Gaitasun espezifikoak:



- Karbohidrato, lipido, proteina eta nukleotidoen bide kataboliko zein anabolikoen entzima erregulatzaileen jarduera katalitikorako mekanismo erregulatzaileak ezagutzea.

- Gorputzeko organo eta ehun desberdinetako zelulen arteko harreman metabolikoak aztertzea, eta esangura metaboliko berezia duten egoera patologiko batzuetako erregulazioa ulertzea eta erlazionatzea. Adibidez, diabetesa (I eta II motak), aterosklerosia, obesitatea eta bestelako gaixotasun metabolikoak.

- Estres metabolikoa eragiten duten muturreko egoeretan metabolismoaren erregulazioko mekanismoak ulertzea: barau luzean eta baraurako moldatze-prozesuan, energia-erreserbaren mobilizazio azkarra behar denean, ariketa fisiko aerobiko eta anaerobikoan.

- Zelulen ugalketa eta heriotzaren erregulazio mekanismoak aztertzea.

- Metabolismoaren erregulazioan parte hartzen duten seinalizazio-mekanismoen oinarriak ezagutzea



Oro har, esan daiteke irakasgaiaren helburua metabolismoaren bide nagusien eta haien erregulazioaren ikuspegi orokorra lortzea da.



T14 Metabolismoaren ikuspegi integrala, komunikazio zelularreko sistemak eta aldaketa fisiopatologiko eta ingurumenekoetara egokitzeko gaitasuna.





PBL-tan oinarritutako ikaskuntza eta iraulitako ikasgela.

1.- Metabolismoaren erregulazioa: sarrera orokorra.

1.1. Katabolismoa eta anabolismoa.

1.2. Metabolismoaren ikuspegi orokorra

1.3. Metabolismoaren erregulazioa

1.4. Metabolismoa eta haren erregulazioa ikertzeko metodologia



2.- Giza metabolismoaren orokortasunak.



3.- Bide metabolikoak.

3.1. Bide metabolikoen banaketa zelularen konpartimentuetan

3.2. ATParen biosintesia. ATParen translokazioa. Mitokondrioaren arnas-katea.

3.3. Zitosoleko NADH+-aren oxidazioa. Anezkak: malato/aspartato eta glizerol-3-P.

3.4. Fosforilazio oxidatiboa.



4.- Zelulako bide metaboliko nagusiak: Krebs zikloa. Erregulazioa.



5.- Zelulako bide metaboliko nagusiak: Karbohidratoen katabolismoa eta anabolismoa.

5.1. Glikolisia eta haren erregulazioa. Etanolaren metabolismoa. Fruktosaren metabolismoa.

5.2. Cori eta alaninaren zikloak.

5.3. Sorbitol, galaktitol, glukuronato eta xilitolaren metabolismoak.

5.4. Glukoneogenesiaren erregulazioa.

5.5. Pentosa fosfatoen bidearen erregulazioa.

5.6. Glukosaren metabolismoa gantzen ekoizpenera bideratua: gantz-azidoak eta TAG.

5.7. Glukosaren metabolismoa glukogenoaren ekoizpenera bideratua: glikogenesia.

5.8. Glukogenoaren metabolismoaren erregulazioa.



6.- Zelulako bide metaboliko nagusiak: Gantz-azidoen eta TAGen katabolismoa eta anabolismoa

6.1. Gantz-azidoen sintesia eta degradazioaren erregulazioa.

6.2. Zetogenesia gantz-azidoetatik

6.3. Gantz-azidoen luzatzea eta asegabetzea.

6.4. Triazilglizeridoen biosintesia.

6.5. Triazilglizeridoen metabolismoaren erregulazioa: a) Intsulinaren eraginpean, eta b) estres metabolikoaren aurrean.



7.- Zelularen bide metaboliko nagusiak: fosfolipidoen katabolismoa eta anabolismoa

7.1. Fosfatidilkolinaren sintesiaren erregulazioa.

7.2. Fosfatidiletanolaminaren sintesiaren erregulazioa

7.3. Fosfatidilserinaren sintesiaren erregulazioa.

7.4. Fosfolipidoen katabolismoaren erregulazioa. Fosfolipasak: A1, A2, B, C, D, GPI-PLC eta GPI-PLD.

7.5. Fosfolipidoak bigarren mezularien aitzindari gisa.



8.- Zelularen bide metaboliko nagusiak: esfingolipidoen katabolismoa eta anabolismoa.

