Irakasgai hau paisaia kontzeptuaren ikasketa eta tratamendu metodologikoaz arduratzen da (analisi eta diagnosia), politika publiko sektorialetan eta lurralde-antolamenduan integratzeko asmoz, eta kontuan hartuz indarreko araudia eta Paisaiaren Europako Hitzarmenaren gomendioak.



Irakasgai honetan lurralde-sistemaren adierazpena, paisaia, aurkeztu eta aztertzen da. Lehenengo gaietan,zientzien ekarpena paisaiaren kontzeptuari eta aplikazioa behar duten lurralde-tresnei

Paisaia aztertzeko eta diagnostikatzeko metodoak. Ondoren, eta ikuspegi sistemiko eta bisual batetik,paisaiaren faktoreak, sailkapenak eta ezaugarriak, argazki- eta kartografia-tresnak, oinarriak eta abar erabilita, estatistikoak eta neurketa-tresna espezifikoak. Eta azkenik paisaia balioztatzeko dauden metodoak azaltzean eta lantzen dira lurralde helburu ezberdinen menpe (diagnosia, harrera gaitasuna, inguru eragina...).

GAITASUNAK

Ikasgai honen gaitasunak Memoria egiaztatuan agertzen diren bezala (https://www.ehu.eus/es/grado-geografia-y-ordenacion-territorio/verificacion-seguimiento-y-acreditacion) dira:



OINARRIZKOAK

CB1 - Bigarren hezkuntzaren oinarri orokorreko ikasketa arlo bateko jakintzak izatea eta ulertzea erakutsi izana; eta testuliburu aurreratuak erabiltzeko maila eta ikasketa arloko abangoardiatik etorritako jakintzek inplikatzen dituzten zenbait alderdi ezagutzeko maila erakutsi izana.

CB2 - Jakintzak lanari edo bokazioari modu profesionalean aplikatzen jakitea, eta argumentuak defendatuz eta ikasketa arloko arazoak ebatziz frogatzen diren gaitasunak izatea.

CB3 - Datu garrantzitsuak biltzeko eta interpretatzeko gaitasuna izatea (normalean, ikasketa arloaren barruan), gizarteko, zientziako edo etikako gai garrantzitsuei buruzko gogoetak barneratzen dituzten iritziak emateko

CB4 - Informazioa, ideiak, arazoak eta irtenbideak publiko espezializatuari edo ez-espezializatuari transmititzeko gai izatea.

CB5 - Ondorengo ikasketak autonomia-maila handiarekin egiteko beharrezkoak diren ikaskuntza-trebetasunak garatzea



OROKORRAK

G004 - Lurraldea ezagutzea, ulertzea eta interpretatzea, eta ingurune fisikoa gizartearekin eta gizakiekin erlazioan jartzea.

G005 - Leku, eskualde eta kokalekuen aniztasuna azaltzea, eta erlazioak eta prozesu espazialak ulertzea. Gertaerak erlazioan jartzea, hainbat lurralde eskalatan.

G006 - Informazio geografikoa erabiltzea lurraldea deskribatzeko, aztertzeko, interpretatzeko eta antolatzeko. Kartografiaren bidez informazioa adieraztea, eta informazio estatistikoa sortzea eta interpretatzea. IKTak erabiltzea, ikerketaren emaitzak aztertzeko eta komunikatzeko.

G007 - Proposamenak egitea, lurraldea antolatzeko eta kudeatzeko, eta zerbitzuak eta jarduerak kokatzeko.

G008 - Geografiako ezagutzak azaltzea eta transmititzea, eta arazo horiek dimentsio askotatik ulertzea.



LURRALDE ANTOLAKUNTZA MODULOAREN ZEHATZAK M02

M02CM02 - Eskuratutako ezagutza teorikoen eta teknikoen aplikazioaren bidez, arazoak planteatzeko eta konpontzeko gai izatea.

