"Teknologia Elektrikoaren Oinarriak" irakasgaia bigarren mailako bi lauhilekoetan zehar ematen da hurrengo graduetan: Industria Elektronikoren eta Automatikaren Ingeniaritzako Gradua, Ingeniaritza Mekanikoko Gradua, Industria Kimikaren Ingeniaritzako Gradua eta Gradu bikoitza Ingeniaritza Mekanikoa + Enpresen Administrazio eta Zuzendaritza.



Irakasgai honek fisikaren eremutik ingeniaritza elektrikoaren eremura igarotzen du. Horregatik dago lotuta lehen ikasturteko ikasgaietako zenbait edukirekin. Zehazki, "Ingeniaritzaren oinarri fisikoak" irakasgaian aztertutako eremu elektrikoarekin, korronte elektrikoarekin, eremu magnetikoarekin eta indukzio elektromagnetikoarekin. Gainera, "Kalkulu" eta "Aljebra" irakasgaietan landutako kontzeptu matematikoak erabiltzen dira, batez ere, zenbaki konplexuak eta ekuazio linealen sistemak.





Teknologia Elektrikoaren Oinarriak ondo ulertu eta bereganatzeari esker, ikasleek Ingeniaritza Elektrikoaren eta Elektronikaren arloan konplexutasun gehiago duten gaiei aurre egin diezaiekete.





Irakasgai hau egiten ari diren ikasleek profil orokorrekoak dira. Beraz, etorkizunean teknologia elektrikoan oinarritutako sistemen erabiltzaileak izango direnez, ikastaroaren hasieran energia elektrikoaren sistemaren sarrera laburra ematen da. Azalpen honek sistemaren oinarrizko kontzeptuak biltzen ditu, gaia testuinguruan jartzeko eta ikasleei gizartean duen garrantzia eta Garapen Iraunkorrerako Helburuekin (Sustainable Development Goals - SDG) duen harremana ulertzen laguntzen die.





Irakasgaiak ikasleei sistema elektrikoen funtzionamendua ulertu, kalkulatu eta azaltzeko beharrezkoak diren ezagutzak eta tresnak eskaintzen dizkie. Gaia ikuspegi elektriko batetik lantzen da, teknologia elektrikoaren benetako munduan oinarrituta, nahiz eta oinarri teorikoen asimilazio egokia beharrezkoa den.





Problemak ebazteko metodo zientifikoa erabiltzen da. Hipotesien adierazpena, emaitzak lortzea eta analisi kualitatibo eta kuantitatiboa azpimarratzen dira Horretarako, zirkuituen teoria eta makina elektrikoen oinarrizko teknikak erabiltzen dira modelatzeko tresna gisa.





Gaia metodologia aktibo baten bidez proposatzen da, analisi eta kalkulu ariketetan kontzeptu teorikoak aplikatuz, simulazioak eta laborategiko lana (zirkuitu errealen muntaiak, saiakuntzak, neurketak, etab.) konbinatuz.

OROKORRAK

C1 - Industria ingeniaritzaren esparruan, mekanika espezialitatean, proiektuak idatzi, sinatu eta garatzeko gaitasuna, agindu honen 5. atalean ezarritakoaren arabera lortutako ezagutzekin bat, honako hauek eraikitzea, berritzea, konpontzea, kontserbatzea, eraistea, fabrikatzea, instalatzea, muntatzea edo ustiatzea helburu dutenak: egiturak, ekipo mekanikoak, instalazio energetikoak, instalazio elektriko eta elektronikoak, instalazio eta instalazio industrialak eta fabrikazio- eta automatizazio-prozesuak.

C2 - Aurreko epigrafean azaldutako ingeniaritza proiektuen xede diren jarduerak zuzentzeko gaitasuna.

C3 - Oinarrizko eta teknologiako gaiak ezagutzea, metodo eta teoria berriak ikasteko gaitzen dituztenak, eta egoera berrietara egokitzeko aldakortasuna ematen dietenak.

