Ezagutzaren, trebetasunaren, abileziaren, jarreraren eta balioen konbinazio egokiak dira gaitasunak, eta beharrezkoak dira lanbidean zuzen jarduteko. Alde batetik, Telekomunikazio Sistemak moduluan lortu eta garatzen dira gaitasun espezifikoak; bestetik, Telekomunikazio Teknologiaren Ingeniaritzako Graduan zehar lantzen dira gaitasun orokorrak eta zeharkako gaitasunak.



Irakasgaia amaitzean, ikasleak gaitasun hauek eskuratuko ditu:



Gaitasun espezifikoak:

- Zirkuituak, azpisistemak eta sistemak aukeratzeko gai izatea, irrati-maiztasunerako, mikrouhinetarako, irrati-difusiorako, irrati-loturetarako zein irrati-zehaztapenerako (M03S4).

- Antenak, gailuak eta sistemak aukeratzeko gai izatea, uhin gidatuen zein ez-gidatuen transmisiorako eta hedapenerako, hainbat euskarriren bitartez: irrati-maiztasunekoak, elektromagnetikoak edo optikoak. Horiei guztiei dagozkien espazio irratielektrikoa eta maiztasun-esleipena kudeatzeko gai izatea (M03S5).



Gaitasun orokorrak eta zeharkako gaitasunak:

- Oinarrizko gaiak eta gai teknologikoak ezagutzea, metodo eta teoria berriak ikasteko eta egoera berrietara egokitzeko (G003).

- Arazoak konpontzeko gai izatea, ekimenez, erabakiak hartuz eta sormena erabiliz, eta ezagutzak, trebetasunak eta abileziak adierazteko gai izatea, Telekomunikazioetako Ingeniaritza Teknikoan jarduteak duen erantzukizun etiko eta profesionalaz jabetuz (G004).



Aurreko gaitasunak honako ikaskuntza-emaitzetan gauzatzen dira:



- Komunikazio optikoetako sistemetan erabilitako zuntz optikoen eta gailuen propietateak definitzen dituzten oinarrizko parametroak identifikatzea, baita sistema horien gaitasuna mugatzen duten mekanismo eta efektuak ere (RA1).

- Zuntz optikoen eta gailu optikoen funtzionamendua zuzentzen duten fenomeno fisikoak ulertzea (RA2).

- Zuntz optiko egokia eta beharrezko gailuak aukeratzea, transmisio-sare optikoek ezartzen dituzten distantziarako eta banda-zabalerarako eskakizunak bete ahal izateko (RA3).

- Neurgailuek emandako neurketak prozesatzea, erroreen teoria -ziurgabetasunen analisia- aplikatuz (RA4).

- Instalazioen eta gailu optikoen etekina eta funtzionamendua egiaztatzea, neurgailuak erabiliz (RA5).

- Oker diharduten komunikazio optikoetako sistemen erroreen jatorria zehaztea (RA6).

- Transmisio-sare optikoak diseinatzea, bai irismen laburreko sare lokaletarako, bai edukiera handiko sare transatlantikoetarako (RA7).

- Transmisio-sare optikoa osatzen duten azpisistemen artean aukera desberdinak ebaluatzea, gizartean eta ingurumenean eragin txikiena eta eraginkortasun handiena duten soluzioei lehentasuna emanez (RA8).

Irakasgaia bi ataletan banatzen da:

- Alde batetik, eskola magistraletan + gelako praktiketan, bost gai irakasten dira, eta bakarka landu.

- Bestetik, mintegietan + laborategiko praktiketan, sei praktika burutzen dira 3-4 pertsonaz osatutako taldeetan. Aldez aurretik, prestakuntza-eskolak lantzen dira praktikak zuzen bete ahal izateko.



Eskola magistralak + gelako praktikak:

- 1. gaia: Zuntz optikoetarako sarrera.

Angelu kritikoa eta eremu ebaneszentea. Zuntz optikoa: egitura, motak, aplikazioak, errefrakzio-indizearen profilak, zenbakizko irekidura eta transmisio-ahalmena. Aurrekari historikoak.

