Sistema Eragileen Oinarriak, informatika arloan ikasgai komunen multzo barruan dago. Hain zuzen ere, Ingurune Teknologikoen edukinetan nahitaezkoa den ikasgaien artean dago. Kudeaketaren eta Informazio Sistemen Informatikaren Ingeniaritzan, bigarren kurtsoan eta bigarren lauhilekoan eskaintzen da.



Ordenagailu batek duen programarik funtsezkoena da sistema eragilea. Guztiz espezializatuak diren ordenagailu txikitxoek izan ezik, esate baterako etxe-tresna elektrikoak kontrolatzen dituztenek salbu, ordenagailu guztiek izan behar dute sistema eragilea. Beste programa batzuek funtzionatuko badute beharrezkoa dute sistema eragilea. Sistema eragileak oinarrizko atazak burutzen ditu, hala nola teklatutik sartzen den informazioa jasotzea, pantailara informazioa igortzea, fitxategiak eta direktorioak diskoan non dauden kontrolatzea edo ordenagailuari konektaturiko kanpoko gailuak (inprimagailuak, eskanerrak, diskoak, etab.) kontrolatzea. Sistema handietan eginkizunak konplexuagoak ere izaten dira: aldi berean funtzionatzen ari diren programen eta erabiltzaileen lana kontrolatzea elkarri enbarazu egin gabe, erabiltzaileen baimenak kontrolatzea, etab.

Betetzen dituen lanen artean hurrengo hauek aipatu ditzakegu:



Prozesadorea kudeatu

Memoria kudeatu

Gailuak kudeatu

Datuen biltegiratzea kudeatu

Aplikazioekiko harremana ahalbidetu

Erabiltzailearekiko harremana ahalbidetu

Gaitasun espezifikoak:

-IA5: Sistema, zerbitzu eta aplikazio informatikoen ezagutza eta haiek kudeatzeko eta mantentzeko gaitasuna.

-IA10: Sistema eragileen ezaugarriak, funtzionalitateak eta egitura ezagutzea eta aplikatzea, eta haien zerbitzuetan oinarritutako aplikazioak diseinatzeko eta gauzatzeko gaitasuna.

-IA11: Sistema banatuen, konputagailu-sareen eta internetaren ezaugarriak, funtzionalitateak eta egitura ezagutzea eta aplikatzea, eta haietan oinarritutako aplikazioak diseinatzeko eta gauzatzeko gaitasuna.

-IA13: Informazio-sistemetako datuak gordetzeko, prozesatzeko eta atzitzeko behar diren tresnak ezagutzea eta erabiltzea, atzitzeko, eta datuak gordetzeko, web-ean oinarritutako sistemak barne.

-IA14: Programazio paraleloaren, konkurrentearen, banatuaren eta denbora errealekoaren oinarrizko printzipio eta teknikak ezagutzea eta erabiltzea.

Gaitasun espezifiko hauek irakasgaien konpetentzia hauen bidez tratatuko dira:

-Sistema eragilearen helburuak eta funtzioak azaltzeko gai izatea. IA10

-Aplikazioak ordenagailuaren errekurtsoak nola erabili eta nola sistema eragileek errekurtsoak kudeatzen dituzten azaltzeko gai izatea.IA10

-Sistema eragileek eskaintzen dituzten interfaze ezberdinen beharra eta haiek eskaintzen dituzten funtzioak azaltzeko gai izatea.IA10

-Gune fisiko eta birtualen beharra sistema eragilean, bai memorian baita sarrera-irteeran, eta hauek lortzeko erabiltzen diren mekanismoak azaltzeko gai izatea. IA10

-Sistemak eragileak babesteko erabiltzen dituzten mekanismoak azaltzeko gai izatea. IA10

-Erabiltzaile anitzeko Sistema eragileak kudeatzeko beharra eta baimen espezifikoen kudeaketa azaltzeko gai izatea. IA5

-Sistema eragileetan konkurrentziaren beharra azaltzeko gai izatea. IA14

-Sistema hari anitz eta multiprogramatuaren oinarriak eta hauek kudeatzeko erabiltzen diren politika ezberdinak azaltzeko gai izatea. IA14

-Sistema eragileetan sinkronizazio eta komunikaziorako erabiltzen diren mekanismo ezberdinak azaltzeko gai izatea. IA14

-Sistema eragileak errekurtso konpartituak kudeatzeko erabiltzen dituzten zerbitzuak azaltzeko gai izatea. IA14

