"Erakundeen Soziologia" negozioen Kudeaketa Graduko 2. mailako irakasgaia da, eta Enpresaren Ekonomia moduluaren barruan dago, Giza Baliabideen eta Taldeko Lanaren arloan. 1go kurtsoko "Enpresarako sarrera", 3. kurtsoko "Enpresen administrazioa" eta 4. Kurtsoko "Giza baliabideak" irakasgaiak osatzen ditu, lehenengoari dagokionez sakonduz eta bigarren eta hirugarrenari dagokionez zenbait oinarri orokor aurreikusiz eta ezarriz: (i) erakundeen barruan zein kanpoan gertatzen diren fenomeno soziologiko desberdin eta garrantzitsuak, eta bereziki enpresetan gertatzen direnak; eta (ii) gaur egungo gizartea osatzen duten erakundeaen prozesu estrategikoak aztertu.



Erabiliko diren analisi-tresnak batez ere zientzia soziologikotik datozen arren, aztertutako fenomeno asko diziplinarteko ikuspegi batetik landuko dira, Zientzia Ekonomikoak atzemandako ikuspegi eta kategoriak erabiliz, baita beste zientzia eta diziplina batzuek atzemandakoak ere, hala nola Filosofia, Psikologia, Historia, Politika, Zuzenbidea eta Lan Harremanak.



Eskema nagusia ikuspegi estrategiko baten inguruan egituratzen da: suposatzen da pertsonok testuinguru jakin batetik abiatzen garela, aurrez ezarritako baliabide, jokabide, jarrera eta rol batzuekin, non gizabanakoen eta kolektiboen ekintzak berak bere bilakaera eratzen duen, helburu batzuetara iristeko. Antolaketa, beraz, maneiu edo konfigurazio estrategikorako tresna bat da, eta, horren bidez, aurrez zehaztutako helburu bat lortzeko emandako faktoreak aldatzen eta konbinatzen dira. Hori garatzean, konbinazio horien euskarri izango diren eta ahalik eta eraginkortasun eta efizientzia handiena ahalbidetuko duten egiturak/arautegiak diseinatzen dira.



Erakundeen izaera askotarikoa izan daitekeen arren, aztergai dugun ikasgaian arreta berezia jarriko diogu egungo erakundeen merkataritza- eta enpresa-izaeran, barne-funtzionamendua eta inguruarekiko harreman sinbiotikoa ulergarri egiten saiatuz. Era berean, egitura formalaren eta informalaren haztapen orekatua egiten da, eta biziki ardazten dira globalizazioaren, sormenaren, berrikuntzaren eta antolaketa-lidergoaren ondoriozko antolaketa- eta gizarte-aldaketaren fenomenoak, bai eta enpresa-erakundeek eta zibilek beren bilakaeran jasaten dituzten kontraesanak ere.



Emandako irakasgaiak baldintza historiko-sozialek enpresa-errealitatean duten eragina ulertzen lagunduko die ikasleei, baita erronka berriei aurre egiteko ikuspegi estrategiko bat hartzeak duen garrantzia ulertzen ere.

Erakundeen Soziologia irakasgaiaren Ikastearen Emaitzak (IE) honako hauek dira:



- IE 1: soziologiak giza portaera ulertzeko eta erakundeak prestatzeko eta eraldatzeko egiten dituen ekarpenak ezagutzen ditu.

- IE 2: sozializazio-prozesua eta rol sozialen sorrera ulertzen ditu.

- IE 3: antolaketa formalaren eta informalaren arteko aldeak ulertzen ditu.

- IE 4: enpresaren sorrera merkatuko gizarte batean funtsezko erakunde gisa ulertzen du.

- IE 5: merkataritza-erakundeen errealitatea ikuspegi soziologikotik aztertzen du.

- IE 6: enpresaren barruan dauden rolak identifikatzen ditu, eta adierazten den etengabeko aldaketa ulertzen du.

- IE 7: enpresaz kanpoko erakundeen izaera ulertzen eta aztertzen du.

- IE 8: erakundeen garapena eta eraldaketa ikuspegi estrategiko eta holistiko batetik lotzen ditu.

- IE 9: enpresa-erakundeetan giza portaerarekin lotutako arazoak eta horiek ingurunearekin duten harremana diagnostikatzen ditu, eta horientzako irtenbide baliagarriak diseinatzen ditu.



Eta irakasgaiaren bidez Zeharkako Gaitasunak (ZG) eskuratzea honetan datza:



- ZG1: problemen diagnostikoan eta ebazpenean pentsamendu logikoa eta kritikoa aplikatzea. (Negozioen Kudeaketako graduko ZG001 eta ZG005 gaitasunei lotutako zeharkako eskumena).

