Konposatu ezorganiko ezezagunen lotura-mota, egitura, propietateak eta erreaktibitatea aurresateko gai izatea da helburua, taldeen arteko erlazioak eta aldaketak kontuan harturik.



Zeharkako gaitasunak:

Kimika eta Zientziari buruzko informazioa era zientifikoan eta ulergarrian jakinarazten trebea izatea, bai ahozkoan bai idatzian.

Kimika eta Zientziari buruzko informazioa bilatzen eta sailkatzen trebea izatea, bibliografia eta informazio- eta komunikazio-teknologia berriak erabiliz

Kimika, Zientziaren beste arlo desberdinekin erlazionatzen trebea izatea, baita egungo gizartearen gaineko eragina eta industria kimikoaren garrantzia ulertzea ere.

1. Sarrera.

Kontzeptua eta Zientziaren beste arloekiko erlazioa. Bilakabide historikoa eta Kimika Ezorganikoaren gaur eguneko joerak. Informazio-iturriak Kimika Ezorganikoan. Taula periodikoa. Formulazioa eta nomenklatura.



2. Nukleo atomikoa.

Sarrera. Nukleo atomikoa. Nukleidoak. Lotura nuklearraren energia. Erradioaktibitea. Elementuen sorrera.



3. Erreaktibitatea.

Ezaugarri termodinamiko eta zinetikoak. Erreakzioen sailkapena.



4. Azido-base erreakzioak.

Azido-base kontzeptuaren definizioak. Azido eta baseen indarra. Azido eta base gogorrak eta bigunak: HSAB printzipioa. Aplikazioak. Katioi metalikoak eta oxoanioak ur-disoluzioan.



5. Oxidazio-erredukzio erreakzioak.

Serie elektrokimikoa. Oxidazio-egoeren diagramak. Oxidazio-egoeren egonkortasuna.



6. Ur gabeko inguruetako erreakzioak.

Ur gabeko disolbatzaileen sailkapena eta ezaugarriak. Disolbatzaile protoidunak eta protoigabekoak. Gatz urtuak. Erreaktibitatea egoera solidoan. Fluido superkritikoak.



7. Kimika deskriptiboa. Sarrera.

Elementuak: metalak, ez-metalak eta erdimetalak. Elementuen egiturak. Elementuen erauzte-prozesuak. Konposatuak: solido ezorganikoen egiturak.



8. Hidrogenoa.

Egoera naturala eta ugaritasuna. Isotopoak. Orto- eta para-hidrogenoa. Lorbidea, propietateak eta erabilera. Hidruroak: lorbidea, sailkapena, propietateak eta erreaktibitatea.



9. Metal alkalinoak eta lurralkalinoak.

Taldearen ezaugarri orokorrak. Elementuak: egoera naturala, lorbidea, propietateak eta erabilera. Kimika amoniako likidoan eta beste disolbatzaileetan. Hidruroak. Haluroak. Oxidoak eta hidroxidoak. Oxigatzak. Estekatzaile makroziklikodun konposatuak. Konposatu organometalikoak. Kimika bioezorganikoa.



10. 13. Taldea.

Taldearen ezaugarri orokorrak. Elementuak: egoera naturala, lorbidea, propietateak eta erabilera. Boranoak. Karboranoak eta metaloboranoak. Boruroak. Hidruroak eta hidrurokonplexuak. Haluroak eta halurokonplexuak. Oxidoak eta hidroxidoak.



11. 14. Taldea.

Taldearen ezaugarri orokorrak. Elementuak: egoera naturala, lorbidea eta erabilera. Propietateak. Forma alotropikoak. Fulerenoak eta karbonozko nanotutuak. Karburoak. Siliziuroak. Hidruroak. Haluroak. Oxidoak eta hidroxidoak. Silizea eta silikatoak: egituraren azterketa. Konposatu organosilizikoak eta silikonak. Zeramikagintza eta beiragintza. Negutegi-efektua. Toxikotasuna.



12. 15. Taldea.

Taldearen ezaugarri orokorrak. Elementuak: egoera naturala, lorbidea, propietateak eta erabilera. Nitruroak. Amoniakoa eta nitrogenodun beste hidruroak. Haluroak. Oxidoak. Oxoazidoak eta oxigatzak. Azido nitrikoaren garrantzi industriala. Ongarriak. Inguruneko kimika: eutrofizazioa.



13. 16. Taldea.

