Irakasgai honetan arazo biologikoak aztertzeko beharrezkoak diren Estatistika eta Probabilitatearen oinarrizko elementuak irakasten dira. Helburuak bi dira, alde batetik estatistika-tekniken logika ulertzea eta bestetik horiek praktikan jartzea da. Horretarako metodoak eta edukiak azaltzen dira, gehien bat adibideen bidez, estatistikarako diseinaturiko software edo pakete baten erabilpena erakusten da eta bertatik lortutako arazo biologikoaren emaitzak interpretatzen dira.



Adibide eta ariketa gehienak biologia orokorrrari, genetikari, ekologiari eta osasun zientziei buruzkoak dira. Ikasgelan eztabaida sortzeko aukera ematen dute eta ikasleari osasun zientzietan lanean jarduteko zeharkako formazioa eskaintzen dio irakasgaiak.

IRAKASGAIAREN GAITASUN ESPEZIFIKOAK:

1. Esperimentu edo ikerketetan bildutako datuak fitxategi moduan antolatzeko gaitasuna, ale esperimentala eta aldagaiak/ezaugarriak definituz.

2. Esperimentu edo ikerketetan bildutako datuen azterketa estatistikorako oinarrizko software-a erabiltzen jakitea.

3. Esperimentu edo ikerketetan bildutako datuak laburbiltzea edo deskribatzea; horretarako, taula, zenbaki edo/eta grafikoak erabiliz.

4. Ikerketan planteatzen den helburu zientifikoari, ditugun datuekin erantzuteko beharrezkoa den azterketa estatistikoa aukeratzea.

5. Inferentzia estatistiko sinplea, lagin bat eta bi laginerako, burutzea.

6. Azterketa estatistiko sinple batetik ateratzen diren emaitzak interpretatzea eta ondorio zientifikoak ateratzeko erabiltzea.



IRAKASGAIAREN ZEHARKAKO GAITASUNAK:

1. Datuak eta informazio biologikoa ebaluatu, interpretatu eta laburbiltzea.

2. Eredu esplikatiboen araberako neurriak eta behaketetatik datozen datuak prozesatzea eta interpretatzea.



EMAITZAK:

- Esperimentu edo ikerketan planteaturiko galdera zientifikoari erantzuteko erabili behar den estatistika-metodo egokia aukeratzeko gai izatea.

- Estatistika-teknika sinpleak burutzeko baliabide informatikoak ondo erabiltzea.

- Egindako azterketa estatistikoaren bidez lorturiko emaitzak interpretatzen jakitea.

EDUKI TEORIKOAK

1. Gaia. Estatistika deskribatzailea: Sarrera, taula-estatistikoa, adierazpide grafikoak, estatistikoak, datu elkartuak.

2. Gaia. Probabilitatea: Sarrera, kalkulua, probabilitate baldintzatua, independentzia, Bayesen Teorema eta aplikazioak.

3. Gaia. Zorizko aldagaiak: Sarrera, aldagai diskretuak eta jarraituak, itxaropena eta bariantza, banaketa binomiala, Poissonen banaketa eta banaketa normala.

4. Gaia. Populazio baterako inferentzia estatistikoa: Populazioa eta lagina, batezbestekoa eta bariantzarako puntu-estimazioa eta konfiantza-tartea.

5. Gaia. Populazio baterako hipotesi-kontrastea: Sarrera, oinarrizko azalpenak, batezbestekoa eta bariantzarako hipotesi-kontrastea.

6. Gaia. Bi populaziorako inferentzia: Populazio askeen batezbestekoen arteko diferentziarako estimazioa eta hipotesi-kontrastea, binakako datuak. Bi bariantzen zatidurarako estimazioa eta hipotesi-kontrastea.

7. Gaia. Populazio binomialetarako inferentzia: Proportzioarako estimazioa eta hipotesi-kontrastea populazio bat eta bitan.

8. Gaia. Khi karratuaren aplikazioak: Kontingentzia-taulak, populazioen independentzia- eta homogeneotasunerako-proba, doikuntza-egokitasuna.

