IRAKASGAIAREN AZALPENA ETA TESTUINGURUA ZEHAZTEA:

Graduaren guztiz oinarrizkoa den ikasgaia. Zeharkakoa den moduluaren barruan sartzen dena: ezagutza eta zeharkako tekniken barruan, hain zuzen.

Geografiaren barruan mapak ulertzeko, interpretatzeko baita egiteko beharra betidanik izan da nagusi. Hala ere eta azkeneko urteotan mapak egiteko jaso egin diren aurrerapenak, batez ere GIS eta informatikaren bidezko tresnen bitartez, kontuan izan behar dira. Ikasleek, beraz, oinarrizkoak diren ezagutzak lortu behar dituzte, bai ohikoak zein guztiz berriak direnak (proiekzioak, koordenata sistemak, eskalak eta mapak egiteko prozedurak eta sistemak). Bigarrenik, ikasleek ere mapak irakurtzen, interpretatzen eta informazioa lortzen jakin behar dute. Horretarako, guztiz oinarrizkoa da mapa topografikoaren inguruan azaltzen den hizkuntza eta informazioa ondo analizatzen eta ulertzen. Edukin hauek guztiz beharrezkoak egingo zaizkie geroago lanbide munduan jorratu beharko dituzten ildoak.

Hori gutxi balitz, ikasgai honek ikasleari oso baliagarriak egingo zaizkion errekurtsoak eta materialak eskainiko dizkio. Alde batetik, ematen diren kartografiaren iturriak edota ekoizpenak ezagutu baita miatu ere erraztuko dio eta bestetik kartografiaren inguruan amaigabe ematen diren aldaketak ezagutu eta baloratu.

OINARRIZKO KARTOGRAFIA IKASGAIAREN GAITASUNAK:

I. M04 MODULOAREN GAITASUN ZEHATZAK

M04CM01: Informazio geografikoaren adierazpen grafiko eta kartografikoaren analisirako, tratamendurako, metaketarako eta lorpenerako teknika ezberdinak ezagutzea eta aplikatzea.

MC04CM03: Teledetekzioa, fotointerpretazioa, kartografia tematikoa eta kartografia orokorra analizatzeko, egiteko eta interpretatzeko guztiz beharrezkoak diren oinarriak lortzea.

MC04CM04: Ordenagailuen bidezko kartografia eta GIS-ak kudeatzea, garatzea eta diseinatzea kapaz izatea.



II. GEOGRAFIA ETA LURRALDE ANTOLAMENDUAREN TITULUAREN GAITASUN OROKORRAK ETA OINARRIZKOAK

OINARRIZKOAK

CB1: Ikasleek Bigarren hezkuntza orokorreko oinarritik abiatzen den ezaguera minimum bat eduki eta uler dezatela.

CB2: Ikasleek bere lanerako edo bokazioa aurrera eramateko era profesionalaren bidez bere ezaguerak ondo aplikatzea jakin dezatela. Aldi berean, arazoak konpontzeko baita argudioak defendatzeko gaitasun nahikoak izan ditzatela.

CB3: Sozialki, zientifikoki edota etikoki nabarmenak diren gaiei buruzko gogoeta eman daitezkeen iritziak igortzeko eta datu aipagarriak interpretatzeko gaitasunak lor ditzatela.

CB4: Ikasleek informazioa, ideiak, arazoak eta konponbideak bai publiko espezializatu zein ez espezializatutakoarentzako transmititu ahal ditzatela

CB5: Ikasleek, gerora begira, ikasketa berriak modu autonomo baten bidez guztiz beharrezkoak diren ikas-gaitasunak gara eta lor ditzatela.

OROKORRAK

G006: Informazio geografikoa Lurraldea antolatzeko, interpretatzeko, analizatzeko eta deskribatzeko erabiltzea. Informazio hori modu kartografikoaren bitartez garatu eta informazio estatistikoa osatu eta interpretatu.

G008: Ezaguera geografikoa ondo azaldu baita trasmititu eta bide batez geografiaren barruan ematen diren arazoak modu holistiko eta anitzen bidez ulertu.



III. IKASGAI HONETAN GRADUONDOAREN BARRUAN JASOTZEN DIREN ZEHARKAKO GAITASUNAK:

1 Zeharkako gaitasuna (CT1): Pentsamendu analitikoa. 1 graduko nagusitasun maila. G001 gaitasunarekin lotzen da: Behin eta berriz ikasten eta berritzen jakin. Mapen irakurketa eta interpretazioaren bidez ebaluatuko da, zehazki.



