GAITASUNAK



- Izaki bizidunen osagai nagusien egitura, ezaugarri fisiko-kimikoak eta funtzioa ezagutu.

- Giza organismoak elikagaiak eraldatzeko, energia lortzeko eta bere oinarrizko osagaiak sintetizatzeko egiten dituen prozesu kimikoak ikasi.

- Baldintza nutrizional, fisiko edota osasun egoera ezberdinetan organismoan gertatzen diren aldaketa metabolikoak iragartzen eta interpretatzen jakin.

- Aldaketa (akats) metaboliko batek osasunean izan dezakeen eragina iragartzen jakin.

- Gai biokimikoak, oinarrizkoak eta gizakiaren osasunarekin zerikusia dutenak, idatziz eta ahoz, era egokian adierazten jakin.

- Giza osasunarekin erlazionatutako edozein gai biokimiko lortzeko, ulertzeko eta kritikatzeko gai izan.

- Biomolekulen analisi kimikoa edota biokimikoa egiteko gaitasuna izan. Analisi hauetatik informazioa lortzeko eta aztertzeko gai izan.





IRAKASGAIA IKASTEAREN EMAITZAK



- Proteinen osagai diren aminoazidoak gainontzekoengandik bereizten ditu.

- Lotura peptidikoaren ezaugarriak ezagutzen ditu.

- Proteina baten egitura-maila desberdinak bereizten ditu.

- Entzimak gainontzeko katalizatzaileengandik bereizteko gai da.

- Michaelis-Menten zinetika ulertzen du.

- Michaelis-Menten zinetika jarraitzen duten entzimen jarduera kalkulatzen du.

- Bide metaboliko desberdinak eta elkarren arteko loturak ezagutzen ditu.

- Bide metabolikoen erregulazio orokorra ulertzeko gai da.

EDUKI TEORIKOAK





LEHEN ATALA. BIOKIMIKA ESTRUKTURALA

0.-AURKEZPENA:

1.AMINOAZIDOAK: Aminoazido proteinogenoen sailkapena. Ezaugarri fisiko-kimikoak. Aminoazido ez-proteinogenoak.

2. PEPTIDOAK ETA PROTEINAK: Lotura peptidiko. Talde peptidikoaren ezaugarri fisiko-kimikoak. Kate peptidikoaren ezaugarriak. Proteinen konformazioa. Egituraketa mailak. Egitura primarioa.

3.PROTEINEN EGITURA SEKUNDARIOA: Egitura sekundarioa: α helizea. β orri tolestua. β ukondoa. Proteina haritsuak eta proteina globularrak.

4.PROTEINEN EGITURA TERTZIARIOA ETA KUATERNARIOA: Egitura tertziarioa egonkortzen duten indarrak. Domeinuak. Proteinen desnaturalizazioa. Egitura kuaternarioa.



BIGARREN ATALA. ENTZIMOLOGIA.

5. ENTZIMAK, KATALITZAILE BIOLOGIKOAK: Entzimen izaera kimikoa. Kofaktoreen definizioa. Entzimen nomenklatura eta sailkapena.

6. ERREAKZIO ENTZIMATIKOEN MEKANISMOAK: Entzima-substratu konplexua. Gune aktiboa: lotura eta katalisia.

7. ERREAKZIO ENTZIMATIKOEN ZINETIKA: Michaelis-Menten ekuazioa. Konstante zinetikoen esanahia. Adierazpen grafikoak. Bi substratudun erreakzio entzimatikoak.

8. AKTIBITATE ENTZIMATIKOA ETA INHIBIZOA: Aktibitate entzimatikoa aldarazten duten faktoreak. Inhibizio-motak. Inhibizio konpetitiboa eta ez-konpetitiboa. Inhibizio-mekanismoak.

9. AKTIBITATE ENTZIMATIKOAREN ERREGULAZIOA: Entzima alosterikoak: kontzeptua eta ezaugarriak. Aktibitate entzimatikoaren erregulazioa aldaketa kobalentearen bidez (fosforilazioa-desfosforilazioa, zimogenoen aktibazioa). Isozimak.