- ZG 2: entzute aktiboa garatzea eta ahozko zein idatzizko mezuak argi eta garbi igortzea, bai eta talde-lana eraginkortasunez egitea ere. (Zeharkako gaitasuna, negozioen kudeaketako graduko ZG006, ZG007 eta ZG008 gaitasunei lotua).

- ZG 3: informazio garrantzitsua eta espezializatua bilatzea eta kudeatzea. (Zeharkako konpetentzia, negozioen kudeaketako graduko ZG004 eta ZG007 konpetentziei lotua).

Kasu guztietan, eskatzen den gaitasun-maila handiena da. Horrela, ikasleak informazio akademikoa eta espezializatua bilatzeko eta kudeatzeko duen gaitasuna ebaluatuko da, bai eta kontzeptu konplexuak aztertzeko, datuak bilatzeko eta tratatzeko, eta irakurketak eta datuak gelan landutako gaiekin lotzeko duen gaitasuna ere.

Gai-zerrendak hiru zati ditu. Lehenengo zatian, soziologiaren printzipio orokorrak aurkeztu eta aplikatuko dira gure merkatu-gizartea sistema gisa aztertzean. Bigarren zatian, enpresaren barruko sozializazio-prozesuak aztertuko dira, bai eta pertsonen eraldaketa-rolak ere. Azkenik, enpresatik kanpoko erakundeen logika aztertuko da, baita lan-harremanen mundua ere, mundu ekonomikoaren eta gizarte zibilaren arteko interdependentzia ulertzeko.



I. ATALA: Sarrera



- 1. Gaia: Jaiotzen edo bihurtzen gara?

Ikuspegi soziologikoaren hastapenak, sozializazio-prozesua, rolen sorrera, nortasunaren eraketa



- 2. Gaia: Weber: antolaketa formala eta burokrazia

Erakundearen eta erakundearen arteko aldea, erakunde baten alderdi formalak eta informalak, Max Weber eta burokrazia kontzeptua, teknokrazia



- 3. Gaia: Marx I: teoria kritikoa eta alienazioa

Barne-harremanen filosofia edo gizarte-rolekiko interdependentzia, laneko alienazioa, Gramsciren araberako ikuspegi estrategikoa



- 4. Gaia: Marx II: Gizarte kapitalista

Gizarte kapitalista sistema gisa: salgaien ekoizpena, aberastasun-metaketa eta ekoizpen-prozesuaren iraultza



II. ATALA: Enpresa erakunde gisa



- 5. Gaia: Schumpeter: Enpresaburu berritzailea eta "suntsiketa sortzailea"

Schumpterren eta enpresaburuaren teoria berritzaileak, enpresa-garapenaren faktoreak



- 6. Gaia: Teknologia: zientziaren aplikazioa produkzio-prozesuan

Industria-garapena, Taylorismoaren printzipioak, Elton Mayoren kritika, produkzio-prozesuaren globalizazioa eta balio-kate globalak



- 7. Gaia: Zuzendaria lider gisa I

Zuzendariaren (dis)funtzioak, botere-iturriak eta lidergoaren oinarrizko dimentsioak



- 8. Gaia: zuzendaria lider gisa II

Giza garapen integrala, adimen emozionala, lidergo emozionalki adimendunaren gaitasunak



III. ATALA: enpresaz kanpoko erakundeak



- 9. Gaia: Estatua: hurbilketa erlazionala

Estatu kapitalistaren sorrera eta eraldaketa, egoera harreman sozial gisa, maila anitzeko egoera



- 10. Gaia: lan Harremanak I: enpresaburuen elkarteak eta sindikatuak

Teoria funtzionalista-harmonista, teoria disruptiboa, enpresa-erakundeen eta sindikatuen eraketa



- 11. Gaia: Lan Harremanak II: Euskal errealitatea

Espainiako eta Euskadiko lan-harremanen egitura eta funtzionamendua ikuspegi konparatutik

Metodologiak irakaslearen oinarrizko kontzeptu soziologikoen azalpena eta ikasketa aktiboa uztartzen ditu, baita ikasleek ikerketa-lan bat egitea ere. Kontzeptu soziologikoen azalpena klase magistraletan egingo da, eta klase horiek, aldi berean, kasu praktikoak azalduz eta eztabaidatuz neurtuko dira.



