artean», 2001 - 56. orr.

Konturatua nintzen, askotan ikusita, taxista errusoei ere -eta horiek, haatik, kunplitu beharko zituzten lan-ordu batzuk!- denboraren pasaerak halain gutxi inporta ziela nola beste etorkin inolako lanik ez zutenei eta aberkide dirudunen limosnatik bizi zirenei.  Matías Múgica   «Hiltzaile baten aitormena» - Joseph Roth, 2004 - 8. orr.

Martha Gellhornek horren berri zehatza izango du, eta are zehatzago jakingo du bere aberkide militarren ahaleginaren berri.  Edorta Jimenez   «Hemingway eta euskaldunak zerbitzu sekretuetan», 2003 - 161. orr.

Jose Maria Arguedas ez zen ketxuatar aberkideez batere lotsatu.  Txillardegi   «Labartzari agur», 2005 - 89. orr.


aberkoi izond/iz abestiez, olerkiez eta kidekoez mintzatuz, aberria goratzen duena, aberriaren aldeko agertzen dena.

Noizik behin, soldadu izan nahi zuen nerabeak botatako esaldi aberkoiren baten ostean, norbaitek txalo doia jotzen zuen.  Anjel Lertxundi   «Ihes betea», 2006 - 75. orr.

Kazetaritza aberkoiaren urrezko garaia ezagutzea tokatu zaigu zinez.  Iñigo Aranbarri   «Hizlandia», 2006 - 74. orr.

Iskanbilak, manifestaldiak zeuden kaleetan, musika aberkoia gogotik alde guztietan.  Josu Zabaleta   «Jakintzaren arbola» - Pio Baroja, 2006 - 247. orr.

Halako batean, plazan bildutako gazteak, eta ez hain gazteak, hiriko kaleetan barreiatzen hasi ginen, zozabarrak zeruan bezala, orain kantuan, orain kontsigna aberkoiak oihukatuz.  Anjel Lertxundi   «Ihes betea», 2006 - 9. orr.

Haren esanetan, bere "eginbehar aberkoia" betetzen baino ez zuan ari.  Mirentxu Larrañaga   «Peaceful soldadua» - Michael Morpurgo, 2006 - 100. orr.

Kixotea -esan zidan Menard-ek- oroz gain liburu atsegin bat izan zen; orain, berriz, topa-egite aberkoietarako egokiera da, harrokeria gramatikalerako, luxuzko argitalpen lizunetarako parada.  Juan Garzia   «Ipuin hautatuak» - Jorge Luis Borges, 1998 - 43. orr.

Euskaltasun aberkoi hori ezin da ulertu ez Europako mugimendu nazionalista garaikideak aintzat hartu gabe ez aurreko mendeetan izan ziren jarrera eta liburu euskaltzaleak kontuan hartu gabe.  Anjel Lertxundi   «Mentura dugun artean», 2001 - 25. orr.

Koma bakar batek esaldi akrata bihurtzen du munduan den esaldirik aberkoiena (allons, enfants de la Patrie versus allons, enfants, de la Patrie).  Anjel Lertxundi   «Mentura dugun artean», 2001 - 74. orr.

Nor munduan zuek baino aberkoiago, autozentratuago, xuxenago eta xantuago?  Iñaki Segurola   «Gaur ere ez du hiltzeko eguraldirik egingo», 2005 - 243. orr.

Uste zuen espainiarra, zientziarako nahiz zibilizaziorako ezgauza izanagatik, aberkoi sutsua izango zela behintzat, eta ez zen halakorik.  Josu Zabaleta   «Jakintzaren arbola» - Pio Baroja, 2006 - 249. orr.


aberrante izond itxuragabea, zentzugabea, logikoa denetik hurruntzen dena.

Neurri aberranteak eta antzeko aldaera itxuragabeak alde batera utzita, zenbat eta handiagoa eta ikusgarriagoa izan zakila, hobeto.  Karlos Zabala   «Buda zoriontsuen etxea» - João Ubaldo Ribeiro, 2003 - 109. orr.

Ezta hizkuntza sakralizatzen ez duen pertsona etikoki aberrantetzat hartuko dudanik ere.  Berria - Euskal Herria   2004-04-30


aberrazio (ETCn 386 agerraldi) 1 iz egite, gertaera edo esate itxuragabea, logikoa denetik urruntzen dena.

Bi topaketa horietan gatazka bat gerarazi egin zen, termino filosofikoetan erlijiozko errito eta mitoei adierazpide teologikoa emateko ekintza baketzailearen bidez; baina [...] ekintza-bide hori, bi kasuetan, aberrazio bat izan zen, egia espiritual eta intelektualaren arteko erlazioaren gezurrezko diagnosian oinarritua.  Iñaki Mendiguren   «Historiaren azterketa II» - A.J. Toynbee, 2000 - 120. orr.

Aberrazioa da gazte hauei zigor bera jartzea jabego materialen kontra egindako delitu batengatik, edo pertsonen kontra egin daitekeen delitu batengatik.  Berria - Euskal Herria   2004-07-17

Kromosometan aberrazioak gertatzen direla ikusi dute.  Berria - Gaiak   2004-12-22

Legalitatearen normaltasunetik aberrazio hutsa besterik ez dena, subiranotasunaren ikuspegitik norbere ahalmenaren adierazpen da.  Joseba Zulaika   «ETAren hautsa», 2006 - 53. orr.

Giza psikearen egitura eta funtzionamenduak esplikatzen du aberrazio tragiko hori, Bossueten hipotesi fedegabeaz baliatu beharrik gabe, Apetaldi suizida hau, harrokeriazko bekatuaren ordaina, aberrazio espirituala da, arima etengabe horretaraxe emana delarik giza nortasunaren funtsa den oreka ezegonkorrean.  Iñaki Mendiguren   «Historiaren azterketa II» - A.J. Toynbee, 2000 - 332. orr.

Hitlerren aberrazio genozidak izan arte inongo kutsurik gabeko hitza zen arraza, eta edozein ideologiatako jendeak lasai-lasai aipatzen zuen "euskal arraza", euskal herria esateko.  Xabier Mendiguren Elizegi   «Errekarteko koadernoa», 2001 - 76. orr.

Talentua ukatzen ez badiote ere, aditu batzuen iritziz bere arkitektura ez da batere argia, itzal, inperfekzio eta aberrazioz betea baizik, modernitatearen diskurtsotik erabat aldendua.  Patxi Iturritegi   «Behi eroak», 2003 - 181. orr.

Aldakortasuna egonkor bihurtzea, behin behinekoa beti errepikatzea, obrarik osatu beharrean borradoreak pilatzea, oraina bizi ordez geroenerako uztea aberrazioa da.  Joseba Sarrionandia   «Lagun izoztua», 2001 - 31. orr.

Horrela izendatu dituzte sexu berekoen edo transexualen arteko sexu harremanak; zenbaitentzat, "aberrazioak" dira, helburua ez baita ugaltzea.  Luis Elberdin   «Sexua noiznahi», 2005 - 70. orr.

Bi eleberriek langai dituzte monolitiko agertu arren, halako homogeneo ez diren bi gizarte aberrazio: nazismoa eta fundamentalismoa.  Berria - Kultura   2006-01-31

2 optikan, sistema optiko baten akatsa, objektu errealaren irudia desitxuratzen duena.

Irudiaren erdigunea zehazki fokaturik badago, irudiaren ertzak lausoturik agertzen dira; aberrazio esferikoa esaten zaio teknikoki akats horri.  Irene Aldasoro   «Giza gorputza lanean» - John Lenihan, 2006 - 89. orr.

Lentearen ardatzetik hurbileko argi-izpiek objektuaren ertzetakoek baino urrunago lortzen dute fokua, eta horregatik gertatzen da aberrazio esferikoa.  Irene Aldasoro   «Giza gorputza lanean» - John Lenihan, 2006 - 98. orr.

Foku-zehaztasunik ezaren beste kausa bat hau da: fokatzegaitasun desberdina duela objektiboak kolore bakoitzerako; aberrazio kromatikoa esaten zaio efektu horri.  Irene Aldasoro   «Giza gorputza lanean» - John Lenihan, 2006 - 89. orr.

Argi moteletan, koloreak ez dira ondo ikusten, eta aberrazio kromatikoa ez da hainbesteko arazoa.  Irene Aldasoro   «Giza gorputza lanean» - John Lenihan, 2006 - 99. orr.

3 aberrazio esferiko

Nabarmenena, honatx: irudiaren erdigunea zehazki fokaturik badago, irudiaren ertzak lausoturik agertzen dira; aberrazio esferikoa esaten zaio teknikoki akats horri.  Irene Aldasoro   «Giza gorputza lanean» - John Lenihan, 2006 - 89. orr.

4 aberrazio kromatiko

Foku-zehaztasunik ezaren beste kausa bat hau da: fokatzegaitasun desberdina duela objektiboak kolore bakoitzerako; aberrazio kromatikoa esaten zaio efektu horri.  Irene Aldasoro   «Giza gorputza lanean» - John Lenihan, 2006 - 89. orr.

hitz multzoen maiztasunak (gutxienez 3 aldiz agertzen direnak)

aberrazio bat (3); aberrazio esferikoa (4); aberrazio kromatikoa (4)


aberri (ETCn 10.101 agerraldi) 1 iz sorterria, eskuarki naziotzat hartzen denean. ik nazio; herri.

Aberri bateko, lanbide bateko, zibilizazio bateko, erlijio bateko gizon bilakatzen da, beraz, gizona.  Josu Zabaleta   «Gerrako pilotu» - Antoine Saint-Exupéry, 2003 - 177. orr.

Herritarrak, aberria arriskuan da!  Elena Touyarou   «Hautsi da katea» - Toti Mtz. de Lecea, 2004 - 127. orr.

Izan nahi genukeena garelako itxura eginez bizitzea egokitu zaigu beti: hizkuntzarekin, aberriarekin, munduarekin.  Joxerra Garzia   «Egonean doazen geziak», 2000 - 44. orr.

Nork bere herrira joko du, nork bere aberrira ihes egingo, gerra suntsitzailetik urrun.  Elizen arteko biblia   Jr 50,16

Eta pentsatzen ari zen berak, toki guztietan judu izanik, atzerritar beraz, ba ote zuen aberri bat izateko eskubiderik.  Felipe Juaristi   «Airezko emakumeak», 2003 - 89. orr.

Aberria, erran nahi baita arbasoen lurra, guretzat lehenik Euskal Herria da.  Piarres Xarriton   «De re publica edo politikaz», 2003 - 118. orr.

Ez dakigu ordea abertzale horren aberria zein zen.  Piarres Xarriton   «De re publica edo politikaz», 2003 - 61. orr.

Komandantea bai, izan nintzan komandantea, baina Euzko Gudarostekoa, gudan, aberria etsai faxistengandik babesteko gudan.  Juan Luis Zabala   «Agur, Euzkadi», 2000 - 91. orr.

Aberriaren alde eman zuten bizia.  Jon Alonso   «Lisboako Setioaren Historia» - José Saramago, 2000 - 335. orr.

Aberriaren alde dena eman behar zela uste zuten EKIN eta ETAko gazteek ere.  Joseba Zulaika   «ETAren hautsa», 2006 - 29. orr.