M02CM04 - Geografiako ezagutzak lurraldearen eta paisaiaren analisira eta diagnostikora aplikatzea. Horretarako behar da:

-paisaiaren kontzeptua menperatzea bere dimentsio ezberdinetan eta bere tratamendua arau-testuinguruan

-paisaiaren lanerako behar diren oinarrizko iturriak eta baliabideak ulertzen eta egoki erabiltzen jakitea

-paisaia bakoitzari dagokion sistema ulertu eta mota bakoitzaren eragileak zeintzuk diren jakin

-paisaia prozesuen antzematea eskala ezberdinetan bereiztuz

-paisaia motak izendatu, sailkatu eta ezaugarritu

-aldagai ezberdinen menpe paisaia balioztatzen ikastea lan-tresna ezberdinen bitartez eta lurralde batetako paisaiaren harrera gaitasuna ezagutu

-lurraldeko lan-eskakizun ezberdinei erantzuna emateko paisaiaren eredu teoriko eta metodologikoa menperatu



IRAKASGAIA IKASTEAREN EMAITZAK GAITASUN HOIEN ARABERA DIRA:



IE1. Paisaia kontzeptuaren dimentsio ezberdinak bereiztea eta menperatzea

IE2. Paisaiari datzan sistema eta aniztasun eragileak ulertzen eta zehazten jakitea

IE3. Paisaiaren tratamendurako oinarrizko informazio iturriak bilatzen, ulertzen eta lantzen jakitea

IE4. Neurketa-tresnen erabilera, marrazketa tekniketan trebetasuna eta datuen azterketa egokia bere ateraketa kartografikoarekin egiten jakitea

IE5. Paisaiaren dimentsio espaziala ulertzea: paisaia-fenomenoen eskala eta egitura

IE6. Paisaia kalitatearen, hauskortasunaren, gaitasunaren eta inpaktuaren parametroetan ebaluatzen jakitea, hainbat metodo eta teknika erabilita

IE7. Ikuspegi ezberdinen menpe paisaiaren tratamenduaren modelo teoriko eta metodologiko ezberdinak hedatzen jakitea.

1.- Paisaia: kontzeptua eta lan-metodoak

1.1. Aurrekariak eta egungo dimentsioak

1.2. Paisaia: babesa eta lurralde antolamendua

1.3. Helburuak eta lan-metodoak paisaian: azterketa motak

2.- Analisia eta sailkapena

2.1. Aniztasun paisajistikoaren eragileak

2.2. Paisai unitateen mugaketa eta motak:

2.3. Paisaiaren sailkapena

3.- Paisaiaren egitura eta dinamika

4.- Baliotasun diagnosia

4.1. Kalitatearen balioespen lan-metodoa: xedea, helburuak, osagai-ezaugarriak,

parametroak

4.1.1.Metodologia zuzenak

4.1.2. Metodologia ez zuzenak

4.2. Ikusmen-hauskortasuna baloratzeko metodoak

4.3. Lurraldearen pasajistikoki ahalmen-gaitasuna bereizteko bideak

5.- Prognosia eta sinteresia: Inguru eragina paisaian

Ikastaroaren metodologiak honako hauek hartzen ditu barne: irakasleek egindako aurkezpen-eskolak eta lan praktikoak egitea, ikasleek ikasgaiaren gai-multzoetan azaldutako kontzeptu teorikoak eta aplikatuak barnera ditzaten eta ikasgelan erabiltzen diren tresna eta teknologietan trebetasunak eskura ditzaten. Irakatsi eta ikasteko prozesua proiektuetan oinarritutako ikaskuntza-metodologia aktiboa da, kasu honetan Gasteizko udalerriko paisaiaren azterketa eta diagnostikoa. Proiektuaren atal desberdinen entregak (zereginak eGela plataforman) plataforma digitalean ezarritako datetan egingo dira. Gainera, irakasgaiak landa-irteera bat barne hartzen du, eta ikasleek, paisaien interpretazioaren eta emandako materialaren bidez, aurkezpen-eskoletan adierazitako edukia ezagutuko dute.



* Irakaskuntzaren presentzialtasuna eteten bada, modu birtualean egingo da, online, eGela plataformaren bidez.

• Ebaluazio Jarraituaren Sistema
• Azken Ebaluazioaren Sistema
• Kalifikazioko tresnak eta ehunekoak:
  • Garatu beharreko proba idatzia (%): 50
  • Praktikak egitea (ariketak, kasuak edo buruketak) (%): 50

Irakasgai honen ebaluazio metodoa etengabekoa da (jarraitua praktiken bitartez eta azken azterketa).

