Irakasgai honen irakasleak dira:

-Koordinatzailea: Miren Agurtzane Ortiz mirenagurtzane.ortiz@ehu.eus Telefonoa: 946012764

-Virginia Guillén Cañas virginia.guillen@ehu.eus Telefonoa: 946015616.

-Jon Garcia-Ormaza jon.garcia@ehu.eus Telefonoa: 946015617

-Idoia Astigarraga idoia.astigarraga@ehu.eus Telefonoa: 946015617



Tutoretzak, batez ere, presentzialak izango dira. Horretarako, irakasle bakoitzak argitaratzen ditu egunak eta orduak. Salbuespen gisa, Webex plataformaren bidez egin daitezke ere.



Irakasgaia Medikuntza graduko 1. mailan irakasten da, ikasturtearen lehenengo lauhilabetean. Neurozientziak saileko oinarrizko irakasgaia da.

6 kreditu ECTS ditu eta eskola magistralak, gelako praktikak, laborategi praktikak eta mintegiak ditu.

Irakasgaiaren helburua ikasleak pertsonekin lan egiteko beharrezko diren gaitasunak eta abileziak lortzea da. Horrela, ikasleek, modu praktiko batetan, mediku-paziente harremanerako oinarriak ezagutu ditzaten.

Maila praktikoan lan egin ahal izateko, beharrezkoa da ikasleek psikologia medikoari buruzko ezagutza jakin batzuk izatea. Horrela, ikasleak prestatuko ditu miaketa eta balorazio kliniko egokiak egiteko, betiere pazienteen eskubideak errespetatuz.



Psikologia ikasgaiaren HELBURU espezifikoak honakoak dira:

1. Gizakiaren nortasuna eta giza-jokabidea ezagutu.

2. Inguruneak eta ikaskuntzak gizakiarengan duen eragina identifikatu.

3. Eduki emozional eta erantzun fisiologikoen artean dauden harremanak ebaluatu, osotasun psikosomatikoa ulertzeko etaelementu desberdinak aztertzeko.

4. Bizitzako aro desberdinetako aldagai psikologikoak, funtzio kognitiboak eta hauen psikopatologia baloratu (hausnartu, diagnostikoa egin eta orientatu).

5. Giza gaixotzearen gatazka psikologiko eta soziokulturalak aztertu, gaixotasunen agerpen eta eboluzioan duten eragina ulertzeko eta psikoterapia desberdinak ezagutu.

Batetik, DIZIPLINA KONPETENTZIAK daude. Horietan, ikaslea gai izango da bere ezagutza eta ulermena erakusteko, ondokoei buruz:

- Gizabanakoaren, familiaren eta komunitatearen osasun egoeran eragina duten faktore psikologikoak eta sozialak.

- Talde-lanean eta lidergo egoeretan esku hartzen duten faktoreak.

- Osasunean eta gaixotasunean eragina duten faktore desberdinak

- Desgaitasunaren kontzeptua desgaituaren identitate politiko eta sozialetik begiratuta.

- Jarrera irekia eta kritikoa izatea bizitza sozialaren, bertan izaten diren aldaketa prozesuen eta kezken aurrean.

- Osasunaren eremuko profesional gisa bete beharreko rolak eta erantzukizunak nork bere gain hartzea, populazioaren edo pertsonaren premien aurrean.

- Informazio iturriak eta komunikazioaren teknologiak jarrera kritiko batekin erabiltzea, osasunaren eremuetan informazio zientifikoa lortzeko, interpretatzeko, laburbiltzeko, komunikatzeko eta aplikatzeko.



ZEHARKAKO KONPETENTZIAK ondokoak lirateke:

- Komunikazioaren eta pertsonen arteko trebetasunen teoriak.

- Pazienteari arreta eraginkorra eta integrala ematea.

- Gainerakoen lanaren aurrean sentikorra eta errespetutsua izatea.

- Beste profesional batzuekin lankidetzan aritzea.

- Erantzukizunez lan egitea.