- 2. gaia: Hedapena zuntz optikoetan.

Atenuazioa: mekanismo intrintsekoak eta estrintsekoak, transmisio-leihoak eta atenuazioak mugatutako distantzia maximoa. Dispertsioa: kontzeptua eta efektuak, dispertsio-motak eta dispertsioak mugatutako distantzia maximoa. Kableak eta zuntzak: egitura eta kable-motak. Konektoreak eta lotuneak: galera intrintsekoak eta estrintsekoak, galerak konektoreetan eta lotuneetan.

- 3. gaia: Igorle optikoak.

LEDak: funtzionamendua, SLEDak, ELEDak eta eraginkortasunak. Laserrak: funtzionamendua, Fabry-Perot laserra, eraginkortasunak, igorpen-moduak eta ispilu banatuetan oinarritutako laserrak. Kanpo-modulatzaileak.

- 4. gaia: Detektagailu optikoak eta sareen diseinua.

Fotodiodoak: funtzionamendua, eraginkortasunak eta errespontsibitatea, ezaugarri espektralak eta elektroi-oldezko fotodiodoa vs PIN fotodiodoa. Lotura baten diseinua, laserraren, zuntz optikoaren eta hargailuaren erantzun-denborak kontuan hartuz.

- 5. gaia: Anplifikadore optikoak eta efektu ez-linealak.

Anplifikadore optikoak: funtzionamendua, EDFA, SOA eta Raman. Efektu ez-linealak: sailkapena eta deskribapena.



Mintegiak + laborategiko praktikak:

- Prestakuntza-eskolak: Sarrera eta segurtasuna. Metrologia. Ziurgabetasunen analisirako sarrera.

- 1. praktika: Gailu pasiboen neurketa zuntz optiko modubakardunetan.

Kurbadura-galeren neurketa. Akopladoreak.

- 2. praktika: Zenbakizko irekiduraren eta beste parametro interesgarri batzuen neurketa zuntz optiko moduanizdunetan.

Zuntzen arteko lerrokatzea betetzen ez denean eragindako galerak. Konektoreak dituzten zuntz optikoen atenuazioa hainbat LED erabiltzen direnean.

- 3. praktika: Gailu aktiboen neurketa eta WDM-transmisiorako sistemak.

Laser-erdieroale baten neurketa. Potentzia-korrontearen kurba. Transmisioa uhin-luzeraren zatiketa bidezko multiplexazioa erabiliz. Atenuazioaren neurketa demultiplexadore-iragazkietan.

- 4. praktika: Komunikazio optikoetako lotura baten neurketa.

Erreflektometro optiko (OTDR) baten maneiua ikastea. Atenuazioaren eta sartze-galeren neurketa loturetan.

- 5. praktika: Dispertsioaren eta bit-erroreen tasaren azterketa lotura batean.

Dispertsioaren neurketa. Kalitate-faktorearen eta bit-erroreen tasaren ikerketa loturaren distantziaren arabera.

- 6. praktika: Transmisio digitalen sare baten diseinua eta simulazioa.

Zuntz modubakardun bidezko transmisio digitalen sistema baten diseinua, simulazioa eta optimizazioa distantzia ertainetarako.

Irakasgaia bakarka (eskola magistralak + gelako praktikak) zein taldeka (mintegiak + laborategiko praktikak) landuko da, eta honako metodologia hau jarraituko da:



- Ikasgai magistralak (eskola magistralak):

Irakasleak oinarri eta kontzeptu teorikoak azaltzen ditu. Ikasleen parte-hartzea sustatzeko, aldizka azalpen teorikoak eta talde-lanak txandakatzen dira; talde-lan horiek bi-hiru pertsonen artean osatzen dira eta garapen matematikoak lantzen dira bertan. Era berean, irakasleak aholku ematen dio ikasleari asteko ikasketak eramateko eta gomendatutako bibliografia irakurtzeko ikasgelaz kanpoko jardueren ordutegian. RA1 eta RA2 ikaskuntza-emaitzak lantzen dira.