Alde guztietan, lapurreta, bortxakeria, hilketa, gure senide eta ongileekiko esker txarra, kalte egiteko eta ez errugabe bati laguntzeko egiten den zinegite faltsua, eta bere aberriaren aurkako konspirazioa, delitu nabarmenak dira.  Juan Martin Elexpuru   «Delituez eta zigorrez» - Cesare Beccaria, 1999 - 116. orr.

Aberriaren pizkundeak ere gutako asko ez gaitu askorik gogoberotzen, nazionalisten eskuetatik badator.  Joseba Zulaika   «ETAren hautsa», 2006 - 136. orr.

Amodio kanta bat ene aberriarentzat, / aberri txiki, argi handi.  Joseba Sarrionandia   «Lagun izoztua», 2001 - 394. orr.

Aberria... /... soldaduena da;... /... Jainkoa... /... apaizarena;... /.. ondasunak... /... aberatsenak.  Joseba Zulaika   «ETAren hautsa», 2006 - 24. orr.

Peitu zuten herria, peitu zuten aberria, peitu zuten atzerria.  Felipe Juaristi   «Airezko emakumeak», 2003 - 14. orr.

Itsuak eta begibakarrak bazuten lurralde bat bererik, lur puska bat hiltzeko eta betiko atsedena eskuratzeko, aberria hori besterik ez baita, aberria hezurrak gordetzeko herria baita. bai baitzekien gizon-emakumeek aberri deitzen ziotela poz edo minaren ekarle zen lurraldeari, gizon-emakumeek aberri deitzen ziotela bakardadetik babesteko eraiki zuten etxeari, gizon-emakumeek hilkor zirela, hauts eta lohi zirela, ahazteko behar zuten euskarriari.  Felipe Juaristi   «Airezko emakumeak», 2003 - 89. orr.

Praga baitzitzaion aberri bezain erbeste, bera Pragakoa izanik ez baitzen Pragakoa, ez baitzen ez judu, ez txekiar eta ez aleman.  Felipe Juaristi   «Airezko emakumeak», 2003 - 255. orr.

Ez dute gure Aberria indarkeriarekin desegingo.  Jokin Urain   «Errotarria», 2006 - 93. orr.

Geure Aberrian geu izan gaitezela inongo erbestetarren aginpide gabe: geure familiekin, geure zaletasunekin, geure erlijioarekin, geure lanbideekin.  Jokin Urain   «Errotarria», 2006 - 50. orr.

Hark baitzuen deblauki erran "Euskal Herria da euskaldunen aberria".  Menane Oxandabaratz   «Ez da musik», 2006 - 11. orr.

Aberria da sorterria.  Menane Oxandabaratz   «Ez da musik», 2006 - 144. orr.

Buru-belarri aritu zen sionismoaren helburu nagusiaren alde: aberri bat lortzea.  Fernando Rey   «Gure etxeko kontuak» - Natalia Ginzburg, 2004 - 285. orr.

1960an, eta baita 1970ean bertan ere, Obabako nekazariek antzinako mendeetako aire hori zuten, eta, zentzu hertsian, beste aberri batekoak ziruditen.  Bernardo Atxaga   «Soinujolearen semea», 2003 - 65. orr.

Ene aberri lehena -bakotxak bere ikusmoldea-, da lurra.  Menane Oxandabaratz   «Ez da musik», 2006 - 144. orr.

Izugarri handia zen etxea; baso eta mendiek babesten zuten ordekatik; aberri bilakatu zitzaion etxe hura herrialde arrotzean.  Xabier Olarra   «Azken hitzordua» - Sandor Marai, 2003 - 27. orr.

Aberria sentimendu bat zuan niretzat.  Xabier Olarra   «Azken hitzordua» - Sandor Marai, 2003 - 102. orr.

Praga baitzitzaion aberri bezain erbeste, bera Pragakoa izanik ez baitzen Pragakoa, ez baitzen ez judu, ez txekiar eta ez aleman.  Felipe Juaristi   «Airezko emakumeak», 2003 - 255. orr.

1789ko iraultzaz geroz, alabaina, Frantziaren eremuetako ikastegi guztietan [...] irakatsi izan da beti, Estatua eta Nazioa eta Populua eta Aberria: patrie, peuple, nation, état, denak gauza bera direla, egundainotik eta sekulakotz Frantzian.  Piarres Xarriton   «De re publica edo politikaz», 2003 - 39. orr.

Denak erne bai erne egon ziren, erbesteratuak beren aberriaz, beren etxe urrutikoaz mintzo direnean sentitzen dutenaren antzeko tristuraren zantzua nabari baitzuen ahotsean.  Xabier Olarra   «Azken hitzordua» - Sandor Marai, 2003 - 59. orr.

Aberritik hainbeste lagun erbesteratu zuena, erbestean hil zen.  Elizen arteko biblia   2 M 5,9

Aberri baten eraikuntzak ez du horrenbeste odol merezi.  Mikel Hernandez Abaitua   «Ohe bat ozeanoaren erdian», 2001 - 41. orr.

2 (izenondo eta izenlagunekin)

Estatu indartsu bat, aberri berria egiteko, eskatuko du Unamuno-k Valentziako Ateneoan konferentzian 1902an.  Joxe Azurmendi   «Espainiaren arimaz», 2006 - 66. orr.

Euzkadi geure Aberri agurgarria, galdu zenetik, hemen bilatu dute gehienek -ez denek esateagatik- beren ostatua.  Jokin Urain   «Errotarria», 2006 - 50. orr.

Eta gure haurtzaroan, "Aberri handia" La Grande Patrie, eta "aberri ttipia" la petite patrie, ez genuen besterik entzuten, plazetan, eskoletan ala elizetan, Iparralde guztian.  Piarres Xarriton   «De re publica edo politikaz», 2003 - 118. orr.

Nire sorterriari diodan maitasunak bat egiten du aberri handiari diodan maitasunarekin, eta, sozialista naizen aldetik, baita amesten dudan aberri unibertsalarekin ere.  Berria - Kultura   2004-05-04

Konstituzioa oinarritzen da hautsi ezinezko espainiar nazioaren batasunean, hura baita espainiar guztien aberri komun eta zatiezina.  Pello Salaburu   «XX. mendearen argi-itzalak», 2001 - 106. orr.

Kantika ozen hura hain maite zutenek, Res Publica aipatzean ere, Frantzia bera zuten gogoratzen, erran nahi baita [...] gure Ipar Euskal Herri xumea bere altzoan goxatzen eta kulunkatzen zuen Nazio puxant eta Aberri Handi egiazkoa.  Piarres Xarriton   «De re publica edo politikaz», 2003 - 17. orr.

Gure aberri pobreak eta kultura kaskarrak balio oso erlatiboa du, hori egia da.  Joxe Azurmendi   «Euskal Herria krisian», 1999 - 134. orr.

Azkenik, iraganetik datorren aberri politikoa [...] etorkizunera zabaltzen den hezur-haragizko aberri konkretu bihurtzen da.  Markos Zapiain   «Errua eta maitasuna», 2002 - 128. orr.

Zeren aberri burujabea eta sozialista eraikitzea baitzen orain helburua.  Bernardo Atxaga   «Lekuak», 2005 - 92. orr.

Errexago da funtsean bihotza aberri irabazle batetik deslotzea.  Piarres Aintziart   «Azken apeza», 2005 - 126. orr.

Bainan, nik erranen dut, gaurko egunean, ikusiz gauzak nola diren, ene aberri lehena ez da Eskual Herria.  Menane Oxandabaratz   «Ez da musik», 2006 - 144. orr.

Zuengan berezko justiziaren printzipioaren aztarrenik txikienik ere baldin balego, besterik gabe, zuen ekipaje, dirua eta ondasunak bildu, zuen emazteak eta seme-alabak hartu, eta hanka egingo zenukete aberri mairurantz, nondik ordu txarrean etorri baitzineten.  Jon Alonso   «Lisboako Setioaren Historia» - José Saramago, 2000 - 239. orr.

Nik idazten dudana baita aberri galdutik geratzen zaien gauza bakarra.  Koro Navarro   «Zortzi kontakizun» - Isaac B. Singer, 2002 - 9. orr.

Balizko aberri baten oroimina.  Xabier Mendiguren Elizegi   «Errautsen distira», 2002 - 65. orr.

Funtsean ez dago gaurgero Aita ahalguztidunik zer egin behar dugun esango digunik, zigortuko gaituenik oker egiten dugunean, babestuko gaituenik adore faltan gaudenean, Aberri behin-betikora eramango gaituenik.  Joseba Zulaika   «ETAren hautsa», 2006 - 49. orr.

Ahotsean nostalgia kutsu bat nabari zuen: gazteek zerbaiten desira eta nostalgia sentitzen dute beti, susmopeko aberri ezaxola eta beldurgarri batena, mundua deritzon aberri horrena.  Xabier Olarra   «Azken hitzordua» - Sandor Marai, 2003 - 70. orr.

Piamontea gure aberri zinezkoa zen, geure burua ezagutzen genuenekoa; Turin inguruko mendiak, egun argietan ikusmenean, eta bizikletaz irispidean, gureak ziren, ordezkaezinak, eta haiek irakatsi ziguten nekea, eroapena eta nolabaiteko zuhurtzia.  Juan Garzia   «Sistema periodikoa» - Primo Levi, 1998 - 77. orr.

3 (hitz elkartuetan lehen osagai gisa)

Eta, non ere aberri sentimenik ez den, ez du hizkuntzak eramango hara.  Josu Zabaleta   «Gerrako pilotu» - Antoine Saint-Exupéry, 2003 - 177. orr.

Orain azter dezagun Anaxagorasen homeomeria, grekoek hala deritzotena eta guri aberri hizkuntzaren txirotasunak geure mintzairan esaten uzten ez diguna.  Xabier Amuriza   «Gauzen izaeraz» - Lukrezio, 2001 - 77. orr.

Txikia -ez agian Txikia poeta, baina bai Txikia borrokalaria- ondo bizirik dagoelako euskaldun askoren gogoan, eta horren erakusgarri da aipatu berri dudan hilobia, Estatu handietako aberri-gurasoen panteoien antzera ia inoiz lorerik falta izaten ez duena.  Xabier Mendiguren Elizegi   «Arbelaren gainean», 2004 - 97. orr.

Aberri libertatearen alde.  Piarres Aintziart   «Santiago oinez», 2000 - 47. orr.

Nik ez dut garai bateko federik, ez eliza kontuetan ez aberri kontuetan ere.  Joxerra Garzia   «Itsasoan euri», 2003 - 113. orr.

Ni banoa hemendik, bizitzaren erdia eman dut hemen eta orain aberri-oporrak merezi ditut erotu baino lehen.  Mikel Hernandez Abaitua   «Ohe bat ozeanoaren erdian», 2001 - 41. orr.

Agur, gure aberri egarriaren azken edantoki gazia.  Jokin Urain   «Errotarria», 2006 - 52. orr.

Eta nago, aste santuaren antzera aberri eguna ere ez ote den molde huts, ohitura zaharkitu, errutina bihurtu Kinka hartan, 1938ko Aberri Egunerako agiri bat atera zuen Euzkadi Buru Batzarrak.  Joxerra Garzia   «Itsasoan euri», 2003 - 112. orr.