9. Gaia. Bariantza-analisia: Sarrera, faktore bakarreko bariantza-analisia, konparaketa anizkoitzak.

10. Gaia. Erregresio lineal sinplea: Sarrera, erregresioa eta korrelazioa, inferentzia.





EDUKI PRAKTIKOAK

1. Software estatistikoari sarrera

2. Aldagai bakar baterako estatistika deskribatzailea: taula-estatistikoa, estatistikoak eta grafikoak

3. Aldagai birako estatistika deskribatzailea

4. Lagin bakar baterako estimazioa

5. Lagin bakar baterako hipotesi-kontrastea

6. Populazio askeen batezbestekoen arteko konparazioa

7. Binakako populazioen batezbestekoen arteko konparazioa. Doikuntza-egokitasuna

8. Erregresioa eta korrelazioa. Homogeneotasun- eta independentzia-probak

9. Errepasoa

Teoria (M): Gelan metodo orokorrak eta adibideak garatuko dira. Irakasgaiaren garapeneren laguntzarako materiala eGela plataforman egongo da eskura. Egun bakoitzean klasean azalduko dena, aurretik irakurtzea eskatzen da.



Ariketak (GA): Ariketa-zerrendak banatuko dira. Ariketak saioak taldetan banatuta daude (GA1, GA2, etab). Ariketak taldeka landuko dira hobe. Gai bakoitza bukatu ondoren ariketa guztien emaitzak eta ebaluatzeko eskatu diren ariketak zuzenduta emango dira.



Praktikak (GO): Estatistikarako diseinaturiko pakete bat erabiliko da eta ordenagailu-gelan egingo dira, taldetan bananduta (GO1, GO2, etab). Guztira 18 ordu izango dira, ordu biko saioetan. Kasu praktikoak landuko dira eta ebaluatzeko bilduko dira. Txosten guztiak zuzenduta eta emaitzak emango dira.

• Ebaluazio Jarraituaren Sistema
• Azken Ebaluazioaren Sistema
• Kalifikazioko tresnak eta ehunekoak:
  • Garatu beharreko proba idatzia (%): 65
  • Praktikak egitea (ariketak, kasuak edo buruketak) (%): 25
  • Lanak eta ariketak (%): 10

EBALUAZIO IRIZPIDEAK:



AZKEN AZTERKETA OROKORRA:

- Datuen tratamenduaren egokitasuna

- Arrazonamenduen zorroztasuna

- Kalkuluen zuzentasuna

- Emaitzen zehaztasuna

- Emaitzen interpretazioaren egokitasuna

- Emaitza eta ondorioen idazkera eta aurkezpeneko argitasuna, ordena eta zehaztasuna



TALDEKA EGINDAKO ARIKETAK:

- Datuen tratamenduaren egokitasuna

- Arrazonamenduen zorroztasuna

- Kalkuluen zuzentasuna

- Emaitzen zehaztasuna

- Emaitzen interpretazioaren egokitasuna

- Emaitza eta ondorioen idazkera eta aurkezpeneko argitasuna, ordena eta zehaztasuna



ORDENADORE PRAKTIKAK:

- Datuen tratamenduaren egokitasuna

- Arrazonamenduen zorroztasuna

- Emaitzen interpretazioaren egokitasuna

- Emaitza eta ondorioen idazkera eta aurkezpeneko argitasuna, ordena eta zehaztasuna







EBALUAZIO JARRAITUEN ORIENTAZIOAK



Amaierako proba idatzia eta praktikak derrigorrezkoak dira. Lanak eta ariketak banaka edo taldeka landuko dira eta ez dira derrigorrezkoak izango. Lanak eta ariketak aurkezten ez dituen ikasleak ehuneko hori (%10) galdu egiten du.



Irakasgaia gainditzeko gutxienez 4 (10etik) lortu behar da azken proba idatzian eta baita ordenadore praktiketan. Ikasturtean zehar ordenadore-praktiketan 4 bat baino nota baxuagoa duten ikasleek ohiko deialdian azterketa praktikoa egin beharko dute. Bestalde, irakasgaia gainditzeko azken nota gutxienez 5 (10etik) izan beharko da.



Nahiz eta ikasturtean zeharko jarduerak ebaluatuak izan, ohiko deialdian proba idatzia egiten ez duen ikaslearen kalifikazioa "ez aurkeztua" izango da.



