Ikasgai hau Arkitekturaren Oinarrietako Graduaaren 5. mailan dago, eta Hirigintza, Paisaia eta Lurraldea aipamena osatzen duten sei ikasgaietako bat da.

Helburuak:

• Ikasleak lurralde-antolamenduan hastea

• Paisaiaren irizpideetan oinarritzen den lurralde-antolamendurako teknikak eta oinarriak ematea,

• Ikasleak trebatzea paisaiaren kontzeptua ulertzeko hala nola paisaia, alor anitzeko jakintza dela barneratzeko.

• Ikasleak paisaia-proiektuak egiteko eta kudeatzeko gaitzea

• Lurraldea aztertzea, bere funtsezko ezaugarriak ulertzea hala nola paisaia osatzen dituzten faktoreak eta dinamikak barneratzea.

• Paisaia inbentariatzea, diagnostikatzea, planifikatzea eta kudeatzea

• Paisaiak lurralde- eta hiri-plangintzan duen integrazioa ulertzea

• Paisaia kudeatzeko, antolatzeko eta babesteko araudia eta tresnak ulertzea eta maneiatzea

• Paisaiaren gatazkak, aukerak, hauskortasunak eta balioak identifikatzea

• Paisaiaren giltzarriak integratzea edozein eskalatako arkitektura- eta hirigintza-jardueretan

• Paisaiaren analisi, diagnostiko eta jarduketari buruzko txostenak edo azterlanak egitea

Programa teorikoa:

1. GAI-MULTZOA: oinarri teorikoak: paisaiara hurbiltzea eta ulertzea

1. Zer da paisaia?

- Paisaiaren definizioa (k).

- Paisaia bakarra, begirada desberdinak: diziplina eta diziplina arteko ekarpenak paisaiaren azterketari eta kudeaketari.

- Paisaiaren azterketa integratua

2. Osagaiak eta horien arteko elkarrekintza, paisaiaren izaera, konplexutasuna eta dinamika.

3. Paisaiaren azterketa

- Landa-paisaiak, hiri-paisaiak

- Dialektika: natura, lurraldea, paisaia eta gizartea.

2. GAI-MULTZOA: oinarri metodologikoak: paisaia ebaluatzea eta gatazkak eta eraginak detektatzea

4. Paisaiaren ikus-elementuen analisia

5. Azterketa-, ebaluazio- eta diagnostiko-prozedurak

6. Azpiegitura berdea

3. GAI-MULTZOA: paisaian esku hartzea

7. Paisaian esku hartzeko oinarri juridikoak. Paisaiaren Europako Hitzarmena, estatuko eta eskualdeko araudia eta ingurumenaren gaineko eraginaren analisiak.

8. Esku hartzeko eskalak, jardun-eremuak, gaitasunak eta tresnak.

9. Paisaia-proiektua: diagnostikotik esku hartzeko proposamenetara eta proiektua lantzera.

Programa praktikoa:

Ikasturtean zehar, paisaia-proiektu bat egingo da, aurrez ezarritako eremu baten analisia, diagnostikoa eta esku hartzeko proposamena jasoko dituena.

Lana hiru ikasleko taldeetan egingo da.

Ikasturtearen hasieran, lan-egutegi bat egingo da, honako hauek jasoko dituena:

- Bi saio, ideiak azaltzeko, aztertzeko, eztabaidatzeko eta proiektuen aurrerapenak egiteko.

- Proiektuak partzialki aurkezteko eta entregatzeko saio bat, eta, ondoren, zuzenketa bateratu bat. Data zehatza ikastaroaren hasieran zehaztuko bada ere, hamargarren eta hamabigarren asteen artean izatea aurreikusten da.

- Azken azterketa- eta eztabaida-saio bat, behin betiko entregaren aurretik.

AZALPEN-SAIOAK, PARTE-HARTZAILEAK

Aurreko ataletan adierazitako helburuak eta gaitasunak garatzeko materialak eta oinarri teoriko-praktikoak aurkeztuko dira.

LAN-EREMUA BISITATZEA

Aste bateko bi saioak lanaren xede den eremua, berezitasunak eta arazoak in situ bisitatzeko eta aztertzeko izango dira.

AZTERKETA- ETA EZTABAIDA-SAIOAK

Ideiak partekatzeko eta sormena eta pentsamendu estrategikoa sustatzeko talde-saioak.

TAILERREKO SAIOAK

Proiektuak modu lagunduan eta tutoretzapean egiteko.