Taldearen ezaugarri orokorrak. Elementuak: egoera naturala, lorbidea, propietateak eta erabilera. Forma alotropikoak. Propietateak. Ura. Peroxidoak, superoxidoak, ozonidoak eta oxidoak. Ozono-geruza. Kalkogenuroak. Hidruroak. Haluroak eta oxihaluroak. Azido sulfurikoaren garratzia industria kimikoan. Euri azidoa.



14. 17. Taldea.

Taldearen ezaugarri orokorrak. Elementuak: egoera naturala, lorbidea, propietateak eta erabilera. Haluroak: sailkapena eta ezaugarri orokorrak. Oxidoak, oxoazidoak eta oxigatzak. Konposatu interhalogenatuak. Polihalogeno ioiak.



15. 18. Taldea.

Taldearen ezaugarri orokorrak. Elementuak: egoera naturala, lorbidea, propietateak eta erabilera. Xenonaren konposatuak. Beste gas geldoen konposatuak.



16. 3d periodoko elementuak.

Trantsizio-elementuen propietate orokorrak. Oxidazio-egoerak eta egonkortasun erlatiboaren aldakuntza. Koordinazio-konposatuak. Nomenklatura. 3d elementuen erauzketa, erabilera eta propietateak. 3d elementuen konposaturik inportanteenak. Koordinazio-konposatuak eta konposatu organometalikoak. Kimika bioezorganikoa.



17. 4d eta 5d periodoko elementuak.

Ugaritasuna eta banaketa. Erauzketa eta erabilera. Propietateak. Konposatu bitarrak. Koordinazio-konposatuak eta konposatu organometalikoak. Toxikotasuna.



18. Lantanidoak eta aktinidoak.

Elementuak: egoera naturala, erauzketa, propietate fisikoak, erabilera eta erreaktibitatea. Konposatu garrantzitsuenak. Aplikazioak.

Irakasgai hau 45 ordu magistralez eta beste 45 ordu gelako praktikaz eta mintegiz osatuta dago, azken ordu hauetan ariketak, problemak eta lanen defentsak egingo dira.

1. Ebaluazio jarraitua

Idatzizko azterketa 70%

Ariketa, galdera eta problemen ebazpena eta defensa 30%



Gutxienezko puntuazioa (atal bakoitzean)= 5.0



Ebaluazio mistoaren sistema honetan (30/70), irakasleak kurtsoan zehar proposatutako ariketak eta lanak egitea derrigorrezkoa da.



Ikasleak ez badu sistema misto honen bidezko ebaluazioa bete nahi, ekaineko deialdian azken proba (%100) egiteko eskubidea dauka. Horretarako, ebaluazio mistoari uko egin beharko dio irakasleari idatziz 18. astea baino lehen.



Azken azterketara ez bertaratzea deialdiari uko egitea da.

Taula Periodikoa

Oinarrizko bibliografia

Liburuak



- Atkins P., Overton T., Rourke J., Armstrong F., Hagerman M. , Shriver & Atkins’ Inorganic Chemistry, 5th ed., W. H. Freeman, New York, 2010.

- Carriedo G., Química Inorgánica, vol. 1, Ed. Síntesis, Madrid, 2015.

- House J. E., House K. A., Descriptive Inorganic Chemistry, 2nd ed., Amsterdam, 2010.

- Housecroft C. E., Sharpe A. G., Inorganic Chemistry, 4th ed., Pearson Ed. Ltd., London, 2015.

- G. Rayner-Canham, Química Inorgánica Descriptiva. 2ª ed. Pearson Education, Mexico (2000).

Gehiago sakontzeko bibliografia

- Wulfsber, G. , Inorganic Chemistry, University Science Books, Sausalito, 2000.
- Greenwood N. N., Earnshow A., Chemistry of the Elements , 2nd ed., Butterworth Heinemann, Oxford 1997.
- Cotton, F. A., Wilkinson, G., Murillo, C. A., Bochmann, M., Advanced Inorganic Chemistry , 6th, ed. John Wiley and Sons, New York, 1999.
- Holleman A. F., Wiberg E., Inorganic Chemistry, Academic Press, Berlin, 2001.
King R. B. (Ed.) Encyclopedia of Inorganic Chemistry ,2nd ed., Wiley, Chichester, 2005.

Aldizkariak

Journal of Chemical Education
Inorganic Chemistry
Angewandte Chemie International Edition