C4 - Arazoak ekimenez konpontzeko, erabakiak hartzeko, sormena eta arrazoitze kritikoa lantzeko eta mekanika espezialitateko Industria Ingeniaritzaren arloko ezagutzak, trebetasunak eta trebetasunak komunikatzeko eta transmititzeko gaitasuna.

C5 - Neurketak, kalkuluak, balorazioak, tasazioak, peritazioak, azterlanak, txostenak, lan planak eta antzeko beste lan batzuk egiteko ezagutzak.

C6 - Nahitaez bete beharreko zehaztapen, erregelamendu eta arauak erabiltzeko gaitasuna.

C7 - Irtenbide teknikoek gizartean eta ingurumenean duten eragina aztertu eta baloratzeko gaitasuna.

C8 - Kalitatearen printzipioak eta metodoak aplikatzeko gaitasuna.

C9 - Enpresaren eta beste erakunde eta erakunde batzuen esparruan antolatzeko eta planifikatzeko gaitasuna.

C11 - Mekanika espezialitateko industria ingeniari teknikoaren lanbidean behar den legeria aplikatzeko ezagutza, ulermena eta gaitasuna.

ZEHARKAKO GAITASUNAK

C10 - Hizkuntza eta diziplina anitzeko ingurunean lan egiteko gaitasuna.

C12 - Jarrera arduratsua hartzea, lanean ordenatua eta ikasteko prest egotea, etengabeko prestakuntzak ekarriko duen erronka kontuan hartuta.

C13 - Metodologia zientifikoaren berezko estrategiak aplikatzea: egoera problematikoa kualitatiboki eta kuantitatiboki aztertzea, hipotesiak eta soluzioak planteatzea ingeniaritza industrialaren berezko ereduak erabiliz, espezialitate mekanikoa.

C14 - Taldean eraginkortasunez lan egitea, industria-ingeniaritzaren arloan, espezialitate mekanikoan, erabakiak hartzeko gaitasunak eta ezagutzak integratuz.

ESKUMEN ESPEZIFIKOAK

CRI4 - Zirkuitu eta makina elektrikoen teoriaren printzipioak ezagutu eta erabiltzea.



IKASKUNTZA-EMAITZAK



- Korronte zuzeneko eta korronte alterno periodiko senoidaleko zirkuituetako oinarrizko elementuen portaera zehaztasunez ezagutzea eta deskribatzen jakitea.

- Zirkuitu elektrikoen teoriaren oinarrizko printzipioak ezagutzea eta horiek korronte zuzeneko eta alternoko zirkuitu elektrikoen kalkuluan doitasunez aplikatzea.

- Sistema trifasikoen garrantzia ezagutzea eta tentsioetako sistema orekatuak aztertu eta kalkulatzeko behar diren ezagutzak eskuratzea.

- Makina elektriko mota desberdinen eraketa, funtzionamendua eta aplikazioa ezagutu, ulertu, aztertu eta bereiztea, baita industria-ingurunean sor daitezkeen beharrei erantzuteko makina elektriko egokiena aukeratzea.

- Ikasgaiaren ezagutzak koherentziaz erabiltzea zirkuitu eta makina elektrikoetako problemak ebazteko.

- Ezagutza teorikoak aplikatzea muntaketak eta laborategiko saiakuntzak egiteko. Emaitzak ulertu eta interpretatzea, argitasunez idaztea eta dagozkion txostenen zehaztasuna

- Taldean lan egitea lan kooperatiboei ekiteko. Proposamenak egitea, besteen ekarpenak aztertzea, ideiak eztabaidatzea, informazioa bilatzea iturriak eta dagozkien ekintzak gauzatzea.

- Zirkuitu eta makina elektrikoen kontzeptuak eta printzipioak ahoz eta idatziz zuzen komunikatzea, baliabide teknologiko egokiak erabiliz.

- Zirkuitu eta makina elektrikoen ikaskuntzaren aldeko jarrera hartzea, parte hartuz eta ikasteko zailtasunak gainditzeko gogoz.

Zirkuitu elektrikoak.

- Zirkuituen aldagaiak, osagaiak eta legeak.

- Definizioak eta akordioak: intentsitatea, tentsioa eta potentzia

- Osagai linealen portaera: R, L eta C

- Kirchhoff eta Ohm-en legeak.