Ebaluazio gaitasun eta ikasketa emaitzen bitartez egiten da:





IE1.- Azterketa (0.5):

- Azalpen egokia

- Alde garrantzitsuenak aipatzen dira

- Aipatutako harremanak egokiak dira

- Egoki idatzita dago

*Testu baten iruzkina Praktika (0.5)

- Azalpen egokia

- Alde garrantzitsuenak aipatzen dira

- Aipatutako harremanak egokiak dira

- Ideia propioak azaltzen dira

IE2.- Azterketa (0.5)/ Praktika (0.5)

- Erantzun egokia

- Azalpen zehatza eta osoa

- Ongi egituratua

IE3.- Praktika (0.5)

- Materiala eta eskala egokiak

- Egoki egituratua

- Ateratako informazioa egokia da eta ongi ondorioztatua

IE4.- Azterketa (2):

- Emandako lana egoki eginda

- Alde grafikoa argia eta ulergarria

- Pausoak egokiak

- Baliabide egokiak

Praktika (1.5)

- Ezarritako balizkoak egoki erantzunak

- Materiala egokia

- Erabilitako aldagaiak egokiak

- Erantzun egokiak

- Irudi grafikoak argiak eta egokiak

- Ongi egituratua

IE5.- Azterketa (0.5)

- Erantzun egokia

- Azalpen argia eta argia

Praktika (0.5)

- Ezarritako balizkoak egoki erantzunak

- Ongi egituratua

- Erizpide aproposak

- Baliabide egokiak

- Aurkeztutako material grafikoa egokia eta

IE6.- Azterketa (1)

- Ezarritako balizkoak egoki erantzunak

- Erabilitako azalpen erizpideak egokiak

- Baliabideen erreferentzia egokia

- Ideia propioak adierazten dira

Praktika (1)

- Ezarritako balizkoak egoki erantzunak

- Erabilitako azalpen erizpideak egokiak

- Baliabideen erreferentzia egokia

- Ideia propioak adierazten dira

IE7.- Azterketa (0.5)

- Ezarritako balizkoak egoki erantzunak

- Erabilitako azalpen erizpideak egokiak

- Baliabideen erreferentzia egokia

- Ideia propioak adierazten dira

Praktika (0.5)

- Lana ongi betea helburu guztiak lortuz

- Tresna eta teknologia baliabide aproposak

- Lan ordenatua

- Alde grafikoa eta idatzia argia eta ongi agertua



*Azterketa eta practicum-aren notak gehitzeko biak gaindituak egon behar dira.



* 8. Artikulua (BOPV, 2017-03-17):

“Ikasleek eskubidea izango dute azken ebaluazio bidez ebaluatuak izateko, etengabeko ebaluazioan parte hartu zein ez hartu. Eskubide hori baliatzeko, ikasleak etengabeko ebaluazioari uko egiten diola jasotzen duen idatzi bat aurkeztu beharko dio irakasgaiaren ardura duen irakasleari eta, horretarako, bederatzi asteko epea izango du, ikastegiko eskola egutegian ikasturtea

hasten denetik kontatzen hasita.”.

* 12. Artikulua

"2.- Etengabeko ebaluazioaren kasuan, azken probaren pisua bada irakasgaiko kalifikazioaren %40 baino handiagoa, nahikoa izango da proba horretara ez aurkeztea azken kalifikazioa "aurkezteke" izan dadin".



Ebaluazio jarraitua egin ez duten ikasleek ikasturtean zehar proiektuko zeregin gisa planteatutako eta ebaluatutako lan praktikoak entregatu beharko dituzte azterketaren egunean.





* Irakaskuntzaren presentzialtasuna eteten bada, azterketa galdera sorta gisa egingo da eGela plataforman.

Irakasgai honen ebaluazio metodoa etengabekoa denez (jarraitua eta azken azterketa:

-kurtsoan zehar practicum-a gainditu dutenak, nota hori gorde egiten da ezohizko deialdirarte.

-practicum-a egin ez dutenek edo suspenditua dutenek azterketa egunean eman beharko dute.



Ebaluazio erizpideak ohiko deialdiaren berdinak izango dira.



* Azterketa eta practicum-aren notak gehitzeko biak gaindituak egon behar dira.



