Ingurumen Ingeniaritza ikasgaia M02-'Komuna Zibil Adarrean' moduluari dagokio Ingeniaritza Zibileko Graduan.

Ingeniaritza Kimikoa arloari dagokion ikasgaia da, Ingeniaritza Kimikoa eta Ingumenaren Ingeniaritza Sailak irakasten duena. 4. mailako irakasgaia da, zeinetan ikasleak lehenagoko kurtsoetan garatutako konpetentziak funtsezkoak diren ingurumen ingeniaritzaren oinarriak ezartzeko.

Ikasgaiak ingurumen kutsaduraren arazoa integratzen du ingeniaritzaren ikuspuntutik. Ingurumen kutsaduraren iturriak eta zuzenketa eta tratamendu metodoak aztertzen dira, hala nola ingurumen inpaktuaren ebaluazioa, kudeaketa, araudia eta ingurumen-arautegia.

Irakasgaiak ingurumenari buruzko ezaguerak eta portaerak ezartzen ditu, jarduera kutsatzailearen mekanismoak, tratamendu metodo posibleak, errekuperazioa, ebaluazioa eta eragindako ingurumen inpaktuaren zuzenketa.

Gaitasun zehatza:

M02CM11- Ingurumen inpaktuari buruzko azterlan eta ebaluazioetako metodologiak aplikatzeko gaitasuna.



Gaitasun orokorrak:

MC1- Ikasleek frogatzea espezialitateko moduluan landutako gaiak bereganatu eta ulertu dituztela, aurretik zekitenetik abiaturik.

MC2- Beren espezialitateko problema espezifikoak ebaztea, modu arrazoituan, eta oinarrizko moduluan nahiz adarreko modulu komunean eskuratutako ezagutzak erabiliz.

MC3- Datu pertinenteak jaso eta interpretatzea irtenbide arrazoituak planteatzeko, alde tekniko-zientifikoak, legalak eta ekonomikoak kontuan hartuta.

MC4 (idatzia)- Iritziak eta irakasgaien gaineko gai espezifikoak ziurtasunez, erraztasunez eta modu egituratuan azaltzea idatziz.

KLASE MAGISTRALAK ETA GELAKO PRAKTIKAK



I. BLOKEA. INGURUMEN INGENIARITZAREN OINARRIAK

1. GAIA- OROKORTASUNAK ETA INGURUMENAREN KIMIKA

1.1. Ingurumen ingeniaritza

1.2. Ingurumen-kutsadura eta jasangarritasuna

1.3. Ingurumen-kimika: kontzentrazio-unitateak, oreka-prozesuak, materia- eta energia-balantzeak



II. BLOKEA. URA

2. GAIA. URAREN KUTSADURA

2.1. Sarrera

2.2. Uraren erabilerak eta eskaerak

2.3. Uraren kutsadura: jatorriak eta kutsadura-motak

2.4. Uraren kalitatearen adierazleak

2.5. Araudia



3.GAIA. HIRIKO ETA INDUSTRIAKO HONDAKIN-UREN TRATAMENDUAK. LOHIEN TRATAMENDUA. BERRERABILPENA.

3.1. Hondakin-uren karakterizazioa: hiri hondakin urak (HHU) eta industriako hondakin urak (IHU)

3.2. Hondakin-uren araztegia (HUA) eta Industriako hondakin uren araztegia (IHUA): ur-linea eta lohi-linea

3.3. Aurretratamendua eta lehen tratamendua

3.4. Bigarren tratamenduak

3.5. Hirugarren tratamenduak

3.6. Lohien tratamenduak

3.7. Industriako hondakin uren tratamenduak

3.8. Araztutako ura berrerabiltzea



III. BLOKEA. AIREA

4. GAIA- KUTSADURA ATMOSFERIKOA

4.1. Sarrera: kontzeptuak, eskalak eta atmosferaren egitura eta konposizioa. Balantze energetikoa

4.2. Kutsatzaile atmosferiko nagusiak: sufre-, nitrogeno-, karbono-konposatuak eta konposatu halogenatuak. Iturriak eta aurkako eraginak.