- Oinarrizko korronte zuzeneko zirkuituak

- Konexioak: serie eta paralelo.

- Erantzun behartua, naturala eta osoa.

- Oinarrizko zirkuituak korronte alternoan

- Fasoreak

- Inpedantzia eta admitantzia

- Erantzun behartua, naturala eta osoa.

- Potentziak korronte alternoan

- Definizioak: aldiuneko potentzia, aktiboa, erreaktiboa eta itxurazkoa.

- Potentzien bidezko kalkulua

- Zirkuitu trifasiko orekatuak.

- Definizioak

- Zirkuitu monofasiko baliokidea

- Potentzien bidezko kalkulua

- Potentzia faktorearen zuzenketa



Makina elektrikoak.

- Makina elektrikoen oinarrizko legeak eta sailkapena.

- Makina estatikoak: transformadoreak

- Potentzia

- Neurketa eta babesa

- Makina birakariak:

- asinkronoa edo indukziozkoa

- iman iraunkorreko motor sinkronoak eta errotore harilkatukoak

- eskuilarik gabeko motorra (brushless DC)

- erreluktantzia-motorea.



Instalazio elektrikoak.

- Energia elektrikoaren sistema

- Hornikuntzaren kalitatea eta uhinaren kalitatea

- Behe-tentsioko instalazio elektrikoak

- Araudia: REBT, UNE-EN arauak

- Babesak: gainkarga, zirkuitulaburrak, isolamenduko akatsak eta gain-tentsioak.

- Lurreko instalazioak.

- ibilgailu elektrikoa kargatzeko instalazioak.

Irakasgaia hitzaldiak eta metodologia aktiboak konbinatuz ematen da: iraulitako ikasgela, talde lana eta ikaskuntza kooperatiboa.

Klaseak bideoen, testuen irakurketen, artikuluen eta aukeratutako materialen bidez eskuratutako kontzeptu teorikoen aplikaziora eta azalpen zehatzetarako aurkezpenetara bideratuta daude.

Klasetan presentzia jarraia eta aktiboa behar da, baita etengabeko prestaketak eta sintesi lanak ere.

Banakako tutoretza orduak zalantzak, kontzeptuak argitzeko eta ikasleen errendimendu akademikoa handitzen duten hobekuntzak proposatzeko erabiliko dira. Borondatezko jarduera da eta ikasleek eskatuta egiten da.

• Ebaluazio Jarraituaren Sistema
• Azken Ebaluazioaren Sistema
• Kalifikazioko tresnak eta ehunekoak:
  • Test motatako proba (%): 30
  • Praktikak egitea (ariketak, kasuak edo buruketak) (%): 40
  • Banakako probak (%): 30

EBALUAZIO JARRAIA

Ebaluazio jarraia hiru blokes osatuta dago:

- Galdetegiak (%): 30

- Banakako probak (%): 30

- Laborategiko probak (%): 40



Hiru blokeetako media egiteko, gutxienez bloke bakoitzean hamarretik 3.5 atera beharko da. Hiru blokeetatik, bloke batean gutxieneko nota lortzen ez bada, gehienez ebaluazioaren batez besteko nota hamarretik 4.0 izango da.



DEIALDI ARRUNTA

Azken ebaluazio sistema aukeratu ahal izango da, betiere indarrean dagoen araudia betez irakasleei formalki eskatzen bazaie (Graduko Titulazio Ofizialetako Ikasleen Ebaluaziorako Arautegia, II. Kapitulua, 12. artikulua).

Deialdi arruntaren proba banakakoa izango da, ebaluazio jarraiaren eduki eta zeregin berdinak izango ditu, hau da, hiru blokes osatuta dago:

- Galdetegiak (%): 30

- Banakako probak (%): 30

- Laborategiko probak (%): 40



Hiru blokeetako media egiteko, gutxienez bloke bakoitzean hamarretik 3.5 atera beharko da. Hiru blokeetatik, bloke batean gutxieneko nota lortzen ez bada, gehienez ebaluazioaren batez besteko nota hamarretik 4.0 izango da.



