"Hirigintza VII. Lurralde Antolamendua eta Ingurumenaren Babesa "derrigorrezko irakasgaia da, UPV/EHUko Arkitekturaren Oinarrietako Graduko 5. mailako 1. lauhilekoan ematen dena. Irakasgai honek 3 ECTSko pisu akademikoa du: aurrez aurreko eskola teorikoen 15 ordu (gehi 10 ordu ez-presentzialak) eta aurrez aurreko praktiken 20 ordu (gehi 30 ordu ez-presentzialak)..

Ikasgaia 2014/2015 ikasturtean hasi zen lehen aldiz ematen, Boloniako prozesuaren ondorioz 2011. urtean sortutako Ikasketa Planari jarraiki.

Arkitektura Graduan, ikasleek hirigintzaren oinarrizko kontzeptuak barneratu dituzte. 2. mailan, arreta lurraldearen elementu egituratzaileak ulertzean, hiriak lurraldean ezartzean eta hiriak osatzen dituzten elementu nagusietan zentratzen da (hiri-hazkundearen forma historikoak aztertuz). 3. maila auzo-eskalan zentratzen da (plan partzialak eta plan bereziak). 4. maila hiriaren eskalan eta Plan Orokorren garapenean sartzen da.

5. mailako "Hirigintza VII. Lurralde Antolamendua eta Ingurumenaren Babesa" irakasgaiak, udalaz gaindiko plangintzaren oinarri teorikoak eta praktikoak helarazi nahi dizkie ikasleei (batez ere eskualde- eta eskualde-eskalan), ingurumena babesteko neurrietan sakonduz.

GRADUKO GAITASUN OROKORRAK

Irakasgaiaren helburu nagusia 2011ko Ikasketa Planean deskribatutako graduko 2 gaitasun orokorrekin lotzen da:

G003 - Plangintza-prozesuan aplikatutako teknikak eta hirigintza ezagutzea.

G007 - Pertsonen eta eraikinen arteko erlazioak eta eraikinen eta haien inguruaren artekoak ulertzea. Gainera, eraikinak eta haien artean dauden espazioak erlazionatzeko beharra ulertzea, gizakiaren beharren eta eskalaren arabera.



MODULUAREN GAITASUN ESPEZIFIKOAK

M06 - Proiektu Modulu Aurreratua. Konposizioa, Proiektuak eta Hirigintza moduluaren gaitasun espezifikoak:

M06CM02 - Gaitasun aurreratua: Eraikinen eta hiri-espazioen programa funtzionalak egiteko (Z); Eraikitako ondarean esku hartzeko eta hura kontserbatzeko, eraberritzeko eta birgaitzeko (Z); Kritika arkitektonikoa egiteko; Segurtasun-, ebakuazio- eta babes-proiektuak egiteko higiezinetan (Z); Obra zibileko proiektuak idazteko (Z); Hiri trazatuak eta urbanizazio-, lorezaintza- eta paisaia-proiektuak diseinatzeko eta exekutatzeko (Z); Hirigintza-arauak eta ordenantzak aplikatzeko (Z); Ingurumen-azterlan paisajistikoak eta ingurumen-inpaktuak zuzentzeko azterlanak egiteko (Z).

M06CM04 - Ezagutza aurreratua: Formaren, konposizioaren eta tipologia arkitektonikoen teoria orokorrak; Arkitekturaren historia orokorra; Sinbolizazio-prozesuen, funtzio praktikoen eta ergonomiaren ikasketa-metodoak; Gizarte-beharren, bizi-kalitatearen, bizigarritasunaren eta oinarrizko etxebizitza-programen ikasketa-metodoak; Ekologia, jasangarritasuna eta energia- eta ingurumen-baliabideen kontserbaziorako printzipioak; Mendebaldeko kulturaren arkitektura-, hirigintza- eta paisaia-tradizioak, eta haien oinarri teknikoak, klimatikoak, ekonomikoak eta ideologikoak; Arte ederren eta arte aplikatuen estetika eta teoria eta historia; Kultura-ereduen eta arkitektoaren gizarte-erantzukizunen arteko erlazioa; Herri-arkitekturaren oinarriak; Hiri-soziologia, teoria, ekonomia eta historia; Hiri-plangintzaren eta lurralde- eta metropoli-antolamenduaren oinarri metodologikoak; Hirigintza-planak idazteko eta kudeatzeko mekanismoak, edozein eskalatan.