HIRUGARREN ATALA. METABOLISMOA.

3.1.- Sarrera

10. BITARTEKO METABOLISMOA. Bide metabolikoaren kontzeptua. Bide metaboliko-motak. Anabolismoa eta katabolismoa. Metabolismoaren erregulazioa.

11. METABOLISMOAREN ENERGETIKA: Bioenergetika. ATP-a eta energia biologikoaren transferentzia.

12. OXIDAZIO BIOLOGIKOAK: Erredox erreakzioak metabolismoan. Erredox erreakzioen koentzimak.



3.2.- Karbohidratoen metabolismoa.

13. KARBOHIDRATOAK: Deskribapena, sailkapena eta funtzioak.

14. KARBOHIDRATOEN METABOLISMOAREN OINARRIAK. GLIKOLISIA: Aspektu orokorrak. Glikolisia: Erreakzio-saila eta balantzea.

15. PIRUBATOAREN HELBURUAK: Glikolisi anaerobikoa. Glikolisiaren erregulazioa. Anezka-sistemak.

16. AZIDO TRIKARBOXILIKOEN ZIKLOA: Erreakzio-saila, balantze energetikoa eta funtzioak. Erregulazioa

17. ARNAS KATEA: Kokapena, osagaiak, erreakzioak eta kontrola.

18. FOSFORILAZIO OXIDATIBOA: Definizioa. Mitchell-en teoria kimiosmotikoa. ATP sintasa. ATP-aren sintesiaren mekanismoa. Arnas kontrola. Glukosaren oxidazioaren balantzea.

19. GLUKONEOGENESIA: Urratsak eta balantze.Substratuak. Cori zikloa. Glukolisiaren eta glukoneogenesiaren erregulazio koordinatua.

20.GLUKOGENOAREN METABOLISMOA: Glukogenolisia. Glukogenosintesia. Erregulazio alosterikoa eta hormonala.

21. PENTOSA FOSFATOEN BIDEA.



3.3.- Lipidoen metabolismoa.

22. LIPIDOAK: Kontzeptua, sailkapena eta funtzio biologikoa.

23. LIPIDOEN DIGESTIOA ETA MOBILIZAZIOA. Lipidoen digestioa, absortzioa eta lipoproteinen bidezko garraioa. Gantz-ehunaren garrantzia. Gantz-ehuneko triglizeridoen mobilizazioa.

24. GANTZ-AZIDOEN KATABOLISMOA: Gantz-azidoen aktibazioa. Gantz-azido aseen beta-oxidazioa. Balantze energetikoa. Karbono kopuru bakoitia duten gantz-azidoen oxidazioa. Gantz-azido asegabeen oxidazioa.

25. GORPUTZ ZETONIKOAK: Gorputz zetonikoen biosintesia eta degradazioa. Gorputz zetonikoen funtzioa. Zetosia.

26. GANTZ-AZIDOEN DE NOVOko SINTESIA: Malonil-Ako-ren sintesia. Gantz-azido sintasaren konplexua. Palmitatoaren sintesiaren erreakzio-saila eta balantzea. Palmitatoaren sintesirako NADPH eta azetil-Ako-ren jatorria. Gantz-azidoen luzapena eta asegabetzea.

27. KOLESTEROLAREN METABOLISMOA: Kolesterolaren biosintesia. Erregulazioa. Garraioa. Behazun azido eta gatzak eta Hormona esteroideen sintesia.





EDUKI PRAKTIKOAK





LABORATEGI PRAKTIKAK:

1.- Estraktu entzimatiko baten prestaketa. Jarduera entzimatikoaren neurketa(I): entzima kantitatearen eragina.

2.- Jarduera entzimatikoaren neurketa(II): substratu kontzentrazioaren eragina. Km eta Vmax kalkulatzea.

3.- Ehun desberdinetako lipidoen erauzketa. Lipidoen bereiztea eta identifikazioa kromatografia bidez.



