CURRICULUM GOMENDIOAK:

Biokimika, Biologia Molekularra, Fisiologia, Fisiopatologia, Kimika Analitikoa eta Estatistika ikasgaietako ezagutzak izatea komeni da.



IKASGAIAREN BEREZKO GAITASUNAK:

1.- Biokimika klinikoko laborategian lagin biologikoak nola erabili eta aztertzen diren jakitea.

2.- Analisi prozedurak era egokian erabiltzea, dauzkaten propietate analitikoak eta egoera patologikoetan gertatzen diren aldaketa biokimikoak antzemateko duten erabilgarritasuna kontuan hartuz.

3.- Prozedura analitikoen etapa eta osagai ezberdinei dagozkien kalitate kontrolak erabiltzen jakitea.

4.- Prozedura analitiko egokienak aukeratzeko, metodo bakoitzaren mugak aintzat hartzea.

5.- Itxuraz osasuntsu dauden pertsonen likido biologikoetako sustantzia biokimikoen erreferentzia balioak definitzen jakitea.

6.- Erreferentzia-balioetatik aldentzea zerk eragin dezakeen jakitea.

7.- Likido biologikoetan egindako analisien emaitzak oinarri hartuz, egoera patologiko ezberdinetan gertatzen diren prozesu biokimikoak eta egoera fisiologiko normalekiko dituzten aldeak interpretatzea.



ZEHARKAKO GAITASUNAK:

1.- Ahozko eta idatzizko adierazpena

2.- Talde-lana

3.- Informazioa bilatzea



IKASKETA EMAITZAK:

Ikasleek eduki teoriokoetan aipatutako gaiak ongi interpretatu eta azalduko dituzte bai ahoz bai idatziz. Eduki praktikoetan aipatutako analisiak zuzen egiteko gauza izango dira bai banaka eta bai taldeka eta gaiari buruzko informazioa bilatzeko gai izango dira.

EDUKI TEORIKOAK:

1.- Sarrera. Proba biokimikoen erabilera medikuntza klinikoan. Lagin biologikoen hartzea eta erabilera.

2.- Laginen analisia eta emaitzak. Erreferentzia balioak. Emaitzen interpretazioa. Kalitate-kontrola.

3.- Elektrolito fisiologikoak. Uraren, sodioaren eta potasionaren banaketa eta homeostasia. Odoleko gasak: oxigenoa eta anhidrido karboniko.

4.- Azido-base oreka. Sistema indargetzaileak. Azido-base desorekak.

5.- Proteina plasmatikoak. Inmunoglobulinak. Proteinak gernuan eta beste gorputz-likidoetan.

6.- Entzimologia klinikoa. Isoentzimak. Diagnosirako erabiltzen diren entzimak.

7.- Tumore-markatzaileak.

8.- Karbohidratoak. Glukosa-erregulazioa odolean. Diabetes mellitus. Hipogluzemia.

9.- Lipidoak. Lipoproteinen metabolismoa. Hiperlipoproteinemiak.

10.- Aminoazidoak. Iraizten diren konposatu nitrogenatuak: urea, amoniakoa eta kreatinina. Aminoazidoen eratorkinak. Purinen metabolismoa: azido urikoa eta hezueria.

11.- Hemo taldearen metabolismoa. Bilirrubina eraketa. Hiperbilirrubinemia. Porfirinen biosintesia. Porfiriak.

12.- Burdinaren metabolismoa eta aldaketa metabolikoak. Hemoglobina anormalak. Eritrozito-metabolismoa.

13.- Bihotz-funtzioa. Bihotz-markatzaileak.

14.- Funtzio hepatikoa. Funtzio hepatikoaren probak.

15.- Funtzio gastrointestinala. Funtzio pankreatiko exokrinoa. Malabsortzio-probak.

16.- Giltzurruneko funtzioa. Giltzurruneko funtzioaren probak.