IV: LEHENGO GAITASUNEKIN LOTZEN DIREN IKASGAI HONETAKO IKASKETA EMAITZAK:

1. Mapa ezberdinak irakurtzeko eta interpretatzeko gaitasunak lortzea(M04CM03)

2. Kartografia historikoaren mapa ezberdinekin ohitzea eta, aldi berean, kartografiaren historiaren analisiaren bitartez bere beharrez eta erabilgarritasunez ohartzea(M04CM03)

3. Lurraren errepresentaziorako baita kartografia orokorraren oinarrizko ezagupenak lortzea, hala nola: proiekzioak, koordenata sareak, eskalak eta kartografia bera egiteko prozesuak (M04CM03)

4. Lurralde antolaketan eta lan geografikoetan guztiz beharrezkoak diren iturri eta bilduma kartografikoak ezagutzea eta erabiltzea. Internet-aren bitartez kartografia digitala eta datu geografikoak deskargatzen jakin eta lortu (M04CM01)

5. Mapa topografikoak irakurtzen jakin eta horietatik informazioa lortu. Oinarrizko kartografia hontatik abiatuak mapa tematiko berriak garatu (M04CM01, M04CM03 y M04CM04)

6. Erliebea kartografikoki errepresentatzeko erabil daitezken metodoak erabiltzen jakin eta ebaluatu (M04CM01 y M04CM04)

7. Soslai topografikoak egiten jakin eta aldi berean altitude datuetatik abiatuz interpolazioak sortu(M04CM01)

8. Kartografia topografikoan oinarrituak distantziak eta azalerak kalkulatzeko gaitasunak lortu (M04CM01)

9. Interneteko errekurtsoak kontuan haturik, bistaratze kartografikoko sistema berriak esploratu (M04CM01)

EDUKI TEORIKO-PRAKTIKOAK:

I Blokea: Mapak eta Kartografiari buruzko Oinarriak



1.Sarrera: Kartografia eta maparen definizioa. Kartografiaren historia laburra. Informazio motak: planoak, mapak, atlas-ak, globoak, erliebe mapak, kartografia telematikoa.



2.Proiekzioak. Definizioa. Proiekzio motak. Koordenata sarea. Triangulazio sarea.



II Blokea: Mapa Topografikoa



3.Mapa topografikoaren aurkezpena eta irakurtzeko eta erabiltzeko oinarriak.



4.Puntu baten kokapena. Koordenata geografikoak: latitudea eta luzera. U.T.M. Koodenatak. C.U.T.M. Koordenadak. Beste koordenatak; Lambert sistemakoak. Luzera, latitudea eta ordua. Orientazioa. Iparrak. Neurri angularrak. Ipar-orratza. Deklinapena. Azimuta. Runboa. Konbergentzia. Norabidea.



5.Errealitate eta maparen arteko tamaina-harremana: mapen eskalak. Eskalaren kontzeptua. Eskala motak. Eskala numerikoa. Eskala grafikoa. Eskalen ariketak. Azalaren ariketak.



6.Mapa topografikoa. MTN-delakoaren analisia. Erliebearen ordezkatzeko metodoak. Sestra kurbak. Altuera mapak. Lurralde eredu digitalak. Soslai topografikoak.



7.Mapa Topografikoaren Iruzkina.



III Blokea: Mapa Tematikoak



8.Kartografia tematikoa. Mapa on batek bete behar dituen baldintzak. Maparen diseinu grafikoaren elementuak. Aldagai grafikoak.



9. Kartografia tematikoaren iturriak.



10. Kartografia tematiko adibide ezberdinak egiteko elementuak. Aldapa mapak. Orientazio mapak.

Metodologia

Ikasteko metodologia diziplina honen ezagutza teorikoetan datza. Horretarako klase magistralen bitartez baino beti mapetan oinarriturik, edukin teoriko minimunak jorratuko dira. Klase arruntetan eta ordenagailu klasetan ere arazo eta ariketa praktikoak jarriko dira martxan. Jarduera praktiko eta teorikoak koordinatuak egongo dira eta batzuk besteen osagarriak izango dira.



Jarduera presentzialak:

1. Klase arruntak

2. Gelako praktikak

- Arazo eta ariketen osaketa.

- Interneteko eta beste iturrietako mapak eta errekurtsoen erabilera

- Lanen esposaketa

- Ordenagailu praktikak

• Ebaluazio Jarraituaren Sistema
• Azken Ebaluazioaren Sistema
• Kalifikazioko tresnak eta ehunekoak:
  • Garatu beharreko proba idatzia (%): 45
  • Praktikak egitea (ariketak, kasuak edo buruketak) (%): 55

Ebaluazio jarraia hautatzen duten ikasleek hurrengo moduan kalifikatuta izango dira: nota finalaren %55-a eginkizunen eta lanen bidez eta %45-a azterketa baten bidez. Ebaluazio jarraian, proba idatzira aurkezteko eskubidea edukitzeko eskatutako praktikak eta lanak entregatu beharko dira. Azterketara ez aurkezteak deialdiari uko egitea ekarriko du automatikoki. Irakasgaia gainditzeko, guztira, hamarretatik bost puntu atera behar dira eta atal guztietan gutxienez hamar puntutik lau atera behar dira batez-besteko nota kalkulatzeko.