4.3. Kutsatzaileen transformazio kimikoa atmosferan: erreakzio fotokimiko nagusiak

4.4. Kutsatzaileen dispertsioa atmosferan. Egonkortasun atmosferikoa

4.5. Airearen kalitatea eta araudia

4.6. Kutsadura akustikoa

5. GAIA- EMISIO INDUSTRIALAK KONTROLATZEKO ETA MURRIZTEKO TEKNIKAK

5.1. Isuri industrialen karakterizazioa eta isurien murrizketa

5.2. Partikulak eta gas kutsatzaileak bereizteko ekipoak (zikloiak, mahuka iragazkiak, iragazki elektrostatikoak, garbigailu hezeak, sedimentazio-ganbarak, etab.)



IV. BLOKEA. HONDAKINAK

6. GAIA. HONDAKIN MOTAK ETA HONDAKINEN KUDEAKETA

6.1. Hondakin motak eta araudia. Europako hondakin-katalogoa

6.2. Hiri-hondakinak: sailkapena, konposizioa, propietateak eta ingurumenaren gaineko eraginak

6.3. Hiri-hondakinen kudeaketa

6.4. Hondakin industrialak

6.5. Hondakin arriskutsuak

7. GAIA. HIRI-HONDAKINEN, HONDAKIN INDUSTRIALEN ETA HONDAKIN ARRISKUTSUEN TRATAMENDUAK.

7.1. Hiri-hondakinen tratamendua: tratamendu biologikoak (konpostajea), tratamendu termikoak (errausketa, pirolisia eta gasifikazioa) eta zabortegiak

7.2. Industriako hondakinen tratamenduak

7.3. Hondakin arriskutsuen tratamenduak:

7.4. Eraikuntzako eta eraispeneko hondakinak



V. BLOKEA. LURZORUA

8. GAIA LURZORUEN KUTSADURA

8.1. Sarrera: definizioa, erabilerak, funtzioak eta erabilgarritasuna. EAEko lurzoru poluituen plana.

8.2. Lurzoruen karakterizazioa: konposizioa eta egitura. Propietate fisiko eta kimikoak.

8.3. Kutsatzaile eta jarduera kutsatzaile nagusiak: metal astunak, euri azidoa, azidifikazioa, gazitzea, fitosanitarioak, meatzeen ustiapena, kutsatzaile organikoak

8.4. Araudia

9.GAIA. LURZORU KUTSATUAK BERRESKURATZEA

9.1. Euste-teknikak: langak eta estaldurak

9.2. Konfinamendu-teknikak:egonkortze fisiko-kimikoa, solidifikatzaileak injektatzea, beiratzea

9.3. Deskontaminazio-teknikak: tratamendu fisiko-kimikoak, biologikoak termikoak eta mistoak



VI. BLOKEA. INGURUMEN-KUDEAKETA

10.GAIA. INGURUMEN-INPAKTUAREN EBALUAZIOA

10.1. Oinarrizko kontzeptuak

10.2. Ingurumen inpaktuaren ebaluazioa egiteko prozedura

10.3. Ingurumen inpaktuaren azterketa

10.4. Legeria

11.GAIA. KUDEAKETA SISTEMAK ETA INGURUMEN-IKUSKARITZAK

11.1. Garapen jasangarria

11.2. ISO 14001 normaren egitura. Ingurumen-kudeaketa-sistema ezartzea

11.3. Ingurumen-ikuskaritzak: definizioa eta helburuak, urratsak eta ikuskaritza-motak



LANDA-PRAKTIKAK

1. Landa-praktiken 1. saioa:

1.1.Hondakin Uren Araztegia

1.2.Ekaitzetarako andela

2. Landa-praktiken 2. saioa:

2.1. Zabalgarbi, Hiri Hondakinen Balorizazio Energetikorako planta

2.2. Hiri-hondakinen Tratamendu Mekaniko Biologikorako planta

3. Landa-praktiken 3. saioa:

3.1. Artigas Hiri-hondakinen zabortegiaren lixibiatuaren tratamendurako planta

3.2. Bizkaiko Konpostegia (konpost-egiteko planta)

Irakasleak eduki teorikoak garatuko ditu ikasgelan azalpenen bidez eta ikasleek egin beharreko informazio-bilaketa eta kasu praktikoen ebazpenarekin tartekatuz. Eduki praktikoak dituzten gaietan, gai teorikoaren azalpenaren ondoren, buruketa-sortatik aukeratutako buruketak ebatziko dira. Ikasgelan ebazten ez diren gainerako buruketen ebazpena ikaslearen lan ez presentzialari dagokio.

