Instalazio eta Makina Hidraulikoak irakasgaiak duen helburu nagusia Ingenieritza Mekaniko Gradua ikasten duten ikasleei bai instalazio hidraulikoetara zein makina hidraulikoetara aplikatutako fluidoen mekanikako funtsezko oinarriak eta oinarrizko ezaguera ematea da. Gaur egungo gizartean garrantzi handia duten gaiak eta teknologiak dira hauek. Energiaren sorkuntzarekin eta honen banaketarekin erlazionatuta dauden teknologiak azpimarratuko dira, Ingeniari mekaniko baten funtzioak betetzeko hain beharrezkoak direnak.

Instalazio eta Makina Hidraulikoak irakasgaia Ingeniaritza Mekanikoko Graduko ikasleei eskaintzen zaie.

Fluidoen mekanika ikasgaiaren jarraipen bat da. Fluidoen mekanikaren oinarrien aplikazioak irakatsiko dira: alde batetik Makina hidraulikoen diseinu eta kalkuluak (turbo-ponpak, ponpa bolumetrikoak, turbina hidraulikoak, haizagailuak eta aerosorgailuak) eta beste alde batetik hauei elkartutako instalazioak (ponpaketa instalazioak, aireztatze instalazioak, eta zentral hidroelektrikoak).

Makina hidraulikoak antzinatik erabili dira. Paletadun gurpil hidraulikoa, Arkimedesen torlojua eta haizearen energiaren ustiapenerako panemonasa adibidez, Kristo aurreko zenbait mende baino lehen erabili ziren. Makina hidraulikoak industria-iraultzako motorretako bat izan ziren eta bere ikerketak garrantzi handia izaten jarraitzen du. Ingeniari baten formakuntzan garrantzi handia dute, makina-mota honek eta instalazioek industrian daukaten presentzia handiagatik.

1. Mota desberdinetako makina hidraulikoen, eta haiei dagozkien instalazioen, zientzia eta teknologiaren konzeptuak ezagutu, ulertu eta aplikatu.

2. Metodologia zientifikoaren estrategia bereziak aplikatu: makina hidraulikoen, eta haiei dagozkien instalazioen egoeraren arazoa aztertu, bai kualitatibo zein kuantitatiboki, eta hipotesiak eta konponbideak ezarri.

3. Makina hidraulikoei, eta haiei dagozkien instalazioei buruzko ezagutza, prozedimenduak, emaitzak eta trebetasuna era egokian komunikatu, hiztegi eta terminologia zein baliabide aproposak erabiliz.

4. Instalazio hidraulikoen diseinu eta prozesuak garatu makina hidraulikoen teknologia bereziaren arabera, derrigorrezkoak bete behar diren araudiak aplikatuz.

5. Mota desberdinetako makina hidraulikoen funtzionamendu parametroen neurketak, kalkuluak eta azterketak egin.

1. Turbomakina hidraulikoak: orokortasunak eta printzipio fundamentalak. Makina hidraulikoak definitu eta sailkatuko dira eta euren zati nagusiak ere bai. Turbomakina hidraulikoak adierazteko formak eta abiadura triangeluak. Altura, emari, potentzia, karga galera eta erredimentuei buruzko nomenklatura ere ikusiko da, ponpa nahiz turbinentzat. Eulerren Teorema eta turbomakina hidraulikoen aplikazio ezberdinak ikusiko dira.

2. Turbomakinei aplikatutako antzekotasun eta analisi dimentsionala ikusiko da, makina analogoen poertaera aztertzen ikasteko. Buckingamen teorema erabiliko da. Combes-Bertrand-Rateauren funtsezko teorema eratorriko dugu. Abiadura espezifikoari sarrera egingo zaio eta turbomakina homologoen adibideak aurkeztuko dira.

3. Turboponpa hidraulikoak.Hauen elementuak, eraikuntza motak, kurba bereizgarriak, erregulazioa eta funtzionamendua.

4. Desplazamendu positiboko makina ezberdinak aztertuko dira, euren elementuak, funtzionatzeko era eta kurba bereizgarriak..

5. Ponpatze instalazioak. Hauen kalkulua eta ponpatze instalazio sinple eta konposatuen zehaztasunak ikusiko dira. Baita gainpresio instalazioak ere.

6. Haizagailu eta hauen instalazioak. Haizagailuen osagaiak, saikapenak, kurba bereizgarriak, erregulazioa eta funtzionamendua ikusiko da. Aireztapen instalazioak.