Hala ere, ikasleek azken ebaluazio bidez ebaluatuak izateko eskubidea izango dute. Kasu honetan azterketa ebaluazio jarraian egindakoaren desberdina izango da, praktiken eta lanen bidez lortutako gaitasunak neurtzeko asmoz. Eskubide hori baliatzeko, ikasleak etengabeko ebaluazioari uko egiten diola jasotzen duen idatzi bat aurkeztu beharko dio irakasgaiaren ardura duen irakasleari eta, horretarako, bederatzi asteko epea izango du lauhilekoaren hasieratik (Graduko Titulazio Ofizialetako Ikasleen Ebaluaziorako Arautegia, 8. artikulua).



Deialdiari uko egiten dioten ikasleek «aurkezteke» kalifikazioa jasoko dute. Azterketaren pisuak nota finalean %40 gainditzen duenez (bai ebaluazio jarraian zein azkeneko ebaluazioan), ikaslea ez bada azterketara aurkezten deialdiari uko egin diola ulertuko da eta "Aurkezteke" jarriko zaio.



Ebaluaketa presentziala egitea posiblea ez bada, hau online moduan egingo da, UPV/EHUk dituen tresna informatikoak erabiliz (eGela inguru birtuala). Ebaluaketa Jarraia Sistema, ebaluaketa denbora mugatua duen online galdetegi eta entregatzeko praktiken bidez gauzatuko litzateke. Froga online hauen ezaugarri zehatzak eGela bidez komunikatuko dira.Azkenik, Ebaluaketa Sistema Jarraia hautatu baldin bada, froga hau ere online moduan garatuko da.

Ezohiko deialdian ikasgaia gainditzeko eskatzen diren frogak, ohiko deialdian aurkeztu behar direnen parekoak dira. Urtarrileko deialdian ikasgaiaren parte bakarra aprobatuta izanez gero, parte horren nota ekainerako gordeko da; kasu honetan, 2. deialdian suspenditutako partea (azterketa ala praktikak) entregatu beharko du ikasleak. Urtarrileko deialdian gainditutako partearen nota ekaineko deialdirako gordeko diogu ikasleari. Hau da, urtarrilean alde praktikoa gainditu baina azterketa suspenditu badu, ekainean azterketa bakarrik errepikatu beharko du. Dena den, lehen deialdian ikasgaia suspenditu duen ikasleak lan praktikoetan edo azterketan lortutako emaitzak gorde nahi ez baditu, 2. deialdiko azterketa data baino 7 egun lehenago, idatziz jakinarazi beharko dio irakasleari: ebaluaketa jarraituan lortutako kalifikazioei uko egiten diola eta irakasgaiari dagokion notaren %100 balioko duen azken proba bat egin nahi duela.



Horrela, ikasleak notaren 10 punturen gainean azterketa egiteko eskubidea edukiko du, baina kasu honetan azterketa ebaluazio jarraian egindakoaren desberdina izango da, praktiken eta lanen bidez lortutako gaitasunak neurtzeko asmoz.

Ikaslea ez bada azterketara aurkezten deialdiari uko egin diola ulertuko da eta "Aurkezteke" jarriko zaio.



Froga online hauen ezaugarri zehatzak eGela bidez komunikatuko dira.Azkenik, Ebaluaketa Sistema Jarraia hautatu baldin bada, froga hau ere online moduan garatuko da.

Nahitaez erabili beharreko materiala:
Lanetarako baita laguntzeko beharrezkoa den material minimum bat, derrigorrez, klasera ekarri beharko da egunero:

•Erregela.
•Angeluen neurgailua.
•Paper milimetratua.
•Kalkulagailua.
•Oso garrantzitsua: Vitoria-Gasteizko Mapa Topografikoaren orrialdea.
•Oso garrantzitsua: Altsasuko Mapa Topografikoaren orrialdea.

•Errotuladore finak kolore ezberdinetakoak (urdina, berdea eta gorria)

Oinarrizko bibliografia

CARRASCAL GALINDO, I.E. (2007) Metodología para el análisis e interpretación de los mapas. Instituto de Geografía, UNAM, México DF.



CRONE, G.R. (2000) Historia de los mapas. Fondo de Cultura Económica, Madrid.



ESTEBANEZ, J. y PUYOL, R. (1978) Análisis e interpretación del Mapa Topográfico. Tebar Flores, Madrid.



ORMELING, F. Y RYSTEDT, B. (Eds.)(2015)El mundo de los mapas. Instituto Geográfico Nacional de España,Madrid.



LE FUR, A. (2007) Pratiques de la cartographie. A. Colin, París.