Arrakasta handia izan zuen lehen Aberri Egunak.  Joseba Zulaika   «ETAren hautsa», 2006 - 135. orr.

Suharki, aberri-zale agertzen direnen diskurtsoen muina sinesgaitzago zait, manipulazio hutsa irizteraino batzuetan. ik abertzale.  Itxaro Borda   «Hiruko», 2003 - 131. orr.

4 irud/hed

Erbestearen garratza uzten du aho sabaian, negua baitu laranjak aberri eta amets.  Joxerra Garzia   «Egonean doazen geziak», 2000 - 50. orr.

Egun batetik bestera, batere aztarnarik utzi gabe desagertzen zen zuela ordu gutxira arte aberri zuen hiritik.  Harkaitz Cano   «Pasaia blues», 1999 - 44. orr.

Lagunak nituen aberri bakar, lagunak.  Karlos Linazasoro    «Glosolaliak», 2004 - 159. orr.

Euskara aberri bat dela diote poeta txurigorriberdeek, Hugoren zera hura bereganatuz, eta aberri horren erdian... zer?, hitzak, hotsak, esanak?  Iñaki Segurola   «Gaur ere ez du hiltzeko eguraldirik egingo», 2005 - 236. orr.

Frantses errepublikak, "giza eskubideen aberri" horrek historian zehar ukan duen jokabide ilunaz lurralde gutietsieri buruz.  Herria   2005-07-07

Sugandilen aberria eguzkia da. -Nire aberriaren izena Haydn da.  Felipe Juaristi   «Airezko emakumeak», 2003 - 158. orr.

Orain zeure argi-izpiak ezkutatu dizkiguzu eta, zeruko aberri zoragarrira alde eginez, gure konpainia kaskarra aingeru eta santuen etengabeko konpainiaz ordezkatu duzu.  Askoren artean   «Asisko Frantzizko, Asisko Klara», 2002 - 252. orr.

Orain zeure argi-izpiak ezkutatu dizkiguzu eta, zeruko aberri zoragarrira alde eginez, gure konpainia kaskarra aingeru eta santuen etengabeko konpainiaz ordezkatu duzu.  Askoren artean   «Asisko Frantzizko, Asisko Klara», 2002 - 252. orr.

Gure bihotza zeruko aberriaren irrikaz sututa balego, erraz eramango genuke kanpoko hotzaDenbora gutxian, askok eta askok utzi zituzten munduko ardura garratzak eta, Frantziskoren gidaritzapean, benetako aberrira, on mugagabera, itzuli ziren.  Askoren artean   «Asisko Frantzizko, Asisko Klara», 2002 - 766. orr.

5 aberri ama (corpusean ez dago; ETCn 12 agerraldi)

Ildo horretatik, Pekingo ordezkariak azpimarratu zuen "Aberri Amatik banatzeko ekintza terroristak egiten dituen aktibista" dela Dalai Lama. ETC-prentsa   Egunkaria, 2001-05-23

Aberri ama aipatzen ez dizutenean! Horixe gauza ridikulua! Zer aberri ama, gero! Ama torturatzailea, zikiratzailea, hiltzailea, ebanjelizatzailea. ETC-prentsa   Argia, 2009-05-31

Lurralde hispanoamerikarrak "aberri-amarengandik" banatu ziren, askotan Britainiar Inperioaren laguntzarekin, Espainiaren monopolioaren gainetik aritu nahi baitzuen merkataritzan Amerikarekin. ETC-entziklopedia   Amerikaren deskolonizazioa, Wikipedia

Iraultzaileek, erregimen aldaketa sinbolizatzeko erabili zuten, baina, batez ere, "aberri ama"ren sinbolismoa azpimarratzen zuelako, errepublikaren seme-alabak babesten dituen ama elikatzailea. ETC-entziklopedia   Marianne, Wikipedia

6 Aberri Egun

Dakidana da aberri eguna eta abertzaleen batasuna eta mariasantisima horien guztien gainetik aberria bera dagoela: jendea, alegia, herri honetan bizi nahi dugun guztiak, bizi nahi eta ezin dutenak barne.  Joxerra Garzia   «Itsasoan euri», 2003 - 113. orr.

Baina Aberri egunak eta agiri handiak gorabehera presoek barruan jarraitu zuten.  Jokin Urain   «Errotarria», 2006 - 94. orr.

Fede honi loturik zeuden 1932ko Aberri Eguna eratu zuten abertzaleak.  Joseba Zulaika   «ETAren hautsa», 2006 - 136. orr.

Euskal Herri independentearen aldeko aldarria egingo du Aberri Egunean, Gernikan.  Berria - Euskal Herria   2004-04-09

-Aurreko batean Aberri Egunari buruz jardun genian - abiatu zaizu inspektorea -; gaurkoan Lege Sindikal berria hartuko diagu hizpide.  Rafa Egiguren   «Mentxakaren aitorpena» - Jose Ramon Goikoetxea, 2006 - 125. orr.

Biharamunean egin zioten hileta-elizkizuna, Pazko igande eta Aberri Egunean.  Xabier Mendiguren Elizegi   «Arbelaren gainean», 2004 - 111. orr.

Behin, militante lan hori Galarretan antolatu zen Aberri Egunean, Txokoren gain geratu zen.  Itxaro Borda   «Hiruko», 2003 - 24. orr.

Aberri Egunaz, baten bat ibili zen han lore gorriak paratzen.  Koldo Izagirre   «Sua nahi, Mr. Churchil?», 2005 - 26. orr.

Emakume Abertzale Batzan sartu zen Polixene oso gazterik, PNVren baitan emakumeek sortu zuten talde berezi hartan, eta irratiko elkarrizketan kontatu duenez, bere lehen mitina Urduñan eman zuen, Aberri Egun batez.  Pako Aristi   «Gauza txikien liburua», 2004 - 147. orr.

Egin izan zela ere Itsasun, 1963ko Pazkoz, delako Aberri Eguna.  Piarres Aintziart   «Azken apeza», 2005 - 78. orr.

hitz multzoen maiztasunak (gutxienez 4 aldiz agertzen direnak)

aberri bakarra (6); aberri bat (8); aberri baten (5); aberri batzarra (8); aberri batzarrak (17); aberri batzarrean (8); aberri batzarreko (11); aberri berria (24); aberri egun (46); aberri egun bateratu (4); aberri egun bateratua (16); aberri egun bateraturako (4); aberri eguna (159); aberri eguna eta (4); aberri eguna ospatu (4); aberri eguna ospatzeko (5); aberri eguna zela (4); aberri egunak (11); aberri egunaren (38); aberri egunaren harira (4); aberri egunaren karietara (9); aberri egunari (11); aberri egunari begira (6); aberri egunean (85); aberri egunean nazio (6); aberri eguneko (22); aberri eguneko ekitaldian (6); aberri egunera (9); aberri egunera begira (5); aberri egunerako (33); aberri egunetik (5); aberri eta (6); aberri horren (4); aberria da (6); aberria eta (18); aberria maite (5); aberriak eta (4); aberriaren alde (54); aberriaren alde eta (4); aberriaren aldeko (18); aberriaren eta (7); aberriaren mugak (6); abk aberri (5); aurtengo aberri (27); aurtengo aberri eguna (14); aurtengo aberri egunean (9); batasunak aberri (6); benetakoa dun aberri (4); bere aberria (5); bere aberriaren (6); beste aberri (5); da aberri (12); da aberri eguna (8); da aberria (4); den aberri (8); du aberri (17); du aberri eguna (8); du batasunak aberri (4); dun aberri (9); dun aberri berria (9); dute aberri (4); eajk aberri (5); eajko aberri (8); eajko aberri batzarrak (4); eajren aberri (7); eajren aberri batzarrak (4); eak aberri (4); eta aberri (22); eta aberria (8); eta aberriak (4); eta aberriaren (19); eta aberriaren alde (6); euskaldunen aberria (4); gure aberri (9); gure aberria (19); gure aberriak (4); gure aberriaren (10); iazko aberri (5); iazko aberri egunean (4); igandeko aberri (4); lehen aberri (7); nire aberri (4); nire aberri bakarra (4); nire aberria (12); ohiko aberri (4); ospatu zuen aberri (4); ospatuko du aberri (6); udalbiltzak aberri (6); zuen aberri (6); zuen aberri eguna (4); zure aberria (4); zuten aberri (4)


aberriano iz abertzaleen mugimendu erradikaleneko kidea.

Irlandar nazionalismoaren eredua ere eraginkorra zen: 1916ko Dublingo Matxinada Pazkokoa eredu bihurtu zen aberrianoentzat.  Joseba Zulaika   «ETAren hautsa», 2006 - 136. orr.

Irlandar nazionalismoaren eredua ere eraginkorra zen: 1916ko Dublingo Matxinada Pazkokoa eredu bihurtu zen aberrianoentzat.  Joseba Zulaika   «ETAren hautsa», 2006 - 136. orr.


aberrigabe izond aberririk ez duena.

Filma benetako gertakizun batean oinarrituta dago: Parisko Charles de Gaulle aireportuan urteak daramatzan aberrigabe baten esperientzian oinarrituta, hain zuzen.  Berria - Kultura   2004-09-02

Leonek galdua zuen nazionalitate italiarra, aberrigabe bihurtua zen.  Fernando Rey   «Gure etxeko kontuak» - Natalia Ginzburg, 2004 - 180. orr.

Omenaldia aberrigabeei.  Berria - Kultura   2004-09-02

Segur aski, handik gutxira, gu ere aberrigabeen multzo handian egonen ginen, herri batetik bestera joatera behartuak, polizia-etxe batetik bestera, ez lan eta ez erro, familiarik gabe, etxe gabe.  Fernando Rey   «Gure etxeko kontuak» - Natalia Ginzburg, 2004 - 169. orr.

Haarlem-en utzi zituzten, ihesa Frantziatik zehar saiatzeko aholkatuz, Holandan juduen eta judu usaineko aberrigabeen aurkako segadak handik aurrera gogortu egingo zirela jakinik.  Felipe Juaristi   «Airezko emakumeak», 2003 - 229. orr.

Han goian ez zenuke, aberrigabe anonimo eta pobre horrek, zertaz arduratu beharrik izango.  Joseba Sarrionandia   «Lagun izoztua», 2001 - 393. orr.

Pasaporte berezia zen, aberrigabe inportante batzuei ematen zietena.  Fernando Rey   «Gure etxeko kontuak» - Natalia Ginzburg, 2004 - 181. orr.


aberrigintza iz aberria egitea, aberria eraikitzea.

Areago, benetako gudak gogoan, prentsa da "La Perfida Albión sucumbe ante la furia española" erako nardagarrikeriekin aberrigintzan dabilena.  Iñigo Aranbarri   «Hizlandia», 2006 - 112. orr.

Hezkuntzan "pedagogia berritzailea sartu zuen", aberrigintzan eta erlijioan egindako lana nabarmendu du egileak.  Berria - Kultura   2006-03-16

Guk bizi egin behar dugu, guk lanean jarraitu behar dugu hemendik ateratakoan ere, aberrigintzan.  Koldo Izagirre   «Sua nahi, Mr. Churchil?», 2005 - 118. orr.

