Ikasgai honen xedea ikaslea Biozientzien oinarrizko kontzeptu, metodo eta prozeduretan barneratzea da. Ikasleek zientzia-pentsamenduaren eta teoria biologikoen ikuspuntu historikoa garatzea bilatzen du, haiek metodo zientifikoa ezagut dezaten, Biologiaren egungo teoriak, eta dokumentazio, ikerketa zein komunikaziorako tresna eta baliabide oinarrizkoak erabiltzea. Halaber, Biozientzien egungo ezagumenduaren testuingurua (adarrak, espezialitateak, gai polemikoak, aurkikunde/paradigma berriak). Biziaren sorrera eta eboluzioa lantzen dira, baita biodibertsitate eta filogenia kontzeptuak. Bizidunen egitura eta funtzioaren oinarri molekularrak aurkezten dira. Dokumentaziorako, ikerketarako eta komunikaziorako tresna eta baliabide oinarrizkoak aurkezten dira, baita gaurkotasun handiko gaiak Biozientzietan.



Gaitasunak:

Biziaren kontzeptu zein jatorriaz, biologiaren antolaketa-mailetaz zein izaki motetaz, eta ezaugarrien transmisio-mekanismoez ezagumendua lortzea, eboluzioaren prozesuak interpretatzen lagunduko dutenak.



Biodibertsitatearen oinarri genetiko, morfologiko eta funtzionalak azaltzea, eta animaliak, landareak, onddoak, mikrobioak zein birusak katalogatzeko, analisi filogenetikoak egiteko, eta baliabide naturalak egoki kudeatzeko gaitasuna eskaintzen duten tresnak garatzea.



Biologiarekin erlazionatutako funtsezko fenomenoak, kontzeptuak, printzipioak zein teoriak azaltzen eta analizatzen ikastea.



Ezagumenduak integratzen eta arazo biologikoen konponketara aplikatzen ikastea, metodo zientifikoa erabiliz.



Biologiak hainbat testuingurutan duen garrantziaz jabetzen ikastea, eta beste diziplina zientifikoekin erlazionatzea.



Biozientzien arloan dokumentaziorako, ikerketarako, eta zientzia-komunikaziorako oinarrizko tresna eta baliabideak ezagutzea.



Zeharkako gaitasunak:

Datu eta informazio biologikoak aztertu, interpretatu eta laburtzea

Behaketa zein neurketetatik datozen datuak eredu esplikatiboen arabera prozesatu eta interpretatzea

1. ikasgaia. Zientzia. Zientzia eta ezagumendua. Zientziaren berezitasunak. Metodo zientifikoa. Informazio-bilaketa. Zientzia historikoak eta zientzia ez-historikoak. Zientzia eta pseudozientzia.



2. ikasgaia. Biziaren zientzia. Zer den bizia. Biziaren berezitasunak: metabolismoa, konplexutasuna, garapena, eboluzioa. Biologiaren esparruko diziplina nagusiak. Biologia eta gizartea.



3. ikasgaia. Biologiaren hurbilketa metodologikoak: behaketa bidezko azterketak eta esperimentu bidezkoak. Landa-esperimentuak eta laborategikoak. Esperimentazioaren eskala: molekuletatik ekosistemaraino. Esperimentu naturalak.



4. ikasgaia. Biziaren jatorria. Lur zaharraren ingurune-baldintzak. Biziaren agerpenerako baldintzak. Biziaren jatorriari buruzko teoria nagusiak. Metabolismoaren jatorria. Herentziaren jatorria. Zelularen jatorria.



5. ikasgaia. Eboluzioa. Eboluzioa zer den. Mekanismo ebolutiboak. Zorizko bariazioa eta hautespen naturala. Hautespen-unitatea. Eboluzioaren kontingentzia.



6. ikasgaia. Eboluzioaren historia. Bizi prokariotikoa. Mundu erreduzitzaile batetik mundu oxidatzaile batera. Kanbriarreko leherketa. Lur lehorreko kolonizazioa. Suntsipen masiboak.



7. ikasgaia. Biziaren dibertsitatea. Sistematika eta eboluzioa. Homologia eta analogia. Metodo molekularrak. Biziaren zuhaitza: arkeoak, bakterioak, eukariotoak. Talde eukariotiko nagusiak.



8. ikasgaia. Zelularen egitura eta funtzioa. Zelula, bizidunen antolakuntza-unitatea. Zelularen garapen, bikoiztapen eta heriotza. Zelula-ugalketa eta material genetikoa. Integrazio zelularra: ehunen desberdintzapen eta antolakuntza.



9. ikasgaia. Bizidunen egitura eta funtzioa. Funtzioen erregulazio eta integrazioa bizidunetan. Elikadura. Immunitate-sistema. Sistema endokrinoa. Nerbio-sistema. Ugalketa.



10. ikasgaia. Banakoak. Banakoa bere ingurunean. Adaptazioak. Animalien jokabidea. Azterketa-metodoak.



11. ikasgaia. Populazioak. Populazio-dinamika. Harreman interespezifikoak: lehia, harrapakaritza, mutualismoa, jankidegoa.



12. ikasgaia. Ekosistemak. Ekosistemaren osagaiak. Autoorganizazioa. Ekosistemen funtzionamendua. Perturbazioak. Segida. Ekosistemak eta aldaketa globala.



13. ikasgaia. Biologiaren gaur egungo erronkak. Integrazioa: genetikatik genomikara, metabolismotik metabolomikara. Evo-devo edo garapenaren eboluzioa. Historia ebolutiboaren berreraiketa. Kontserbazioaren biologia.

1/ Eskola magistralak (40 ordu).

2/ Gelako praktikak eta beraien eztabaida: ikerketa-diseinuak, idazlanak, eboluzioari buruzko testuak (14 ordu).

3/ Ordenagailu-praktika bilaketa bibliografikorako (6 ordu).

Ebaluazioa:



Eduki teoriko zein praktiketan ikasitakoaren gaineko azterketa. Erantzunen zuzentasuna eta zehaztasuna. 70%.



Hiru txosten idatzi, bat taldeka eta bi banaka. Zientzia-estandarrekiko doitasuna. 30%.



Azken emaitza kalifikazio guztien batuketa sinplea izango da.



Azterketara ez aurkezteak deialdiari uko egitea ekarriko du.

Oinarrizko bibliografia

Alberts, B., D. Bray, J. Lewis, M. Raff, K. Roberts y D.J. Watson. Biología molecular de la célula. Ed. Omega 2004. 4ª ed.

Dobzhansky,T., F. J. Ayala, G. L. Stebbins, y J. W. Valentine. Evolución. Ed. Omega.1980.

Jahn, I., R. Lother y K. Senglaub. Historia de la Biología. Teorías, métodos, instituciones y biografías breves. Ed. Labor. 1989.

Mayr, E. The Growth of Biological Thought. Diversity, Evolution and Inheritance. The Belknap Press of Harvard University Press. 1982.

Ridley, M. Evolution. Blackwell Scientific Publications. 1993.

Sadava, D., H. C. Heller, G. H. Orians, W. H. Purves y D. M. Hillis. Vida, la ciencia de la Biología. Ed. Panamericana. 8ª ed. 2009.

Skelton, P. (ed.). Evolution. A Biological and Palaeontological Approach. The Open University. 1994.

Valiela, I. Doing Science. Design, Analysis, and Communication of Scientific Research. Oxford University Press. 2001.

Aldizkariak

Scientific American
New Scientist
Nature
Science
BioScience
Elhuyar