Zahartzaroan Oinarri Fisiologikoak irakasgaian hurrengo gaitasunak (oinarrizkoak eta orokorrak) garatu behar dira:



Oinarrizkoak (O):

O-1. Ikasleek bigarren hezkuntza orokorreko oinarritik jasotako ezagutzak eta edukiak erakustea. Maila eta ezaguera horiek testuliburuetan oinarritzen badira ere, bere jakintza arloaren berezkoak diren ezaguera aurreatuak ere barne hartzen ditu.

O-2. Ikasleek ezagutzak beraien lanean edo bokazioan era profesional batean aplikatzen jakitea eta bere ikasketa arloko konpetentziak izatea. Hauek, argudioen garapenean eta defentsan oinarrituta egongo direlarik eta baita bere arloko arazoen ebazpenean.

O-3. Ikasleak gaitasuna izatea datu garrantzitsuak biltzeko eta giza gaiak, gai zientifiko eta etikoeketan hausnarketa egiteko datuak interpretatzeko gaitasuna izatea (orokorrean beraien ikasketa esparruan).

O-4. Ikasleak informazioa, ideiak, arazoak eta konponbideak trasmititzeko gai izatea publiko espezializatuati zein ez espezializatuari.

O-5. Ikasleek beharrezko irakaskuntza gaitasunak garatu izana, hurrengo ikasketak autonomia maila altuarekin hasteko.



Orokorrak (G):

G-4. Esperientzia kliniko aproposa eskuratu: gaitasun intelektual eta trebetasun teknikak eta manualak lortuz; balore etikoak eta profesionalak garatuz; lortutako ezagutzaren integrazioaren gaitasuna lortuz. Horrela, ikasketen bukaeran, ikasleek jakin dezaten arlo ospitalario eta extraospitalarioan kasu kliniko konkretuetan aplikatzen eta baita atentzio primarioan eta komunitarioan aktuatzen.

G-11. Atentzio fsiioterapiko eraginkorra eskaintzea, laguntza integrala emanaz.

G-13. Era bakanean, multidiszuiplinarrean edo interdiziplinarrean antolatzen diren profesional eta talde asistentzialetako pertsonalen taldeetan lan egiten jakitea.

G-16. Interbentzio fisioterapeutikoak aurrera eramatea osasun arreta integratuan oinarrituz, alegia, kooperazioan, multiprofesionaltasunean garapenean integrazioan eta asistentzia jarraituan.

G-17. Fisioterapeuta profesionala osatzen duten konpetentziak ezagutzea. Eguneratzearen garrantzia, trebetasuna, abilezia eta jarrera.

G-19. Idatziz eta ahoz modu argian eta eraginkorrean komunikatzea. Osasun zerbitzuko erabiltzaileekin eta beste profesionalekin.



Zehatzak (Z):

Z-1. Fisiologiko kontzeptuak ezagutzea kirolera aplikatuta eta ariketa fisikoak osasunean duen eragina ezagutzea. Ariketarako baldintza biologikoan balorazioak egitea, froga funtzionalak eta beharrezko azterketa medikoak. Ariketa fisikoa patologia iturri bezala ezagutu eta kontrol oinarriak eta kirol-mediku asistentzia, fisioterapeutaren jokabideak kirol esparruan (goi-mailako lehiaketetan barne) eta kirol entrenamenduaren metodologia. Kirolari lesionatuaren (afizionatu eta elite) kirol bueltarako interbentzio fisioterapeutikoaren egitasmoa diseinatu. Osasunaren promozioan esku hartu eta poblazioaren gaixotasunen prebentzioan eta goi-errendimenduko kirolean. Ikerketa zientifikoa eta ebidentzian oinarritutako praktika txertatu.

Z-2. Zahartzaroaren garapenaren fisiopatología ezagutzea. Lan inguruan lesioak sortzen dituzten mekanismo desberdinen eragileak ezagutu. Errealitate soziosanitarioan aplikatzen diren prozedurak ezagutu eta lan arriskuen prebentzioaren materian estatuan eta autonomietan indarrean dagoen legegintza ezagutu. Lan esparruan fisioterapiak ezarri behar dituen prebentzio neurriak ezagutu. Interbentzio multidiszilinarraren diseinuan parte-hartu, pertsona nagusien eta pertsona nagusien patologia ohikoenen fisioterapia bidezko tratamenduekin. Ikerketa zientifikoa eta ebidentzian oinarritutako praktika txertatu. Errealitatean asistentzialari aplikatutako protokoloak ezarri.