M06CM05 - Ezagutza: Eraikuntzaren eta lanbide-jardunari buruzko industriaren erregelamentazio zibila, administratiboa eta hirigintzakoa; Proiektu integratuen bideragarritasun-azterlana eta haien gainbegiratzea eta koordinazioa; Higiezinen tasazioa.



IKAS EMAITZAK

Lurralde-antolamenduak inplizituki dakarren eslaka-aldaketa kuantitatibo eta kualitatiboa ulertzeko helburuarekin (garapen jasangarriarekin zuzenean lotuta datorrena), eta ikasketa-planak ezarritako graduko gaitasun orokorrak eta moduluko berariazko gaitasunak kontuan hartuta, honakoak dira irakasgairako ezartzen diren 6 helburu zehatzak:

1. Lurraldearen Antolamenduaren praktika historikoaren oinarrizko kontzeptuak ezagutzea, XX. mendea diziplina zientifiko-tekniko bihurtu aurretik.

2. Lurralde Antolamendua lehen metropolietako edo hiri handietako arazoekin lotutako diziplina zientifiko-tekniko gisa agertzea eragin zuten arrazoiak ezagutzea, bai eta hura gidatu zuten lehen kontzeptuak ere.

3. Europar Batasunak Lurraldearen Antolamenduari eta haren bilakaerari buruz duen ikuspegia ezagutzea, bereziki Europako Lurralde Antolamenduaren Gutunean (1983), Europako Lurralde Estrategian (1999) eta 2020rako Europako Lurralde Agendan (2011) islatuta.

4. Eusko Jaurlaritzak Lurraldearen Antolamenduari eta haren bilakaerari buruz duen ikuspegia ezagutzea, bereziki EAEko Lurralde Antolamenduari buruzko Legean (1990), LAGetan (1997 eta 2019), LPPetan eta LPSetan islatuta.

5. Ingurumen-babesaren oinarriak ezagutzea, batez ere EAEri dagokionez, eta Lurralde Antolamenduaren testuinguruan.

6. Lurralde Antolamenduaren barruan Paisaiaren nozioaren ezarpena ezagutzea, batez ere EBn Paisaiaren Europako Hitzarmenaren bidez (2000) eta EAEn Paisaia Babestu, Kudeatu eta Antolatzeari buruzko Dekretuaren bidez (2014).



ZEHARKAKO GAITASUNAK

Ikasketa-planak ez du bakar bat ere zehaztu. Hala ere, irakasgaiak zeharkako gaitasun hauek barne hartzen ditu, klase teorikoen eta tailerren bidez garatuko direnak (EHUren Zeharkako Gaitasunen Katalogoan zehaztutakoaren arabera):

GK - Konpromiso soziala

Ko - Komunikazioa eta eleaniztasuna

EC - Etika eta erantzukizun profesionala

Be - Berrikuntza eta enpresa-espiritua

PK - Pentsamendu kritikoa.



Gainera, bizitzaren alderdi guztiak jasotzen dituen Lurralde Antolamenduko irakasgaia denez, NBEren Garapen Jasangarriko Helburu (GIH) gehienei atxikiko zaie; bereziki honako helburu hauei:

9 - Industria, Berrikuntza eta Azpiegitura

11 - Hiri eta komunitate jasangarriak

13 - Klimaren aldeko ekintza

A.EDUKI TEORIKOA:

1.Gaia: Lurralde Antolakuntzarako (LA) kartografia- eta dokumentu-iturriak. Plangintzako oinarrizko dokumentu baten azterketa (saio/aste bakoitzeko agindutako jarduerak)

2.Gaia: LA-ren kontzeptua. Xedeak, helburuak eta praktika historikoa.