8.1. Base esfingoideak, zeramidoak eta esfingomielina.

8.2. Esfingolipidoen metabolismoaren erregulazioa

8.3. Esfingomielina bigarren mezularien aitzindari gisa.

8.4. Glukoesfingolipidoak: sintesia eta degradazioa.



9.- Zelularen bide metaboliko nagusiak: kolesterolaren metabolismoa. Lipoproteinak.

9.1. Kolesterolaren erregulazio metabolikoa.

9.2. Lipoproteinen egitura eta funtzioa.

9.3. Lipoproteinen metabolismoa eta haren erregulazioa.

9.4. Lipoproteinen metabolismoaren desoreka.Aterosclerosia.



9. blokea IKD +3 "SuperLab" irakaskuntza berrikuntzako Biokimika eta Biologia Molekularreko proiektuaren zati bat da Ikerketan oinarrituta: Gaixotasun Kardiobaskularrak aztertuz, lipoproteinen metabolismoan sakonduko da eta aterosklerosia, hiperkolesterolemia familiarra eta testuinguruaren gaineko superlaborategian



10.- Zelularen bide metaboliko nagusiak: aminoazidoen katabolismoa eta anabolismoa.

10.1. Aminoazidoen katabolismoa eta anabolismoaren integrazioa.



11.- Zelularen bide metaboliko nagusiak: nukleotidoen katabolismoa eta anabolismoa.



12.- Metabolismoaren erregulazioa hormonez bidez.

12.1. Hormonen ekintza-mekanismoak.

12.2. Organo eta hormona nagusiak metabolismoaren erregulazioan: gibela, ehun adiposoa, pankrea, hipofisia, tiroidea, giltzurrungaineko guruinak, gonadak.

12.3. Diabetes mellitus gaixotasuna



13.- Nerbio-sistema eta metabolismoaren erregulazioa.



14.- Muturreko egoeretako erregulazio metabolikoa.

14.1. Energia-erreserben mobilizazio azkarra

14.2. Barau luzearen ondorioak

14.3. Ariketa fisikoa eta metabolismoa (aerobiko zein anaerobikoa).



15.- Energiaren oreka eta gorputzaren pisuaren erregulazioa

15.1. Energia-balantzea

15.2. Energia-gastua. Osagaiak eta neurketak.

15.3. Obesitatea: definizioa eta garapena. Ondorio patologikoak.

15.4. Obesitatea eta aldaketa metabolikoak.



16.- Sindrome metabolikoa



17.- Zelulen seinaleztapena



18.- Hazkuntzaren erregulazioa eta zelulen heriotza.



19.- Metabolismoaren integrazioa: karbohidratoak, gantzak eta proteinak.

19.1. Barauaren amaieraren aurreko eta ondorengo egoerak. Xurgapen-ondorengo egoera.

19.2. Karbohidrato, gantz eta proteinen metabolismoen gurutz-guneak. Glukosa eta gantz-azidoen arteko elkarrekintza metabolikoak. Gantz-azidoen eta aminoazidoen arteko elkarrekintza metabolikoak: glukosa-alanina zikloa.

19.3. Metabolismoaren ikuspegi orokorra.



Laborategiko praktikak: ELISA: MCP-1-aren kuantifikazioa.

Irakasgai honen garapena ondoko jardueren bidez antolatuta dago:

Irakasgaiaren gai gehienak eskola magistralen bidez aurkeztuko dira. Bestalde, ikasleen parte hartze aktiboa eskatzen duten mintegiak eta laborategiko eta gelako praktikak egingo dira gai batzuetan sakontzeko.

EBALUAZIOA

Gelako irakaskuntza azterketa idatzi baten bidez ebaulatuko da, test moduko galderak, galdera laburrak eta ariketa kuantitatiboak izango dituena. Azterketa honek notaren % 80 balioko du. Laborategiko praktikak eta metabolismoaren erregulazioaz egindako lan monografikoak notaren beste % 20 izango dira.



Uko egitea: Azterketako egunean ez aurkeztea nahikoa da aktetan EZ-AURKEZTU gisa agertzeko.