Ikasgelako praktiketan, ikasleek eztabaida kolektiboak egingo dituzte, pertsonen kudeaketaren eta antolaketa-kulturaren modurik onenak zehazteko. Era berean, beren diagnostikoak azaldu beharko dituzte, irakasleak gainbegiratuko dituen irakurketen eta azterketa-kasuen aurrean. Talde-lanak ikasturtean zehar gainbegiratuko dira, eta zuzendu eta eztabaidatu egingo dira ikasleekin, feed-backa emateko eta, horrela, ikasleen ikaskuntza errazteko. Azalpen magistralak eta ariketak egitea ikasleek IE1-IE9 eta ZG1-ZG2 ariketak gauzatzeko helburuarekin planteatzen dira.



Taldeko ikerlana gaur egungo arazo soziologiko bat aztertzea izango da, bibliografia eta datu egokiak erabiliz. 3 ikasleko taldeetan egingo da. Ikasgelan ematen den ikasgaiarekin lotutako gaiak dira, ikasleak gai horien azterketa sakondu dezan. Lanak helburu hauek ditu:



- Ikasleak informazioa iturri bibliografiko fidagarrietan bilatzea.

- Ikasleak testu akademikoak eta/edo erakunde ofizialetakoak irakurtzea eta horietatik ideia garrantzitsuenak ateratzea.

- Ikasleak estatistika-iturri ofizialetan datuak bilatzea.

- Ikasleak datu horiek tratatzea eta bere ondorioak ateratzea, horien azterketatik abiatuta.

Horrela, ikerketa-lanaren lanketa, funtsean, IE1, IE8- IE9 eta ZG2-ZG3ekin lotzen da.

• Azken Ebaluazioaren Sistema
• Kalifikazioko tresnak eta ehunekoak:
  • Garatu beharreko proba idatzia (%): 60
  • Praktikak egitea (ariketak, kasuak edo buruketak) (%): 10
  • alde lanak (arazoen ebazpenak, proiektuen diseinuak) (%): 30

Irakasgai honen ebaluazioa mistoa izango da, eta ikasgaiaren emaitzak eta gaitasunak eskuratzea baloratuko da. Ebaluazio-sistema honetan datza:



- Azterketa (banakakoa): % 60. Gai-zerrendako zati bakoitzak % 20ko balioa izango du. Nahitaez onartu behar da irakasgaia gainditzeko.

- Ariketa teoriko-praktikoak banatzea eta klasean parte hartzea (banaka): % 10

- Ikerketa-lana (taldekoa): % 30



Azterketa eta ariketa teoriko-praktikoak RA1-RA8 eta CT1 ebaluazioekin lotzen dira. Ikerketa-lanak RA1, RA8-RA9 eta CT2-CT3 ebaluatzen ditu.

Lehentasunezko ebaluazio-sistema jarraitua bada ere, ikasleek eskubidea izango dute amaierako ebaluazio-sistemaren bidez ebaluatzeko, etengabeko ebaluazio-sisteman parte hartu duten ala ez kontuan hartu gabe. Horretarako, ikasleek idatziz aurkeztu beharko diete irakasgaiaren ardura duten irakasleei ebaluazio jarraituari uko egiten diotela. Horretarako, 9 asteko epea izango dute, lauhilekoaren hasieratik zenbatzen hasita, ikastetxearen egutegi akademikoaren arabera.



Amaierako ebaluazio-sistema bat aukeratzen duten ikasleek irakasgaiari datxezkion ezagutzak eta gaitasunak lortu dituztela egiaztatu ahal izango dute amaierako proba bakar baten bidez. Azken proba horretan, ikasle guztientzako zati komun bat sartuko da, bai eta galdera osagarriak ere, azken ebaluazioa egin nahi duenarentzat bakarrik. Galdera horien bidez, ebaluazio jarraituaren bidea aukeratzen duten ikasleek garatuko dituzten emaitzei (RA1-RA9) eta gaitasunei (CT1) buruzko ebaluazioa egin nahi da.



Ohiko deialdiari uko egiteko, nahikoa izango da azterketara ez aurkeztea.



Salbuespenezko kasuetan, ikasleek ezin badute azterketa aurrez aurre egin eta absentzia behar bezala justifikatuta geratzen bada, proba beste data batean egin ahal izango da, bai aurrez aurre, bai modu birtualean (adibidez: Blackboard), eta idatzizko formatuan nahiz irakasleak komeni duen beste formatu batean egin ahal izango da (adibidez, ahozko azterketa). Azterketa-metodoa alde batera utzita, ebaluatu beharreko edukia beti berdina izango da, eta ahozko formatuaren kasuan, ideiak azaltzerakoan argitasuna eta koherentzia ere lehenetsiko dira.

Ezohiko deialdia ebaluatzeko, ariketa teoriko-praktikoen eta ikerketa-lanaren nota gordetzen da, eta amaierako notaren % 60 balio duen azterketa bat egiten da. Azken kasu horretan, ikastetxeak onartutako ikasle ez-presentzialei egindako proba bezalakoa izango da. Ikasleek azterketa berezia gainditu beharko dute beti, talde-lana baloratzeko.