-Sistema eragilearen programatzaileentzako interfazeak eskaintzen dituen funtzioak erabiliz oinarrizko aplikazio eta zerbitzuak sortzeko gai izatea. IA10

-Sistema eragilearen interfazeak eskaintzen dituen komandoak erabiliz aplikazio eta zerbitzu berriak sortzeko gai izatea, sortutako beste zerbitzu batzuk ere erabiliz. IA10

-Web aplikazio bat garatu.IA11

-Web Aplikazio bat argitaratzeko beharrezkoak diren zerbitzuak ezarri eta kudeatu.IA13

1. Gaia: Sistema eragilearen azalpen orokorrak. Motak. Linux. Praktika: GNU/Linux Sistema eragilearen konfigurazioa eta instalazioa.

2. Gaia: Sistema Fitxategia eta komando interfazea.

3. Gaia: "C"en egindako programa baten karga memorian. Liburutegi dinamikoak eta estatikoak.Programa baten karga eta kokapena memorian.

4. Gaia: Sistema Deiak eta Memoria Babestua.

5. Gaia: Prozesuen deskribapena eta kontrola.

6. Gaia: Konkurrentzia.

7. gaia: Bash gidoia. Programazio gidoiak.

Proiektua: Web Aplikazioen Garapena eta Web Aplikazioen Inplementazioa, Web Zerbitzaria eta Aplikazio zerbitzaria erabiliz. FTP zerbitzari segurua SSH gisa erabiltzea.

Klase MAGISTRALAK (M) kontzeptu teorikoak azaltzeko erabiliko dira bai eta ikasleek planteatutako zalantzak ebazteko. Kontzeptu hauek gero klase praktikoetan errefortzatuko dira, ariketa ezberdinak ebatziz bai bakarka bai talde txikietan.



Klase praktiko hauek ORDENAGAILU LABORATEGIAN (GO) izango dira zeinean batetik erabili beharreko erreminta informatikoak azalduko diren eta bestetik ordenagailuan praktika gidatuak ebatziko diren. Praktika hauetan ikasleak elkar lagundu daitezke.



Bai klase MAGISTRALETAN eta bai ORDENAGAILU LABORATEGIAN (GO) metodologia aktiboak erabiliko dira, zeintzuek ariketa baterako alternatiba ezberdinak agertzea eta hauen gainean hausnartzea erraztuko baitute [1].



PROIEKTU bat gauzatuko da, zeinean taldeka lan egingo den eta hemen ere metodologia aktiboak aplikatuko dira zeinak lana taldekide ezberdinen artean banatzea ahalbidetuko duen eta baita ondoren guztia integratzea ere.



Irakasgai hau %100 presentziala da, baina azpi-talderen batek esleitutako laborategiaren baimendutako aforoa gaindituko balu, ikasleak bi taldetan banatuko lirateke, honetarako laborategi auxiliar bat erabiliko litzatekeelarik.



ONLINE KLASEAK (SALBUESPENEZKO EGOERETAN):

Klase MAGISTRALAK (M) gela birtual batean emango dira, Blackboard Collaborate (BbC) erabiliz, zeinera eGelatik sartuko diren. ORDENAGAILU LABORATEGIAN (GO), ikasleak klase bakoitzerako aurreikusita dauden ariketak etxean burutuko ditu. Hamargarren astetik aurrera lau kideko taldeak eratuko dira eta tele-lana eginez PROIEKTUA garatuko dute. Laborategi orduetan zalantzak ebazteko irakasleak BbC saioa hasiko du.

• Azken Ebaluazioaren Sistema
• Kalifikazioko tresnak eta ehunekoak:
  • Test motatako proba (%): 40
  • Praktikak egitea (ariketak, kasuak edo buruketak) (%): 35
  • alde lanak (arazoen ebazpenak, proiektuen diseinuak) (%): 25

Ebaluazio JARRAIA hurrengo atalak izango ditu:

A) Praktikak (ariketak, testak eta kasu praktikoak (4,5 puntu)

-A1: Test proba ( %10 )

-A2: Sistema Fitxategiari Baimenari, Berbideratzeari, Muntaketari eta Aplikazioei buruzko kasu praktikoak ( %15 )

-A3:Cko liburutegiekin programatu eta Linuxeko APIak ulertu. Problemak ebatzi eta galdera zuzenak erabaki arrazoituz ( % 20 )