7. Zentral Hidroelektrikoak. Motak. Jauzien araberako sailkapena. Elementu garrantzitsuenak. Kurba ezaugarri desberdinen ikerpena. Erregulazio sistemak.

8. Turbina hidraulikoak. Osagaien azterketa, eraikitze motak, kurba ezaugarriak, erregulazioa eta turbina hidraulikoen funtzionamendua.

9. Zentral eolikoak. Aerosorgailuen teoria orokorra. Palen aerodinamika eta Betzen limitea. Motak. Oinarrizko simulazioa.

10. Ur horniketa eta saneamendu sareak. Ur garbiaren kaptazio ikerketa, erregulazioa, eramatea eta banatzea. Hondakin uren bilketa, eta banatzea.

Irakasgai honetan hainbat metodo erabiltzen dira, baina batez ere problemen ebazpena eta proiektuetan oinarritutako ikaskuntza. Lan autonomoa sustatuko da, ikasleei gaiaren alde desberdinak ulertzen lagunduko dieten baliabide bibliografikoen bidez.

Irakasgaiaren programan ezarritako gaiak azalduko dira klase-ordu magistraletan.

Gaiaren kontzeptuak azaltzeko klaseak emango dira, eta noiz edo behin ikasleek parte hartu beharko dute edukiei buruzko eztabaidetan.

Gela-praktikak klase-ordu magistralen osagarria izango dira. Bertan ariketak, galdera praktikoak eta proiektuak garatuko dira.

Ikasgelan, problemak ebazterakoan, ikasleen parte hartzea sustatuko da. Problemak eta ariketak emango zaizkie, banaka edo taldeka ebazteko. Horrela, sakondu ahal izango dute gaiaren ezagutza teorikoan eta Makina Hidraulikoak harremanetan jarriko dute kideak diren beste arlo batzuekin. Galderak eta eztabaida irekia sustatuko dira, ikasleek eskura ditzaten ahozko komunikazioari, sintesi ahalmenari eta talde lanari lotutako trebetasunak.

Proiektuak ikasgelan nahiz ikasgelatik kanpo garatuko dira. Ezagutzak eta gaitasunak lortuko dira. Ikasleek autonomoagoa izaten ikasiko dute, lankidetza-ingurune batean lan egingo dute eta komunikazio-gaitasunak hobetuko dituzte.

Laborategiko praktikak irakasgaiaren osagarri praktikoa dira.

Laborategiko praktiketan lan esperimentalak egingo dituzte Makina Hidraulikoetan erabiltzen diren teknika esperimentalak ezagutu eta euretan trebatzeko, eta txosten tekniko batean jasoko dute beren aurrerapenen berri.

Praktiken bidez ikaslea ondorengo arloetan formatu nahi da:

- .Kontzeptu teorikoak birpasatu, sakondu eta erabili.

- .Neurriak hartzen eta saio esperimentalak egiten esperientzia eta praktika hartzea.

- .Taldeko lanean trebatzea, oso beharrezkoa izango baitu bere lanean ingeniari gisa.



Laborategiko praktikak taldeka egingo dira, gehienez 6 ikaslez osaturikoak izanik.

Laborategiko praktiketara joan diren ikasleen jarraipena egingo da, zerrenda pasatuz.

Ikasleei ikaskuntza erraztu eta bermatzeko, jarraipena egingo zaie bai ikasgelako praktikei bai laborategikoei ere. Feedbacka emango zaie aurretik ezarritako ebaluazio irizpideen arabera, ikasleek kontzientzia har dezaten beren ikaste prozesuaz eta bera hobetzeko moduez.



Osasun-baldintzek irakaskuntza-jarduera edota ebaluazio presentziala egitea eragozten badute, modalitate ez-presentzial bat aktibatuko da, eta ikasleei unean-unean emango zaie horren berri.



Irakasgai hau ondo barneratu eta menperatzeko ikasleak lan jarraia, etengabea egin behar du kurtsoan zehar, kontzeptuak barneratu eta menperatzeko.

• Azken Ebaluazioaren Sistema
• Kalifikazioko tresnak eta ehunekoak:
  • Garatu beharreko proba idatzia (%): 40
  • Praktikak egitea (ariketak, kasuak edo buruketak) (%): 20
  • alde lanak (arazoen ebazpenak, proiektuen diseinuak) (%): 40

ETENGABEKO EBALUAZIO SISTEMA: Ikaslegoa, kurtsoan zehar egindako lanengatik kalifikatua izango da, era honetara:



1. Garatu beharreko idatzizko azterketa: % 40 (Azterketa horrek garatu beharreko teoria-galderak, galderak, arazoak eta/edo test motako galderak izan ditzake)

2. Laborategiko praktikak: % 20

3. Taldeko lanak (arazoen ebazpena, proiektuen diseinua): % 40. Ikasturtean zehar garatutako proiektu bakoitzaren ebaluazioak honako hauek jaso ditzake: proiektuaren xehetasun-txostena, gainerako ikaskideei egindako azalpena eta azalpenaren ondoren planteatutako gaien ahozko defentsa.



