Suspertze Geriatriko irakasgaian hurrengo gaitasunak garatu behar dira:



Oinarrizkoak (O):

O-1. Ikasleek bigarren hezkuntza orokorreko oinarritik jasotako ezagutzak eta edukiak erakustea. Maila eta ezaguera horiek testuliburuetan oinarritzen badira ere, bere jakintza arloaren berezkoak diren ezaguera aurreatuak ere barne hartzen ditu.

O-2. Ikasleek ezagutzak beraien lanean edo bokazioan era profesional batean aplikatzen jakitea eta bere ikasketa arloko konpetentziak izatea. Hauek, argudioen garapenean eta defentsan oinarrituta egongo direlarik eta baita bere arloko arazoen ebazpenean.

O-3. Ikasleak gaitasuna izatea datu garrantzitsuak biltzeko eta giza gaiak, gai zientifiko eta etikoeketan hausnarketa egiteko datuak interpretatzeko gaitasuna izatea (orokorrean beraien ikasketa esparruan).

O-4. Ikasleak informazioa, ideiak, arazoak eta konponbideak trasmititzeko gai izatea publiko espezializatuati zein ez espezializatuari.

O-5. Ikasleek beharrezko irakaskuntza gaitasunak garatu izana, hurrengo ikasketak autonomia maila altuarekin hasteko.



Orokorrak (G):

G-4. Esperientzia kliniko aproposa eskuratu: gaitasun intelektual eta trebetasun teknikak eta manualak lortuz; balore etikoak eta profesionalak garatuz; lortutako ezagutzaren integrazioaren gaitasuna lortuz. Horrela, ikasketen bukaeran, ikasleek jakin dezaten arlo ospitalario eta extraospitalarioan kasu kliniko konkretuetan aplikatzen eta baita atentzio primarioan eta komunitarioan aktuatzen.

G-11. Atentzio fsiioterapiko eraginkorra eskaintzea, laguntza integrala emanaz.

G-13. Era bakanean, multidiszuiplinarrean edo interdiziplinarrean antolatzen diren profesional eta talde asistentzialetako pertsonalen taldeetan lan egiten jakitea.

G-16. Interbentzio fisioterapeutikoak aurrera eramatea osasun arreta integratuan oinarrituz, alegia, kooperazioan, multiprofesionaltasunean garapenean integrazioan eta asistentzia jarraituan.

G-17. Fisioterapeuta profesionala osatzen duten konpetentziak ezagutzea. Eguneratzearen garrantzia, trebetasuna, abilezia eta jarrera.

G-19. Idatziz eta ahoz modu argian eta eraginkorrean komunikatzea. Osasun zerbitzuko erabiltzaileekin eta beste profesionalekin.



Zehatzak (Z):

Z-1. Fisiologiko kontzeptuak ezagutzea kirolera aplikatuta eta ariketa fisikoak osasunean duen eragina ezagutzea. Ariketarako baldintza biologikoan balorazioak egitea, froga funtzionalak eta beharrezko azterketa medikoak. Ariketa fisikoa patologia iturri bezala ezagutu eta kontrol oinarriak eta kirol-mediku asistentzia, fisioterapeutaren jokabideak kirol esparruan (goi-mailako lehiaketetan barne) eta kirol entrenamenduaren metodologia. Kirolari lesionatuaren (afizionatu eta elite) kirol bueltarako interbentzio fisioterapeutikoaren egitasmoa diseinatu. Osasunaren promozioan esku hartu eta poblazioaren gaixotasunen prebentzioan eta goi-errendimenduko kirolean. Ikerketa zientifikoa eta ebidentzian oinarritutako praktika txertatu.

Z-2. Zahartzaroaren garapenaren fisiopatología ezagutzea. Lan inguruan lesioak sortzen dituzten mekanismo desberdinen eragileak ezagutu. Errealitate soziosanitarioan aplikatzen diren prozedurak ezagutu eta lan arriskuen prebentzioaren materian estatuan eta autonomietan indarrean dagoen legegintza ezagutu. Lan esparruan fisioterapiak ezarri behar dituen prebentzio neurriak ezagutu. Interbentzio multidiszilinarraren diseinuan parte-hartu, pertsona nagusien eta pertsona nagusien patologia ohikoenen fisioterapia bidezko tratamenduekin. Ikerketa zientifikoa eta ebidentzian oinarritutako praktika txertatu. Errealitatean asistentzialari aplikatutako protokoloak ezarri.

