XSLaren edukia

Biktimologia

Ikastegia
Zuzenbide Fakultatea
Titulazioa
Kriminologiako Gradua
Ikasturtea
2018/19
Maila
2
Kreditu kopurua
6
Hizkuntzak
Gaztelania
Euskara
Ingelesa

IrakaskuntzaToggle Navigation

Orduen banaketa irakaskuntza motaren arabera
Irakaskuntza motaIkasgelako eskola-orduakIkaslearen ikasgelaz kanpoko jardueren orduak
Magistrala3248
Mintegia46
Gelako p.1624
Tailerra710.5
Landa p.11.5

Irakaskuntza-gidaToggle Navigation

HelburuakToggle Navigation

-Contextualizar la Victimología dentro de las ciencias sociales y, en particular, de sus potencialidades en diferentes ámbitos de actuación profesionales.

-Conocer los perfiles de los distintos tipos de víctimas, los problemas relativos a la victimización oculta y a su investigación, las teorías explicativas y los modelos de atención y prevención victimal.

-Fomentar la intervención y el debate entre los participantes para plantear problemas y respuestas de su interés mediante argumentos victimológicos.

-Facilitar el aprendizaje conjunto de conceptos y elementos de análisis básicos para lograr un manejo ágil de los mismos.

-Proporcionar recursos bibliográficos que permitan guiarse en estudios más profundos.

-Abrir interrogantes que inciten a futuras investigaciones.

-Entendimiento de la complejidad de los diversos procesos de victimización y su significado jurídico.

-Entrenamiento básico en el manejo de recursos.

Irakasgai-zerrendaToggle Navigation

1ª: LA CONTRIBUCIÓN DE LA VICTIMOLOGÍA AL CONOCIMIENTO: SU ESTATUS CIENTÍFICO Y EVOLUCIÓN

La Victimología como ciencia: concepto, objeto y método.- Origen y evolución: autores y obras principales.- Los Symposia internacionales.- Las encuestas de victimización internacionales.- Perspectivas teóricas y metodológicas recientes.

2ª: LA RELACIÓN DE LA VICTIMOLOGÍA CON LA CRIMINOLOGÍA Y EL DERECHO PENAL

Víctimas y Criminología.- Víctimas, Derecho penal y Derecho procesal

3ª: LAS VICTIMAS: CONCEPTO Y TIPOLOGÍAS

Concepto.- Definiciones.- Tipologías victimológicas.- Factores victimógenos endógenos y exógenos.- Relaciones entre víctima y victimario: intersecciones en el iter criminis e iter victimae.

4ª: POLÍTICAS VICTIMALES Y MEDIOS DE COMUNICACIÓN

Las asociaciones de víctimas y la política victimal.- Víctimas y medios de comunicación.

5ª: LOS PROCESOS DE VICTIMIZACIÓN Y DESVICTIMIZACIÓN, RECUPERACIÓN O RESILIENCIA

Características de los procesos de victimización, desvictimización, recuperación, restauración y resiliencia.- La victimización oculta y reiterada.- Los programas de intervención y su evaluación.- La relación de dichos procesos con los conceptos de vulnerabilidad y su recepción en la legislación específica de asistencia a distintas víctimas.

6ª: LA NORMATIVA INTERNACIONAL COMO RESPUESTA A LOS PROCESOS DE VICTIMIZACIÓN. EL PRINCIPIO DE PROTECCIÓN Y PARTICIPACIÓN DE LAS VÍCTIMAS: ASPECTOS JURÍDICOS INTERNACIONALES Y COMPARADOS. SU CONCRECIÓN RESPECTO DE LAS VÍCTIMAS VULNERABLES

El principio de protección de las víctimas: Orígenes e internacionalización del movimiento de asistencia a las víctimas.- Normativa internacional de trascendencia victimológica: Naciones Unidas; Consejo de Europa; Unión Europea; Cooperación Iberoamericana. La protección como criterio aplicable: presencia en cada tipo de victimización.- Normativa internacional reguladora de la atención a colectivos especialmente vulnerables.

7ª: LA LEGISLACIÓN ESPECÍFICA INTERNA DE ASISTENCIA A LAS VÍCTIMAS Y LA EVALUACIÓN DE SU APLICACIÓN

El movimiento victimológico español: programas locales de asistencia a las víctimas.- La Ley 35/1995 de ayuda y asistencia a las víctimas de delitos violentos y contra la libertad sexual: significado; las ayudas públicas: prestaciones económicas y prestaciones asistenciales.- Las Oficinas de asistencia a las víctimas.- Destino asistencial de determinados bienes decomisado.

