Erizaintzaren Oinarri Teorikoak irakasgaia (26440) ikasketa planaren 2. Moduluan (Erizaintza zientziak) kokatzen da, 6 kreditu dituelarik. Graduko lehen mailan burutzen da, lehen lauhilabetean hain zuzen ere. Bertan ondorengo edukiak aztertuko dira:

- Erizaintzaren zainketak gizakiaren historian zehar. Hala nola, lanbidearen eta disziplinaren garapenean eragin duten faktoreei buruzko hausnarketa.

- Erizaintzaren ereduak, teoriak eta pentsaera korronte nagusiak.

- Erizaintza zientziaren oinarriak eraikitzeko, erizaintzaren profesioaren paradigma osotzen duten elementuen azterketa: osasuna, persona, ingurunea eta rol-eginkizuna.

- Erizaintzaren zainketa integralen aplikazioa. Erizaintzako prozesuaren erabilpena.



Laugarren mailako Praktikum IV (27810) eta Praktikum V (27811) irakasgaietan izena eman ahal izateko Erizaintzako Oinarri Teorikoak irakasgaia gainditzea beharrezko baldintza da.

ESKUMEN ESPEZIFIKOAK:

C1: Zainketa jardueraren bilakaera historikoa azaltzen duten faktore soziokulturalak identifikatzea, eta lanbideak eta diziplinak eginiko urratsekin lotzea (%40). Modulo M02CM01 eskumenari lotuta.

C2: Erizaintza teorien eta ereduen konstruktuak eta kontzeptuak aztertzea, ikuspegi profesionalaren eta diziplinarraren oinarria ezarrita (%30). Modulo M02CM02 eskumenari lotuta.

C3: Pertsonen ongizatea sustatzen duten eta zainketa integralaren oinarrian dauden printzipioak deskribatzea (%20). Modulo M01CM08 eta M02CM04 eskumenari lotuta.



ZEHARKAKO ESKUMENA:

Idatzizko komunikazioa: Modu argian, ordenatuan eta laburbilduan komunikatzea, arauen (lexikoak, semantikoak eta gramatikala) arabera idatzi eta egituratutako testu akademikoak eginez (%10).



IKASKUNTZA EMAITZAK:

- Erizaintzaren garapenean eragina izan duten faktoreak identifikatzen ditu eta bere bilakaera deskribatzen du profesio zein disziplina gisa.

-Osasuna eta gaixotasuna kontzeptuak historian zehar definitzen ditu.

-Erizaintzako eredu eta teoriak desberdintzen ditu eta kontzeptu nagusiak bereizten ditu.

- Nazio-barruko eta nazio-arteko erakundeek erizainentzat finkatu dituzten eginkizun eta erantzukizunak desberdintzen ditu eta osasungoaren profesional gisa onartzen ditu, bere iharduera egokia izan dadin.

-Erizaintza prozesua barnebiltzen duten zatiak ezagutzen ditu eta pertsona, familia edota komunitatean azaleratu daitezken osasun egoera aldaketak identifikatzen ditu.

-Idazketa arau egokiak erabiliz testu akademiko bat idazten du, egitura gomendioetara egokituz eta erreferentzia arauak betez.

-Edukia diskurtso koherentea erabiliz lantzen du, Erizaintzako terminologia espezifikoaz eta informazio iturri egokiez baliatuz.

I GAI ARLOA. ZAINKETEN PRAKTIKEN JATORRIA ETA EBOLUZIOA.

1. Gaia. Sarrera. Erizaintzaren oinarri historikoak.

Erizaintzaren historiaren objetua. .Zainketen historian eragina duten faktore nagusienak.

2. Gaia. Zainketen historiaren etapak. Etxeko etapa.

Aintzinako garaia. Gizarte arkaikoak eta Mundu Klasikoa.

3. Gaia. Zainketen historiaren etapak. Bokazio-etapa.

Kristautasun primitiboa. Erdi Aroa. Aro Modernoa.

4. Gaia. Zainketen historiaren etapak. Etapa Teknikoa.

Aro Garaikidea. Erizaintzaren erreforma. Profesionalizazioaren hasiera. Etapa Teknikoa Espanian.

5. Gaia. Zainketen historiaren etapak. Erizaintzaren Etapa Profesionala.

Erizaintza profesioaren instituzionalizazioa. Zainketaren profesionalizazioa. Erizaintzaren disziplina gaur egun. Etapa profesionala Espanian. Erizaintzaren etorkizuna zientzia eta profesio bezala.





II GAI ARLOA. ERIZAINTZA ZIENTZIA ETA DIZIPLINA

1. Gaia. Pentsamendu kritikoa.

Erizaintza eta pentsamendu kritikoa: gaitasunak, jarrera, osagaiak eta estandarrak.