17.- Hezur-metabolismoa eta metabolismo minerala. Kaltzio eta fosfatoaren homeostasian parte hartzen duten hormona erregulatzaileak. Hezur-funtzioaren probak.

18.- Hormonak: hormonen ekintza-mekanismoa. Hormona pituitarioak. Funtzio-pituitarioaren aldaketak.

19.- Hormona tiroideoak. Funtzio tiroideoa. Funtzio tiroideoaren probak.

20.- Giltzurrungaineko guruinak: jarduera kortikala eta bere aldaketak. Ugalketa-endokrino funtzioa: gonada-aldaketen ebaluazioa. Haurdunaldiaren ezaugarri biokimikoak.



EDUKI PRAKTIKOAK

1.Serumeko kreatina kinasaren jarduera neurtzea

2.Serumeko laktato deshidrogenasaren jarduera neurtzea.

3.Serumeko kolesterol eta HDL-kolesterolaren neurketa azken puntuko entzima-metodo baten bidez.

4.Serumeko proteinen elektroforesi bidezko bereizketa.

5.Serumeko proteinen kontzentrazio osoa baloratzea

6.Serumeko albumina proteina neurtzea.

7.Gernuko proteinen kontzentrazio osoa baloratzea.

8.Gernuko eta serumeko kreatininaren neurketa.

9.A2 hemoglobinaren neurketa

10.Odoleko hemoglobinaren neurketa.

11.Serum-lagineko burdin- kontzentrazioaren neurketa (sideremia) eta transferrinaren asetasun-gaitasun totalaren neurketa (TIBC).

- Eskola magistralak (M): 35 ordu

- Laborategiko praktikak (GL): 15 ordu

- Gelako praktikak (GA): 10 ordu

1.- Ikasgai-amaierako azterketa. Bi zati ditu:

1.1) Ikasgaiaren teoria-zatiaren gaineko azterketa.

Test erakoa izango da. 40 galdera izango ditu eta galdera bakoitzean, bost erantzun posibletatik bakarra izango da zuzena.

Puntuak: Puntu 1 zuzen emandako erantzun bakoitzeko; -0,25 puntu oker emandako erantzun bakoitzeko (0,25 puntu kenduko dira); 0 puntu erantzun gabe utzitako erantzun bakoitzeko.

Gehienez 40 puntu lor daitezke zati honetan.

1.2) Teknika eta praktiken zatiaren gaineko azterketa.

Erantzun laburreko 6 galdera izango ditu eta bakoitzak hainbat azpi-galdera.

Galdera bakoitzean gehienez 5 puntu eta denera 30 puntu lor daitezke zati honetan.



2.- Etengabeko ebaluaketa.

2.1.) Eskola-orduetan, apunteak aurrean hartuta, ariketa teoriko-praktikoak ebaztea. Gehienezko puntuak: 15 puntu.

2.2.) Ikasgaiko gaiekin erlazionatutako gaiei buruzko idatzizko lan laburrak garatzea. Gehienezko puntuak: 10 puntu.

2.3.) Ikasgelako eta laborategiko parte-hartze aktiboa kontutan hartuko da. Gehienezko puntuak: 5 puntu.



3.- Azken ebaluaketa.

3.1.) Ikasgaia gainditzeko, ikasgai-amaierako azterketako 70 puntuetatik gutxienez 35 lortu behar dira. Horietatik, teoria-zatian gutxienez 20 puntu lortu behar dira eta teknika eta praktiken zatian 15 puntu.

3.2.) Azterketan eskatutako gutxieneko puntuak lortuz gero, ikasgaiaren azken nota osatzeko ikasgai-amaierako azterketako puntuak eta etengabeko ebaluaziokoak batuko dira. Ikasgaia gainditzeko gutxienez 50 puntu lortu behar dira denera.