8ª VÍCTIMAS DEL ABUSO DE PODER Y CRÍMENES INTERNACIONALES

Concepto y normativa internacional.- Víctimas del franquismo: legislación en materia de memoria histórica.- En particular: prevención y tratamiento de las víctimas de la tortura.- Victimización en instituciones.- El delincuente como víctima.- - Víctimas de delitos de cuello blanco y abuso de poder económico.

9ª: VÍCTIMAS DE HOMICIDIOS Y LESIONES GRAVES. EN PARTICULAR VÍCTIMAS DE DELITOS CONTRA LA SEGURIDAD VIAL Y CONTRA LA SEGURIDAD DE LOS TRABAJADORES

Evolución de los datos sobre perfiles de víctimas y contextos de victimización.- ¿Cómo investigar victimológicamente esta modalidad delictiva?- Características particulares del impacto en las víctimas: tipos de daños producidos.- ¿Cómo atender a las víctimas directas, indirectas y ocultas?

10ª: VÍCTIMAS DE INFRACCIONES PENALES CONTRA LA LIBERTAD SEXUAL

Evolución de los datos sobre perfiles de víctimas y contextos de victimización.- ¿Cómo investigar victimológicamente esta modalidad delictiva?- Características particulares del impacto en las víctimas: tipos de daños producidos.- ¿Cómo atender a las víctimas directas, indirectas y ocultas?

11ª VÍCTIMAS DE TRÁFICO ILÍCITO Y DE TRATA DE SERES HUMANOS

Tipos de explotación.- Respuestas desde el Código Penal y la Ley de Extranjería.- Textos internacionales protectores de sus derechos.

12ª: VÍCTIMAS DEL TERRORISMO

Terrorismo y victimización.- Los derechos de las víctimas del terrorismo.- Aspectos de Derecho comparado.- Legislación estatal.- Legislación autonómica.- Programas específicos de actuación.- En particular: programas relativos al derecho a la memoria.

13ª: VÍCTIMAS DE LA VIOLENCIA DOMÉSTICA

Victimización en el ámbito familiar y doméstico.- Evolución de la intervención penal.- Las órdenes de protección.- La Ley Orgánica 1/2004 de medidas de protección integral contra la violencia de género. Especial consideración de las mujeres inmigrantes irregulares.- Maltrato hacia los menores.- Maltrato de las personas mayores.

14ª: VÍCTIMAS DE OTROS DELITOS VIOLENTOS: VÍCTIMAS DE DELITOS DE ODIO, DE ACOSO LABORAL Y DE ACOSO ESCOLAR

15ª CONSIDERACIONES GENERALES SOBRE EL IMPACTO DE DISTINTAS FORMAS DE VICTIMIZACIÓN EN EL CIBERESPACIO

16ª VICTIMIZACIÓN OCULTA Y FORMAS DE EXCLUSIÓN SOCIAL: LAS PERSONAS SIN HOGAR COMO VÍCTIMAS

17ª LA JUSTICIA VICTIMAL O RESTAURATIVA Y LA PREVENCIÓN VICTIMAL

MetodologiaToggle Navigation

Cada lección sigue la misma estructura: una introducción y una definición de conceptos clave que se completan, en diferentes apartados, con textos de lectura con preguntas para el debate y la propuesta de ejercicios prácticos.

El hilo conductor de las diecisiete unidades lo constituyen los conceptos victimológicos fundamentales de cada una de ellas, entendidos como herramientas de intervención en diferentes ámbitos sociales y profesionales. Como puede verse en el apartado anterior sobre el contenido, partiendo de una reflexión sobre el origen, evolución y valor de la Victimología como ciencia social interdisciplinar, cuestionando el concepto de víctima y su uso público, ahondando en los procesos de victimización y recuperación y su respuesta jurídica internacional e interna, centrándonos en diferentes delitos, contextos y perfiles de víctimas –sin ánimo de exhaustividad, pero sí de visión panorámica-, llegamos finalmente a una reflexión sobre las posibilidades de la justicia restaurativa en relación con las expectativas y derechos de las víctimas. Para ello partimos siempre de la diversidad de los procesos de riesgo, impacto y recuperación que afectan de forma desigual a las distintas personas que, en un momento u otro de sus vidas, o sucesiva o repetidamente, sufren algún tipo de victimización, relacionada a su vez con aspectos más amplios del control social.

Se utilizará una metodología activa y cooperativa basada en el trabajo por proyectos y enfocado a la solución de problemas.