Ikusi egin beharko emaitzak, Patri, baina niretzako nago, aberrigintzan oro har bezala, ez dagoela beste biderik, etorkizun erakargarri baten aldarrikapena egitea baino.  Hasier Etxeberria   «Patri maitea», 2003 - 67. orr.

Aberrigintza jatorrean eta folklore txorrotxean hainbeste saiatu beharrean, zergatik ez begiratu, konparazio batera, euskararen berezitasuntzat hartuak izan diren ergatiboari edo deklinabide mugagabeari, izatearekin edo izanarekin zer ikusi gutxi dutela esan bailiteke, eta gehiago agian beste era bateko zerekin...  Iñaki Segurola   «Gaur ere ez du hiltzeko eguraldirik egingo», 2005 - 245. orr.


aberrikide iz aberri bereko persona.

Miloszen hilobiratzeak iskanbila sortu du Polonian, nazionalistek eta katoliko muturrekoek ez baitzuten nahi poetaren gorpua poloniar aberrikideekin lurperatzea, traidoretzat baitzuten bi sektoreek.  Berria - Kultura   2004-08-28

PSCk bere horretan segiko du eta PP jaitsi egingo da (euren aberrikideen astakeriengatik, bestela oso boto leiala baita).  Berria - Euskal Herria   2004-03-05


aberrimin iz aberriarekiko mina.

Erromesak bagina, zoriontsu izateko aberriminez, erromesaldiaren zoritxarrari amaiera eman eta aberrira itzultzeko irrikatan egongo ginateke.  Imanol Unzurrunzaga   «Hainbat idazlan» - San Agustin, 2003 - 282. orr.


aberriratu, aberrira(tu), aberriratzen da/du ad aberrira joan; aberrira eraman.

Ezertxo ere ez zen falta: musika, aberriratzen ziren mutilentzat martxa alaitsuak, baita ohorezko danborradak ere eroritakoen omenez.  Txema Ramirez de la Piscina   «Ikus gaitzazuen», 2004 - 23. orr.

Hemezortzi urterekin, adin nagusitasuna lortu zuenean, 1932an, amarekin Frantziara aberriratu zuten.  Berria - Kultura   2006-02-28

Ameriketako Estatu Batuek (AEB) Guantanamoko base militarrean dituzten Erresuma Batuko 9 atxilotuek laster aberriratuko dituzten itxaropena dute.  Berria - Mundua   2004-01-10

Haientzat garrantzitsua baita betidanik, bai atzerrian inbertitzeko, eta baita mozkinak aberriratzeko ere, askatasun hori. Brasilera aberriratutako gizona igeltseroa zen.  Iñaki Heras   «Txanponaren bi aldeak», 2003 - 229. orr.

Ontziz aldatzean, kutxa bat uretara erori: hara zer gertatu zitzaion Ruche jaunaren lagunetariko bati, Algeriatik aberriratu bati, 1962an, Marseillako portuan.  Jon Muñoz   «Loroaren teorema» - Denis Guedj, 2006 - 64. orr.


aberriratze iz aberrira joatea; aberrira eramatea.

Poliziak jaioterrira bidali zuen ustez Espainiako Atzerritarren Legea urratzeagatik, epailearen erabaki batek aberriratzea bertan behera utzi zuen arren.  Berria - Euskal Herria   2006-01-14

Kanpoko aurrezkiaren eta barneko aurrezkiaren arteko ordezkatze-efektuek luzarorako uzten dute ordainketa-balantza ahuldurik, eta itxura bereziki kontraesanezkoa ematen diote koiunturazko zikloari, atzerritar kapitalen barneratze- eta kanporatze-aldiak ezaugarri dituena, zeinak aldi berean baitira nazio-kapitalen aberriratze-aldiak eta ihesaldiak.  Koro Navarro   «Ekonomiaren globalizazioa» - Jacques Adda, 2004 - 146. orr.


aberritxo iz adkor aberri xumea.

Ikusgarria da, guztion aberri txiki karnalok mespretxatu eta gero, nolako aberri espiritual paregabeak eraikitzen eta defendatzen dituzten "ez-nazionalista" "absolutista" "unibertsal" horiek -ideiak, doktrinak, periodo historikoak, debozioko testu sakratuak...-, beren aberritxo zerutarrak, beren etxetxo ondoan.  Joxe Azurmendi   «Euskal Herria krisian», 1999 - 134. orr.


aberrizale iz aberriaren zalea dena. ik abertzale.

Santua eta bakartia, lurreko destainaz eta zeruari begi emanda estasian, gizateriaren ideal gorena bihurtu ziren jendearen iritzian, aberrizalearen eta heroiaren ideal zaharra baztertuz; hauek, beren buruak ahaztuta, prest daude beren herriaren mesedetan bizitzeko eta hiltzeko.  Iñaki Mendiguren   «Historiaren azterketa II» - A.J. Toynbee, 2000 - 95. orr.

Don Estanislao aldi hartako elizgizon herrizale haien eredukoa zen: foruen galera haragian sufritu zuen aberrizale haietakoa, foruzale amorratua.  Berria - Kultura   2004-01-24


aberrizaletasun iz aberrizalea denaren nolakotasuna.

Mihigaiztoek esaten dute Andrew Millerren erreklutatzeko manerak ez zirela oso katolikoak -ezta Ingalaterrako Elizan ohizko diren moduetarako oso gomendagarriak ere, nahi bada-, eta jukutriatik gehiago zutela benetako konbentzitzetik eta norberaren aberrizaletasuna piztetik baino.  J.M. Olaizola "Txiliku"   «Bizitza eredugarriak», 2006 - 135. orr.

Dirudienez, Miller, hiztun ona izanik ere, hitz gartsu eta aberrizaletasunez beteekin gazteen bihotzak inarrosten baino abilagoa zen jende haren muturrak berotzen.  J.M. Olaizola "Txiliku"   «Bizitza eredugarriak», 2006 - 135. orr.


abersitate iz zoritxarra, ezbeharra.

Baina egia da, halaber, ezen, abersitatearen aitzinean, aitzina egiteko disposizione hori ere badudala.  Joan Mari Irigoien   «Lur bat haratago», 2000 - 58. orr.

Gizonaren egitekorik handiena patuari eta abersitateari buru egitea da, Graziana, mundua aitzina egiten dutenena denez gero, ezbeharren eta ondikoen gainetik.  Joan Mari Irigoien   «Lur bat haratago», 2000 - 203. orr.

Libertateak bere zigiluz markatu duen gizon hautatu horietarik duk, abersitateari buru egiten diona eta beti ere aitzina egiten duena...!  Joan Mari Irigoien   «Lur bat haratago», 2000 - 302. orr.


abertimendu (corpusean ez dago; ETCn 6 agerraldi) iz abisua.

Xapeldunak du orduan azkena baina horra hor abertimendua, Patrik, beste aldiko. ETC-prentsa   Herria, 2006-02-23

AIEA atoma indarraren agentzia herriartekoak, hainbeste abisu, abertimendu eta mehatxuren ondotik, beharko ote du azkenean herri hori gaztigatu? Oro beldurrez daude alabainan norako den ondarrean Irania bere nuklear jakintzaren hobetzen eta indartzen ari delarik, uranium irriskutsuaren aberasten ari baita desafioz bezala. ETC-prentsa   Herria, 2007-03-01

Abertimendu bat da, erakusketan aurkituko dudan produkzioa figurazio klasikotik guztiz aldentzen dela iragartzen duena. ETC-prentsa   Berria, 2019-11-19

Administratzaileari dagokio: a) Etxearen araubide ona, eta horren instalazioak eta zerbitzuak zaintzea; ondore horietarako, titularrei egokiak diren abertimenduak eta ohartarazpenak egin beharko dizkie. ETC-zientzia, zuzenbidea   Lege Zibilak: Ondasun higiezinak, (Aiora Aristondo, Arantza Etxebarria, Gotzon Lobera, Andres Urrutia, Esther Urrutia, IVAP/HAEEko Itzultzaile Zerbitzu Ofiziala), Deustuko Unibertsitatea, 2007


abertitu, aberti(tu), abertitzen du ad ohartarazi, jakinarazi.

Gauza bat esan behar dizut, atzo ahaztu zitzaidan abertitzea: mutil hori ez da Krapotkinen semea, P. konde frantsesaren semea da.  Matías Múgica   «Hiltzaile baten aitormena» - Joseph Roth, 2004 - 60. orr.

Harrotzen dituzte bazterrak, lehenik autoetan jinez eta bixtan da abertitzen dutela hor direla beren tuta eta arrabotsekin.  Herria   2004-02-19

Honek gero auzoak banaka abisatzen zituen, gaua apaltzean alargunaren edo amaren sukaldera heltzeko erranez: "haur gaixoa, gaur "proëlla" bada zurean! "Familiak orduan penn-brao aldeko mahaian mihise zuria hedatzen zuen, apezaren abertitzera norbait igorriz.  Itxaro Borda   «Entre les loups cruels», 2001 - 96. orr.

-Mentsa haiz ala? -ahoskatu zuen Txokok-, abertitu gaituk.  Itxaro Borda   «Hiruko», 2003 - 40. orr.

Aitortu behar da, idazleak kritikoen beharretan direla, kritikoak zubiak baitira idazlearen eta irakurle abertituaren artean.  Ana Urkiza   «Zortzi unibertso, zortzi idazle», 2006 - 159. orr.

Abertituak dira hauk ere nola ari behar duten, gorago erranak izan direnen ondotik.  Herria   2001-05-17

Nik ez nuen norengan fidatu, ez ikasia eta ez abertitua nintzen, eskarmenturik gabea eta ezjakina: halaxe jaurti nintzen nire patuaren amildegira.  Eduardo Matauko   «Emakume ezezagun baten gutuna» - Stefan Zweig, 2005 - 18. orr.


abertzale (ETCn 82.889 agerraldi; orobat aberzale g.er.) izond/iz aberria maite duena, aberriaren alde saiatzen edo borrokatzen dena. ik nazionalista; herrizale.

Horrek erakustera ematen du abertzale batzuentzat euskal departamenduaren aldarrikapena lehen urrats bat dela.  Berria - Euskal Herria   2006-04-11

Nafar abertzale, aurrerakoi eta euskaltzaleen ahotsa defendatzeaz gain, nafarren interesak defenditu zituen "ahots bakarra" berea izan zela azpimarratu zuen Barkosek.  Berria - Euskal Herria   2004-04-18

Arregiren hitzetan, «hauteskundeetan bi lubakitan banatzen da euskal gizartea: abertzale direnen eta ez direnen artean  Berria - Euskal Herria   2004-12-10

Leitzan berriz, Tolatxeneko Fermin Azpirozi ikasia, gerrondoan Agur esaten zuenari, "límpiate el culo con Amayur" nola erantzuten zioten euskal abertzaleei iseka.  Patziku Perurena   «Trapuan pupua», 2001 - 116. orr.

Baina bada hor aitoren semetxo bat, begi-okerra; badakizu zein abertzalerengatik ari naizen, ez?  Irene Aldasoro   «Dublindarrak» - James Joyce, 1999 - 183. orr.

Bazekiten ni babestuta nagoela, kontuan hartzen badugu Albia ondoan jaioa naizela, eta Abandoko sendi abertzale batetik natorrela.  Javi Cillero   «Hollywood eta biok», 1998 - 39. orr.