Landa-praktikak lauhilekoan zehar hiru goizetan egingo dira. Ondoren, ikasleek landa-praktikei buruz proposatutako galdetegiak bete beharko dituzte.



Osasun egoerak aurrez aurreko irakaskuntza edota ebaluazioa eragotziz gero, onlineko jarduerara joko da eta ikasleei aldaketa horren berri emango zaie.

• Ebaluazio Jarraituaren Sistema
• Azken Ebaluazioaren Sistema
• Kalifikazioko tresnak eta ehunekoak:
  • Garatu beharreko proba idatzia (%): 56
  • Test motatako proba (%): 24
  • Praktikak egitea (ariketak, kasuak edo buruketak) (%): 12
  • LANDA-PRAKTIKAK (Joatea eta galdetegiak) (%): 8

EBALUAZIO JARRAITUAri dagokionez, lauhilekoan zehar hurrengo jarduerak egingo dira:

- FROGA IDATZIAK (teoria eta buruketak): % 80

*1. partziala: 1, 2 eta 3 gaiak (Ingurumen Ingeniaritzaren oinarriak + Ura). Gutxi gorabehera lauhilekoaren 6. astean egingo da eta amaierako notaren % 30a esleituko zaio.

*2. partziala: 4, 5, 6 eta 7 gaiak (Airea + Hondakinak). Gutxi gorabehera lauhilekoaren 12. astean egingo da eta amaierako notaren % 30a esleituko zaio.

*3. partziala: 8, 9, 10 eta 11 gaiak (Lurzorua + Ingurumen-Kudeaketa). Gutxi gorabehera lauhilekoaren 15. astean egingo da eta amaierako notaren % 20a esleituko zaio.

- JARDUERA PRAKTIKOAK, aurrez aurre egingo direnak: %12

- LANDA PRAKTIKAK: % 8



Oharrak:



*Froga partzial bakoitza gainditu ahal izateko nota >=5,0 (10 puntutik) ateratzea beharrezkoa izango da. Partzialak gaindituz materia kendu daiteke eta lortutako kalifikazioa gordeko da ikasleak gutxienez bi froga partzial gainditzen baditu.

Ohiko deialdian esleituriko data ofizialean froga idatzi bat egingo da:

1.- Froga partzial bat gainditu ez duten ikasleentzat: ikasleak gainditu ez duen partearen froga idatzia (parte bat baino ez, parte horri esleitu zaion notaren ehunekoarekin).

2.- Bi edo froga partzial gehiago gainditu ez dituzten ikasleentzat (edo nota igotzea nahi dutenak): irakasgaiaren parte guztiak izango dituen froga idatzia (amaierako notaren % 80a).



*Hiru froga partzialak gainditzen dituzten ikasleek ez dute ohiko deialdian esleituriko data ofizialeko azken froga idatzia egin beharko. Salbuespena: jarduera praktikoak edo landa-praktikak gainditu ez dituzten ikasleak. Kasu horretan, ikasleek gainditu ez duten/dituzten partearen/parteen froga/k egin beharko dute/dituzte.



*Ikasleak, besterik adierazi ezean, ohiko deialdiari uko egingo dio esleitutako data ofizialean izango den azken ohiko azterketara aurkezten ez bada.



*Jarduera praktikoen eta landa-praktiken nota kontuan hartuko da ikasleak:

1.- Froga partzial guztiak gainditzen baditu (>=5,0) eta azken frogatik salbuetsita geratuz gero.

2.- Ez du amaierako froga gainditzen, baina haren kalifikazioa >=4,0 da.