Cuestiones éticas

A lo largo de nuestra experiencia docente, hemos podido comprobar cómo tras las clases se acercaban algunas personas para comentarnos que habían sido víctimas directas o indirectas de algunos delitos tratados en ellas. Agradecemos muchísimo su testimonio. Somos conscientes de que la exposición en clase a aspectos que pueden haber vivido o estar viviendo no les deja indiferentes y nosotros, como docentes, tenemos un deber de escucha activa y de evitar la victimización secundaria, es decir, provocarles un daño añadido, aunque sea de forma no intencionada. Con este propósito, todas las lecciones recogen información sobre centros de apoyo.

Ebaluazio-sistemakToggle Navigation

Ebaluaketa mistoa.

Uko egiteario buruz EHAAn Graduko Titulazio Ofizialetako Ikasleen Ebaluaziorako Arautegia aplikatuko da.

Nahitaez erabili beharreko materialaToggle Navigation

-Zigor kodea.
-Tipo desberdinen biktimei buruzko araudia, e-gelan izango dute eskuragarri.

BibliografiaToggle Navigation

Oinarrizko bibliografia

-Baca Baldomero, Enrique, Enrique Echeburúa Odriozola y Josep María Tamarit Sumalla. 2006. Manual de Victimología. Valencia: Tirant lo Blanch.

-Beristain Ipiña, Antonio. 2000. Victimología: nueve palabras clave. Valencia: Tirant lo Blanch.

_2004. Protagonismo de las víctimas de hoy y mañana. (Evolución en el campo jurídico penal, prisional y ético). Valencia: Tirant lo Blanch.

-Herrera Moreno, Myriam. 1996. La hora de la víctima. Compendio de Victimología. Madrid: EDERSA.

-Morillas Fernández, David Lorenzo, Rosa María Patró Hernández y Marta María Aguilar Cárceles. 2005. Victimología: Un estudio sobre la víctima y los procesos de victimización. Madrid: Dykinson.--Pereda Beltran, Noemí y Josep M. Tamarit Sumalla. 2013. Victimología teórica y aplicada. Barcelona: Huygens.

-Rodríguez Manzanera. 2010. Victimología. Méjico.

Gehiago sakontzeko bibliografia

-Armenta Deu, Teresa. 2010. Víctima menor de edad. Un estudio comparado Europa-América. Madrid: Constitución y Leyes.
-Bustos Ramírez, Juan y Elena Larrauri Pijoan. 1993. Victimología: Presente y futuro. Hacia un sistema penal de alternativas. Barcelona: PPU.
-Díez Ripollés, J. L. y E. García España, dirs. 2009. Encuesta a víctimas en España. Málaga: Instituto Andaluz Interuniversitario de Criminología.
-Drapkin, Israel. 1980. El derecho de las víctimas, Anuario de Derecho Penal y Ciencias Criminales mayo-agosto: 367-386.
-Echeburúa, Enrique y Paz de Corral. 2009. ¿Por qué las víctimas no reaccionan de la misma manera ante un mismo suceso traumático? Factores de protección y factores de vulnerabilidad. En El sufrimiento de la víctima: Psiquiatría y ley. 4.ª Jornadas Jurídico-Psiquiátricas, Córdoba, 3 y 4 de octubre de 2008, editado por A. Medina et al. Madrid: Triacastela.
-Echeburúa, Enrique y Santiago Redondo. 2010. ¿Por qué víctima es femenino y agresor masculino? La violencia contra la pareja y las agresiones sexuales. Madrid: Pirámide.
-Elias, Robert. 1986. The Politics of Victimization: Victims, Victimology, and Human Rights. Nueva York: Oxford University.
-Fattah, Ezzat A. 1991. Understanding Criminal Victimization. Scarborough: Ontario.
-Feyter, K. De et al, eds. Out of the ashes. Reparation for victims of gross and systematic human rights violations. Amberes: Intersentia.
-García España, Elisa, Fátima Pérez Jiménez y M.ª José Benítez Jiménez. 2006. La delincuencia según las víctimas: Un enfoque integrado a partir de una encuesta de victimización. Málaga: Instituto Andaluz Interuniversitario de Criminología y Fundación El Monte.
-González González, Juan Pablo, dir. 2007. Panorama actual y perspectivas de la Victimología: La Victimología y el sistema penal. Madrid: Consejo General del Poder Judicial.
-Herrero Herrero, César. 2011. Fenomenología criminal y Criminología comparada. Madrid: Dykinson.