LORENZO MARTÍNEZ, R. (2004) Cartografía. Urbanismo y desarrollo inmobiliario. CIE Inversiones Editoriales Dossat 2000, Madrid, 2ª ed.



ROBINSON, A. (1995) Elements of Cartography. John Wiley & Sons, Incl., New York, sixth Edition,



VAZQUEZ MAURE, F. (1989) Lectura de mapas. Instituto Geográfico Nacional, Madrid.

Gehiago sakontzeko bibliografia

ALCALA, A.R. et al (1995): Diccionario de Cartografía, Ediciones Ciencias Sociales, Madrid.
BEGUIN, M. Y PUMAIN, D. (1994) La représentation des données géographiques, Armand Colin, Paris.
BARBER, P. (Coord..) (2006). El gran libro de los mapas. Ed. Paidós, Madrid.
BOSQUE SENDRA, J. y ZAMORA, H. (2002) Visualización geográfica y nuevas cartografías. GeoFocus, 2, 61-77
BRUNET, R. (1987): La carte, mode d´emploi. Fayard-Reclus, Paris.
CAPDEVILA i SUBIRANA, J. (2004) Infraestructura de datos espaciales (IDE). Definición y desarrollo actual en España.
Geo Crítica / Scripta Nova, vol. 8, 170-61.
CLARK, J., BLACK, J. MARIX EVAN, M. (2006). Joyas de la cartografía. Parragon Books, Londres.
DORLING, D. & FAIRBBAM, D. (1997) Mapping: Ways of representing the World. Pearson.
GIL PEREZ, L. (1986): Lectura de planos. Penthalón. Madrid.
HARLEY, J.B. &WOODWARD, D. (eds.) (1987) The history of cartography, The University of Chicago Press, Chicago, 4
vols.
JACOB, Ch. (1992) L´empire des cartes. Approche theorique de la cartographie à travers de l´histoire,
Bibliothèque Abin-Michel, Paris.
JOLY F. (1979) La Cartografía. Ariel, Barcelona.
LAWRENCE, G.R.P. (1979) Cartographic methods, Methuen, London-New York.
MOREIRA, J.M. (2001) La cartografía hoy: ¿evolución o revolución? Las nuevas tecnologías y los cambios en la
representación del territorio. En Ribot, L.A. et al(coords.) Año mil, año dos mil: dos milenios en la historia de España.
Sociedad estatal España nuevo milenio. Madrid, 433-452.
PETERS, A. (1991) La nueva cartografía. Editorial Vicens Vives, Barcelona.
RAISZ, E. (1974) Cartografía, Editorial Omega, Barcelona.
ROMERO, F. & BENAVIDES, R. (1998). Mapas antiguos del mundo. Edimat libros, Madrid.
SANTOS PRECIADO, J.M. (2002) El tratamiento informático de la información geográfica, UNED, Madrid.

Aldizkariak

Annals Rewiew of Earth and Planetary Sciences. http://arjournals.annualreviews.org/
Applied Geography and Development. Tubingen. http://journalseek.net/cgi-bin/journalseek/journalsearch.cgi
Applied Geography. Butterworth Heinemann. London.
http://www.elsevier.com/wps/find/journaldescription.cws_home/30390/descriptiondescription
GeoFocus. http://www.geo-focus.org
Cybergeo. http://www.cybergeo.eu
Imago Mundi. http://www.maphistory.info/imago.html
Mappemonde. http://mappemonde.mgm.fr
Mapping interactivo. Revista internacional de Ciencias de la Tierra http://www.mappinginteractivo.com

Web helbideak

-Grupo de Tecnologías de la Información Geográfica de la Asociación de Geógrafos Españoles, http://www.ieg.csic.es/metodos
-AESIG- Asociación Española de Sistemas de Información Geográfica. http.://www.aesig.org
-Atlas de Geografía de Aragón en Internet: http://fyl.unizar.es/geoatlas/inicio.htm
-Atlas del Ciberespacio: www.cybergeography.org/atlas/atlas.html
-Banco Mundial : www.worldbank.org/
-Biblioteca Nacional de Francia: www.bnf.fr/
-British Library Map Collections: www.bl.uk/
-Cartoteca de Catalunya: www.icc.es/biblio/ca/index.html
-Cartoteca de la Universidad Autónoma de Madrid: http://biblioteca.uam.es/paginas/Cartoteca/cartoteca.html
-Cartoteca de la Universitat de Girona: http://biblioteca.udg.es/info_general/unitats/cartoteca/index.asp
-Centre National d'Etudes Spatiales: www.cnes.fr/
-Directorio de Cartografía: http://www.mercator.org
-NOSOLOSIG.COM. http://nosolosig.com
-GIS.COM. http:// www.gis.com
-Directorio cartográfico de España. http.://www.dices.net
-Infraestructura de datos Espaciales de España. http://www.idee.es