Pentsamendu kritikoaren aplikagarritasuna erizaintza jardueran.



2. Gaia. Erizaintzaren jatorria, bilakaera eta garapena. Erizaintzaren profesionalizazioa.

Erizaintzaren Metaparadigma. Erizaintza profesioaren irizpideak eta ekintza arloak. Erizaintzaren eginkizun eta funtzioak: berezko ekintza arloak eta deribatuak.

Talde interdesziplinarra. Interekintza prozesuak. Komunikazioa eta erizaintzaren laguntza erlazioa.

Osasun-arreta mailak. Erizaintza eta Osasun Erakunde garrantzitsuak.



3. Gaia. Zaintzearen Kultura.

Holismoa, erizaintza holistikoa eta integrala. Pertsona eta familiarengan zentratutako zainketak (BPSO, RNAO, 2015). Zainketen dibertsitatea eta erizaintza transkulturala. Aldagarri kulturalak eta hauen eragina osasun-gaixotasunean.



4. Gaia. Erizaintzaren ereduak, teoriak eta pentsaera korronte nagusiak.

Teorien helburuak, osagaiak eta erlazioak, eraikuntza eta sailkapena.

Erizaintzaren pentsamendu kritikoa: gaitasunak, jarrerak eta osagaiak. Erizaintzaren pentsamendu kritikoaren aplikazioa erizaintza jardueran.



III GAI ARLOA. ERIZAINTZA METODOLOGIA SARRERA

1. Gaia. Sarrera. Erizaintzaren Metodologia, oinarrizko ezaguerak eta etapak.

2. Gaia. Gizakiaren beharrak eta Gizakiaren zainketak, erizaintza profesioaren oinarrizko nukleoa.

Beharren teoriak: erizaintza zientzia jakintzaren oinarria.

Gizakiaren beharrak eta behar hauetatik sortzen diren arazoak konpontzeko erizainak eman behar dituen zainketa eta ekintza desberdinak.

Klase parte hartzaileak eta testu akademiko zein kasu metodoaren irakurketa eta eztabaida. Sei mintegi eta bi ordenagailu praktika ere burutuko dira lauhilabetean zehar.

• Ebaluazio Jarraituaren Sistema
• Azken Ebaluazioaren Sistema
• Kalifikazioko tresnak eta ehunekoak:
  • Garatu beharreko proba idatzia (%): 15
  • Test motatako proba (%): 35
  • Praktikak egitea (ariketak, kasuak edo buruketak) (%): 40
  • Banakako lanak (%): 10

- Azterketa teorikoak test erako galderak eta galdera laburrak izango ditu eta nota finalaren %50a suposatuko du. Azterketa egiteko arazoak egongo balira, eGELAren bidez egingo litzateke.

- Ordenagailu Praktika eta Mintegietara bertaratzea nahitaezkoa da (lan indibiduala eta taldeko lana). Kalifikazioa %40

-Bakarkako lana. Idatzizko eskumena ebaluatzeko balioko du. Aldez aurretik lana burutzeko jarraibideak adieraziko dira. Kalifikazioa %10



* Azterketako frogan, bakarkako eta taldeko lanean, atal bakoitzean %50a gainditzea ezinbestekoa izango da amaierako kalifikazioari gehitu ahal izateko.





OHARRA:



Ikasleek aukera izango dute deialdiari uko egiteko. Horretarako eskaria irakasgaiko irakasleari egin beharko diote idatzi bidez lauhilekoa hasi eta lehenego 9 asteetan zehar zentruko data eta egutegi ofizialaren arabera (12. Artikulua. Normativa Reguladora de la Evaluación del alumnado en las Titulaciones Oficiales de Grado. Acuerdo de 15 de diciembre de 2016, del Consejo de Gobierno de la Universidad del País Vasco/ Euskal Herriko Unibertsitatea).



Ebaluaketa finala, beharrezkoak diren azterketa froga eta ebaluaketa mota ezberdinek osatuko dute eta ezterketa deialdi ofizialaren barruan burutuko da (8. Artikulua. Normativa Reguladora de la Evaluación del alumnado en las Titulaciones Oficiales de Grado. Acuerdo de 15 de diciembre de 2016, del Consejo de Gobierno de la Universidad del País Vasco/ Euskal Herriko Unibertsitatea).

Ezohiko deialdian ebaluaketa finala burutuko da eta beharrezkoak diren azterketa froga eta ebaluaketa mota ezberdinek osatuko dute (9. Artikulua. Normativa Reguladora de la Evaluación del alumnado en las Titulaciones Oficiales de Grado. Acuerdo de 15 de diciembre de 2016, del Consejo de Gobierno de la Universidad del País Vasco/ Euskal Herriko Unibertsitatea).