B) Proiektu bat, ikasketa kooperatibo eta dinamikoan oinarritua ( %25 ). B atala gainditzeko 1,25 puntu atera behar dira (B atala guztira 2,5 dira, hau da, notaren %50a ). Proiektua taldeka egingo da (talde bakoitzeko 4 ikasle) . Proiektua azkenengo astean entregatuko da. Aste horretako laborategian proiektuko azterketa egingo da (froga hori banaka egiten da eta proiektuan egindakoaren aldaera eskatzen da). Froga horretako nota (0 eta 1 bitartekoa) izango da eta taldearen notarekin biderkatu ostean proiektuko nota finala lortuko da ( Proiektuko nota = Taldeko Nota * Frogako Nota ). Adibidez, taldeko nota 10 izanez gero eta frogako nota 5, proiektuko nota 1,25 izango da (Proiektuko Nota = 2,5 * 0.5 = 1,25).

C) Gutxiengo kontzeptuen testa, notaren %30 (3 puntu). Praktikan, landu ez den teoriari buruz.



Ikasleak edozein momentuan azterketaren %100 egiteko aukera izango du, bai deialdi ARRUNTAN, bai APARTEKOAN.



Deialdi ARRUNTAK eta APARTEKOAK hurrengo atalak izango dituzte:

A) Praktikako laborategian egindako ariketa sorta eta testak (4,5 puntu)

-A1: Test proba ( %10 )

-A2: Sistema Fitxategiari Baimenari, Berbideratzeari, Muntaketari eta Aplikazioei buruzko kasu praktikoak ( %15 )

-A3:Cko liburutegiekin programatu eta Linuxeko APIak ulertu. Problemak ebatzi eta galdera zuzenak erabaki arrazoituz ( % 20 )

B) Proiektuaren ordez, proiektuko gaiari buruzko ariketa potolo bat (2,5 puntu)

C) Gutxiengo kontzeptuen testa, notaren %30 (3 puntu). Praktikan, landu ez den teoriari buruz.



Deialdi ARRUNTA edo APARTEKOA gainditzeko A azpiatal guztiak,eta B eta C atalak, gainditu behar dira:

A azpiatal bakoitza gainditzeko gutxiengo nota %37.5 izango da, adibidez, puntu bat balio duen A1 azpiatalean 0,375 puntu baino gutxiago ateraz gero, ez-gainditutzat hartuko da.

B atala gainditzeko 1,25 puntu atera behar dira (B atala guztira 2,5 dira, hau da, notaren %50a )

C atala gainditzeko 1,125 puntu atera behar dira (C atala guztira 3 puntu izanik notaren %37.5a atera beharko da).



EZ AURKEZTUA: Azterketara aurkezten ez den ikasleak, "EZ AURKEZTUA" izango du.

KASU BEREZIAK: Ikasle batek, ebaluazio JARRAITUA egiteko eragozpenen bat izanez gero, irakasleari adierazi beharko dio, klaseko lehenengo bi astetan.



ONLINE AZTERKETA (SALBUESPENEZKO EGOERETAN)

Azterketa modu presentzialean egiterik ez bada, azterketa telematikoki egingo da. Azterketa modu hau salbuespenezko egoera bati alternatiba izanik, honek irakasleak ezarritako egitura, gida-lerroak eta espezifikazioak jarraituko ditu eta hauek behar den bezala eta garaiz jakinaraziko zaizkie ikasleei eGela edo irakasle eta ikasleen arteko bestelako ohiko kanalen bat erabiliz. Azterketa eguna eta ordua, beti bezala, zentruaren egutegi ofizialak adieraziriko izango da.

Ikasleak edozein momentuan azterketaren %100 egiteko aukera izango du, bai deialdi ARRUNTAN, bai APARTEKOAN.



Deialdi ARRUNTAK eta APARTEKOAK hurrengo atalak izango dituzte:

A) Praktikako laborategian egindako ariketa sorta eta testak (4,5 puntu)

-A1: Test proba ( %10 )

-A2: Sistema Fitxategiari Baimenari, Berbideratzeari, Muntaketari eta Aplikazioei buruzko kasu praktikoak ( %15 )

-A3: Cko liburutegiekin programatu eta Linuxeko APIak ulertu. Problemak ebatzi eta galdera zuzenak erabaki arrazoituz ( % 20 )

B) Proiektuaren ordez, proiektuko gaiari buruzko ariketa potolo bat (2,5 puntu)

C) Gutxiengo kontzeptuen testa, notaren %30 (3 puntu). Praktikan, landu ez den teoriari buruz.