IKASKUNTZA–EMAITZAK

1.- Nortasunaren osagaiak jakitea, oraingo psikologian egiaztatutako aldagai neurgarriak zeintzuk diren ikastea eta herentziaren eta ingurunearen etengabeko elkarrekiko eragina ezagutzea. Nortasunaren eboluzioa identifikatzea bizi-zikloan zehar. Nortasuna neurtzeko hurbilketa desberdinak bereizten jakitea (galdeketak eta teknika proiektiboak).

2.- Emozioen hiru osagaiak bereiztea (erantzun fisiologikoak, kognitiboak eta portaerazkoak), eta baita haietako bakoitzerako hurbilketa terapeutiko egokienak ere. Helduentzako antsietate eskala bat aztertzea eta aplikatzea, antsietatearen ezaugarriak eta antsietate egoera bereizteko. Antsietatearen eta tentsio muskularraren arteko lotura egiaztatzea: arnasteko eta erlaxatzeko teknikak esperimentatzea. Antsietatea aldagai fisiologikoekin lotzea (izerditzea, adibidez). Psikogalbanometro batek nola funtzionatzen duen ikastea.

3.- Aldagai psikosozial desberdinak ezagutzea (ingurunea, familia, kultura, talde soziala eta lanekoa, bizitzako gertaerak) eta nagusienak aztertzea, nortasunean duten eraginaren arabera. Haurrentzako ebaluazio psikologiko tekniketan trebatzea. Funtzio psikiko nagusiak eta haien patologia azaltzea. Azterketa psikologikorako eta nahasmenduak identifikatzeko oinarrizko metodoak alderatzea.

4.- Gaixotasunen tratamenduaren aurrean, etiologian, bilakaeran eta erantzunean eragina izan dezaketen aldagai psikologiko eta sozial desberdinak aurreikustea. Talde-lanaren bitartez kontuan hartu beharreko aldagai psikosozialetan sakontzea eta asaldura fisiologikoekin eta gaixotasunarekin lotzea, ikuspegi psikosomatiko bat lortzeko. Medikuntza psikosomatikoaren oinarrizko aspektuak ezagutzea, gaixotasunaren ikuspuntu psikosomatiko bat izateko.

5.- Zenbait kasu kliniko aztertu. Gaixotasunen etiologian, kurtsoan eta tratamenduarekiko erantzunean eragina izan dezaketen aldagai psikologikoak eta sozialak aurreikustea eta asaldura fisiologikoekin eta gaixotasunarekin erlazionatu. Psikoterapia desberdinak aztertzea eta esperimentatzea, eta, bereziki, estres-sindromeetan erabilitakoak. Gaixotasunaren eta heriotzaren aurreko erreakzio psikologikoak ulertzea.

ESKOLA MAGISTRALAK

I BLOKEA. PSIKOLOGIARAKO SARRERA

Deskribatzaileak: Psikologiaren oinarriak; psikologiaren kontzeptua; Psikologiaren metodologia; Bibliografia psikologikoa.

1. Gaia. Psikologia Osasun Zientziatan irakasgaiaren aurkezpena. Psikologia irakasgaia Osasun Zientzietan. Kontzeptua eta Orokortasunak. Irakasgaiaren oinarri bibliografikoak.



II BLOKEA. PSIKOLOGIA OROKORRA ETA FUNTZIOEN PSIKOLOGIA

Deskribatzaileak: ikaskuntza; Atentzioa; Sentsazioa; Pertzepzioa; Pentsamendua; Lengoaia; Oroimena; Adimena. Funtzio kognitiboen psikopatolgia; Emozioak. Emozioaren psikopatologia; Motibazioa. Bulkaden psikopatologia; Loa. Loaren psikopatologia; kontzientzia. Kontzientziaren psikopatologia.

2. Gaia. Moldaketa eta homeostasia. Ikaskuntzaren prozesuak Medikuntzan. (1)

3. Gaia. Ikaskuntzaren prozesuak Medikuntzan. (2)

4. Gaia. Funtzio kognitiboak: Atentzioa, sentsazioa eta pertzepzioa. Psikopatologia.

5. Gaia. Funtzio kognitiboak: Pentsamendua, lengoaia eta oroimena. Inteligentzia. Psikopatologia.

6. Gaia. Emozioak eta afektibitatea. Psikopatologia.

7. Gaia. Motibazioa eta gatazka. Psikopatologia.

8. Gaia. Loa. Loaren asaldurak.

9. Gaia. Kontzientzia medikuntzan. Kontzientziaren asaldurak.



III BLOKEA. NORTASUNAREN IKASKUNTZA MEDIKUNTZA INTEGRALEAN.