Z-3. Ergonomiaren printzipioak aplikatu kirol ingurunean, lan ingurunean eta adinekoetan lesioak duten ondorioetan. Lesioen ebaluazioa, prebentzio goiztiarra eta tratamendua ezagutzea bizi kalitatea hobetzeko eta errehabilitazio metodologia adinekoetara aplikatzeko. Arrisku ergonomikoa eta kirol eta lan arloan eman ahal diren jarrera akatsak antzeman eta baita lesioek nagusietan dituzten ondorioak. Laguntza teknikoak adierazi bai kirol errendimendurako eta baita lanaren hobekuntzarako. Osasunaren sustapenean eta biztanleria nagusiaren gaixotasunen prebentzioan esku hartu. Ikerketa zientifikoa txertatu eta ebidentzian oinarritutako praktika. Protokoloak errealitate asistentzialera aplikatu.

Z-4. Osasun zientzietan euskararen komunikazio rola ezagutu.



Irakaskuntza emaitzak (IE) hurrengoak dira:



IE-1. Pertsona adinduen osasuna eta ariketa fisikoa interbentzio fisioterapeutikoak ezagutzea.

IE-2. Pertsona adinduei aplikatutako suspertze metodologiak ezagutzea.

IE-3. Pertsona adinduen suspertze interbentzioak diseinatzea.

IE-4. Pertsona adinduen osasunaren promozioan eta gaixotasunen prebentzioan esku hartzea.

IE-5. Pertsona adinduekin erlazionatutako Fisioterapian ikerketa zientifikoan eta ebidentzian oinarritutako praktika txertatzea.

IE-6. Protokoloak laguntza-zerbitzu errealetara aplikatzea.

ESKOLA MAGISTRALAK 4 blokeetan banatuko dita:



1. UNITATEA: OROKORTASUNAK



1. GAIA: Demografia eta zahartzaroaren epidemiologia

2. GAIA: Zahartzaroa, eta zahartzeko modeloak

3. GAIA: Osasun baliabideak



2. UNITATEA: EBALUAZIO GERIATRIKOA



4. GAIA: Balorazio Geriatriko Integrala

5. GAIA: Gaitasun funtzionalaren balorazioa



3. UNITATEA: GAITASUN FISIKOEN BALORAZIOA ADINDU NAGUSIETAN ETA SUSPERTZE GERIATRIKO TEKNIKAK



6. GAIA: Zahartzaroa eta gaitasun fisikoak

7. GAIA: Indarraren aldaketak zahartzaroan eta bere balorazioa

8. GAIA: Indar programa baten diseinua

9. GAIA: Orekaren aldaketak zahartzaroan eta bere balorazioa

10. GAIA: Erortzeko arriskuaren balorazioa

11. GAIA: Oreka programa baten diseinua

12. GAIA: Erresistentziaren aldaketak zahartzaroan eta bere balorazioa

13. GAIA: Erresistentzia programa baten diseinua



4. UNITATEA: PROGRAMA MULTIKONPONENTE BATEAN DISEINUA



14. GAIA: Programa multikonponente baten diseinua suspertze geriatriko tekniken

bitartez

15. GAIA: Patologia kronikoak dituztenentzat programa bat diseinatzeko kontuan hartu

beharrekoak

Irakasgai hau aurrera eramateko ondorengo irakaskuntza-motak aukeratu dira: eskola magistralak (EM), mintegiak (S), gelako praktikak (GA) eta laborategiko praktikak (GL) burutuko dira.



- Eskola magistraletan (EM) adinduei buruzko orokortasunei, adinduen gaitasun fisikoak eta funtzionalak baloratzeko tresnei eta suspertze geriatriko teknikei buruzko eduki teorikoak jorratuko dira.

- Mintegietan (S) aurkezpenak eta tailerrak burutuko dira.

- Gelako praktiketan (GA) artikuluen irakurketak eta kasu praktikoen ebazpenak burutuko dira banaka zein taldeka.

- Laborategi praktiketan (GL), balorazio tresnak eta suspertze geriatriko teknikak praktikan jarriko dira taldeka.