TUTORETZAK

Prestakuntza eta proiektuen garapena gauzatzeko beharrezko orientazioa osatzeko gunea

ONLINE JARDUERAK ETA BALIABIDEAK

Moodle plataforman eztabaida-foro bat jarriko da ikasleen eskura, eta modu birtualean biltzeko eta ideiak eta materialak emateko gune gisa erabiltzeko gonbita egingo zaie.

Plataforman espazio bat sortuko da irakasgairako interesgarriak diren materialak eta baliabideak hartzeko, irakasleak eta ikasleak edozein izanda ere.

ON LINE INKESTAK

Gai bakoitzaren amaieran inkesta anonimo bat aurkeztuko zaie ikasleei. Helburua da gogobetetzea ebaluatzea eta hobetzeko eta/edo aldatzeko ideiak ematea.

IRAKASKUNTZA EZ-PRESENTZIALA

Irakaskuntza presentziala eteten bada, irakasgaiaren ikasgela birtualeko BlackBoard Collaborate plataforman egingo da, bideokonferentzia parte-hartzaileen arteko eztabaida eta hausnarketa ahalbidetuko duten bideokonferentzien bidez.

Aldez aurretik, irakasleek aldaketa horren berri emango diete ikasleei, ikasgelako ikasgela birtualeko foroaren bidez.

• Ebaluazio Jarraituaren Sistema
• Azken Ebaluazioaren Sistema
• Kalifikazioko tresnak eta ehunekoak:
  • Ahozko defentsa (%): 20
  • alde lanak (arazoen ebazpenak, proiektuen diseinuak) (%): 40
  • Portfolio (%): 40

Irakasgaiaren ebaluazioa ebaluazio jarraituaren bidez egingo da. Nolanahi ere, ikasleak amaierako ebaluazio-sistemaren bidez ebaluatzeko eskubidea izango du, etengabeko ebaluazio-sisteman parte hartu duen ala ez kontuan hartu gabe. Horretarako, ikasleek idatziz aurkeztu beharko diete irakasgaiaren ardura duten irakasleei ebaluazio jarraituari uko egiten diotela, eta 9 asteko epea izango dute horretarako.

Irakasgai osoa lan praktikoetan oinarrituta ebaluatuko da. Lan horiek garatzeko, ikasleek ikasgelan aurkeztutako gaiei eta derrigorrezko irakurketa-materialei buruzko ezagutza nahikoa (teorikoak eta aplikatuak) erakutsi beharko dute.

Egin beharreko lanak osagai bikoitza izango du: banakakoa eta taldekakoa, eta biak ebaluatuko dira. Azken emaitza, proiektuaren kalitate globala, koordinazioa, lankidetza eta taldekide guztiek proiektuaren helburuak ulertzea dira (besteak beste) osagai kolektiboan ebaluatu beharreko alderdiak. Banakako osagaia kide bakoitzak lan globalari egindako ekarpen frogatuaren arabera ebaluatuko da. Horietako bakoitza azken notaren % 40 izango da. Gainerako % 20a proiektua taldean aurkeztu eta ahoz defendatuz lortuko da.

EBALUAZIO EZ-PRESENTZIALA

Irakaskuntza presentziala eteten bada, irakasgaiaren ikasgela birtualeko BlackBoard Collaborate plataforman egingo da, bideokonferentzia parte-hartzaileen arteko eztabaida eta hausnarketa ahalbidetuko duten bideokonferentzien bidez.

Aldez aurretik, irakasleek aldaketa horren berri emango diete ikasleei, ikasgelako ikasgela birtualeko foroaren bidez.

Mailaz maila gainditzen ez badu, ikasleak ezohiko deialdian parte hartzeko aukera izango du; hau da, proiektu eskasak hobetzeko edo, bestela, beste ariketa bat egiteko.

- Digitalizatutako kartografia, katastroa, araudi urbanistikoa, lurralde antolamendu-planak, etab.
Eusko Jaurlaritzaren Lurralde Antolamendu eta Ingurumen Saileko Web gunean, hainbat informazio eta argibide aurki daitezke, topografia, landaretza, hidrologia, geologia, kutsatutako lurren etab identifikazio eta kokapenerako.
- Euskal Autonomia Erkidegoko Lurralde Antolamenduaren Gidalerroak (2019) (128/2019 Dekretua, uztailaren 30ekoa, Euskal Autonomia Erkidegoko Lurralde Antolamenduaren Gidalerroak behin betiko onartzen dituena). https://www.euskadi.eus/y22-bopv/es/bopv2/datos/2019/09/1904315a.shtml
- Paisaiaren Europako Hitzarmena
Paisaiaren Babesa, Kudeaketa eta Ordenazioari buruzko 90/2014 Dekretua
https://www.euskadi.eus/paisaia_aurkezpena/web01-a3lurpai/eu/
- Paisaian Integratzearen Azterlanak egiteko Gida” https://www.euskadi.eus/paisaia_aurkezpena/web01-a3lurpai/eu/