Baina gazteak, ikurrinean ez ezik, txapelari eusteko moduan ere gura du igar dakion abertzalea dena.  Edorta Jimenez   «Hemingway eta euskaldunak zerbitzu sekretuetan», 2003 - 55. orr.

Abertzaleak, sozialistak eta errepublikanoak elkartu ziren.Tradizionalistak ez ziren agertu, izan ere Don Juan Manuel Garaikoa gabe ez ziren nor.  Joseba Sarrionandia   «Kolosala izango da», 2003 - 28. orr.

Jonek bazuen bere ezjakintasun geografikoaren berri, eta beti pentsatu izan zuen abertzale batek bere herria ezagutu behar duela.  Unai Iturriaga   «Berandu da gelditzeko», 1999 - 45. orr.

Badaki klasean iritzi guzietako jendea baduela eta batzuek euskararen ikasteaz aparte ez dutela deus jakin nahi, kontzientzia politiko abertzalerik ez dutela.  Eneko Bidegain   «Anbroxio», 2002 - 89. orr.

-Azken batean -bukatu zuen On Camillok-, arrazoia hik daukak, erretorika abertzaleari dagokion guztia erdeinatzen duan horrek, hire aberria mundua dela dioen leloa daukaan horrek, hik bai, eta ez besteek.  Koldo Biguri   «On Camillo» - Giovanni Guareschi, 2001 - 328. orr.

Honelakoak idatzi zituzten fronte abertzale bat beharrezko zela eta: "xxxx".  Joseba Zulaika   «ETAren hautsa», 2006 - 29. orr.

-Abertzale on baten obligazioa da aberkideei egia esatea, eta nik egia esan dizuet.  Joan Mari Irigoien   «Ipuin batean bezala», 2002 - 40. orr.

Gaztetan abertzalea izan baldin bazen ere, gerra Francorekin egindakoa zen A., kristautasunaren izenean.  Koldo Izagirre   «Sua nahi, Mr. Churchil?», 2005 - 24. orr.

Jende bulartsua, kemen handikoa eta abertzalea denik ezin ukatu.  Edorta Jimenez   «Europako mugetan barrena», 2000 - 197. orr.

Nik neuk ere, giro hartan, abertzaletzat nuen neure burua.  Joan Mari Irigoien   «Odolean neraman», 2004 - 112. orr.

Abertzale ez diren politikoek euskara beti arazo gisa ikusi izan dute, zoritxarrez, eta dudan inpresioa da euskara historiaren zokoan desagertuko balitz, hiletetako elizkizunetan lehenbiziko lerroan uzkurtuta eta itxurak egin ondoren, lasai ederra hartuko luketela.  Pello Salaburu   «Euskararen etxea», 2002 - 48. orr.

Ez dakigu ordea abertzale horren aberria zein zen.  Piarres Xarriton   «De re publica edo politikaz», 2003 - 61. orr.

Granadakoa zen arren, beste inor baino abertzaleagoa eta sozialistagoa zen.  Iban Zaldua   «Itzalak», 2004 - 32. orr.

-Borroka armatua hautatzen duena da zinezko abertzalea! Aberria maite duen bakarra...  Itxaro Borda   «Hiruko», 2003 - 10. orr.

Arrazoi politikoak dira kasu horretan, euskaltzaletasuna abertzaletasunarekin berdintzen baitute bere burua abertzaletzat ez duten agintari politikoek.  Juan Ignacio Pérez / Pello Salaburu   «Unibertsitatea eta euskal gizartea gaur», 2003 - 194. orr.

Komunista edo abertzale, denak ziren berarentzat gorri, agintarien kontra ari ziren momentutik.  Xabier Mendiguren Elizegi   «Errautsen distira», 2002 - 45. orr.

Hiru jira egin zizkioten hiriaren erdiguneari, beste abertzaleek ikus zezaten.  Juan Kruz Igerabide   «Nire aitaren fusila» - Hiner Saleem, 2004 - 10. orr.

-Errudun zara, beraz, abertzale ez izan arren.  Karlos Linazasoro   «Ez balego beste mundurik», 2000 - 104. orr.

Dueson milaka geunden, abertzaleak, anarkistak, komunistak, errepublikarrak... eta denok ere txarto, familia edo jarabí apur bat genuenok ere ezin genuen kanpoko janaririk mangatu, ez zuten onartzen.  Koldo Izagirre   «Agirre zaharraren kartzelaldi berriak», 1999 - 127. orr.

Politikarako tresna soila zen abertzale askorendako, Euskal Herriaren beregaintasuna aldarrikatzeko ikur hutsa.  Koldo Zuazo   «Euskara batua», 2005 - 119. orr.

Balentriok, batez ere XIX. mendeko mugimendu erromantikoen eraginez, gero eta kutsu abertzaleagoa hartuz joan ziren.  Martin Anso   «Elezaharren bidetik», 2004 - 92. orr.

Abertzaleek, etxeetan sartu eta jana eta behar duten guztia eskatzen dute.  Gotzon Garate   «India harrigarria», 2001 - 51. orr.

Kirikiño, garaiko abertzale gehienak bezala, kritikatzen zituen karlistak bezain integrista zen alor askotan.  Koldo Izagirre   «Elgeta, sasiaren sustraiak», 2001 - 12. orr.

Baina ez zeukaten ezer abertzaletik.  Agurtzane Juanena   «Esan gabe neukana», 2003 - 53. orr.

Ni ez naiz abertzalea.  Karlos Linazasoro   «Ez balego beste mundurik», 2000 - 103. orr.

Une hartan, nire inguruan ezkertiarra eta antiburgesa izan behar zenuen eta abertzale izanez gero, ETAren miresle.  Ana Urkiza   «Zortzi unibertso, zortzi idazle», 2006 - 86. orr.

Eta oro har, paperean bederen, abertzaleen eskuetan egon izan diren gainerako administrazioak ere, beste alderdiek ez baitute honetan gehiegi egin, egia aitortzen baldin badugu.  Pello Salaburu   «Euskararen etxea», 2002 - 48. orr.

Abertzaleen, idealisten eta inozo guztien gorpuen kiratsa helduko ez zen bazter ederren batera.  Alberto Ladron Arana   «Eguzki beltzaren sekretua», 2004 - 50. orr.

Gainera, Txomin behin baino gehiagotan ikusi du besta edo manifestaldi abertzale batean edo bertzean.  Eneko Bidegain   «Anbroxio», 2002 - 89. orr.

Erdal prentsarentzat (abertzaleen erdal prentsak barne), gure sistema ez da baliagarria.  Iñigo Aranbarri   «Hizlandia», 2006 - 17. orr.

Espainiako eta Frantziako presondegi ankerretan beren urterik onenak galdu dituzten preso abertzaleen gorazarrez.  Txillardegi   «Labartzari agur», 2005 - 5. orr.

- Ba hik hamalau xorta edan ondoan ahanzten baituk abertzale haizela!  Itxaro Borda   «Zeruetako erresuma», 2005 - 158. orr.

Etxetik ihes egitera behartuak izan diren abertzaleen artean hil direnen zerrenda luzeko azkena, beste bat gehiago, izan da gure Turron.  Jokin Urain   «Errotarria», 2006 - 11. orr.

Baina ni ez naiz traumatologo abertzale bat ikustera joan, ni neu tratatu ninduen traumatologoa ikustera joan naiz ni, nola ez nau gogoratuko ba...  Agurtzane Juanena   «Esan gabe neukana», 2003 - 117. orr.

Autoreari gaitzespen ugari etorriko zaizkio abertzaleak deritzeten horien aldetik ere.  Jose Morales   «Arima hilak» - Nikolai Gogol, 1998 - 354. orr.

Izango zen komunista baten oka, edo abertzaleren batena.  Jon Maia   «Riomundo», 2005 - 22. orr.

Gure proposamen xelebrea (jatetxe abertzaleena) gorpuztuko da.  Edorta Agirre   «Baietz okerreko bidea aukeratu! », 2006 - 96. orr.

Jadanik abertzale izenaz beztitzen zen Frantxis trufa eta trufa ari zitzaion.  Itxaro Borda   «Hiruko», 2003 - 12. orr.

2 (izenondoekin)

Lezo Urreztietak - bai, Agirreri armak erosten zizkion santurtziar abertzale suharrak -, bazuen Luis Aranarekin batera erdi bidean utzi zuen asmo eder bat Euzkadi gerran galdu eta erbestean herri minez zebiltzan euskaldun haientzat guztientzat.  Iñigo Aranbarri   «Hitzak eta giltzak», 2001 - 16. orr.

Abertzale negarti haiekin beste kontu bat izan zitekeen, ziur.  Edorta Jimenez   «Kilkerren hotsak», 2003 - 20. orr.

Amaginarrebaren esanetan, abertzale zintzoa omen zen bere garairako, eta hark bezala justu-justu idazten eta irakurtzen zekien jendearekin konparatuz gero, jakituna ere bazen, eta diru asko emandakoa euskal aldizkariak eta, oro har, kulturari loturiko ekintzak bultzatzeko.  Ramon Saizarbitoria   «Gorde nazazu lurpean», 2000 - 290. orr.

Soldadu ibilia da gerran, eta gudari kuraiatsuaren eta abertzale berdin ezinaren domina erantsi berri dio ordurako ondo irabazia zuen poeta sonari.  Anjel Lertxundi   «Italia, bizitza hizpide», 2004 - 54. orr.

Bestela, abertzale jebo horiengana edo karlista txapelgorriengana inguratuko dituk eta!  Inazio Mujika Iraola   «Gerezi Denbora», 1999 - 15. orr.

-Mutilaren neskalaguna abertzale arriskutsua omen duk -segitu zuen-.  Aingeru Epaltza   «Lasto sua», 2005 - 93. orr.

Eta arrazoirik ez balu ere, ez du behintzat bere burua herritar zintzo edo abertzale jatorraren eredutzat saltzen.  Joxerra Garzia   «Kurrin-kurrun vitae», 2004 - 128. orr.

Edonola ere, bitxia da "españolista" gisa iraindua izaniko Bikilak bere autobiografia euskaraz idaztea, bere burua abertzale eredugarritzat duen makina batek erdara darabilen bitartean1.  Markos Zapiain   «Errua eta maitasuna», 2002 - 33. orr.

Horrela asmatu dira Don Pelaio berkonkistaria, Errege Katoliko arrazista batzuk Espainiaren bategile santuak, Mostolesko alkate bat abertzale heroikoa (ez terrorista?) eta Independentzia Gerra zuntzun bat Frantzia aliatuaren aurka, eta tonaka eta tonaka zientzia espainola.  Joxe Azurmendi   «Espainiaren arimaz», 2006 - 9. orr.

Lehen zatia amaitzeko, antzerki emanaldi amateurrak antolatzen zituen neska gazte batek poema abertzale hunkigarri bat errezitatu zuen.  Irene Aldasoro   «Dublindarrak» - James Joyce, 1999 - 216. orr.

Hala eta guztiz ere, Bilbon, Salamancan eta Madrilen kontsultatu ahal izan ditudan zenbait dokumenturi esker, ia ziurtasun osoz esan dezaket armen hartzaileak talde abertzale erradikal bateko partaideak zirela, EAJren zuzendaritzarekin ados ez zeudenak, Irlandako ereduak liluraturiko Partiduko gazteriakoak, apika.  Iban Zaldua   «Traizioak», 2001 - 122. orr.