-Gizakiak beti antolatu izan du lurraldea bere jardueraren bidez. LA-ri buruzko ohar historikoak.

-Orekatik eta harmoniatik orekaren hausturara eta gehiegizko ustiapenera. Lurralde Antolamenduaren beharra.

-Lurraldearen ingurumen-antolamendua (ingurumena eta ekologia LA-n sartzea).

-LA estatu/funtzio publikoko politika gisa.

3.Gaia: LA-ren Europako esparrutik autonomia-erkidegoetako lurralde-plangintzarako sistemetara.

Bilakaera eta azkenaldiko joerak (Europako LA-ren "koordenatu" berriak).

-LA Espainian, eskumen autonomikoa.

-LA Euskal Herrian. Euskal Autonomia Erkidegoan, Nafarroako Foru Komunitatean eta Euskal Hirigune Elkargoan.

-EAEko LA: LA-ren tresnak eta prozedurak. LAG berrituak (2019ko uztaila): LA-ren bilakaera EAEn.

4.Gaia: LA-ren prozesuaren faseak, lurralde-diagnostikorako metodologiak eta proposamenak: lurralde-eredua.



B.EDUKI PRAKTIKOA:

-Plangintza-dokumentu bat aztertzea, ikasgaiaren lehen jarduera gisa, ikasleek jakin dezaten, esparru teorikoei edo analisi-metodologiei buruz ia aldez aurretik jakin gabe, zer nolako egoerak, arazoak eta abar jorratzen dituen LA-k.

-EAE-ko eremu funtzional batetako sektore/alderdi baten planteamenduak eta proposamenak kritikoki aztertzea. Ondorengoen artean aukeratu eta/edo konbinatu:

-Analisi kritikoaren emaitzetan oinarrituta, LPPak egiten dituen proposamenak aldatzea.

-LPPtik egiten den proposamenen bat zehaztea/garatzea, justifikatuta

-Ikasleei jakinarazten zaie helburua dela udal-plangintzatik konpondu ezin diren gaiei heltzea, maila handiagoko tresna baten beharra uler dadin.

Eskola teorikoak, saio akademiko praktikoak, ikasgelatik kanpoko irakaskuntza eta tutoretzak erabiliko dira. Egoerak ahalbidetzen badu, proiektuaren eremura bisita gidatua antolatuko da.



Klase teorikoak:

Irakasgaiaren funtsezko oinarri teorikoak ematen dituzte. Eskola teorikoak azalpen- eta eztabaida-saioekin osatzen dira: ariketa praktikoen aurkezpenak; kontzeptu teorikoak barneratzeko lagungarriak diren ikerketa-kasuen azterketa; gomendatutako testu teorikoen irakurketa eta eztabaida; eta egindako praktiken defentsa publikoa.



Saio akademiko praktikoak:

Lantegiko lan-saioak eta taldeko lanen tarte zuzenketak. Saio hauek lan praktikoaren bilakaeraren jarraipena egitera bideratuak daude: hasierako zirriborroetatik lanaren azken aurkezpenera arte.



Ikasgelatik kanpoko irakaskuntza:

Ikasleek ikasgelan eskuratutako irakaskuntzetan sakontzen dute, irakasleak (edo irakasleek) hautatu eta gomendatutako zenbait testu espezializatu irakurriz eta aztertuz.



Tutoretzak:

Entregatutako ariketen ezohiko berrikuspena dute helburu, lortutako kalifikazioen azalpen pertsonalizatuak emanez; baita lanok hobetzeko jarraibideak eskainiz ere. Printzipioz, ez dira zuzenketa arruntetara bideratzen; hala ere, zuzenketak klase orduan egiteko denborarik ez dagoenean erabili ahalko dira.

• Ebaluazio Jarraituaren Sistema
• Azken Ebaluazioaren Sistema
• Kalifikazioko tresnak eta ehunekoak:
  • Garatu beharreko proba idatzia (%): 30
  • Ahozko defentsa (%): 15
  • Banakako lanak (%): 25
  • alde lanak (arazoen ebazpenak, proiektuen diseinuak) (%): 30

Ebaluazio jarraituaren sistema

Irakasgaia ohiko deialdian gainditzeko, beharrezkoa izango da praktika guztiak (taldeka eta banakako lanak) entregatu eta gainditzea, eta banakako azken froga egin eta gainditzea.