AZKEN EBALUAZIO SISTEMA: Sistema horrek aukera ematen du ikaskuntzaren emaitzak proba baten bidez ebaluatzeko (Graduko titulazio ofizialetako ikasleen ebaluazioa arautzen duen araudiaren 8. artikulua). Proba hori azterketa batek edo gehiagok eta ikasgaiaren ebaluazio orokorreko jarduerek osatzen dute. Edonola ere, ebaluazio-sistema honi heldu ahal izateko, gainerako ikasleei ikasgelan planteatutako gaiei dagozkien proiektuak entregatu beharko dute, irakaskuntza-aldia amaitu baino lehen. Kasu horretan, proiektuak indibidualak izango dira, eta haien ebaluazioak, idatzizkoaz gain, ahozko defentsa ere izan dezake.



Ikasgaiko talde guztietan azken proba bera egingo da.





Osasun-baldintzek irakaskuntza-jarduera edota ebaluazio presentziala egitea eragozten badute, modalitate ez-presentzial bat aktibatuko da, eta ikasleei unean-unean emango zaie horren berri.



Gaztelaniazko eta Euskarazko giden artean kontraesanik egonez gero, Gaztelaniazko bertsioa hartu beharko da indarrean.

Ezohiko deialdiak garatu beharreko idatzizko proba bat du (%40). Ikasleek deialdi arrunteko ikasturtean edo azterketan lortutako emaitza positiboak gorde ahal izango dira (laborategiko praktikak + proiektuak = % 60). Ikasturtean zehar egindako ebaluazio jarraituaren bidez emaitza negatiboren bat lortu bada, emaitza horiek ezin izango dira mantendu ezohiko deialdirako, eta laborategiko proiektu edo praktika horien txostenak berriro entregatu beharko dira. Txosten horien ebaluazioak ahozko defentsa ere jaso dezake.



Ebaluazio jarraituan parte hartu ez badu edo proiektuen kalifikaziorik ez badu, ikaskuntzaren emaitzak ebaluatzeko aukera egongo da, azterketa batek edo gehiagok eta ikasgaiaren ebaluazio orokorreko jarduerek osatutako proba baten bidez. Nolanahi ere, ebaluazio-sistema honi heldu ahal izateko, ikasgelan gainerako ikasleei planteatutako gaiei dagozkien proiektuak entregatu beharko dute. Kasu horretan, proiektuek izaera indibiduala izango dute, eta haien ebaluazioa, idatzizkoaz gain, ahozko defentsa ere izan daiteke.



Osasun-baldintzek irakaskuntza-jarduera edota ebaluazio presentziala egitea eragozten badute, aurrez aurrekoa ez den modalitate bat aktibatuko da, eta ikasleei unean-unean emango zaie horren berri.n-unean emango zaie horren berri.



Gaztelaniazko eta Euskarazko giden artean kontraesanik egonez gero, Gaztelaniazko bertsioa hartu beharko da indarrean.

Irakasgaiaren apunteak.
Ariketa bilduma.
Laborategiko praktiken gida.

Oinarrizko bibliografia

- Agüera Soriano, J "Mecánica de fluidos incompresibles y turbomáquinas hidráulicas". Ed. Ciencia 3, 1996

- Mataix, C "Turbomáquinas Hidráulicas". Ed. ICAI. 1975

- Cabrera, E. y otros. Ingeniería hidráulica aplicada a los sistemas de distribución de agua. Volúmenes I y II - Universidad Politécnica de Valencia. Grupo Mecánica de fluidos. - Valencia 1996

- Karassik, I.J. y otros. "Manual de Bombas". Ed. Mc. Graw-Hill

- Larreategui, A. "Elementos de Máquinas Hidraulicas". Ed. Escuela Superior de Ingenieros de Bilbao

Gehiago sakontzeko bibliografia

- Teoría y problemas de máquinas hidráulicas. Antonio Viedma Robles y Blas Zamora Parra. Horacio Escarabajal editores. 2008

Aldizkariak

- Ingeniería del agua.
- Tecnología del agua.