ORDENAGAILU SAIOA:

Laborategian lortutako emaitzak programa informatiko baten bitartez prozesatzea eta lantzea.

ESKOLA MAGISTRALAK:

Arbela, ordenagailua eta kanoia duen gela arruntean.- 45 ordu



LABORATEGI PRAKTIKAK: Laborategian.- 4 orduko hiruna saio.

1.- Estraktu entzimatiko baten prestaketa. Jarduera entzimatikoaren neurketa(I): entzima kantitatearen eragina.

2.- Jarduera entzimatikoaren neurketa(II): substratu kontzentrazioaren eragina. Km eta Vmax kalkulatzea.

3.- Ehun desberdinetako lipidoen erauzketa. Lipidoen bereiztea eta identifikazioa kromatografia bidez.



ORDENAGAILU SAIOA: Ordenagailu-gelan.- 3 orduko saio 1.

Laborategian lortutako emaitzak programa informatiko baten bitartez prozesatzea eta lantzea.

Azken azterketak teoriari buruzko atal bat eta praktikei buruzko beste bat izango ditu. Azterketa teorikoak azken notaren % 70 balio du eta azterketa praktikoak azken notaren % 20. Irakasgaia gainditzeko bi atalak gainditzea derrigorrezkoa da. Gainontzeko %10 ikasturtean zehar irakasleak Moodle aplikazioetan sartutako eta eskola teorikoetan bertan egindako galderei erantzunez lortu ahal izango da. Ikasleak laborategiko lanean duen trebetasuna erakustea ere ezinbestekoa izango da irakasgaia gainditzeko, klase pratikoetara etorriaz zein laborategian azterketa bat gaindituaz.



Ikasleek eskubidea izango dute azken ebaluazio bidez ebaluatuak izateko, etengabeko ebaluazioan parte hartu zein ez hartu. Eskubide hori baliatzeko, ikasleak etengabeko ebaluazioari uko egiten diola jasotzen duen idatzi bat aurkeztu beharko dio irakasgaiaren ardura duen irakasleari eta, horretarako, bederatzi asteko epea izango du lauhilekoa hasten denetik kontatzen hasita.



Etengabeko ebaluazioaren kasuan, deialdiari uko egin nahi dioten ikasleek kasuan kasuko irakasgaiaren irakaskuntza aldia bukatu baino, gutxienez, hilabete lehenago egin beharko dute eskaria. Eskari hori idatziz aurkeztu beharko zaio irakasgaiaren ardura duen irakasleari.

- Laborategirako mantala.
- Testu-liburua (liburutegian eskuragarri).
- Ordenagailua (ordenagailu-geletan eskuragarri).

Oinarrizko bibliografia

1. Lehninger AL, Nelson DL, Cox MM. Biokimikaren oinarriak. 2. ed. Euskal Herria: EHUko Argitalpen Zerbitzua; 2008.

Gehiago sakontzeko bibliografia

1. Lehninger AL, Nelson DL, Cox MM. Principios de Bioquímica. 6. ed. Herrialde Katalanak: Omega; 2014.
2. Lehninger AL, Nelson DL, Cox MM. Principios de Bioquímica. 5. ed. Herrialde Katalanak: Omega; 2009.
3. Lehninger AL, Nelson DL, Cox MM. Principios de Bioquímica. 4. ed. Herrialde Katalanak: Omega; 2006.
4. Lehninger AL, Nelson DL, Cox MM. Principios de Bioquímica. 3. ed. Herrialde Katalanak: Omega; 2001.
5. McKee T, McKee JR. Bioquímica. La Base Molecular de la Vida. 4. ed. Mexiko: McGraw-Hill Interamericana; 2009.
6. Lozano JA, Galindo JD. Bioquímica y Biología Molecular para las ciencias de la salud. 3. ed. Espainia: McGraw-Hill Interamericana; 2005.
7. Mathews CK, Van Holde KE. Bioquímica. 3. ed. Espainia: McGraw-Hill Interamericana; 2002.