Etengabeko ebaluazioa hezitzailea eta sumatiboa izango da, hau da, praktikak entregatu ondoren, irakasleak feedback-a eta feedforwarda eskainiko die ikasleei, eta lanak hobetuz berriz entregatzeko aukera irekiko du.

Praktikako atal guztiak entregatu ez dituzten ikasle edo taldeek, ezin izango dute etengabeko ebaluazioari dagokion azken froga egin.



Azken ebaluazioaren sistema

Ikasleek eskubidea dute ebaluazio jarraituaren sistemari uko egiteko, baldin eta idatziz jakinarazten badiote irakasleari, lauhilekoaren lehenengo 9 asteetan.



Ez aurkeztua

Matrikulatuta ez dauden ikasleak ezin izango dira aurkeztu. Praktikaren bat egin arren ez-aurkeztu gisa agertu nahi duen ikasleak idatziz jakinaraziko dio irakasleari, gutxienez azken frogaren data ofiziala baino hilabete bat lehenago.

Kurtsoz ez gaindituz gero, ikasleak ezohiko deialdira aurkezteko eskubidea izango du. Bertan kurtsoan zehar egindako lanen osaketa edota lan berri baten garapena egin beharko du azterketaren egunean, irakaslegoak zehaztutakoen arabera.



Matrikulatuta ez dauden ikasleak ezin izango dira aurkeztu.

HIRIGINTZAKO, LURRALDE-ANTOLAKUNTZAKO ETA INGURUMEN-BABESEKO LEGERIA:
Ley 4/1990 de OT de la CAPV
Ley 3/1998 General de Protección del Medio Ambiente de la CAPV
Ley 2/2006 de Suelo y Urbanismo de la CAPV
Decreto 105/2008 de medidas urgentes en desarrollo de la Ley 2/2006 de Suelo y Urbanismo de la CAPV
Ley 11/2008 por la que se modifica la participación de la comunidad en las plusvalías generadas por
la acción urbanística de la CAPV
Decreto 123/2012 de estándares urbanísticos de la CAPV
Decreto 211/2012 por el que se regula el procedimiento de evaluación ambiental estratégica de planes y programas de la CAPV
Ley 21/2013 de evaluación ambiental de España
Decreto 90/2014 sobre protección, gestión y ordenación del paisaje en la OT de la CAPV
Real Decreto Legislativo 7/2015 por el que se aprueba el texto refundido de la Ley de Suelo y Rehabilitación Urbana de España
Decreto Foral Legislativo 1/2017 por el que se aprueba el Texto Refundido de la Ley Foral Navarra de OT y Urbanismo
Carta Europea de Ordenación del Territorio (1983)
DOT de la CAPV (1997)
Estrategia Territorial Europea (1999)
Convenio Europeo del Paisaje (2000)
PTS de Creación Pública de Suelo para Actividades Económicas y Equip. Comerciales de la CAPV (2004)
Estrategia Territorial de Navarra (2005)
Agenda Territorial Europea 2020 (2011)
Agenda Territorial Europea 2030 (2020)
Euskal Hiria NET (2012)
Catálogo del Paisaje de Rioja Alavesa (2012)
Documento Base de Revisión de las DOT (2015)
Decreto 4/2016 de Modif. de las DOT en lo relativo a la cuantif. residencial
2ª Modificación del PTP de Rioja Alavesa relativa a las determinaciones del paisaje (2018)
Decrerto 128/2019 de las Directrices de Ordenación Territorial de la CAPV-DOT (2019)
UN Sustainable Development Goals (2015)
New Leipzig Charter: The transformative power of cities for the common good (2020)

Oinarrizko bibliografia

GÓMEZ OREA, D; GÓMEZ VILLARINO, A. (2013): Ordenación territorial, Mundi-Prensa, Madril. [3. argit. ISBN 978-84-8476-660-5]