*9. Artikulua, Ebaluazioa ezohiko deialdian (BOPV, 2017-03-13).

“Irakasgaia ohiko deialdian gainditzen ez duten ikasleek, hautatutako ebaluazio Sistema gorabehera, eskubidea izango dute ezohiko deialdiko azken ebaluazioko proba osatzen duten azterketa eta jardueretara aurkezteko”.

“Ezohiko deialdietan irakasgaiak ebaluatzeko sistema bakarra azken ebaluazioa izango da”.

“Ezohiko deialdiko azken ebaluazioko probak definituta dauden ikaskuntzaren emaitzak ebaluatzeko eta neurtzeko behar beste azterketa eta ebaluazio jarduera izango ditu, emaitzok ohiko deialdiaren pareko baldintzetan ebaluatu ahal izateko. Ikasleek ikasturtean zehar eskuratutako emaitza positiboak gorde ahal izango dira. Aldiz, ikasturtean zehar egindako etengabeko ebaluazioaren emaitzak negatiboak badira, emaitzok ezin izango dira ezohiko deialdirako mantendu eta deialdi horretan ikasleek kalifikazioaren % 100 eskuratu ahal izango dute”.



Ebaluazio jarraitua egin ez duten ikasleek ikasturtean zehar proiektuko zeregin gisa planteatutako eta ebaluatutako lan praktikoak entregatu beharko dituzte azterketaren egunean.





* Irakaskuntzaren presentzialtasuna eteten bada, azterketa galdera sorta gisa egingo da eGela plataforman.

Gai bakoitzeko ematen diren irakurtzeko materialak
Mapa topografiko eta tematikoak, ortoirudiak
Marrazketa eta neurketa materiala
Excel kalkulu orria
QGIS/ARCGIS programa

Oinarrizko bibliografia

-AAVV (2014): Geografía de los paisajes de España. UNED, 349 pp.

-Benayas, J. (coord.). (1994): Viviendo el paisaje. Guía didáctica para interpretar y actuar sobre el paisaje. Madrid, Fundación NatWest, 27-36.

-Bolós, M. de (dir.). (1992): Manual de la Ciencia del Paisaje. Teoría, métodos y aplicaciones. Barcelona, Masson.

-Burel, F. y Baudry, J. (2002): Ecología del paisaje. Conceptos, métodos y aplicaciones. Madrid, Ediciones Mundi-Prensa.

-Busquets, J. y Cortina, A. (coords.) (2008): Gestión del paisaje. Manual de protección, gestión y ordenación del paisaje. Barcelona, Ariel Patrimonio.

-CEOTMA (1991): Guía para la elaboración de estudios del medio físico. Contenido y metodología. Madrid, Ministerio de Obras Públicas y Transporte (3ª edición).

-Conseil de L’Europe (2000): Convention européenne du paysage. Florencia: STE 176.

https://rm.coe.int/CoERMPublicCommonSearchServices/DisplayDCTMContent?documentId=09000016802f3fbd

-Cruz, L. y Español, I. (2009): El paisaje. De la percepción a la gestión. Madrid, Liteam ediciones.

-Escribano, M. (1987): El paisaje. Madrid, Ministerio de Obras Públicas, Serie Unidades Temáticas Ambientales.

-Español, I. (1998): Las obras públicas en el paisaje. Guía para el análisis y evaluación del impacto ambiental en el paisaje. Madrid, CEDEX, Ministerio de Fomento.

-EspañoL, M. (2006): Manual de ecología del paisaje aplicada a la planificación urbana y de infraestructuras. Madrid, Colegio de Ingenieros de Caminos, Canales y Puertos.

- Farina, A. (2011): Ecología de paisaje. Alicante, Publicaciones Universidad de Alicante.

-Forman, R. y Godron, M. (1986): Landscape Ecology. New York, John Wiley & Sons.

-Frolova, M.; Menor, J.; Cancer, L. (2003): Paisaje en las políticas de Francia y España, Estudios Geográficos, 64 (253), 605-621.

-Frolova, M. (2009): La evolución reciente de las políticas de paisaje en España y el Convenio Europeo de Paisaje, Proyección Año 5 (1), nº 6.

http://bdigital.uncu.edu.ar/objetos_digitales/3457/frolovaproyeccion6.pdf

-Gómez Orea, D. (1994): Ordenación del Territorio. Una aproximación desde el medio Físico. Madrid, Editorial Agrícola Española, Serie Ingeniería Geoambiental.