*Landa-praktiken nota bi ikasturte akademikoren bitartean zehar gordeko da



*Ikasleak eskubidea izango du AZKEN EBALUAZIO bidez ebaluatua izateko, ebaluazio jarraituan parte hartu zein ez hartu. Eskubide hori baliatzeko, ikasleak ebaluazio jarraituari uko egiten diola jasotzen duen idatzi bat aurkeztu beharko dio irakasgaiaren ardura duen irakasleari eta, horretarako, bederatzi asteko epea izango du lauhilekoa hasten denetik kontatzen hasita. Kasu horretan, froga bakar bat egingo da (notaren %100) zeinetan ikasturtean zehar garatutako kontzeptu eta gaitasun guztiak ebaluatuko diren.



*Osasun egoerak aurrez aurreko jardueraren bat edota ebaluazio presentziala eragotziz gero, onlineko jarduerara joko da eta ikasleei aldaketa horren berri emango zaie.

EBALUAZIO JARRAITUA (lehenetsitako aukera)

- Froga idatzia: % 80, ez-ohiko deialdirako esleituriko data ofizialean egingo dena. Irakasgaiaren parte guztiak izango ditu (ez da azterketa partzialen notarik gordeko ez-ohiko deialdirako).

- Jarduera praktikoak: % 12

- Landa-praktikak: % 8

*Jarduera praktikoei buruz eta landa-praktikoei buruzko oharrak (ikus OHIKO DEIALDIA: ORIENTAZIOAK ETA UKO EGITEA atala)



AZKEN EBALUAZIOA. Ikasleak ebaluazio jarraituari uko egitekotan (ikus OHIKO DEIALDIA: ORIENTAZIOAK ETA UKO EGITEA atala).

- Froga bakarra (notaren %100a) egitea, ikasturtean zehar garatutako kontzeptu eta gaitasun guztiak ebaluatzeko.



Osasun egoerak aurrez aurreko jardueraren bat edota ebaluazio presentziala eragotziz gero, onlineko jarduerara joko da eta ikasleei aldaketa horren berri emango zaie.

Ez dago derrigorrezko materialik.
Irakasgaia jarraitu ahal izateko materialak ikasleentzat eskuragarri jarriko dira eGela plataforma:
- Aurkezpenak eta dokumentuak,
- Buruketen eta jarduera praktikoen enuntziatuak,
- Webguneen estekak eta txosten interesgarriak.

Oinarrizko bibliografia

- Baird C. (2001) Química Ambiental. Editorial Reverté, Barcelona.

- Bueno, J. L., Sastre, H., Lavin, A. G. (1997) Contaminación e Ingeniería Ambiental. 5 tomos. Editorial FICYT.

- Bureau Veritas (2011) Auditorias Ambientales, Fc Editorial.

- Canter, L. (1997) Evaluación del Impacto Ambiental. Editorial McGraw-Hill.

- Corbitt, R A. (2003) Manual de Referencia de la Ingeniería Ambiental. Editorial Mc-Graw-Hill.

- Davis, M.L. y Masten, S. J. (2005). Ingeniería y Ciencias Ambientales. McGraw-Hill.

- Granero, J., Ferrando, M., Sánchez M., Pérez C. (2010) Evaluación de Impacto Ambiental, Fc Editorial.

- Henry J. Glynn, Heinke Gary W. (1999), Ingeniería Ambintal, Editorial Prentice Hall.

- Kiely, G. (1999) Ingeniería Ambiental: Fundamentos, Entornos, Tecnologías y Sistemas de Gestión. Ed. McGraw-Hill.

- Manahan, S.E. (2007) Introducción a la Química Ambiental. Editorial Reverté.

- Masters, G. y Ela, W. (2008). Introducción a la Ingeniería Medioambiental. Pearson.

- Mihelcic, (2001) Fundamentos de Ingeniería Ambiental, Editorial Limusa Wiley, México.

- Miller, G. T. (2002) Introducción a la ciencia ambiental. Editorial Thomson.

- Orozco C., Pérez A., González M. N., Rodríguez F. J., Alfayate J. M. (2005) Contaminación Ambiental: Una visión desde la Química. Editorial Thomson.