Deskriptoreak: nortasunaren kontzeptua; nortasunaren teoriak; nortasunaren ebaluazioa; ortasunaren nahasteak.

10. Gaia. Nortasunaren teoriak.

11. Gaia. Nortasuna eta bere psikopatologia.



IV BLOKEA. GIZAKIAREN EBOLUZIO BIO-PSIKO-SOZIALA

Deskribatzaileak: psikologia ebolutiboa. Lehen haurtzaroko psikologia; lehen haurtzaroko psikopatologia;

Bigarren haurtzaroa; bigarren haurtzaroko psikopatologia; nerabezaroa; nerabezaroko psikopatologia;

Helduaren psikologia. Zahartzaroaren psikologia; zahartzaroaren psikopatologia.

12. Gaia. Jaio aurreko aldia eta bizitzaren lehenengo urtea. Lehenengo eta bigarren haurtzaroa. Psikopatologia.

13. Gaia. Nerabezaroa eta helduaroa. Psikopatologia.

14. Gaia. Zahartzaroa. Psikopatologia.



V BLOKEA. PSIKOPATOLOGIA MEDIKO-SOZIALA.

Deskribatzaileak: Taldeen psikopatologia.

15. Gaia. Taldeen psikologia: familia, eskola eta lana. Psikopatologia.



VI BLOKEA. MEDIKUNTZA PSIKOLOGIKOA.

Deskribatzaileak: Estresa. Estresa eta gaixotasuna. Mina; gaixotzearen alderdi psikologikoak. Medikuaren eta pazientearen arteko harremana; Plazebo ekektua; Yatrogenia. Paziente terminala; Dolua. Psikoterapiak.

16. Gaia. Estresaren kontzeptua. Estresa eta gaixotasuna. Estresarekiko aurrematea. Estresaren psikopatologia.

17. Gaia. Mina. Minarekin erlazionatutako psikopatologia.

18. Gaia. Gaixotzearen alde psikologikoak. Gaixoa, medikua eta zaintzailea. Plazebo efektua. Iatrogenia.

19. Gaia. Mediku-paziente arteko harremana. Heriotza eta bere alde mediko psikologikoak. Gaixo terminala. Galeraren esperientziaren elaborazio psikologikoa.

20. Gaia. Psikoterapiaren kontzeptua. Psikoterapia motak: Dinamikoak; Psikoanalisia; Kognitibo-portaerazkoak. Beste psikoterapiak. Banakako psikoterapia. Komunitate terapeutikoak.



MINTEGIAK

Deskribatzaileak: gaixotasun somatikoan eragina duten faktore psikologikoak. Gaixotasunaren etiologia, kurtso eta tratamendua.

Gaixotasun somatikoari buruzko talde-lana egitea. Egindako lanaren berri ematea.

1. Mintegia: Aldagai psikologikoak gaixotzean. Talde lanaren planteamendua. Informazio espezializatuaren bilaketa. Taldeen eraketa.

2. Mintegia: Talde lanaren jarraipena.

3. Mintegia: Talde lanaren ahozko aurkezpena.



LABORATEGIKO PRAKTIKAK

I Blokea. Informazio medikoa.

1) Mediku-paziente harremana (1/2)

2) Mediku-paziente harremana eta ez ahozko komunikazioa (2/2)

II Blokea. Emozioak

1) Emozioak (1/2). Ezaugarrizko/egoerazko Antsietatea; STAIren aplikazioa. Bideoak ikustea (antsietatea) 3ak

Emozioen 3 osagaiak (sintoma fisiologikoak, kognizioa edo katastrofe- eta jokabide-pentsamenduak) tratatzeko.

2) Emozioak (2/2). Esku hartzeko teknikak; erlaxazioa.

III Blokea. Nortasuna

1) Nortasuna (1/2). Nortasunaren ebaluaketa objetiboa. EPQ-aren aplikazioa.