Aldizkariak

-Revista de Derecho Penal y Criminología
-International Review of Victimology

5., 6. eta salbuespenezko deialdien epaimahaiaToggle Navigation

  • CASARES PASCUAL, MARIA BEATRIZ
  • MAYORDOMO RODRIGO, VICTORIA EUGENIA VIRGINIA
  • PEREZ MACHIO, ANA ISABEL

TaldeakToggle Navigation

16 Teoriakoa (Gaztelania - Arratsaldez)Erakutsi/izkutatu azpiorriak

Egutegia
AsteakAstelehenaAstearteaAsteazkenaOstegunaOstirala
1-1

17:30-19:30

15:30-17:30

2-5

17:30-19:30

15:30-16:30

6-11

15:30-17:30

14-15

17:30-19:30

Irakasleak

Ikasgela(k)

  • 2.1GELA - ZUZENBIDE FAKULTATEA (ERAIKIN NAGUSIA)
  • 2.1GELA - ZUZENBIDE FAKULTATEA (ERAIKIN NAGUSIA)
  • 2.1GELA - ZUZENBIDE FAKULTATEA (ERAIKIN NAGUSIA)
  • 2.1GELA - ZUZENBIDE FAKULTATEA (ERAIKIN NAGUSIA)
  • 2.1GELA - ZUZENBIDE FAKULTATEA (ERAIKIN NAGUSIA)
  • 2.1GELA - ZUZENBIDE FAKULTATEA (ERAIKIN NAGUSIA)

16 Mintegia-1 (Gaztelania - Arratsaldez)Erakutsi/izkutatu azpiorriak

Egutegia
AsteakAstelehenaAstearteaAsteazkenaOstegunaOstirala
13-14

15:30-17:30

Irakasleak

Ikasgela(k)

  • 2.1GELA - ZUZENBIDE FAKULTATEA (ERAIKIN NAGUSIA)

16 Gelako p.-1 (Gaztelania - Arratsaldez)Erakutsi/izkutatu azpiorriak

Egutegia
AsteakAstelehenaAstearteaAsteazkenaOstegunaOstirala
7-13

17:30-19:30

12-12

15:30-17:30

Irakasleak

Ikasgela(k)

  • 2.1GELA - ZUZENBIDE FAKULTATEA (ERAIKIN NAGUSIA)
  • 2.1GELA - ZUZENBIDE FAKULTATEA (ERAIKIN NAGUSIA)

16 Tailerra-1 (Gaztelania - Arratsaldez)Erakutsi/izkutatu azpiorriak

Egutegia
AsteakAstelehenaAstearteaAsteazkenaOstegunaOstirala
2-5

16:30-17:30

6-6

17:30-18:30

15-15

15:30-17:30

Irakasleak

Ikasgela(k)

  • 2.1GELA - ZUZENBIDE FAKULTATEA (ERAIKIN NAGUSIA)
  • 2.1GELA - ZUZENBIDE FAKULTATEA (ERAIKIN NAGUSIA)
  • 2.1GELA - ZUZENBIDE FAKULTATEA (ERAIKIN NAGUSIA)

16 Landa p.-1 (Gaztelania - Arratsaldez)Erakutsi/izkutatu azpiorriak

Egutegia
AsteakAstelehenaAstearteaAsteazkenaOstegunaOstirala
6-6

18:30-19:30

Irakasleak

Ikasgela(k)

  • 2.1GELA - ZUZENBIDE FAKULTATEA (ERAIKIN NAGUSIA)

31 Teoriakoa (Euskara - Goizez)Erakutsi/izkutatu azpiorriak

Egutegia
AsteakAstelehenaAstearteaAsteazkenaOstegunaOstirala
1-1

10:30-12:30

1-15

08:30-10:30

Irakasleak

Ikasgela(k)

  • eAULA 4.1 - ZUZENBIDE FAKULTATEA (ERAIKIN NAGUSIA)
  • eAULA 4.1 - ZUZENBIDE FAKULTATEA (ERAIKIN NAGUSIA)

31 Mintegia-1 (Euskara - Goizez)Erakutsi/izkutatu azpiorriak

Egutegia
AsteakAstelehenaAstearteaAsteazkenaOstegunaOstirala
2-5

10:30-11:30

Irakasleak

Ikasgela(k)

  • eAULA 4.1 - ZUZENBIDE FAKULTATEA (ERAIKIN NAGUSIA)

31 Gelako p.-1 (Euskara - Goizez)Erakutsi/izkutatu azpiorriak

Egutegia
AsteakAstelehenaAstearteaAsteazkenaOstegunaOstirala
7-7

10:30-12:30

9-15

10:30-12:30

Irakasleak

Ikasgela(k)