Indarrean den araudiaren arabera (EHAA, 2017ko martxoaren 13) irakasgai honetako ohiko deialdiak bi ebaluazio sistema posible daude: ebaluazio mistoa eta azken ebaluazioa. Baldintza berezietan dauden ikasleen eskubideak UPV/EHUko ikasleen arautegiak jasotzen du, I kapituluko 6-9 artikuluetan (http://www.ehu.eus/eu/web/ikasleak/eskubideak). Azken ebaluazioaren bidez ebaluatuak izan nahi duten ikasleek irakasleei idatziz aurkeztu beharko diote ebaluazio mistoari egiteko ukoa, lauhilabetekoaren lehenengo 9 asteetan.



EBALUAZIO MISTOA



IDATZIZKO PROBA. Atal honek irakasgaiaren azken notaren % 60 balio du. Idatzizko proban irakasgaian garatutako eduki teorikoak eta praktikoak baloratuko dira, test galderen (%20) eta galdera motzen edo kasu kliniko baten ebazpenaren bidez (%40).

Idatzizko proba gainditzeko %50 gainditu behar da atal bakoitzean eta egindako praktika eta lan guztiak zehaztutako datetan entregatu behar dira.



PRAKTIKAK ETA MINTEGIAK. Atal honek irakasgaiaren azken notaren % 40 balio du. Ebaluazio-irizpideak Ikaslearen Gidan zehaztuko dira. Atal honetan %50 lortu behar da irakasgaia gainditzeko.



DEIALDIARI UKO EGITEKO BALDINTZAK. Proba teorikora ez aurkeztearekin ikasleak deialdiari uko egiten diola ulertuko da eta “ez aurkeztu” bezala kontuan hartuko da.



AZKEN EBALUAZIOA



Ebaluazio-sistema hau aukeratzeko, ikasleek irakasleei idatziz aurkeztu beharko diote ebaluazio mistoari egiteko ukoa, lauhilabetekoaren lehenengo 9 asteetan.



IDATZIZKO PROBA. Idatzizko proba bakar bat egingo da. Irakasgaiaren eduki teoriko-praktikoak test galderen (%40) eta galdera motzen edo kasu praktiko baten ebazpenaren (60%) bitartez ebaluatuko dira. Proba honek azken notaren % 100 balio du.



DEIALDIARI UKO EGITEKO BALDINTZAK. Ohiko deialdiari uko egiteko azken azterketara ez bertaratzearekin nahiko izango da.

Oinarrizko bibliografia

LIBURUAK



1.Guccione, A. A., Avers, D., & Wong, R. (2011). Geriatric physical therapy-ebook. Elsevier Health Sciences.

2.American College of Sports Medicine. (2013). ACSM's guidelines for exercise testing and prescription. Lippincott Williams & Wilkins.

3.Van Norman (2010). Exercise and Wellness for Older Adults-2nd Edition. Practical Programming Strategies. Human Kinetics, Inc.

4.Rose, D. J. (2014). Equilibrio y movilidad con personas mayores. Paidotribo.

5.Gibson, A. L., Wagner, D., & Heyward, V. (2018). Advanced Fitness Assessment and Exercise Prescription, 8E. Human kinetics.

6.Rebelatto, J. R., & da Silva Morelli, J. G. (Eds.). (2005). Fisioterapia geriátrica: Practica asistencial en el anciano. McGraw-Hill.

7.Calenti M. Gerontología y Geriatría. Valoración e intervención. Madrid: Ed. Médica Panamericana; 2011.





ARTIKULUAK



1.Rikli, R. E. & Jones C. J. (2013). Development and validation of criterion-referenced clinically relevant fitness standards for maintaining physical independence in later years. Gerontologist. 3(2):255-67.

2.Chodzko-Zajko, W.J., Proctor, D.N., Fiatarone Singh, M.A., Minson, C.T., Nigg, C.R., Salem, G.J., & Skinner, J.S. (2009). American College of Sports Medicine position stand. Exercise and physical activity for older adults. Med Sci Sports Exerc, 41(7), 1510-30. doi: 10.1249/MSS.0b013e3181a0c95c.