2) Nortasuna (2/2). Proiekzioa. Nortasunaren ebaluaketa subjetiboa. TATa.

IV Blokea. Psikopatologia klinikoa

Kasu klinikoen aurkezpena.

Interesa duten patologia klinikoen eztabaida. Lehenengo Mailako Atentzioan.

V Blokea. Giza garapena

1) Garapenaren mugarriak

2) Heriotzari eta doluari aurre eginez



IKASGELAKO PRAKTIKAK

GP1. Ohiturak. Ohitura aldaketak. Oroimena.

GP2. Adimen emozionala. Alexitimia. Pentsamendu intuitiboa.

Superzuzkidura intelektuala.

GP3. Elikadura-arazoak. Adikzioak.

GP4. Gaixotasun larriari aurre egiten. Dolua eta egokitzapena.

Irakasgai honen ezagutza eta gaitasunak eskuratzeko, ikasleek klase magistralak izango dituzte, bertan azalduko dira ikasi beharreko oinarri teorikoak. Guztira 27 eskola ordu magistral dira. Eduki teorikoa barneratu ahal izateko 48 ordu ez presentzial aurreikusten dira.



Ikasleek taldean lan egiten ikas dezaten, eta patologia somatikoetan aldagai psikologikoek daukaten eraginari buruzko informazio zientifikoa irakurtzen eta sintetizatzen ikas dezaten gidatutako talde-ikerketa lan bat egingo dute.



Gelako praktika eta laborategi praktiketara joatea derrigorrezkoa da, eta horietan dinamika, role-playing eta bizipen-esperientzien bitartez, elkarrizketa eta miaketa klinikoa nola egin ikasiko da, bai eta emozioen korrelatu fisiologiko, kognitibo eta konduktuala zein den. Nola neurtzen diren oroimena eta adimena, nortasun-motak eta dolua eta gaixotasunarenganako aurre ematea.

Ikasleen ikaskuntza errazteko eta bermatzeko, praktiken jarraipena egingo da bertaratzearen, klasean aktiboki parte hartzearen eta jarduera bakoitzari buruzko txosten edo lan txikien bidez. Helburu hauek betetzeko hainbat bideo eta filma ere erabiliko dira. 2 orduko 4 gelako praktika egingo dira; horietako bakoitzak 21 orduko lan ez-presentziala izango du. 2 orduko 13 laborategi praktika, 11 orduko lan ez-presentziala dutenak.



Hiru mintegietan, idatzizko lan bat egingo da, eta ahoz azalduko da. Horietan tutoretza emango zaio. Behin ikasleak aurkeztu beharreko edukiari buruz ezagutzak eskuratu dituenean (lan kooperatiboa eta irakasleak azaldutako ezagutzen bitartez), azken mintegian (9. astean), ahozko azalpena egingo da, taldeka. Idatzizko lana eta ahozko aurkezpena ebaluatuko dira, benetako egoera bati aplikatutako ezagutzak integratzeko. Mintegietako lan ez-presentziala 10 ordukoa da.



Kasuen biratez, oro har, praktika profesionaletik ateratako kasu erreal baten enuntziatua aztertzeko gaitasunak lantzen dira, eta hortik abiatuta, erabakiak hartu, iritziak eman eta ebaluatuko dira. Kasua ikaskuntzaren abiapuntu gisa planteatzen da: kasuaren ebazpenak, irakasleak gidatuta, ikasgaiarekin lotutako beharrezko ezagutzak ikastera eramango ditu ikasleak.



Giza eboluzio biopsikosozialean zehar gertatzen diren fenomenoak ezagutzea, bereziki nerabezaroan, helduaroan eta zahartzaroan eta horien beharrak, ohiturak, bizimoduak eta proiektuak, gatazkak, etab. Medikuaren eta pazientearen arteko harremanaren alderdiak.



Trebetasunen erabilera: enpatia, komunikazio eraginkorra, kontsulta-eskaera, konexio terapeutikoa, arrakasta terapeutikoa. Aldagai horiek guztiak psikologiarekin, psikopatologiarekin eta osasun mentalarekin lotuta egongo dira.