ETENGABEGO EBALUAZIOARI UKO EGITEA



Ikasleak etengabeko ebaluazioari uko egiten diola jasotzen duen idatzi bat aurkeztu behar dio irakasgaiaren ardura duen iralaslegoari gehienez 15 asteko epean.



AZKEN EBALUAZIOAREN ORIENTAZIOAK



- Garatu beharreko proba idatzia: %75

- Praktikak: %25



Proba hauek ohiko deialdiaren egun ofizialean izango dira. Proba hauetara ez aurkezteak ohiko deialdian "ez aurkeztua" kalifikazioa lortzea ekarriko du.



Irakasgaiko ebaluazio probetan ikasleek erabili ahal izango duten ikasmateriala irakaskuntza taldeak ezarriko du. Jokabide makur eta iruzurrezkoren bat gertatzekotan, UPV/EHUko ebaluazio probetan eta lan akademikoetan jokabide makur eta iruzurrezkoak eragozteari eta etika akademikoari buruzko protokoloan zehazten dena aplikatuko da.

- Garatu beharreko proba idatzia: %75

- Praktikak: %25



Proba hauek ezohiko deialdiaren egun ofizialean izango dira. Proba hauetara ez aurkezteak ohiko deialdian "ez aurkeztua" kalifikazioa lortzea ekarriko du.



Ohiko deialdian ordenadore praktikak gainditu dituzten ikasleak ezohiko deialdian azterketa idatzia egin beharko dute soilik.



Irakasgaiko ebaluazio probetan ikasleek erabili ahal izango duten ikasmateriala irakaskuntza taldeak ezarriko du. Jokabide makur eta iruzurrezkoren bat gertatzekotan, UPV/EHUko ebaluazio probetan eta lan akademikoetan jokabide makur eta iruzurrezkoak eragozteari eta etika akademikoari buruzko protokoloan zehazten dena aplikatuko da.

Apunteak eta eGela plataforman zintzilikatuta dagoen materiala

Oinarrizko bibliografia

- BAILEY N. T. J.. Statistical Methods in Biology. 3rd Edition. Cambridge University

Press. United Kingdom 1995.

- QUESADA-ISIDORO-LOPEZ: Curso y Ejercicios de Bioestadística. Alhambra.

Universidad, 1982.

- ROSNER B.: Fundamentals of Bioestatistics. 4th edition. Duxbury Press. Belmont 1995.

- SUSAN MILTON J.: Biologia- eta Osasun-Zientzietako Estatistika-Metodoak. Euskal Herriko Unibertsitateko Argitalpen Zerbitzua. Leioa 2013.

- SIXTO RIOS: Ejercicios de Estadística. Madrid. Sixto Rios.

- STEEL-TORRIE: Bioestadística. McGraw Hill, 1985.

- VIZMANOS-ASENSIO: Curso y ejercicios de Bioestadística. Madrid, 1976.

Gehiago sakontzeko bibliografia

- Arriaza A. J., Fernández F., López M. A., Muñoz M., Pérez S., Sánchez A.. Estadística Básica con R y R-Commander. Servicio de publicaciones de la Universidad de Cádiz. Cádiz 2008. (http://knuth.uca.es/ebrcmdr).

- Paradis E.. R Hasiberrientzat. (Itzultzaileak: Azkune G., Yurramendi Y.). Udako Euskal Unibertsitatea. Bilbo 2005. (http://denda.ueu.org/pdfak/RHasiberrientzat.pdf)

- Merino M., Mori U. Oinarrizko Estatistika: R praktikak. Euskal Herriko Unibertsitateko Argitalpen Zerbitzua, 2017.

- Pérez C. Técnicas de análisis de datos con SPSS 15. Pearson Educación, Prentice Hall. Madrid 2009.

- Pérez C. Estadística aplicada a través de Excel. Pearson educación, Prentice Hall. Madrid 2004.

Aldizkariak

-

Web helbideak

- https://egela.ehu.es/
- http://cran.es.r-project.org
- http://www.spss.com
- http://www.bioestadistica.uma.es/libro/