Z-3. Ergonomiaren printzipioak aplikatu kirol ingurunean, lan ingurunean eta adinekoetan lesioak duten ondorioetan. Lesioen ebaluazioa, prebentzio goiztiarra eta tratamendua ezagutzea bizi kalitatea hobetzeko eta errehabilitazio metodologia adinekoetara aplikatzeko. Arrisku ergonomikoa eta kirol eta lan arloan eman ahal diren jarrera akatsak antzeman eta baita lesioek nagusietan dituzten ondorioak. Laguntza teknikoak adierazi bai kirol errendimendurako eta baita lanaren hobekuntzarako. Osasunaren sustapenean eta biztanleria nagusiaren gaixotasunen prebentzioan esku hartu. Ikerketa zientifikoa txertatu eta ebidentzian oinarritutako praktika. Protokoloak errealitate asistentzialera aplikatu.

Z-4. Osasun zientzietan euskararen komunikazio rola ezagutu.





Irakaskuntza emaitzak (IE):



IE -1. Zahartzearen ohiko prozesua ezagutzea.

IE -2. Zahartzaroaren prozesu fisiopatologikoa ezagutu.

IE -3. Adinduen maneiu sozisanitarioan erabiltzeko interbentzio multidisziplinarren diseinuan parte hartu.

IE -4. Adinduen osasunaren promozioan eta menpekotasunaren atentzioan esku hartu.

IE -5. Adinduekin erlazionatutako disziplina soziosanitarioetan Ikerketa zientifikoan eta ebidentzian oinarritutako praktika txertatu kultura profesional gisa

IE -6. Errealitate asistentzialean erabiltzen diren protokoloak erabili

1.UNITATEA: Kontzeptu orokorrak eta oinarrizko zahartzearekin lotutako terminologia.



1.GAIA: Biztanleria eta demografía

2.GAIA: Zahartzaroaren teoriak

3.GAIA: Zahartzaroaren ezaugarri orokorrak



2.UNITATEA: Alderdi fisiologikoak eta zahartze-prozesuarekin lotutako aldaketa funtzionalak eta hauek baloratzeko tresnak.



4.GAIA: Lokomozio aparatuaren zahartzea.

5.GAIA: Aparatu psikomotorrare zahartzea.

6.GAIA: Zirkulazio aparatuaren zahartzea.

7.GAIA: Arnasketa sistemaren zahartzea.

8.GAIA: Digestio sistemaren zahartzea.

9.GAIA: Gernu sistemaren zahartzea.



3.UNITATEA: Zahartzaroaren perspektiba multifaktoriala: legegilea, soziala, ekonomikoa eta bere inplikazioak osasun zerbitzuetan.



10.GAIA: Menpekotasun legea eta desgaitasuna gizartean.

11.GAIA: Adinduen zaintzaileen papera gizartean.

12.GAIA: Tratu txarrak zahartzaroan.

Irakasgai hau aurrera eramateko ondorengo irakaskuntza-motak aukeratu dira: eskola magistralak (EM), mintegiak (S), gelako praktikak (GA) eta laborategiko praktikak (GL) burutuko dira.



- Eskola magistraletan (EM) adinduei buruzko orokortasunei, demografiaei, zahartzaroan ematen diren aldaketa fisiologikoei eta funtzionalei, eta jarduera fisikoak eragiten dituen egokitzapenei buruzko teoria jorratuko da.

- Mintegietan (S) zahartzaroarekin lotutako alderdi legegilea, soziala, ekonomikoa eta bere inplikazioak osasun zerbitzuetan landuko dira.

- Gelako praktiketan (GA) eduki teorikoak lantzeko artikuluak landuko dira.

- Laborategiko praktiketan (GL) zahartzaroan ematen diren aldaketak eta jarduera fisikoak eragiten dituen aldaketak baloratzeko teknikak landuko dira.

Indarrean den araudiaren arabera (EHAA, 2017ko martxoaren 13) irakasgai honetako ohiko deialdiak bi ebaluazio sistema posible daude: ebaluazio jarraia eta azken ebaluazioa. Baldintza berezietan dauden ikasleen eskubideak UPV/EHUko ikasleen arautegiak jasotzen du, I kapituluko 6-9 artikuluetan (http://www.ehu.eus/eu/web/ikasleak/eskubideak).

Azken ebaluazioaren bidez ebaluatuak izan nahi duten ikasleek irakasleei idatziz aurkeztu beharko diote ebaluazio jarraituari egiteko ukoa, lauhilabetekoaren lehenengo 9 asteetan.



IDATZIZKO PROBAK ETA AHOZKO PROBA. Atal honek irakasgaiaren azken notaren %60 balio du. Nota bi zatitan banatzen da. Alde batetik, banakako kasu kliniko baten idatzizko planteamendua eta ebazpena burutuko da (%30) eta kasu honen ahozko aurkezpena (%15). Beste alde batetik, galdera laburretan oinarritutako ariketa bat entregatuko da (%15). Hiru atal hauetan %50 lortu behar da irakasgaia gainditzeko.