- Peavy, H.S., Rowe, D.R., Tchobanoglous, G. (1985) Environmental Engineering. McGraw-Hill.

- Romero, I. (2012) Introducción a la evaluación de impacto ambiental. Universidad Politécnica de Valencia.

- Spiro, T.G., Stigliani, W.M. (2003). Química Medioambiental. Pearson.

- Tchobanoglous, G., Theisen, H., Vigil, S. (1994). Gestión Integral de Residuos Sólidos. McGraw-Hill.

Gehiago sakontzeko bibliografia

- Canter, L. (1998) Manual de evaluación de impacto ambiental. Mc Graw Hill
- Domenech, X. (1991) Química Atmosférica. Editorial Miraguano. Madrid.
- Domenech, X. (1994) Química Ambiental. El Impacto Ambiental de los Residuos. Editorial Miraguano. Madrid.
- Domenech, X. (1995) Química de la Hidrosfera. Editorial Miraguano. Madrid.
- Dullien, F.A.L. (1989). Introduction to Industrial Gas Cleaning. Academic Press.
- Granero Javier, Ferrando Miguel, Sánchez Maria, Pérez Covadonga, Evaluación de Impacto Ambiental, FC Editorial, 2010.
- Hernández, A., Hernández, P., Gordillo, A.J. (2006). Manual para la Evaluación de Impactos Ambientales. Editorial Inncive.
- Metcalf & Eddy (1998) Ingeniería de Aguas Residuales. Tratamiento, Vertido y reutilización. Editorial McGraw-Hill.
- Orozco C., González M. N., Alfayate J. M., Pérez A., Rodríguez F. J. (2004) Contaminación Ambiental: Cuestiones y Problemas. Editorial Thomson.
- Prieto, Mª José, Sistemas de Gestión Ambiental, AENOR Ediciones 2012.
- Riera, Pere, Evaluación de Impacto Ambiental, Rubes 2000.
- Rodríguez, J., Alcaide, A., Castro, F.J., Rodríguez, P., Auditoría Ambiental.UNED 2012.
- Seinfeld, J.H. (1986). Atmospheric Chemistry and Physics of Air Pollution. John Wiley & Sons.
- Seinfeld, J.H. y Pandis, S.N. (1998). Atmospheric Chemistry and Physics. From Air Pollution to Climate Change. John Wiley & Sons.
- Snoeyink, L. y Jenkins, D. (1990). Química del Agua. Limusa Noriega.
- Stern, A.C. (Editor) (1986). Air pollution. Academic Press.
- Tchobanoglous, G. and Kreith, F. (2002) Handbook of Solid Waste Management. McGraw-Hill.
- Vallero, D. (2008). Fundamentals of Air Pollution. Elsevier.
- Wallace, J.M., Peter V. H. (2006) Atmospheric Science. An Introductory Survey. Editorial Elsevier.
- Wentz, C.A. (1995). Hazardous Waste Management. McGraw-Hill.

Aldizkariak

- Ingeniería del Agua. Ed. Fundación para el Fomento de la Ingeniería del Agua. Córdoba.
- Residuos Profesional. Ed. Oposiciones y Concursos, S.L. Bilbao
- Revista Técnica del Medio Ambiente (RETEMA). Ed. C. & M. Publicaciones. Madrid.

Web helbideak

- EU Environmental Information and Legislation Database http://www.ncte.ie/environ/
- Intergovenrmental Panel on Climate Change (IPCC). http://www.ipcc.ch/
- Ministerio de Agricultura, Alimentación y Medio Ambiente www.magrama.gob.es/es/
- Eurlex. El acceso al Derecho de la Unión Europea. http://eur-lex.europa.eu/es/index.htm
- Agencia Europea de Medio Ambiente (European Environmental Agency, EEA) http://www.eea.europa.eu/es
- United States Environmental Protection Agency www.epa.gov
- Departamento de Medio Ambiente y Política Territorial del Gobierno Vasco http://www.ingurumena.ejgv.euskadi.net/r49-home/es/