• Irakasgaiko gai bakoitzari buruzko irakaskuntza-materiala. Moodle eta/edo Argitalpen Zerbitzuaren bidez eskura daiteke.
• Gai bakoitzaren PowerPoint aurkezpenak (Moodle).
• Kasuak hautatzea, ikasgelako praktiketan eztabaidatu eta ebazteko.
• Ikasleei beren talde-lanak egiteko oinarri gisa eskaintzen zaizkien hainbat gaitako materialak hautatzea (idatzizko txostena + ahozko aurkezpena).

Oinarrizko bibliografia

Oinarrizko Bibliografia Euskaraz



- Aguirre, A.A., Castillo, A.M. eta Tous, D. (2004). Erakundeen Administrazioa: Oinarriak eta Aplikazioak. Bilbo: Euskal Herriko Unibertsitateko Argitalpen Zerbitzua.



- Heras, I. (2004). Enpresaren Ekonomia eta Zuzendaritza: Teoria eta Praktika. Bilbo: Udako Euskal Unibertsitatea.



- Lucas-Marín, A. eta García-Ruiz, P. (2013). Erakundeen soziologia. Bilbo: Euskal Herriko Unibertsitateko Argitalpen Zerbitzua.



- Saratxaga, K. (2007). Harreman-estilo berri bat, egiteko dagoen organizazioen aldaketarako. Donostia: Elkar.



Oinarrizko Bibliografia Gazteleraz



- Köhler, H.D. y Martín-Artiles, A. (2010). Manual de la Sociología del Trabajo y de las Relaciones Laborales. Madrid: Delta Publicaciones.



- Macionis, J.J. y Plummer, K. (2011). Sociología. 4ª ed. Madrid: Pearson.

Gehiago sakontzeko bibliografia

Abellán-López, M.Á., Rodríguez-del-Pino, J.A., y Aguado-Hernàndez, J.A. (2021). Nuevas tendencias sociales en la responsabilidad social corporativa. Valencia: Tirant lo Blanch.

Albalate, J.J. (2004). La empresa desde una perspectiva sociológica. Madrid: Pirámide.

Camacho, I., (2013). Ética y responsabilidad empresarial. Bilbao: Desclée de Brouwer.

Guimerá-Ravina A., Alfaro-Zaforteza, C., Moliner González J.A., y Oreja-Aguirre, M. (2019). Liderazgo estratégico en españa, 1475-2018. Madrid: Instituto Universitario General Gutierrez Mellado.

Hooks, B. y Malo, M. (2021). Enseñar a transgredir: la educación como práctica de la libertad. Madrid: Capitán Swing.

Infestas-Gil, A. (2002). Sociología de la Empresa. Salamanca: Amaru Ediciones.

Krieger, M. (2001). Sociología de las organizaciones. Buenos Aires: Pearson Education.

Lucas-Marín, A. y García-Ruiz, P. (2002). Sociología de las organizaciones. Madrid: McGraw Hill.

Moruno, J., (2015). La fábrica del emprendedor : trabajo y política en la empresa-mundo. Madrid. Akal.

Olaz-Capitán,. A. (2020). Sociología de las organizaciones y de los recursos humanos: grado de sociología. Universidad de Murcia.

Rodríguez-Fernández, C.J. (2012). Sociología de la empresa, trabajo y las organizaciones. Madrid: Marcial Pons.

Ruiz-Olabuenaga, J.I. (2007). Sociología de las Organizaciones Complejas. Bilbao: Universidad de Deusto.

Aldizkariak

Revista Española de Investigaciones Sociológicas.
Uztaro.
Cuardernos de Relaciones Laborales.
Lan Harremanak.

Web helbideak

INE (http://www.ine.es)
EUSTAT (http://eustat.es)
EUROSTAT – STRUCTURAL BUSINESS STATISTICS
(https://ec.europa.eu/eurostat/web/structural-business-statistics)
OECD - BUSINESS STATISTICS
(https://www.oecd.org/sdd/business-stats/structuralanddemographicbusinessstatisticssdbsoecd.htm)
BANCO MUNDIAL – DOING BUSINESS STATISTICS
https://espanol.doingbusiness.org/es/doingbusiness
ORGANIZACIÓN INTERNACIONAL DEL TRABAJO – LABOUR MARKET STATISTICS
(https://www.ilo.org/global/statistics-and-databases/lang--es/index.htm)
UNIVERSITY OF AMSTERDAM – INDUSTRIAL RELATIONS STATISTICS
https://www.ictwss.org/downloads