  • eAULA 4.1 - ZUZENBIDE FAKULTATEA (ERAIKIN NAGUSIA)
  • eAULA 4.1 - ZUZENBIDE FAKULTATEA (ERAIKIN NAGUSIA)

31 Tailerra-1 (Euskara - Goizez)Erakutsi/izkutatu azpiorriak

Egutegia
AsteakAstelehenaAstearteaAsteazkenaOstegunaOstirala
2-3

11:30-12:30

5-5

11:30-12:30

6-6

10:30-12:30

8-8

10:30-12:30

Irakasleak

Ikasgela(k)

  • eAULA 4.1 - ZUZENBIDE FAKULTATEA (ERAIKIN NAGUSIA)
  • eAULA 4.1 - ZUZENBIDE FAKULTATEA (ERAIKIN NAGUSIA)
  • eAULA 4.1 - ZUZENBIDE FAKULTATEA (ERAIKIN NAGUSIA)
  • eAULA 4.1 - ZUZENBIDE FAKULTATEA (ERAIKIN NAGUSIA)

31 Landa p.-1 (Euskara - Goizez)Erakutsi/izkutatu azpiorriak

Egutegia
AsteakAstelehenaAstearteaAsteazkenaOstegunaOstirala
4-4

11:30-12:30

Irakasleak

Ikasgela(k)

  • eAULA 4.1 - ZUZENBIDE FAKULTATEA (ERAIKIN NAGUSIA)

61 Teoriakoa (Ingelesa - Goizez)Erakutsi/izkutatu azpiorriak

Egutegia
AsteakAstelehenaAstearteaAsteazkenaOstegunaOstirala
1-1

13:30-15:30

13:30-15:30

2-5

13:30-14:30

13:30-15:30

6-11

13:30-15:30

14-15

13:30-15:30

Irakasleak

Ikasgela(k)

  • AULA 3.4 - ZUZENBIDE FAKULTATEA (ERAIKIN NAGUSIA)
  • AULA 3.4 - ZUZENBIDE FAKULTATEA (ERAIKIN NAGUSIA)
  • AULA 3.4 - ZUZENBIDE FAKULTATEA (ERAIKIN NAGUSIA)
  • AULA 3.4 - ZUZENBIDE FAKULTATEA (ERAIKIN NAGUSIA)
  • AULA 3.4 - ZUZENBIDE FAKULTATEA (ERAIKIN NAGUSIA)
  • AULA 3.4 - ZUZENBIDE FAKULTATEA (ERAIKIN NAGUSIA)

61 Mintegia-1 (Ingelesa - Goizez)Erakutsi/izkutatu azpiorriak

Egutegia
AsteakAstelehenaAstearteaAsteazkenaOstegunaOstirala
13-14

13:30-15:30

Irakasleak

Ikasgela(k)

  • AULA 3.4 - ZUZENBIDE FAKULTATEA (ERAIKIN NAGUSIA)

61 Gelako p.-1 (Ingelesa - Goizez)Erakutsi/izkutatu azpiorriak

Egutegia
AsteakAstelehenaAstearteaAsteazkenaOstegunaOstirala
7-13

13:30-15:30

12-12

13:30-15:30

Irakasleak

Ikasgela(k)

  • AULA 3.4 - ZUZENBIDE FAKULTATEA (ERAIKIN NAGUSIA)
  • AULA 3.4 - ZUZENBIDE FAKULTATEA (ERAIKIN NAGUSIA)

61 Tailerra-1 (Ingelesa - Goizez)Erakutsi/izkutatu azpiorriak

Egutegia
AsteakAstelehenaAstearteaAsteazkenaOstegunaOstirala
2-5

14:30-15:30

6-6

13:30-14:30

15-15

13:30-15:30

Irakasleak

Ikasgela(k)

  • AULA 3.4 - ZUZENBIDE FAKULTATEA (ERAIKIN NAGUSIA)
  • AULA 3.4 - ZUZENBIDE FAKULTATEA (ERAIKIN NAGUSIA)
  • AULA 3.4 - ZUZENBIDE FAKULTATEA (ERAIKIN NAGUSIA)

61 Landa p.-1 (Ingelesa - Goizez)Erakutsi/izkutatu azpiorriak

Egutegia
AsteakAstelehenaAstearteaAsteazkenaOstegunaOstirala
6-6

14:30-15:30

Irakasleak

Ikasgela(k)

  • AULA 3.4 - ZUZENBIDE FAKULTATEA (ERAIKIN NAGUSIA)