Lanak entregatu behar izanez gero, deialdi arruntaren egun ofiziala baino astebete lehenago egingo dira.



Deialdi arruntari uko egiteko, nahikoa da deialdi honetako data ofizialetan deitzen diren ebaluazio probetara ez joatea.

Aurrez aurreko ebaluazioa ezin bada egin, elektronikoki egingo da Webex-ren bidez.

Ezohiko azken proba, ebaluazio jarraiaren eduki eta zeregin berdinak izango ditu, hau da, hiru blokes osatuta dago:

- Galdetegiak (%): 30

- Banakako probak (%): 30

- Laborategiko probak (%): 40



Hiru blokeetako media egiteko, gutxienez bloke bakoitzean hamarretik 3.5 atera beharko da. Hiru blokeetatik, bloke batean gutxieneko nota lortzen ez bada, gehienez ebaluazioaren batez besteko nota hamarretik 4.0 izango da.



Lanak entregatu behar izanez gero, deialdi arruntaren egun ofiziala baino astebete lehenago egingo dira.



Ezohiko deialdiari uko egiteko, nahikoa da deialdi honetako data ofizialetan deitzen diren ebaluazio probetara ez agertzea.

Aurrez aurreko ebaluazioa ezin bada egin, elektronikoki egingo da Webex-ren bidez.

EGela plataforman eskuragarri egongo diren materialak.
Kalkulatzeko eta simulatzeko tresnak: MATLAB eta SimScape electric.
https://es.mathworks.com/academia/tah-portal/universidad-del-pais-vasco-31427936.html

Oinarrizko bibliografia

- Puy Arruti, Luis Maria Bandres, Elena Monasterio eta Itziar Zubia, “Zirkuituen teoria” Elhuyar edizioak, 2011.

- Javier Mazón et al. "Makina elektrikoak. Oinarrizko kontzeptuak eta aplikazio-ariketak". Ed. UPV/EHU, 2012

- Conejo A. J, et al, “Instalazio Elektrikoak”, Ed. EHU/UPV, 2015.

Gehiago sakontzeko bibliografia

- Rafael Sanjurjo Navarro. "Zirkuitu elektrikoen teoria". Ed. UPV/EHU
- Gómez Expósito, A., "Análisis y operación de sistemas de energía eléctrica", McGraw-Hill, 2002.
- Hambley, A., “Electrical Engineering: Principles & Applications”, 6th Edition. Pearson 2014.
- Kirtley, J., “Electric Power Principles: Sources, Conversion, Distribution and Use”, Wiley, 2010.
- ABB. "Low voltage motor guide". ABB, 2014.
- Grupo Arteche. "Acercamiento a los transformadores de medida". Cuadernos de formación Arteche.
- https://ocw.tudelft.nl/courses/electrical-machines-and-drives/
- https://www.learnengineering.org/

Aldizkariak

- IEEE Power & Energy Magazine.

Web helbideak

- Erregulatzailea:
https://www.cnmc.es/ambitos-de-actuacion/energia

- TSO:
REE: https://www.ree.es/

- Merkatu Elektrikoaren Operatzailea:
https://www.omie.es/

- DSO:
Iberdrola: https://www.iberdrola.com
Endesa: https://www.endesa.com


- Merkatari elektrikoak:
https://www.holaluz.com/
https://www.goiener.com


- Administrazioak, elkarteak:
https://www.eve.eus/
http://www.clusterenergia.com/
https://www.entsoe.eu/
Cigré: www.cigre.es

- Fabrikatzaileak:
ABB: https://new.abb.com/low-voltage
Schneider electric: https://www.se.com
Ormazabal: https://www.ormazabal.com
Ingeteam: https://www.ingeteam.com
ZIV: https://www.zivautomation.com
Arteche: https://www.arteche.com
Ibil: https://www.ibil.es/
Prysmian Group: https://es.prysmiangroup.com/


- I+D+i:
Tecnalia: https://www.tecnalia.com
Ikerlan: https://www.ikerlan.es
CIC energiGUNE: https://cicenergigune.com/