- Problemen ebazpena eta problemetan oinarritutako ikaskuntza (gelako praktikak):

Irakasleak arbelean ebazten ditu eskola magistraletan azaldutako teoriari lotutako problemak (problema horiek asterisko batekin nabarmentzen dira ikasleari emandako problema-bilduman), eta sustatu egiten du ikaslea ahoz parte hartzera. Parte-hartze hori gauzatzeko, galdera-erantzun erako interakzioa proposa dezake irakasleak edo azpiatal baten ebazpena azal dezakete arbelean ikasle bik ala bakar batek. Irakasle-ikasle arteko interakzio horretan, problemak oker ebazteak zuzen ebazteak bezainbeste balio dezake, izan ere, guztiz argi geratu ez diren kontzeptuak identifika baitaitezke horri esker eta ohiko akatsak zuzendu. Aukeran, problema gehigarriak (asteriskorik gabeko problemak) ebatz ditzake ikasleak ikasgelaz kanpoko jardueren ordutegian. RA3, RA7 eta RA8 ikaskuntza-emaitzak lantzen dira.



- Praktiketan oinarritutako ikaskuntza (mintegiak + laborategiko praktikak):

Sei praktika burutzen dira hiruzpalau pertsonez osatutako taldeetan (sei praktika horiek independenteak dira eta edozein ordenatan burutu daitezke). Aurretik, ikasgelaz kanpoko jardueren ordutegian, ikasleak arretaz irakur dezake gidoia eta praktika bakoitza prestatu. Ondoren, praktika bakoitza garatzeko, bi saio izango ditu ikasleak: lehenengo saioan, laborategiko praktiken ordutegian, talde bakoitzak neurketa esperimentalak egiten ditu eta emaitzak jaso; bigarren saioan, mintegien ordutegian, talde bakoitzak aurreko saioko emaitzak prozesatzen ditu eta praktika-txosten normalizatu batean bildu. Irakasleak aholku ematen dio talde bakoitzari neurketa esperimentalak gauzatzeko eta praktika-txostena betetzeko, eta, horrela, hurrengo praktikak eta txostenak hobetzeko. Mintegien + laborategiko praktiken eskola-orduetan zein tutoretza-orduetan ematen dira aholku horiek. RA2, RA4, RA5 eta RA6 ikaskuntza-emaitzak lantzen dira.



Oharra: osasun-egoerak aurrez aurreko irakaskuntzaren bat eta/edo ebaluazioa eragotziz gero, online motako jarduerara joko da, eta ikasleei aldaketa horren berri emango zaie unean-unean.

Irakasgaia gainditzeko beharrezkoa da 10etik 5 puntu edo gehiago lortzea ebaluazio hauetan:

- eskola magistralen + gelako praktiken ebaluazioan eta

- mintegien + laborategiko praktiken ebaluazioan.



Eskola magistralen + gelako praktiken ebaluazioa (bakarkako nota):

- Ebaluazio jarraitua denean:

* Bi galdetegi, eGela plataforma birtuala erabiliz (nota osoaren %7).

* Idatzizko azterketa bat, azken ebaluazio-proba egiteko egun ofizialean (nota osoaren %28).

- Azken ebaluazioa denean (ebaluazio jarraituari uko egin zaiolako):

* Galdetegi bat eta idatzizko azterketa bat, azken ebaluazio-proba egiteko egun ofizialean (nota osoaren %35).



Mintegien + laborategiko praktiken ebaluazioa (bakarkako nota edo talde-nota):

- Ebaluazio jarraitua denean:

* 6 praktika-txosten normalizatu, behar bezala prozesatutako neurketa esperimentalekin (nota osoaren %65, talde-nota).

- Azken ebaluazioa denean (ebaluazio jarraituari uko egin zaiolako):

* Azterketa praktiko bat idatzizko azterketaren ondoren, azken ebaluazio-proba egiteko egun ofizialean (nota osoaren %65, bakarkako nota).