Deialdi ARRUNTA edo APARTEKOA gainditzeko A azpiatal guztiak,eta B eta C atalak, gainditu behar dira:

A azpiatal bakoitza gainditzeko gutxiengo nota %37.5 izango da, adibidez, puntu bat balio duen A1 azpiatalean 0,375 puntu baino gutxiago ateraz gero, ez-gainditutzat hartuko da.

B atala gainditzeko 1,25 puntu atera behar dira (B atala guztira 2,5 dira, hau da, notaren %50a )

C atala gainditzeko 1,125 puntu atera behar dira (C atala guztira 3 puntu izanik notaren %37.5a atera beharko da).



EZ AURKEZTUA: Azterketara aurkezten ez den ikasleak, "EZ AURKEZTUA" izango du.

KASU BEREZIAK: Ikasle batek, ebaluazio JARRAITUA egiteko eragozpenen bat izanez gero, irakasleari adierazi beharko dio, klaseko lehenengo bi astetan.



ONLINE AZTERKETA (SALBUESPENEZKO EGOERETAN)

Azterketa modu presentzialean egiterik ez bada, azterketa telematikoki egingo da. Azterketa modu hau salbuespenezko egoera bati alternatiba izanik, honek irakasleak ezarritako egitura, gida-lerroak eta espezifikazioak jarraituko ditu eta hauek behar den bezala eta garaiz jakinaraziko zaizkie ikasleei eGela edo irakasle eta ikasleen arteko bestelako ohiko kanalen bat erabiliz. Azterketa eguna eta ordua, beti bezala, zentruaren egutegi ofizialak adieraziriko izango da.

- Ikasgaiko apunteak
- EHUko "Moodle"en, ikasgaiko informazio gehiago aurkitu dezakezu.

Oinarrizko bibliografia

* Kepa Xabier Bengoetxea Kortazar (autorea), Iñigo Perona Balda (autorea). "Gestionando Ubuntu desde la línea de comandos: Con ejercicios prácticos resueltos". ISBN-13 979-8539704681. (amazon.es) * Iñigo Perona Balda (autorea), Kepa Xabier Bengoetxea Kortazar (autorea). "Ubunturen kudeaketa komando lerrotik: Ariketa praktiko ebatziekin". ISBN-13 979-8775273699. (amazon.es)

* EL GRAN LIBRO DE ANDROID. ACTUALIZADO A LA VERSION KITKAT Y ANDROID L. PREVIEW, JESUS TOMAS GIRONES, MARCOMBO, 2014

* Linux, administración del sistema y la red, Alegria Iñaki, Cortiñas Roberto , Ezeiza Aitzol.Pearson Prentice Hall.2005.

* Programación en Linux con ejemplos, Kurt Wall. Prentice Hall, 2000.

* C. Rodríguez, I. Alegria, J. González, A. Lafuente: Descripción Funcional de los Sistemas Operativos. Síntesis, 1994.

* F.M. Márquez: UNIX. Programación Avanzada. Rama, 1993.

* A. Silberschatz, J.L. Peterson: Sistemas Operativos. Conceptos Fundamentales (tercera edición). Addison-Wesley, 1994.

* A.S. Tanebaum: Sistemas Operativos Modernos. Prentice-Hall, 1993.

* M. Milenkovic: Sistemas Operativos. Conceptos y Dise¿o (segunda edición). McGraw-Hill, 1994.

* M.J. Rochkind: Advanced UNIX Programming. Prentice-Hall, 1985.

* F.M. Márquez: UNIX. Programación Avanzada 3ª Edición. Rama, 2004.

* Afzal: Introducción a UNIX. Un enfoque práctico. Prentice-Hall, 1997.

* B.W. Kernighan, R. Pike: The Unix Programming Environment, Prentice-Hall, 1984.

* A.S. Tanenbaum: Modern Operating Systems (3rd Edition), Prentice-Hall, 2008.

Gehiago sakontzeko bibliografia

* M. Rochkind: Advanced Unix Programming, Addison-Wesley, 2004.
* Silberschatz, P.B. Galvin, G. Gagne: Operating System Concepts (Eight edition), John Wiley & Sons, 2008.
* W. Stallings: Sistemas Operativos (Quinta edición). Prentice-Hall, 2005.

Web helbideak

-http://www.ubuntu.com
-http://www.gnu.org
-http://www.tldp.org
-www.linux.org