IKDn metodologia aktiboek ikaskuntza prozesu eraikitzaile eta ez-hartzaile gisa ulertzen dute, non ikasleek lankidetzan lan egiten duten taldeetan, ikasten dutena etengabe eztabaidatzen, argudiatzen eta ebaluatzen. Abiapuntua mundu errealeko edo praktika profesionaleko egoerak edo arazoak dira. Taldeko kideek zereginak banatu beharko dituzte aurrera egiteko, lanarekin erantzukizuna hartuz, hala nola taldearen eraginkortasunarekin eta banakako ikaskuntza garatzearekin.

Ikaskuntza Kooperatiboa estrategia didaktiko bat da, non ikasleek modu koordinatuan lan egiten duten, talde txikiatan, zereginak ebazteko eta beren ikaskuntza garatzeko. Lan horiek egiteko, erabakiak taldean hartzen dira, eta bakoitzari egokitutako lanaren eta talde lanaren azken emaitza kide guztien erantzukizuna da.

• Ebaluazio Jarraituaren Sistema
• Azken Ebaluazioaren Sistema
• Kalifikazioko tresnak eta ehunekoak:
  • Test motatako proba (%): 50
  • Praktikak egitea (ariketak, kasuak edo buruketak) (%): 30
  • alde lanak (arazoen ebazpenak, proiektuen diseinuak) (%): 20

Ikasle bakoitzak formazioan zehar dituen aurrerapenak baloratzeko ebaluazio jarraitua erabiliko da. Bestalde, azterketa-data deialdi ofizialean amaierako froga bat egingo da.

Irakaskuntza-gida honetan ebaluazio jarraitua egiteko sistemak eta tresnak, froga edo jarduera bakoitzerako puntuazioak eta nahitaezkotasunak edo ikasgaia gainditzeko gutxieneko notak agertzen dira.

1- Ebaluazio jarraitua: Ikasgaiaren %50a:

a. Taldeko ikerketa lana. Hau mintegietan landuko da: %20 (2 puntu gehienez azkenengo notan).

Hurrengo 4 atalak baloratuko dira, eta atal bakoitzak gehienez lanaren notaren %25aren balioarekin (0,5 puntu): 1) Ikerketa-lan idatzia 1.30 puntu, 2) Alderdi formalak 0.20 puntu eta 3) Ahozko defentsa:

Lanaren aurkezpena eta ahozko defentsa 0,5 puntu.

1. mintegian zehazkiago zehaztuko dira lanaren atal guztiak.

Beste lan batzuetako edo jatorrizko ikerketa iturrietako talde-lanaren plagio/erreprodukzio/hitzez hitzeko itzulpen osoa edo partzialak 0 puntuko nota ekarriko du automatikoki.

b. Bertaratzea, partehartze aktiboa, gelako praktiketan eta laborategi praktiketan entregatutako lanak: %30a (3 puntu gehienez azkenengo notan). Justifikaziorik gabe ez bertaratzeak eta lanak ez entregatzeak 0,2 puntu kenduko ditu. Justifikazioarekin ez bertaratzeak edo lanak erdizka entregatzeak 0,1 puntu kenduko ditu.



2- Azken azterketa: % 50a (5 puntu gehienez azkenengo notan)

Test motako azterketa izango da eta batez ere klase magistraletan landutako gaien inguruan galdetuko da. Guztira 50 galdera izaten dira, 5 puntuko gehieneko balioarekin. Erantzun zuzenak 0,1 puntu balio dute.

Gaizki erantzundako erantzunak ondo erantzundako galdera baten 1/3 dira: -0,033 puntu.

Ebaluazio jarraituan, ikasgaiaren 3 zatiak gainditu behar dira (1a, 1b eta 2) ikasgaia gainditzeko eta batezbesteko nota egiteko.



Ikaslegoak ebaluazio jarraituari uko egin ahal izango dio eta azkenengo ebaluazio batekin ebaluatua ahal izango da, soilik, eskaera ikasgaiaren arduradunari, lauhilabetea hasten denetik 9 asteko epean egiten badio.