Ikastolan, berriz, hasiera hartan kontzientzia abertzale garbiko jendearen seme-alabak zebiltzan, gehienbat.  Xabier Mendiguren Elizegi   «Nerabearen biluzia», 1999 - 18. orr.

ETA politiko-militarrak armak utziak zituen, eta ezkerreko aukera abertzale demokratiko bat bultzatzera deliberatua zen; Euskadiko Ezkerra sorturik, sakabanatuta zebiltzan iraultzaile asko bereganatu zituzten.  Juan Kruz Igerabide   «Hauts bihurtu zineten», 2005 - 147. orr.

Eta amak ez zuen etsitzen, erreibindikatu egiten zuen pailazoaren emazte estatusa eta abertzale iluminatuaren paperean jartzen zen: sakrifiziora ez baina garaipenera joaten ginen gu.  Josu Zabaleta   «Lorategi beldurgarriak» - Michel Quint, 2003 - 15. orr.

Ama, Lady Wilde, olerkaria eta irlandar abertzale sutsua.  Antton Olano   «Fidel izan beharraz» - Oscar Wilde, 2000 - 9. orr.

-Orduan betiko kontua... abertzale zahar horiek edozein lekutan mamuak ikusten ditiate.  Jon Maia   «Riomundo», 2005 - 211. orr.

3 (adizlagun gisa)

Nazkagarri samarra zen ustiaketa hura ikustea, eta Martinek, abertzale sentituz, frantsesen zikoizkeria eta doilorkeria aipatu zituen.  Koro Navarro   «Zalakain abenturazalea» - Pio Baroja, 2006 - 220. orr.

Euskal jendea -abertzale azaltzen dena, batez ere- estereotipo mendregarri baten barruan josita uzteko asmoz berpiztu da azkenaldi honetan vizcaíno delakoa, figura hori bere horretan hartuz, edo lehen figura horri bigarren bat gehituz, politikoki susmagarria.  Bernardo Atxaga   «Lekuak», 2005 - 78. orr.

4 (hitz elkartuetan lehen osagai gisa)

Abertzale esparrua ez da gai izan komunikabide sare indartsua sortzeko, nahiz eta boterean egon 20 urtetik gora»  Berria - Euskal Herria   2004-02-18

Eta oraingo ezer aurpegiratu ezin diotenez, "abertzale itxurak egiteagatik" salatzen dute.  Juan Martin Elexpuru / Bego Montorio   «Filosofia apaingelan» - Sade, 2001 - 31. orr.

Ez dago esan beharrik, bada, kezkatuta gaudela, ETAren indarkeriaz baliatuta abertzale kutsua duen ororen aurkako erasoa bortitza baita aspaldion, gupidagabea esango nuke, eta areago erantsi, izaera demokratiko gutxikoa.  Migel Angel Mintegi   «Denak du bere prezioa», 2002 - 145. orr.

5 alderdi abertzale

EAJko ordezkariak, legearen ondorioak alderdi abertzaleen gainean ezartzen direla salatu zuen bere jardunean.  Berria - Euskal Herria   2004-10-06

Alderdi abertzaleek hartu dute, beti, bandera haizatzeko ekimena, baina UPNk agintea hartu zuenean, eskegitzeko debekua ezarri zuen.  Berria - Euskal Herria   2004-08-05

Baina alderdi abertzaleek gaiaren inguruan izan zuten liskarraren berri baino ez zuten eman, eta oso labur gainera:  Ramon Saizarbitoria   «Gorde nazazu lurpean», 2000 - 434. orr.

Gauza bera egiten dute euskalduntasuna esentzia gisa ulertzen duten guztiek ere, alderdi abertzaleetako kide ugari tartean.  Bernardo Atxaga   «Lekuak», 2005 - 53. orr.

Interes desberdinak aurrez aurre daudenen artean, alderdi abertzaleen eta espainolisten artean kasu, antagonismoak garbiak dira eta ez dago traiziorik.  Joseba Zulaika   «ETAren hautsa», 2006 - 74. orr.

Iparraldeko edo Hegoaldeko gisa, bereiz plantatzen ziren alderdi abertzaleek bake moduko zerbait sinatu zuten TKAren mehatxu bakunaren aitzinean "Etxe bat, errefuxiatu bat" kanpaina komunean eramanez.  Itxaro Borda   «Hiruko», 2003 - 48. orr.

Nazionalismoaren eta alderdi abertzaleen kontrako erasoa ez bide zitzaien nahi bezala ateratzen ari zentralistei eta komunikabideetako beren morroiei; alderantziz, bazirudien eragina kontrakoa izan zitekeela, hau da, ahuldu beharrean abertzaletasuna indartzea.  Migel Angel Mintegi   «Denak du bere prezioa», 2002 - 271. orr.

Distantzia eta soraiotasun handiz bizi nituen Egunkaria-ren gorabeherak, eta baita inguruko egoera politikoa ere: ETAren atentatuak, presoen sakabanaketa, torturak, etakide batzuen heriotza ilunak, alderdi abertzaleen arteko ika-mika eta ezinikusiak, noizean behin hauteskundeak...  Juan Luis Zabala   «Agur, Euzkadi», 2000 - 26. orr.

6 ezker abertzale

Aldaketa horietan, ezker abertzaleak kaleratutako Konponbide Demokratikorako Alternatibak euskal herritarren artean izandako harrera arrakastatsuak zeresan handia izan du.  Berria - Euskal Herria   2006-02-19

Batetik, ezker abertzaleak erakutsi duelako berriro ere muturreko baldintzetan gai dela espazio sozio-politikoari eta proiektu politikoari eusteko, eta ikusi delako legez kanporatzeak ez duela balio ezker abertzalea suntsitzeko.  Berria - Euskal Herria   2004-03-26

Ezker abertzalearen "krisialdia" aztertu dute ABko militanteek.  Berria - Euskal Herria   2004-08-28

Gobernuak saldu nahi izan du proiektu erraldoi horien kontra ezker abertzalea besterik ez dela mugitu, baina hori ez da egia.  Edurne Elizondo   «Itoiz, porlanezko gezurra», 2004 - 160. orr.

Ezker abertzalearen aldeko asanbladetan jakinekoak dira buru:  Pako Aristi   «Urregilearen orduak», 1998 - 261. orr.

Balirudike garai batean ezker abertzaleak eskura ikusten zuela agintea, ene bada.  Markos Zapiain   «Errua eta maitasuna», 2002 - 32. orr.

Ideologikoki, lurraldetasuna ezker abertzaleak sortu duen hitz bat da.  Ana Urkiza   «Zortzi unibertso, zortzi idazle», 2006 - 315. orr.

Koloretsuak dira musika kontzertuen iragarkiak, garagardo eta ron markek antolatutako unibertsitate-jaienak, eta baita ezker abertzalearenak ere.  Urtzi Urrutikoeetxea   «Auzoak», 2005 - 35. orr.

Gaur egun Francoren tiraniaren aroan baino handiagoa da askatasuna, demokraziaren arauekin egiten dira gauzak, eta isunak ere handiagoak ezartzen dizkiete ezker abertzalearen joerak aldezten dituztenei.  Jokin Urain   «Errotarria», 2006 - 96. orr.

Ezker abertzaleko pertsona ezagun anitz izan omen zen bertan, baita hildakoen senitartekoak eta sostengua adieraztera heldutako gazteak ere.  Iñigo Aranbarri   «Hizlandia», 2006 - 165. orr.

Ezker abertzalekoek osoago iraun zuten, ahal bezainbatean, haien erorketek betiere zati bati baino ez baitzioten eragiten, borroka armatuaren alde zeudelarik segurtasun-neurri zorrotzagoak erabiltzen zituzten eta.  Juan Kruz Igerabide   «Hauts bihurtu zineten», 2005 - 72. orr.

Kritikatu ez ezik, iraindu egiten omen dut ezker abertzalea, eta "esku beltzaren" begiradapean jartzen.  Hasier Etxeberria   «Patri maitea», 2003 - 130. orr.

Ezker abertzaleko alderdi-kide batek botako lukeen diskurtso berdina zintzurrean gora uhinka aurtikitzen ari zarela ematen du.  Itxaro Borda   «Hiruko», 2003 - 124. orr.

ETA, ezker abertzalea, nazionalismoa, lehendakaria, obispoa edota sozialista disidenteak berdindu, kriminalizatu eta egurtzea aski ez, eta euskara bera egurtzea erabaki dutela, alegia, gure arimaren bizkar-hezurra xehatu arteko erasoan.  Joxerra Garzia   «Itsasoan euri», 2003 - 21. orr.

Besteak beste, honakoak esan zituzten: Euskal Herria Espainian integratzeko, ezker abertzalea suntsitzeko eta, beraz, gerrarako beste tresna bat baino ez da plan hori.  Txema Ramirez de la Piscina   «Ikus gaitzazuen», 2004 - 95. orr.

7 indar abertzale

Indar abertzaleek, orotara, gehiengo osoa osatzen dute Eusko Legebiltzarrean, 39 legebiltzarkide baituzte EAJ-EAk, EHAK-k eta Aralarrek.  Berria - Harian   2005-04-18

Nafarren erabakitzeko eskubidea defendatu dute indar abertzaleek.  Berria - Euskal Herria   2006-04-29

Georges Malbrunot eta Christian Chesnot kazetari frantsesak "hurrengo hiru egunotan" askatuko dituztela iragarri zuen Irakeko Indar Abertzaleen eledun Fadhel Al Baiik, Al Arabia telebistan.  Berria - Mundua   2004-09-24