LASAGABASTER HERRARTE, I. (2008): Lurraldearen Antolamendua: zer den, eta izan beharko lukeenari buruzko zenbait ideia. Bilbao: Manu Robles-Arangiz Institutua. [sin ISBN]



TERÁN TROYANO, F. (1999): Madrid: Ciudad-Región. II. Entre la Ciudad y el Territorio, en la segunda mitad del siglo XX. Madrid: Comunidad de Madrid. [ISBN: 84-451-1611-8]

Gehiago sakontzeko bibliografia

FARIÑA TOJO, J. (2001): La ciudad y el medio natural, Akal, Madril. [ISBN 978-84-460-1657-1]

FERNÁNDEZ DE BETOÑO SÁENZ DE LA CUESTA, U. (2018): Lur gara. Donostia-San Sebastián: Astero. [ISBN: 978-84-943373-7-6]

GAINDEGIA (2007): Euskal Herriko lurralde antolamendua. Gogoetak eta argibideak. Andoain. [sin ISBN]

GÓMEZ PIÑEIRO, J.(2012): En torno al territorio y a la ciudad, Ingeba, Donostia. [ISBN 978-84-695-2793-1]

GUALLART, Vicente (2012): La ciudad autosuficiente, RBA, Bartzelona. [ISBN 978-84-9006-246-3]

LAFONT MENDIZABAL, A (2009): Epistemología de la ordenación del territorio. Enfoque geopolítico, UPV/EHU, Bilbo. [ISBN 978-84-9860-057-5]

RODRIGUEZ GONZÁLEZ, R; dir. (2010): Territorio. Ordenar para competir. A Coruña: Netbiblo. [ISBN: 978-84-9745-551-0]

PETXARROMAN, I (2011): Lurra, zorua bailitzan, Txalaparta, Iruñea. [ISBN 978-84-8136-607-5]

EASTERLING, K. (2001): Organization Space. Landscapes, Highways, and Houses in America, MIT Press, Cambridge, MA [ISBN 978-0262550406]

MARSHALL, T. (2021): The power of geography, Elliott & Thompson Limited, London [ISBN 978-1783965373]

OTTO, F. (2008): Occupying and Connecting: Thoughts on Territories and Spheres of Influence with Particular Reference to Human Settlement, Edition Axel Menges, Stuttgart [ISBN ‎978-3932565113].

Aldizkariak

ALDIRI. ARKITEKTURA ETA ABAR, Udako Euskal Unibertsitatea, Bilbo. [ISSN 1889-7185]

CIUDAD Y TERRITORIO. ESTUDIOS TERRITORIALES, Ministerio de Fomento del Gobierno de España, Madril. [ISSN 1133-4762]

CIUDADES, Revista del Instituto Universitario de Urbanística de la Universidad de Valladolid. Valladolid: Universidad de Valladolid. [ISSN: 1133-6579]

EL ECOLOGISTA, Ecologistas en Acción, Madril. [ISSN 1575-2712]

LURRALDE. INVESTIGACIÓN Y ESPACIO, Ingeba, Donostia. [ISSN 0211-5891]

OASE JOURNAL, OASE Foundation & NAi Publishers, Rotterdam [ISSN 1696238]

TERRITORIOS EN FORMACIÓN. Madrid. Universidad Politécnica de Madrid. [ISSN: 2174-8659]

URBAN, Universidad Politécnica de Madrid, Madril. [ISSN 1138-0810]

Web helbideak

http://www.ehu.eus/hirigintza

http://www.unibertsitatea.net/blogak/hiripublika

http://www.aldiri.eus

http://www.ingeba.org/lurralde

https://duyot.aq.upm.es/node/37

http://www.ub.edu/geocrit/menu.htm

http://habitat.aq.upm.es

https://www.spatialagency.net/

http://www2.aq.upm.es/Departamentos/Urbanismo/institucional/publicaciones

http://urbaniker.net/

https://unhabitat.org/

http://ntg.myds.me/wordpress/

http://dotdesazkundea.wordpress.com/documentos/

https://spacesyntax.com/