3.Cameron, I.D., Murray, G.R., Gillespie, L.D., Robertson, M.C., Hill, K.D., Cumming, R.G., & Kerse, N. (2010). Interventions for preventing falls in older people in nursing care facilities and hospitals. Cochrane Database Syst Rev, 20(1), CD005465. doi: 10.1002/14651858.CD005465.pub2.

4.Cameron, I.D., Gillespie, L.D., Robertson, M.C., Murray, G.R., Hill, K.D., Cumming, R.G., & Kerse, N.(2012). Interventions for preventing falls in older people in care facilities and hospitals. Cochrane Database Syst Rev, 12(12), CD005465. doi: 10.1002/14651858.CD005465.pub3.

5.Gillespie, L.D., Robertson, M.C., Gillespie, W.J., Lamb, S.E., Gates, S., Cumming, R.G., & Rowe, B.H. (2009). Interventions for preventing falls in older people living in the community. Cochrane Database Syst Rev, 15(2), CD007146. doi: 10.1002/14651858.CD007146.pub2.

6.Hurley, B.F., Hanson, E.D., & Sheaff, A.K. (2011). Strength training as a countermeasure to aging muscle and chronic disease. Sports Med, 41(4), 289-306. doi: 10.2165/11585920-000000000-00000.

7.Liu, C.J., & Latham, N.K.(2009). Progressive resistance strength training for improving physical function in older adults. Cochrane Database Syst Rev, 8(3), CD002759. doi: 10.1002/14651858.CD002759.pub2

8.Pescatello, L.S., Franklin, B.A., Fagard, R., Farquhar, W.B., Kelley, G.A., Ray, C.A. (2004). American College of Sports Medicine position stand. Exercise and hypertension. Med Sci Sports Exerc, 36(3), 533-553.

9.Colberg, S.R., Sigal, R.J., Fernhall, B., Regensteiner, J.G., Blissmer, B.J., Rubin, R.R.,… Braun, B. (2010). Exercise and type 2 diabetes: the American College of Sports Medicine and the American Diabetes Association: joint position statement. Diabetes Care, 33(12), e147-67. doi: 10.2337/dc10-9990.

Gehiago sakontzeko bibliografia

13.Beauchet, O., Allali, G., Sekhon, H., Verghese, J., Guilain, S., Steinmetz, J. P., ... & Grenier, S. (2017). Guidelines for assessment of gait and reference values for spatiotemporal gait parameters in older adults: the biomathics and canadian gait consortiums initiative. Frontiers in human neuroscience, 11, 353.
14.Tiedemann, A., Lord, S. R., & Sherrington, C. (2010). The development and validation of a brief performance-based fall risk assessment tool for use in primary care. Journals of Gerontology Series A: Biomedical Sciences and Medical Sciences, 65(8), 896-903.
15.Gschwind, Y. J., Kressig, R. W., Lacroix, A., Muehlbauer, T., Pfenninger, B., & Granacher, U. (2013). A best practice fall prevention exercise program to improve balance, strength/power, and psychosocial health in older adults: study protocol for a randomized controlled trial. BMC geriatrics, 13(1), 1.
16.Tiedemann, A., Sherrington, C., Close, J. C., & Lord, S. R. (2011). Exercise and Sports Science Australia position statement on exercise and falls prevention in older people. Journal of science and medicine in sport, 14(6), 489-495.
17.Lamb, S. E., Jørstad‐Stein, E. C., Hauer, K., Becker, C., & Prevention of Falls Network Europe and Outcomes Consensus Group. (2005). Development of a common outcome data set for fall injury prevention trials: the Prevention of Falls Network Europe consensus. Journal of the American Geriatrics Society, 53(9), 1618-1622.
18.Howe, T. E., Rochester, L., Neil, F., Skelton, D. A., & Ballinger, C. (2011). Exercise for improving balance in older people. Cochrane database of systematic reviews, (11).
19.Justine, M., Hamid, T. A., Mohan, V., & Jagannathan, M. (2011). Effects of multicomponent exercise training on physical functioning among institutionalized elderly. ISRN Rehabilitation, 2012.

Aldizkariak

AGE AGEING
AGEING RES REV
ARCH GERONTOL GERIAT
BMC GERIATR
CLIN GERIATR MED
EUR REV AGING PHYS A
GERONTOLOGY
J AGING PHYS ACTIV
J GERIATR PHYS THER
J GERONTOL A-BIOL