Erraiten ahal da indar abertzalea porroskatua dela eta bere ahalak biziki mugatuak dituela.  Herria   2004-05-20

hitz multzoen maiztasunak (gutxienez 4 aldiz agertzen direnak)

abertzale bakarra (8); abertzale bakarra (8); abertzale bat (37); abertzale bat (37); abertzale batek (14); abertzale batek (14); abertzale baten (6); abertzale baten (6); abertzale batzuek (12); abertzale batzuek (12); abertzale batzuen (8); abertzale batzuen (8); abertzale batzuk (9); abertzale batzuk (9); abertzale bezala (7); abertzale bezala (7); abertzale ekintza (6); abertzale ekintza (6); abertzale eta (104); abertzale eta (104); abertzale eta ezkerreko (7); abertzale eta ezkerreko (7); abertzale eta ezkertiar (8); abertzale eta ezkertiar (8); abertzale eta ezkertiarra (6); abertzale eta ezkertiarra (6); abertzale eta ezkertiarren (7); abertzale eta ezkertiarren (7); abertzale ez (39); abertzale ez (39); abertzale ez diren (13); abertzale ez diren (13); abertzale ez direnen (6); abertzale ez direnen (6); abertzale gehienek (9); abertzale gehienek (9); abertzale gisa (8); abertzale gisa (8); abertzale guziak (9); abertzale guziak (9); abertzale guzien (12); abertzale guzien (12); abertzale guzieri (7); abertzale guzieri (7); abertzale guztiak (9); abertzale guztiak (9); abertzale guztiek (13); abertzale guztiek (13); abertzale guztien (8); abertzale guztien (8); abertzale izan (7); abertzale izan (7); abertzale legez (12); abertzale legez (12); abertzale mugimendua (8); abertzale mugimendua (8); abertzale osoak (7); abertzale osoak (7); abertzale sutsua (7); abertzale sutsua (7); alderdi abertzale (52); alderdi abertzale (52); alderdi abertzale guztiek (9); alderdi abertzale guztiek (9); beste abertzale (7); beste abertzale (7); bi abertzale (11); bi abertzale (11); da abertzale (16); da abertzale (16); du abertzale (7); du abertzale (7); emakume abertzale (6); emakume abertzale (6); ere abertzale (6); ere abertzale (6); eta abertzale (81); eta abertzale (81); eta abertzale ez (11); eta abertzale ez (11); eta ezker abertzale (9); eta ezker abertzale (9); euskal abertzale (6); euskal abertzale (6); eusko abertzale (13); eusko abertzale (13); ez abertzale (6); ez abertzale (6); ezker abertzale (90); ezker abertzale (90); ezker abertzale legez (12); ezker abertzale legez (12); ezker abertzale osoak (6); ezker abertzale osoak (6); ezkertiar eta abertzale (11); ezkertiar eta abertzale (11); hautagai abertzale (13); hautagai abertzale (13); hautetsi abertzale (11); hautetsi abertzale (11); indar abertzale (13); indar abertzale (13); mugimendu abertzale (7); mugimendu abertzale (7); nafar abertzale (6); nafar abertzale (6); politiko abertzale (6); politiko abertzale (6); talde abertzale (8); talde abertzale (8); zerrenda abertzale (7); zerrenda abertzale (7)

abertzaleak argi (6); abertzaleak azken (6); abertzaleak bere (14); abertzaleak bergarako (6); abertzaleak beti (7); abertzaleak bi (9); abertzaleak bide (7); abertzaleak deituta (8); abertzaleak deitutako (8); abertzaleak dira (8); abertzaleak diren (6); abertzaleak egindako (17); abertzaleak eginiko (6); abertzaleak egiten (6); abertzaleak ere (36); abertzaleak espainiako (8); abertzaleak eta (66); abertzaleak ez (54); abertzaleak ez diren (6); abertzaleak ez du (7); abertzaleak ez duela (8); abertzaleak gara (7); abertzaleak gatazka (17); abertzaleak herri (8); abertzaleak ia (8); abertzaleak izan (8); abertzaleak kudeatutako (12); abertzaleak kudeatutako udalbiltzak (7); abertzaleak sa (6); abertzaleak salatu (7); abertzaleak talde (6); abertzaleak taldea (27); abertzaleak taldea desegiteko (6); abertzaleak taldeak (85); abertzaleak taldearen (23); abertzaleak taldeek (6); abertzaleak taldeko (52); abertzaleak taldeko legebiltzarkide (10); abertzaleak taldeko legebiltzarkideak (11); abertzalearen aurka (20); abertzalearen aurkako (20); abertzalearen eskaintza (6); abertzalearen eta (17); abertzalearen izenean (8); abertzalearen kontra (11); abertzalearen kontrako (13); abertzalearen oinarri (6); alde ezker abertzaleak (6); alderdi abertzaleak (38); alderdi abertzalearen (9); baina ezker abertzaleak (7); da ezker abertzaleak (15); da ezker abertzalearen (20); dira ezker abertzalearen (6); ditu ezker abertzaleak (9); du ezker abertzaleak (39); du ezker abertzalearen (8); du sindikatu abertzaleak (11); eta abertzaleak (35); eta ezker abertzaleak (45); eta ezker abertzalearen (40); eta ezker abertzaleari (7); eta ikasle abertzaleak (11); eta sozialista abertzaleak (17); ezker abertzaleak (700); ezker abertzaleak azken (6); ezker abertzaleak bere (10); ezker abertzaleak bergarako (6); ezker abertzaleak bide (7); ezker abertzaleak deituta (8); ezker abertzaleak deitutako (8); ezker abertzaleak egindako (17); ezker abertzaleak eginiko (6); ezker abertzaleak egiten (6); ezker abertzaleak ere (16); ezker abertzaleak eta (23); ezker abertzaleak ez (24); ezker abertzaleak gatazka (17); ezker abertzaleak herri (7); ezker abertzaleak kudeatutako (12); ezker abertzalean (38); ezker abertzalearekin (55); ezker abertzalearen (414); ezker abertzalearen aurka (20); ezker abertzalearen aurkako (20); ezker abertzalearen eskaintza (6); ezker abertzalearen eta (14); ezker abertzalearen izenean (8); ezker abertzalearen kontra (10); ezker abertzalearen kontrako (13); ezker abertzalearen oinarri (6); ezker abertzalearena (6); ezker abertzalearentzat (15); ezker abertzaleari (101); ezker abertzaleari buruz (7); gazte abertzaleak (36); gipuzkoako sozialista abertzaleak (10); hautetsi abertzaleak (10); ikasle abertzaleak (74); ikasle abertzaleak eta (6); ikasle abertzaleak ia (7); ikasle abertzaleak taldeak (21); indar abertzaleak (12); korsikar abertzaleak (6); mugimendu abertzalearen (12); oposizio abertzaleak (7); otegi sozialista abertzaleak (6); sindikatu abertzaleak (59); sozialista abertzaleak (195); sozialista abertzaleak talde (6); sozialista abertzaleak taldea (25); sozialista abertzaleak taldeak (54); sozialista abertzaleak taldearen (22); sozialista abertzaleak taldeko (45); talde abertzaleak (18); talde abertzalearen (6); zuen ezker abertzaleak (26); zuen ezker abertzalearen (10)

abertzaleek ere (11); abertzaleek eta (17); abertzaleek ez (22); abertzaleek ez dute (9); abertzaleen artean (57); abertzaleen arteko (104); abertzaleen arteko elkarlana (17); abertzaleen aurka (8); abertzaleen aurkako (9); abertzaleen batasuna (85); abertzaleen batasuna alderdiak (6); abertzaleen batasuna eta (9); abertzaleen batasunak (90); abertzaleen batasunak bere (10); abertzaleen batasunak ere (10); abertzaleen batasunak eta (6); abertzaleen batasunaren (13); abertzaleen batasuneko (33); abertzaleen batasuneko bozeramailea (7); abertzaleen botoak (6); abertzaleen boz (6); abertzaleen bozak (11); abertzaleen eta (27); abertzaleen kontra (10); abertzaleko beste (16); abertzaleko hainbat (18); abertzaleko hautetsiek (15); abertzaleko hautetsiek kudeatzen (9); abertzaleko herri (8); abertzaleko kide (8); abertzaleko kideak (20); abertzaleko kideei (6); abertzaleko kideek (9); abertzaleko kideen (13); abertzaleko militante (15); abertzaleko ordezkariak (10); abertzaleko zenbait (9); alderdi abertzaleei (27); alderdi abertzaleek (64); alderdi abertzaleek ez (6); alderdi abertzaleekin (7); alderdi abertzaleen (48); alderdi abertzaleen artean (12); alderdi abertzaleen arteko (15); alderdi abertzaleko (7); baiona abertzaleen (6); burua abertzaletzat (6); da abertzaleek (6); da abertzaleen (13); du ezker abertzaleko (8); dute abertzaleek (9); eta abertzaleek (17); eta abertzaleen (63); eta abertzaleen arteko (14); eta abertzaleen batasuna (7); eta alderdi abertzaleen (7); eta ezker abertzaleko (37); eta sozialista abertzaleek (12); ez abertzaleen (7); ezker abertzaleko (311); ezker abertzaleko beste (15); ezker abertzaleko hainbat (18); ezker abertzaleko hautetsiek (15); ezker abertzaleko herri (8); ezker abertzaleko kide (8); ezker abertzaleko kideak (18); ezker abertzaleko kideei (6); ezker abertzaleko kideek (9); ezker abertzaleko kideen (13); ezker abertzaleko militante (14); ezker abertzaleko ordezkariak (10); ezker abertzaleko zenbait (9); ezker abertzalekoak (10); ezker abertzaletik (20); ezkertiar eta abertzaleen (6); gazte abertzaleek (19); gazte abertzaleetako (7); hautetsi abertzaleek (13); hautetsi abertzaleen (7); ikasle abertzaleek (24); ikasle abertzaleen (10); indar abertzaleek (13); indar abertzaleen (19); sindikatu abertzaleek (30); sindikatu abertzaleen (9); sozialista abertzaleek (33); sozialista abertzaleen (17); sozialista abertzaleetako (7); zuen ezker abertzaleko (7); zuten ezker abertzaleko (7)


abertzalego iz abertzaletasuna.

Donostian, abertzaleen eta abertzalegoaren kontrako manifestaldia egin da, Basta Ya zelarik antolatzaile buru, Espainiari atxikimendu osoa adierazi nahiz.  Herria   2003-12-18

Abertzalego suhar zein intransigentearekiko identifikazio hurbilegia mendratzen bide du euskararen hedapena, bestela nola esplika gaurko geldotze-egoera linguistikoa?  Berria - Kultura   2004-03-02


abertzalekeria iz abertzaletasun gaitzesgarria.

Abertzalekeria dago Gaz de France (- %2,79) eta Suez (- %5,78) bategiteko akordioaren atzean.  Berria - Ekonomia   2006-02-28

Energia alorreko bategite asmoetan goragalea senti daiteke, abertzalekeriak gidatutako erabakiak ikusita.  Berria - Ekonomia   2006-02-28

Gaur abertzalekeria kritikatzen zaio: eskuinik atzerakoienaren diskurtsoa bazkatu izana.  Anjel Lertxundi   «Italia, bizitza hizpide», 2004 - 45. orr.

Maite dugu abertzalekeria.  Iñigo Aranbarri   «Hizlandia», 2006 - 83. orr.

Xenofobia, klasismoa, naziotasuna, astero zegoen zertaz idatzi, jatorkeria, arkeria, abertzalekeria, hura zen emana.  Iñigo Aranbarri   «Hizlandia», 2006 - 12. orr.

Narrazioetan: giza harremanen hondamendia, bilkuren estresa, euskal kulturako notableen hipokrisia, bakardadea, abertzalekeria, desamodioa, erakundeen ustela, heriotza...  Markos Zapiain   «Errua eta maitasuna», 2002 - 36. orr.


abertzalekrata iz adkor abertzale karguduna.

Gure gizarteko arrek, notable eta abertzalekratek baliogabetzat jotzen dituzten irudiz debaldeko gauza batzuen fikziorat pasatzea ekarri dudala erranen nuke.  Ana Urkiza   «Zortzi unibertso, zortzi idazle», 2006 - 300. orr.


abertzaletasun (ETCn 7.419 agerraldi) 1 iz abertzalea denaren nolakotasuna.

Francori eskerrak emateko, zeren harek min asko egin du Euskal Herrian bainan iratzartu du abertzaletasuna.  Menane Oxandabaratz   «Ez da musik», 2006 - 62. orr.

Etnia, abertzaletasuna, independentzia, kapitalismoa, sozialismoa eta antzeko kontzeptuak aztertu genituen taldean, eta, aldi berean, isilpeko lanetan sartu ginen gero eta gehiago.  Rafa Egiguren   «Mentxakaren aitorpena» - Jose Ramon Goikoetxea, 2006 - 51. orr.