Osasun-baldintzek ebaluazio presentziala egitea eragozten badu, ebaluazio ez-presentzial bat aktibatuko da, eta horren berri jakin bezain laister ikasleei emango zaie.

Irakasgai honen material didaktikoa eta ariketak e-gelan jarriko dira eskuragarri: https://egela.ehu.es/

Oinarrizko bibliografia

- Functional Biochemistry in Health and Disease. Eric Newsholme, Anthony Leech.(2010) Wiley Blackwell Ed.

- Biología Molecular de la Célula. Alberts, Johnson, Lewis, Raff, Roberts & Walter (2002) (4ª edición). Editorial Omega

- Bioquímica. Stryer. 6ª ed. (2008). Editorial Reverté.

- Bioquímica. Mathews & Van Holde. 3ª ed. (2002) Ed. Addison Wesley.

- Bioquímica. Libro de Texto con Aplicaciones Clinicas. Vol. 1 y 2. Devlin. 4ª ed (2004) Ed. Reverté.

- Biología Celular y Molecular. Lodish et al. (2002) Ed. Médica Panamericana.

- Bioquímica. Texto y Atlas. Koolman y Röhm 3ª ed. (2004) Ed. Médica Panamericana

- Lehninger Principles of Biochemistry, (2008) 5th Edition D.L. Nelson & M. M. Cox. Freeman and Company, New York.

- Fundamentos de Bioquímica. La vida a nivel molecular. Voet, D., Voet, J.G. y Pratt, C.W. 2ª Ed. (2007). Panamericana.

- Bioquímica. Voet, D. y Voet, J.G. 3ª Ed. (2006). Panamericana.

Gehiago sakontzeko bibliografia

- Albi, E., Viola-Magni, M.P. (2006). Sphingolipids and cell function. Research Signpots Ed. Trivandrum. Kerala. India.
- Deniz Ekinci (2012). Biochemistry. Intech Ed. Janeza Trdine. Rijeka, Croacia.
- Fell, D. (1997). Understanding the control of metabolism. (K. Snell; Frontiers in Metabolism 2; 1st ed.). Portland Press, London.
- Frayn, K. N. (1996). Metabolic regulation. A human perspective. (K. Snell; Frontiers in Metabolism 1; 1st ed.). Portland Press, London.
- Beckett, G.J., Walker, S.W., Rae P., Ashby P. (2005). Clinical Biochemistry. (An illustrated colour text). (7 th ed.). Blackwell Publishing. Willinstone, VT, USA
- Gomperts, B.D., Kramer, I.M., Tatham, P.E.R. (2003). Signal Transduction (2nd Ed). Academic Press. Elsevier Science, Orlando, FL, USA
- Liscovitch, M. (1994). Signal-activated phospholipases. (1st ed.). R.G. Landes Company. Austin, TX.
- Macarulla, J.M. (1992). Bioquímica Cuantitativa. Cuestiones sobre metabolismo. (Vol. II, 1st ed.). Editorial Reverté. Barcelona.
- Salway, J. G. (1994). Metabolism at a glance. (1st ed.) Blackwell Science, Oxford.
- Sperelakis, N. (2001). Cell Physiology source book. A molecular approach. Ed: Academic Press (3 rd ed). New York (USA)
-Undurti N. Das (2010). Metabolic Syndrome Pathophysiology: the role of essential fatty acids. Wiley Blacwell. Indianapolis, IN (USA)
- Vance, D.E. & Vance, J. (2008) Biochemistry of Lipids, Lipoproteins and Membranes (5th edition) Elsevier Science Publishers B.V.
- White, D. A., & Baxter, M. (1994). Hormones and metabolic control. (2nd ed.). Edward Arnold, London.
- Chalfant CE y Del Poeta M. (2010) Advances in Experimental Medicine and Biology (Sphingolipids as signaling and regulatory molecules. Landes Bioscience. Texas (USA).

Aldizkariak

Annual Review of Cell and developmental Biology
Annual Review of Biochemistry
Annual Review of Nutrition
Annual Review of Physiology
Biochimica et Biophysica Acta
Cell
Cellular Signalling
Endocrinology
Hormones and Vitamins
Journal of Molecular Biology
Journal of Biological Chemistry
Journal of Lipid Research
Metabolism-Clinical and Experimental
Molecular and Cellular Biology
Molecular Endocrinology
Nature
Progress in Lipid Research
Science