Lauhilekoan zehar, ikasleak burututako lan ezberdinen kalifikazioak gorde ahal izango dira. Emaitzak negatiboak izandako kasuan, emaitza horiek ez dira ezohiko deialdiarako gordeko, zeinean ikasleak notaren 100% lor dezake (9. Artikulua. Normativa Reguladora de la Evaluación del alumnado en las Titulaciones Oficiales de Grado. Acuerdo de 15 de diciembre de 2016, del Consejo de Gobierno de la Universidad del País Vasco/ Euskal Herriko Unibertsitatea).

Oinarrizko bibliografia

MARTÍNEZ MARTÍN ML, CHAMORRO REBOLLO E (2011) Historia de la Enfermería. Evolución histórica del cuidado enfermero. 2ª ed. Barcelona: Elsevier.

ALLIGOOD MR (2015) Modelos y teorías en enfermería. 8ª ed. Barcelona: Elsevier España

BERMAN A & SNYDER S (2013) Kozier & Erb. Fundamentos de Enfermería. Conceptos, proceso y práctica. 9º ed. Madrid: Pearson.

BELLIDO VALLEJO JC, LENDINEZ COBO JF (2010) Proceso Enfermero desde el modelo de cuidados de Virginia Henderson y los lenguajes NNN. Jaén: Ilstre Colegio Oficial de Enfermería de Jaén.

ALFARO LEFEVRE R (2009) Pensamiento crítico y juicio clínico en Enfermería. 4ª ed. Madrid: Elsevier-Masson.

ASOCIACION PROFESIONAL DE ENFERMERIA DE ONTARIO (2015) Cuidados centrados en la persona y familia. Toronto, ON:RNAO.

Gehiago sakontzeko bibliografia

COLLIERE MF (1993) Promover la vida. Madrid. Ed. Interamericana- Mc Graw-Hill.
DONAHUE P (1985) Historia de la Enfermería. Barcelona: Ediciones Doyma.
GONZÁLEZ JL (2011) Historia de la enfermería. Madrid: Ediciones DAE.
BENAVENT y cols (2001) Fundamentos de Enfermería. Madrid. Ed. DAE (Grupo Paradigma). 1ª ed.
LEAL COSTA C, CARRASCO GUIRAO JJ (Coords.) (2010) Fundamentos de Enfermería: cuidados básicos centrados en las necesidades de la persona. Murcia: Diego Marín Librero-Editor.
SELLÁN SOTO MC (2010) La Profesión va por dentro. Elementos para una historia de la Enfermería Española contemporánea. 2ª ed. Madrid: FUDEN.
BENAVENT GARCÉS MA, FERRES FERRANDIS E, FRANCISCO DEL REY C (2009) Colección Enfermería 21: Fundamentos de enfermería. 2ª Edición. Madrid: Difusión Avances de Enfermería (DAE).
HENDERSON V (1994) La naturaleza de la Enfermería. Reflexiones 25 años después. Madrid: Interamericana- Mc Graw-Hill.
LUIS RODRIGO MT, FERNÁNDEZ FERRÍN C, NAVARRO GÓMEZ MV (2000) De la teoría a la práctica. El pensamiento de Virginia Henderson en el siglo XXI. 2ª ed. Barcelona: Ed. Masson.
OREM DE (1993) Modelo de Orem: conceptos de enfermería en la práctica. Barcelona: Editorial. Ediciones Científicas y Técnicas.

Aldizkariak

- Hiades. Revista de la Historia de la Enfermería www.portalhiades.com/
- Nursing History Review. https://search-proquest-com.ehu.idm.oclc.org/publication/32794
- Cultura de los Cuidados. Revista de Enfermería y Humanidades http://culturacuidados.ua.es/index
- Temperamentum www.index-f.com/temperamentum/revista.php
- Jano. Medicina y humanidades www.jano.es/

Web helbideak

Código deontológico del Consejo Internacional de Enfermería para la profesión de enfermería. Disponible en: http://www.icn.ch/es/who-we-are/code-of-ethics-for-nurses/
Código Deontológico de la Enfermería española de la Organización Colegial de Enfermería. Disponible en: https://www.uclm.es/cu/enfermeria/pdf/Deontologico.pdf
Museo Vasco de la Historia de la Medicina y las Ciencias:
http://www.bizkaia.ehu.es/p209-shmhmhm/es/
Página de la Asociación Profesional de Enfermeras de Ontario:
www.RNAO.ca/bestpractices
Pagina web de la Unidad de Investigación en Cuidados de Salud del Instituto de Salud Carlos III:
www.isciii.es/investen
Herramienta para la consulta, formación y creación de planes de cuidado con NANDA, NOC, NIC:
www.nnnconsult.com