Oinarrizko bibliografia

AAVV, 2000 Rehacer paisajes Arquitectura del Paisaje en Europa 1994-1999, Catálogo de la 1 Bienal del Paisaje 1999, Fundación Caja de Arquitectos, Col.logi d’Arquitectes de Catalunya, UPC, Barcelona

BOROBIO SANCHIZ, M. (coord.) (2012). Guía de estudios de impacto e integración paisajística. Xunta de Galicia. Consellería de Medio Ambiente, Territorio e Infraestruturas. Santiago de Compostela.

https://cmaot.xunta.gal/seccion-organizacion/c/CMAOT_Instituto_Estudos_Territorio?content=Direccion_Xeral_Sostibilidade_Paisaxe/Paisaxe/seccion.html&std=guias-estudos-impacto-integracion.html&sub=guias-metodoloxicas/

BUSQUETS FA`BREGAS. J. Y CORTINA RAMOS, A., (coords.) (2009). Gestio´n del paisaje : manual de proteccio´n, gestio´n y ordenacio´n del paisaje. Barcelona : Ariel, 2009.

CANTER, L.W. 1998. Manual de Evaluación de Impacto Ambiental. Técnicas para la elaboración de los estudios de impacto. McGraw-Hill.

GÓMEZ OREA, D. 1999. Evaluación del impacto ambiental. Un instrumento preventivo para la gestión ambiental. Mundi-Prensa y Agrícola Española S.A.

FARIÑA, J. 1998, La ciudad y el medio natural, Akal JELLICOE, G. & S.: El paisaje del hombre. La conformación del entorno desde la prehistoria hasta nuestros días. Gustavo Gili, Barcelona, 1995 (1975)

HOUGH, M. 1998. Naturaleza y ciudad. Planificación urbana y procesos ecológicos. Editorial Gustavo Gili. Barcelona

LATASA, I.; LOZANO, P.J. Y MATA, R. (2017). El paisaje, expresión de la diversidad natural y cultural del territorio. Bases para una economía verde. En Joaquín Farinós Dasí Jorge Olcina Cantos (eds. y coords.) Geografía regional de España. Espacio y comunidades. Bases para una regionalización renovada del territorio español. Valencia: tirant humanidades, 143-230.

MATA, R. Y TARROJA, A (Coord) (2006). El paisaje y la gestión del territorio criterios paisajísticos en la ordenación del territorio y el urbanismo. En: El paisaje y la gestión del territorio criterios paisajísticos en la ordenación del territorio y el urbanismo. Diputación provincial de Barcelona.

MUÑOZ CRIADO, A. (2012) Guía metodológica. Estudios de paisaje (Valencia) Conselleria de Infraestructuras, Territorio y Medio Ambiente

http://www.upv.es/contenidos/CAMUNISO/info/U0670136.pdf

Gehiago sakontzeko bibliografia

VERDAGUER, C, 1999 a Paisaje antes de la batalla: apuntes para un necesario debate sobre el paradigma ecológico en arquitectura y urbanismo, revista URBAN , número 3, abril, ETSAM, DUYOT, Madrid (http://habitat.aq.upm.es/boletin/n13/acver.html)
WHISTON SPIRN, A, 1998 The Language of Landscape, Yale University Press

Aldizkariak

Revista Paisajismo
Urban-e
Landscape architecture
Aldiri- Arkitektura eta abar [http://www.aldiri.eus/]

Web helbideak

Observatorio del Paisaje de Cataluña. Espacio con oferta de estudios en relación al paisaje:
http://www.catpaisatge.net/esp/directori.php?idcat1=6&idcat2=0&idcat3=0
Ciudades para un futuro más sostenible
http://habitat.aq.upm.es/
Revista Urban-e. Territorio, urbanismo, paisaje, sostenibilidad y diseño urbano
http://urban-e.aq.upm.es/
Sociedad colombiana de arquitectos paisajistas
http://www.sapcolombia.org/
Toño Sopesens. Arquitectura del paisaje
http://tspaisaje.com/
Asociación para la conservación de la arquitectura tradicional
http://www.litoralatlantico.blogspot.com
Paisaje Transversal (Asociación)
https://www.paisajetransversal.org/2007/01/paisaje-transversal-es-una-asociacion.html
Infopaisajismo. Portal del Paisajismo
http://infopaisajismo.com/index.html