PRAKTIKAK ETA MINTEGIAK EGITEA. Atal honek irakasgaiaren azken notaren %30 balio du eta klasean planteatutako ariketak entregatzen lortuko da. Horretarako, egindako praktika eta lan guztiak zehaztutako datetan entregatu behar dira. Atal honetan %50 lortu behar da irakasgaia gainditzeko



BERTARATZEA ETA PARTE-HARTZE AKTIBOA: Praktiketako bertaratzea eta parte-hartze aktiboa notaren %10 izango da.



DEIALDIARI UKO EGITEKO BALDINTZAK. Deialdiari uko egiteko ikasleek irakasleei idatziz aurkeztu beharko diote ebaluazio jarraituari egiteko ukoa, lauhilabetekoaren lehenengo 9 asteetan.



AZKEN EBALUAZIOA



Ebaluazio-sistema hau aukeratzeko, ikasleek irakasleei idatziz aurkeztu beharko diote ebaluazio jarraituari egiteko ukoa, lauhilabetekoaren lehenengo 9 asteetan.



IDATZIZKO PROBA. Idatzizko proba bakar bat egingo da. Irakasgaiaren eduki teoriko-praktikoak test galderen (%50) eta galdera motzen edo kasu praktiko baten ebazpenaren (50%) bitartez ebaluatuko dira. Proba honek azken notaren % 100 balio du.



DEIALDIARI UKO EGITEKO BALDINTZAK. Ohiko deialdiari uko egiteko azken azterketara ez bertaratzearekin nahiko izango da.

Oinarrizko bibliografia

1.Timiras, P. S. (1996). Bases fisiológicas del envejecimiento y geriatría. Elsevier España.

2.Rebelatto, J. R., & da Silva Morelli, J. G. (Eds.). (2005). Fisioterapia geriátrica: Practica asistencial en el anciano. McGraw-Hill Interamericana.

3.Guccione, A. A., Avers, D., & Wong, R. (2011). Geriatric physical therapy-ebook. Elsevier Health Sciences.

4.Rose, D. J. (2014). Equilibrio y movilidad con personas mayores. Paidotribo.

5.Barbany, J. R. (2006). Fisiología del ejercicio físico y del entrenamiento (Vol. 24). Editorial Paidotribo.

6.Wilmore, J. H., & Costill, D. L. (2004). Fisiología a Del Esfuerzo Y Del Deporte. editorial Paidotribo.

Gehiago sakontzeko bibliografia

1. Faber, M. J., Bosscher, R. J. & Van Wieringen, P. C. 2006. Clinimetric properties of the performance-oriented mobility assessment. Physical Therapy, 86, 944-954.
2. Cabrero-García, J., Munos-Mendoza, C. L., Cabanero-Martínez, M. J., González- Llopís, L., Ramos-Pichardo, J. D. & Reig-Ferrer, A. 2012. Valores de referencia de la Short Physical Performance Battery para pacientes de 70 y más años en atención primaria de salud. Atención Primaria, 44, 540-548.
3. Groll, D. L., TO, T., Bomnardier, C. & Wright, J. G. 2005. The development of a comorbidity index with physical function as the outcome. Journal of clinical epidemiology, 58, 595-602.
4. Guralnik, J. M., Simonsick, E. M., Ferrucci, L., Glynn, R. J., Berkman, L. F., Blazer, D. G., Scherr, P. A. & Wallace, R. B. 1994. A short physical performance battery assessing lower extremity function: association with self-reported disability and prediction of mortality and nursing home admission. Journals of Gerontology, 49, M85-M85.
5. Hernandez, M. E., Ashton-Miller, J. A. & Alexander, N. B. 2013. Age-related differences in maintenance of balance during forward reach to the floor. The Journals of Gerontology Series A: Biological Sciences and Medical Sciences, 68, 960-967.
8. Newton, R. A. 2001. Validity of the Multi-Directional Reach Test A Practical Measure for Limits of Stability in Older Adults. The Journals of Gerontology Series A: Biological Sciences and Medical Sciences, 56, M248-M252.
9. Rikli, R. & Jones, C. J. 1997. Assessing physical performance in independent older adults: issues and guidelines. Journal of aging and physical activity, 5, 244-261.
10. Tinetti, M. E. 1986. Performance-oriented assessment of mobility problems in elderly patients. Journal of the American Geriatrics Society.

Aldizkariak

AGE AGEING
AGEING RES REV
ARCH GERONTOL GERIAT
BMC GERIATR
CLIN GERIATR MED
EUR REV AGING PHYS A
GERONTOLOGY
J AGING PHYS ACTIV
J GERONTOL A-BIOL
J GERIATR PHYS THER