Nazionalismoa eta abertzaletasuna bereiziz.  Berria - Kultura   2004-04-14

Guretzat, euskara ardatza da, eta abertzaletasuna eta euskaltzaletasuna bereizi egin beharko litzateke, eta baita muga politiko eta kulturalak ere.  Berria - Kultura   2004-10-31

Nahiz eta garai hartan -abertzaletasuna eta euskaltzaletasuna sendoago eta osasuntsuago zirelako, nonbait- oraingo aldean dezente gehiago saltzen nuen.  Ramon Saizarbitoria   «Gorde nazazu lurpean», 2000 - 298. orr.

Gu abertzaleak gara, gutxiengoa geure herrian, horregatik elkartuko gara komeni zaigunarekin, komeni zaigun unean, komeni zaigun bezala, kontua aurrera egitea baita, abertzaletasuna haztea eta herri honentzat proiektu bideragarri bat lortzea.  Hasier Etxeberria   «Patri maitea», 2003 - 123. orr.

Eta bestela dioten arren (ez dute egia aitortuko, noski, aitzakiekin mozorrotuta azaldu baizik), badakite abertzaletasuna ahuldu beharrean indartu egin duela erasoak.  Migel Angel Mintegi   «Denak du bere prezioa», 2002 - 237. orr.

Irakurria nuenez, Kubako gazte jende gehienari bost axola zitzaion abertzaletasuna.  Jon Muñoz   «Ispiluen gainean lotan» - Jordi Sierra i Fabra, 2004 - 136. orr.

Muñagorri zaharxeagoa izatea, osterantzean beti elkarrekin ibiliak ziren, gure herrian abertzaletasunaren hazia zabaltzeko lanean.  Xabier Mendiguren Elizegi   «Errautsen distira», 2002 - 99. orr.

Muñagorri izan zen gure herrian abertzaletasunaren zuzia piztu eta indartu zutenetako bat.  Xabier Mendiguren Elizegi   «Errautsen distira», 2002 - 94. orr.

Eta Baionako Seminarioan ez zen oraino sartua abertzaletasunaren pozoi ateoa, erranen zutenez zenbaitek.  Piarres Aintziart   «Azken apeza», 2005 - 79. orr.

Abertzaletasunaren barruan dauden bi kultura politikoen hutsak zituen hizpide: [...].  Txema Ramirez de la Piscina   «Ikus gaitzazuen», 2004 - 112. orr.

Hizkuntza bihurtzen da abertzaletasunaren arazo erabakigarria, [...].  Joseba Zulaika   «ETAren hautsa», 2006 - 119. orr.

Loak hartu eskualde horretan, Iparraldeko umeak barne kontatuagatik, errefuxiatuen haurrentzat, Hegoaldetik jinarazi irakasleekin funtzionatzen zuten eskola militanteak sortu ziren eta, euskara zela medio, sekula ezer errebindikatu ez zuen euskaltzaleen mugimenduari abertzaletasunaren txertoa egin zitzaion.  Itxaro Borda   «Hiruko», 2003 - 27. orr.

Sasoi berean, Baionako Zabal hilabetekarian irakur zitekeen artikulu zorrotz bat, salatzen baitzituen militarismoak abertzaletasunari egin ziezazkiokeen kalteak.  Piarres Xarriton   «De re publica edo politikaz», 2003 - 155. orr.

Orain, abertzaletasunari edo nazionalismoari egin nahi zaio gerra, eta biolentziaren kausa abertzaletasuna omen da.  Joxe Azurmendi   «Euskal Herria krisian», 1999 - 99. orr.

Kontu hauek ulertzen hasi zinenetik konturatuko zinen abertzaletasuna eta euskara elkarrekin loturik agertu izan direla, banatu ezinik bezala, eta hala ikusten ditu jendeak ere.  Pello Salaburu   «Euskararen etxea», 2002 - 117. orr.

Handik denbora batera, ez nituen jasaten panarabiartasunaren eta Baas-en abertzaletasunaren aldeko kantak eta hitzaldiak.  Juan Kruz Igerabide   «Nire aitaren fusila» - Hiner Saleem, 2004 - 43. orr.

2 (izenondo eta izenlagunekin)

Abertzaletasun berriaren zutabe ideologikoak hauek ziren: [...].  Joseba Zulaika   «ETAren hautsa», 2006 - 30. orr.

Neska ironikoa zen Beatriz, Imanolekin asko sartzen zena, eta sarritan Imanolen uste politikoak ziren haren gezi dialektikoen helburua: beraren abertzaletasun sutsua, eta, batez ere, beraren ezkerkeria marxista-leninista.  Iban Zaldua   «Gezurrak, gezurrak, gezurrak», 2001 - 174. orr.

%100 Basque hau, narratzailearen arima bezala, erbestean dago kili-kolo, itsaso zabalean galdua, abertzaletasun ortodoxoaren kaia dagoeneko utzia baina inongo beste kaik abegi egiten ez diola.  Markos Zapiain   «Errua eta maitasuna», 2002 - 36. orr.

Horra zergatik, egiazko eta legezko abertzaletasun zuzenetik bereizi behar diren beste herrien gutiesteko eta haien irensteko axolarik ez duten nazionalismo gaiztoak.  Piarres Xarriton   «De re publica edo politikaz», 2003 - 95. orr.

Xabier Letek ere abertzaletasun poetikoaren beharra aipatu du.  Txema Ramirez de la Piscina   «Ikus gaitzazuen», 2004 - 108. orr.

Abertzaletasun bizkor baten adierazpen sutsua.  Jon Alonso   «Lisboako Setioaren Historia» - José Saramago, 2000 - 56. orr.

Eta abertzaletasun tradizionala gogor salatzen dute: [...].  Joseba Zulaika   «ETAren hautsa», 2006 - 119. orr.

Idazle latinoamerikarren abertzaletasun antiespainolaren aurka.  Joxe Azurmendi   «Espainiaren arimaz», 2006 - 117. orr.

Eta nago, denboraren buruan, jelkideen sinbologia berbera jaso ote duen ETA inguruan sortu den abertzaletasun iraultzaile negartiak ere.  Patziku Perurena   «Harrizko pareta erdiurratuak», 2004 - 37. orr.

Irlandar abertzaletasuna indarrean zegoen garai haietan.  Irene Aldasoro   «Dublindarrak» - James Joyce, 1999 - 7. orr.

Gauza bera aurkitzen dugu beti: tokiko abertzaletasunerako eta askatasun pertsonalerako deiak sortarazten duen erresistentziak konkistatzaile guztien ahaleginak hausten ditu.  Iñaki Mendiguren   «Historiaren azterketa II» - A.J. Toynbee, 2000 - 357. orr.

Zure familiarekin eta sentimenduekin estuki lotutako arrazoiak medio, ez zenuen ikusi benetako abertzaletasuna ez zegoela burgesiak aspalditik erosia zuen alderdi zaharrean, gurekin baizik.  Xabier Montoia   «Baina bihotzak dio», 2002 - 310. orr.

Orduan, benetako abertzaletasunak eztanda egingo du arima guztietan; eta bere indar eta garbitasun osoz aginduko du.  Juan Martin Elexpuru / Bego Montorio   «Filosofia apaingelan» - Sade, 2001 - 223. orr.

Une nahasiak izanik ere, aitzinerat egin zuten beti, eta oinarrizko abertzaletasun bati sustapena ematea erdietsi.  Filipe Bidart   «Bakartasunaz bi hitz», 2004 - 17. orr.

3 (hitz elkartuetan lehen osagai gisa)

Hala ere, abertzaletasun punttu batek bultzatuta, Herbehereetako bandera jarri ohi zuen mastaren gorenean ontzi espainiarrei eraso egitean.  J.M. Olaizola "Txiliku"   «Bizitza eredugarriak», 2006 - 100. orr.

Abertzaletasun kontu bat da, zerbait soziala.  Koldo Biguri   «On Camillo» - Giovanni Guareschi, 2001 - 89. orr.

Ingeles kapitalak Portugalen inbertituko balira -ez da halakorik egiten ordea, arriskuagatik eta abertzaletasun-arrazoiengatik-, hala dio Ricardok, "Ingalaterrako kapitalistak eta bi herrialdeetako kontsumitzaileak irabazian aterako lirateke dudarik gabe, oihala nahiz ardoa Portugalen ekoitziko balira"  Koro Navarro   «Ekonomiaren globalizazioa» - Jacques Adda, 2004 - 40. orr.

hitz multzoen maiztasunak (gutxienez 3 aldiz agertzen direnak)

abertzaletasun berri (4); abertzaletasun berri bat (3); abertzaletasun horren (3); abertzaletasuna bera (3); abertzaletasuna eta (8); abertzaletasuna eta trikitia (3); abertzaletasuna ez (5); abertzaletasunak izan (3); abertzaletasunaren arteako (4); abertzaletasunaren arteako agiritegian (4); abertzaletasunaren aurka (5); abertzaletasunaren aurkako (4); abertzaletasunaren eta (7); abertzaletasunaren kontrako (3); abertzaletasunari buruz (3); arteako abertzaletasunaren (3); bere abertzaletasun (3); bere abertzaletasuna (4); da abertzaletasuna (3); edo abertzaletasuna (3); eta abertzaletasun (7); eta abertzaletasuna (16); eta abertzaletasunak (3); eta abertzaletasunaren (17); euskal abertzaletasuna (8); euskal abertzaletasunak (4); euskal abertzaletasunaren (16); euskal abertzaletasunari (6); euskal abertzaletasunari buruz (3)


abertzaletu, abertzale(tu), abertzaletzen da/du ad abertzale bihurtu.

Juanito Muñagorri abertzaletu zen arte.  Xabier Mendiguren Elizegi   «Errautsen distira», 2002 - 63. orr.

Behin Nafarroa abertzaletua dagoenean eta gizarteak erabakitzen duenean Nafarroaren izaera estatu espainiarrak zein frantziarrak errespetatu behar dutela, orduan izango da alderdi bakoitzak bere planteamendu sozialak egiteko ordua. egiazkoak ziren Intxortan hil ziren mendizale gazte haiek, Zaperok abertzaletutakoak: Errekaldeko Joxemari, Estankoko Antonio Sagastume, Florentxio Imaz eta Olegario Alvarez.  Berria - Euskal Herria   2004-06-30


abertzaletze iz abertzale bihurtzea.

Pasarte hunkigarri horretan ederki suma liteke, ongi erreparatuz gero, aldez aurretik aipatzen nuen sinbologia, papagorriaren kristautze, abertzaletze, iraultzaletze kontua dela eta.  Patziku Perurena   «Harrizko pareta erdiurratuak», 2004 - 33. orr.


abertzalismo iz abertzaletasuna.

Abertzalismoak asmatu dituen jatorkeria eta arrazakeria asko lotsagarri utzi beldurrez.  Patziku Perurena   «Trapuan pupua», 2001 - 77. orr.


aberzale ik abertzale.

abesarazi, abesaraz, abesarazten du ad abestera behartu, kantarazi.

Umilazioak eta irainak: polizia taldea goraipatuz oihukatzera behartzea, ereserki faxistak abesaraztea, sexu arloko umilazioak...  Berria - Harian   2005-08-18


abesbatza (ETCn 9.767 agerraldi; cf koru ETCn 4.103<