-González Bernáldez, F. (1981): Ecología y paisaje. Barcelona, Blume Ediciones.

-González Bernáldez, F. (1985): Invitación a la ecología humana. Madrid, Tecnos.

-Haines-young, R. y Chopping, M. (1996): Quantyfing landscape structure: a review of landscape indices and their application to forested landscapes, Progress in Physical Geography, 20 (4), 418-445.

-Hervás, J. (2009): Ordenación del Territorio, Urbanismo y Protección del Paisaje. Barcelona, Bosch.

-Maderuelo, J. (2005): El paisaje. Génesis de un concepto. Madrid, Abada editores.

-Mata, R. y Sanz Herráiz, C. (dirs.) (2003): Atlas de los paisajes de España. Madrid, Ministerio de Medio Ambiente.

-Mérida, M. (1997): El paisaje visual. Baética, 18, 205-222.

-Ramos, A. (dir.). (1979): Planificación física y Ecología. Modelos y métodos. Madrid, EMESA.

-Rougerie, G. y Beroutchachvili, N. (1991): Géosystèmes et paysages. Bilan et méthodes. París, Armand Colin.

-Smith, R. y Smith, T. (2000): Ecología. Pearson Addison-Wesley 4ª edición.

-Zoido, F. y Venegas, C. (coords.) (2002): Paisaje y Ordenación del Territorio. Sevilla, Consejería de Obras Públicas y Transportes, Junta de Andalucía y Fundación Duques de Soria.

Gehiago sakontzeko bibliografia

-De Groot, R. (2006): Function-analysis and valuation as a tool to assessland use conflicts in planning for sustainable, multi-functional landscapes, Landscape and Urban Planning, 75, 175-186.
-Gómez, F., Riesco, P. 2010. Marco conceptual y metodológico para los paisajes españoles. Aplicación a tres escalas. Junta de Andalucía.
-Gulinck, H.; Múgica, M; De Lucio, J.V.; Atauri, J.A. (2001): A framework for comparative landscape analysis and evaluation based on land cover data, with an application in the Madrid region (Spain), Landscape and Urban Planning, 55 (4), 257-270.
- Martín, B. y Otero, I. (2012): Mapping the visual landscape quality in Europe using physical attributes, Journal of Maps, 8 (1), 56-61.
-Martínez, J.; Martín, M.P.; Romero, R. (2003): Valoración del paisaje en la zona de especial protección de aves carrizales y sotos de Aranjuez (Comunidad de Madrid), GeoFocus, 3, 1-21.
-Mata, R. (2000): Los orígenes de la conservación de la naturaleza en España, en: Martínez de Pisón, E. (dir.), Estudios sobre el paisaje, Madrid, Universidad Autónoma de Madrid, Fundación Duques de Soria, 259-279.
-Mulero, A. (2013): Significado y tratamiento del paisaje en las políticas de protección de espacios naturales en España, Boletín de la Asociación de Geógrafos Españoles, 62, 129-145.
-Mücher, C.A., Klijn, J.A., Wascher, D.M., Schaminée, J.H.J., (2010): A new European Landscape Classification (LANMAP): a transparent, flexible and user-oriented methodology to distinguish landscapes, Ecological Indicators, 10, 87–103.
-Otero, I.; Casermeiro, M.; Ezquerra, A.; Esparcia, P. (2007): Landscape evaluation: comparison of evaluation methods in a region of Spain, Journal of Environmental Management, 85, 204-214.
-Ormaetxea, O.; Saénz de Olazagoitia, A. (2018): Paisaje y paisajes en el País Vasco: síntesis diacrónica de su configuración y consideración normativa, Estudios Geográficos, 79 (284), 85-113.

Aldizkariak

Landscape and Urban Planning. Amsterdam
Landscape ecology. Amsterdam
Landscape Research. Cambridge
Erdkunde

Web helbideak

http://www.age.es
http://www.pecsrl.org
http://www.coe.int
http://www.uniscape.eu/
http://www.catpaisatge.net/
http://www.recep-enelc.net