Ikasle hauek azkenengo azterketa bat egingo dute (%50a), banakako ikerketa-lan bat (%20a) eta gelako praktika eta laborategi praktiketan eman diren gaien inguruko azterketa praktiko bat (%20a). Ezinbestekoa da hiru zati hauek gainditzea (azkenengo azterketa, ikerketa lana, azterketa praktikoa) ikasgaia gainditzeko eta batezbesteko nota egiteko.



Ikasleak deialdiari uko egin diezaioke. Azkenengo ebaluaziora ez aurkeztea, deialdiari uko egitea izango da, eta ez aurkeztuaren kalifikazioa izango du. Ebaluazio jarraituari dagokionez, ikasleak deialdiari uko egin ahal izango dio, ikasgaia amaitu baino hilabete lehenago, irakasgaiaren arduradunari idazki bat eginez.



Era berean, ebaluazio jarraituaren banakako eta taldeko gainerako jarduera entregagarriak lehenetsiko dira ebaluazio jarraitua sustatzeko eta planteatutako gaitasunak bereganatzen direla ziurtatuz egingo dira.



Printzipioz, amaierako ebaluazio-probak presentzialak izango dira. Ebaluazio horiek aurrez aurrekoak ez badira, azterketari eutsiko zaio kalifikazioari eta galderen formatuari dagokienez, Egela plataformaren bidez.

Ezohiko deialdiaren ebaluazioa, azkenengo ebaluazioaren bitartez egingo da. Ebaluazio jarraituaren emaitzak positiboak izan baldin badira, hauek ezohiko deialdirako gorde ahal izango dira. Modu honetan, ezohiko azterketak garatzeko 5 galdera motza izango ditu, eta bakoitzak puntu bateko balioa izango du, gehienezko 5 puntuko balorazioarekin, eta hauei, ebaluazio jarraituan lortutako puntuak batuko zaizkio.

Ebaluazio jarraituan emaitza negatiboak lortu badira edo ikasleak honi uko egin badio ezohiko azterketa bat egingo da (%50a: garatzeko galdera motzak, eta gehienezko 5 puntuko balioa), banakako ikerketa lan bat (%20a), eta Gelako praktiketan eta laborategi praktiketan landutako gaien inguruko azterketa praktiko bat (%30a). Modu honetan, ikaslegoak 100% -ko kalifikazio bat lortu ahal izango du ezohiko azterketan.

Delgado, M.L. (2015). Fundamentos de Psicología. Para ciencias sociales y de la salud. Buenos Aires: Panamericana.
Myers, D.G. (2015). Psychology. 11ª ed. Buenos Aires: Panamericana.

Beste oinarrizko liburu batzuk
Amigo Vázquez, I., Fernández Rodríguez, C., Pérez Álvarez, M., & Pérez Álvarez, M. (2009). Manual de psicología de la salud (3ª ed., Psicología). Madrid: Pirámide.
Diaz, D. (2014). Psicología Médica. S.A. España: Elsevier.
Cortese, E.N.; Cortese, R.H.; Diaz; V.; Equisito, A.; Kuzmicki, R.A.; Pilatti, A.I.; Salvati, N.M Van Oostveldt, G. (2004). Psicología Médica Salud Mental. Argentina: Nobuko. https://mmhaler.files.wordpress.com/2010/06/psicologia-medica-y-salud-mental2.pdf https://empezandoafilosofar.files.wordpress.com/2015/11/introduccion-a-la-psicologia-linda-davidoff.pdf

Oinarrizko bibliografia

Prozesu kognitiboak

Redolar, D. (2014). Neurociencia cognitiva. Buenos Aires: Panamericana.

Kolb, B.; Whishaw, I.Q. (2017). Neuropsicología Humana. Buenos Aires: Panamericana. Cuetos, F; González, J; de Vega M (2015). Psicología del lenguaje. Buenos Aires: Panamericana. Bajo Molina, M. (2016). Mente y cerebro: De la psicología experimental a la neurociencia cognitiva. Madrid: Alianza Editorial.

Maureira Cid, F. (2018). ¿que es la inteligencia? Madrid: Bubok Publishing S.L.

Oinarrizko prozesuak

Andrés de la Calle, I., Sociedad Española de Sueño, & Sociedad Española del Sueño. (2015). Tratado de medicina del sueño. Buenos Aires: Panamericana.