3.3.) Deialdi batean azterketa gainditzen ez duten ikasleek hurrengo deialdian azterketa osoa egin beharko dute aurreko deialdian azterketaren bi zatietako bat gainditu baldin badute ere.

3.4.) Etengabeko ebaluaketan lorturiko emaitzak ikasturte bateko bi deialdietarako hartuko dira kontuan.

3.5.) Deialdi bati uko egiteko nahikoa izango da azterketara ez aurkeztea.

3.6.) Ikasgaia gainditzeko derrigorrezkoa da laborategiko eskarmentua. Horretarako egiten dira laborategiko praktikak. Ikasleren batek praktikak egiten ez baditu laborategiko azterketa praktikoa egin beharko du laborategiko eskarmentua baduela frogatzeko.



4.- Zeharkako gaitasunak ebaluatzea (ehunekoak atal bakoitzeko puntuenak dira)

4.1.) Ahozko eta idatzizko adierazpena: 1.2.) eta 2.2.) ataletan %5 arte; 2.2.) atalean %10 arte; 2.3.) atalean %20 arte;

4.2.) Talde-lana: 2.2.) atalean %10 arte eta 2.3.) atalean %20 arte

4.3.) Informazioa bilatzea: 2.2.) atalean %20 arte



5.-Nota osoa azken azterketatik eskuratu nahi duten ikasleek lauhilekoaren lehenengo 9 asteetan idatziz jakinarazi beharko diote irakasleari. Edonola ere, laborategiko praktikekiko beste ikasleek dituzten erantzukizun berdinak izango dituzte.



6.-Ezinbesteko arrazoiren batengatik ebaluaketa aurreko puntuetan adierazitako moduan egin ezin bada, ebaluazio frogak egoeraren arabera egokituko dira.

Oinarrizko bibliografia

“Tietz. Fundamentals of Clinical Chemistry”, C. A. Burtis & E. R. Ashwood, 8th ed. Saunders, 2019.

“Clinical Chemistry”, W. J. Marshall, M. Lapsley & A. Day, 9. ed. Elsevier, 2020.

“Bioquímica clínica”, W. J. Marshall & S. K. Bangert, 7. ed. Mosby, 2012.

”Bioquímica clínica y Patología molecular”, A. González , 3ª ed. Elsevier, 2019

“Bioquímica clínica y patología molecular”, X. Fuentes Arderiu-eta., 2. ed. Reverté, 1998.

“Bioquímica clínica”, J.M. González de Buitrago-eta. McGraw-Hill Interamericana, 1998.

“Bioquímica clínica”, A. Gaw y cols., 5. ed. Elsevier, 2015.

“La clínica y el laboratorio”, J.M. Prieto Valtueña-eta, 23. edi. 2019

“Bioquímica médica”, J. W. Baynes eta M. H. Dominiczak, 4. ed. Elsevier, 2015.

“Patología Molecular”, J. M. González de Buitrago-eta. McGraw-Hill Interamericana, 2001.

“Clinical Chemistry. Theory, Analysis, Correlation”, L.A. Kaplan, A.J. Pesce eta S.C. Kazmierczak, 4th ed. Mosby, 2003.

Gehiago sakontzeko bibliografia

“Tietz Textbook of Cinical Chemistry and Molecular Diagnostics”, Rifai N., 6th ed. Elsevier Saunders, 2017.
“Tietz Textbook of Cinical Chemistry and Molecular Diagnostics”, C.A. Burtis, E.R. Ashwood and D.E. Bruns, 5th ed. Elsevier Saunders, 2011.
“Clinical Investigation and Statistics in Laboratory Medicine”, R. Jones and B. Payne, ACB Venture Publications, 1997.
Metabolic Regulation A Human Perspective. Keith N. Frayn. 3rd. Ed. Wiley-Blackwell 2010.

Aldizkariak

1.- Clinical Chemistry
2.- Clinica Chimica Acta
3.- Clinical Biochemistry
4.- Annals of Clinical Biochemistry