euskaraespañol

Nazioarteko ikerketa-talde batek, Euskal Herriko Unibertsitatearekin batera, iman molekular berriak diseinatu ditu

  • Ikerketa

Lehenengo argitaratze data: 2020/10/30

Irudia
Rodolphe Clérac eta Itziar Oyarzabal. Argazkia: Fabien Durola.

Imanak osagai erabakigarriak dira datuak prozesatzeko eta biltegiratzeko gailuetan, baina baita egunero erabiltzen ditugun hainbat eta hainbat objektutan ere. Besteak beste, etxetresna elektriko gehienak elikatzen dituzten motor elektrikoetan erabili ohi dira, eta ezinbestekoak dira energia berriztagarri askotan. Erabilera zabal hori dela eta, material magnetiko berrien eskaria nabarmen hazi da azken urteetan. 2019an, material magnetiko ez-organikoen merkatu globalak 19,5 bilioi dolar balio zuen, eta 2025erako 27,5 bilioira iristea espero da (www.imarcgroup.com). Hala ere, ohiko iman ez-organiko gehienek hainbat eragozpen dituzte, hala nola energia asko kontsumitzen duen fabrikazioa (adibidez, SmCo eta AlNiCo) eta funtsezko osagaiak eskuratzeko zailtasuna (adibidez, lantanidoetan oinarritutako imanak, NdFeB eta SmCo). Hori dela eta, azken hiru hamarkadetan, muga horiek gainditu eta iman berriak lortzeko ikuspuntu desberdinak garatu dira. Horietako bat molekula organiko merke eta ioi metaliko oparoen muntaketa arrazionalean oinarritzen da, baina giro-tenperaturan funtzionatzen duten iman gutxi batzuk besterik ez ditu eman orain arte, eta gehienek ez dute informazioa gordetzeko balio.

Muga horiei aurre eginez, CNRS-Centre National de la Recherche Scientifique-n eta Bordeleko Unibertsitatean lan egiten duen ikerketa-talde batek, Euskal Herriko Unibertsitatearekin batera, 242 °C-ra arteko tenperaturan funtzionatzen duten iman molekular berriak diseinatu ditu. Giro-tenperaturan erakusten duten koertzibitate handia dela eta, informazioa gordetzeko erabili ahalko lirateke, eta iman tradizionalak baino arinagoak direnez, pisua arazo den aplikazioetan (telefonoetan, sateliteetan, etab.), gainezarri egin litezke. Itziar Oyarzabal Epelde Eusko Jaurlaritzako doktoretza ondoko ikertzaile eta ikerketa honen partaideak dio: “Propietate bikainak izateaz gain, nahiko erraza da iman horiek sintetizatzeko prozesua, ezagunak diren material metal-organikoak hartu eta elektroiak kimikoki injektatu baititugu bertan, erradikalak sortu eta hasieran baino elkarrekintza magnetiko indartsuagoak lortzeko. Erabilitako estrategia sintetikoa material askorekin erabil daitekeenez, aukera handiak eskaintzen ditu tenperatura altuko iman arinen belaunaldi berri bat prestatzeko”.

Honela, “nahiz eta iman berri hauek gaur egun erabiltzen direnen antzeko propietateak dituzten, bide luzea geratzen da eguneroko etxetresna eta gailu elektronikoetan aurkitu ahal izateko. Hala ere, behin betiko materialak sortzeko bidea zein izan litekeen erakusten dute iman hauek eta alor honetan ikertzen jarraitzeak duen garrantzia azpimarratzen dute”, dio Euskal Herriko Unibertsitateko ikertzaileak.

Erreferentzia bibliografikoa

  • Panagiota Perlepe, Itziar Oyarzabal, Aaron Mailman, Morgane Yquel, Mikhail Platunov, Iurii Dovgaliuk, Mathieu Rouzières, Philippe Négrier, Denise Mondieig, Elizaveta A. Suturina, Marie-Anne Dourges, Sébastien Bonhommeau, Rebecca A. Musgrave, Kasper S. Pedersen, Dmitry Chernyshov, Fabrice Wilhelm, Andrei Rogalev, Corine Mathonière and Rodolphe Clérac
  • Metal-organic magnets with large coercivity and ordering temperatures up to 242°C
  • Science, 2020
  • DOI: 10.1126/science.abb3861