Medina Ortiz, O., Sánchez Mora, N., & Conejo Galindo, J. (2009). Alteraciones del sueño en los trastornos psiquiátricos. Bogota: Red Revista Colombiana de Psiquiatría.

Pena Moreno, J. (2011). Manual de práctica básica: Motivación y emoción (2a. ed.). Hoboken: John Wiley.

Pertsonalitatea

Andrés, A. (2016). La personalidad. Barcelona: Editorial UOC.

Bermúdez Moreno, J., & Pérez García, A. (2017). Psicología de la personalidad. Madrid: UNED -Universidad Nacional de Educación a Distancia.

Dimaggio, G., & Semerari, A. (2011). Los trastornos de la personalidad: Modelos y tratamiento. Editorial Desclee de Brouwer.

Psikopatologia

Introducción a la psicopatología. Una visión actualizada – 3ª Ed. Editores; JI Eguiluz Uruchurtu, R Segarra Echevarría. Editorial Médica Panamericana, 2013. ISBN: 978-84-9835-693-9.

Introducción a la psicopatología y la psiquiatría. 7ª Ed. Editor; J Vallejo Ruiloba. Editorial Elsevier Masson, 2011. ISBN: 978-84-458-2034-6.

Asociación Americana de Psiquiatría. (2013). Manual diagnóstico y estadístico de los trastornos mentales (5 ª ed.) Arlington, VA: American Psychiatric Publishing

Sadock, B., Kaplan, H., & Sadock, V. (2019). Kaplan & sadock, manual de bolsillo de psiquiatría clínica (6ª ed.). Barcelona: Wolters Kluwer.

Hernández Bayona, G. (2013). Psicopatología básica (5a. ed.). Bogotá: Editorial Pontificia Universidad Javeriana.

Gehiago sakontzeko bibliografia

Garapena
Stassen, K. (2016). Psicología del Desarrollo. Infancia y Adolescencia. Buenos Aires: Panamericana.
Stassen, K. (2009). Psicología del Desarrollo. Adultez y Vejez. Buenos Aires: Panamericana.

Emozioak
Navarro M (2015). La medicina emocional. Como mejorar tu salud cuidando tus emociones. Madrid: Vivelibro.
Agüero, A. (2016). Emociones que curan, emociones que enferman. Barcelona: Del nuevo extremo. Bisquerra Alzina, R., & Punset, E. (2016). Universo de emociones. Valencia: PalauGea Comunicación.
Goleman, D. (2015). Inteligencia emocional. Barcelona: Kairós.

Talde-Psikologia
Sabucedo, J.M. y Morales, J. F. (2015). Psicología Social. Madrid: Panamericana.
Molero Alonso, F., Molero, F., & Universidad Nacional de Educación a Distancia (España). (2017). Psicología de los grupos (1ª ed., Grado, 6201306). Madrid: UNED.

Terapiak psikologikoak
Olivares, J.; Macià D, Rosa, A.I.; Olivares-Olivares P.J. (2013). Intervención psicológica: Estrategias, técnicas y tratamientos. Madrid: Pirámide.

Mediko-paziente harremana, mina, dolua, estresa.
Miller W.R.; Rollnick S. (2015). La entrevista motivacional: ayudar a las personas a cambiar. Paidós.
Soler, J. (2015). Comunicación y atención primaria para alumnos de medicina. Madrid: Ediciones de la Universitat de Lleida.
Molinuevo Alonso, B. (2018). La comunicación no verbal en la relación medico-paciente. Barcelona: Editorial UOC.
Merayo, A., Bravo, E., & Gordon, F. (2014). La comunicación con el paciente: Habilidades emocionales para los profesionales de la salud. Barcelona: Elsevier.
Redolar, D. (2015). El estrés. Barcelona: Editorial UOC.
Kumar, S.M.; Siegel R.D. (2017). Mindfulness para el duelo prolongado: una guía para recuperarse de la pérdida de un ser querido cuando la depresión, la ansiedad y la ira no desaparecen. Bilbao: Desclee de Brouwe
Urman, R., & Vadivelu, N. (2012). Medicina del dolor de bolsillo. Barcelona: Wolters Kluwer Health.