Ebaluazio jarraituari uko egitea:

- Ikasleek eskubidea dute azken ebaluazio bidez ebaluatuak izateko: horretarako, ebaluazio jarraituari uko egiten diola jasotzen duen idatzi bat aurkeztu behar du ikasleak, eta 9 asteko epea du, lauhilekoa hasten denetik kontatzen hasita.



Ohiko deialdiari uko egitea:

- Ebaluazio jarraitua denean: ohiko deialdiari uko egiteko, eskaria egin beharko du ikasleak irakaskuntzaldia bukatu baino hilabete lehenago; horretarako, idatziz aurkeztu beharko du ohiko deialdiari uko egiten diola. Hala egin ezean, azken ebaluazio-proba egiteko egun ofizialean, ikaslea azterketara aurkezten ez bada, kalifikazioa gutxiegi izango da.

- Azken ebaluazioa denean (ebaluazio jarraituari uko egin zaiolako): ohiko deialdiari uko egiteko, nahikoa da azterketara ez aurkeztea azken ebaluazio-proba egiteko egun ofizialean.

Material guztia eGela plataforma birtualean dago eskuragai:
- Eskola magistraletan landutako Powerpoint gardenkiak.
- Gelako praktiketan landutako problemen enuntziatuak.
- Mintegietan eta laborategiko praktiketan landutako gidaliburuak eta praktika-txosten normalizatuak.

Material, tresna eta baliabideen erabilerari buruzko informazioa:
- Eskolak ematen direnean (ebaluazio jarraitua):
* Zera onartuko da: liburuak, oharrak edo apunteak, bai eta tresna edo gailu elektroniko edo informatikoak. Tresna edo gailu horiek Interneterako sarbidea ematen badute, ezin daiteke egin ikasmaterialari buruzkoa ez den inolako kontsultarik. Nolanahi ere, ikasleek debekatuta dute tresna edo gailu telefoniko edo bestelakoak erabiltzea.
- Azken ebaluazio-proban (ebaluazio jarraitua zein azken ebaluazioa):
* Kalkulagailuak onartuko dira, baina ikasleek debekatuta dute liburuak, oharrak edo apunteak erabiltzea, bai eta tresna edo gailu telefoniko, elektroniko, informatiko edo bestelakoak erabiltzea ere.

Oinarrizko bibliografia

G. Aldabaldetreku, G. Durana, Komunikazio optikoetako sistemak. Euskal Herriko Unibertsitateko Argitalpen Zerbitzua / Servicio Editorial de la Universidad del País Vasco, 2019.

J. Capmany, F. J. Fraile-Peláez, J. Martí, Fundamentos de comunicaciones ópticas. Síntesis, 2001.

G. Durana, G. Aldabaldetreku, Eremu elektromagnetikoen oinarriak ingeniarientzat. Euskal Herriko Unibertsitateko Argitalpen Zerbitzua / Servicio Editorial de la Universidad del País Vasco, 2014.

A. K. Ghatak, K. Thyagarajan, An Introduction to fiber optics. Cambridge University Press, 1998.

W. B. Jones, Introduction to optical fiber communication systems. Oxford University Press, 1988.

J. C. Palais, Fiber optic communications. Prentice Hall, 2004.

J. M. Senior, Optical fiber communications: principles and practice. Prentice-Hall, 1985.

A. W. Snyder, J. D. Love, Optical waveguide theory. Chapman and Hall, 1983.

J. R. Taylor, An Introduction to Error Analysis: The Study of Uncertainties in Physical Measurements, University Science Books, 1997.

K. Thyagarajan, A. K. Ghatak, Fiber optic essentials. John Wiley and Sons, 2007.

Gehiago sakontzeko bibliografia

G. P. Agrawal, Fiber-optic communication systems. John Wiley and Sons, 2002.
M. Born, E. Wolf, Principles of optics. Pergamon Press, 1990.
J. Capmany, D. Pastor, B. Ortega, Problemas de Comunicaciones Ópticas, Tomo 1: dispositivos, Servicio de Publicaciones de la Universidad Politécnica de Valencia, 1998.
J. W. Goodman, Statistical optics. John Wiley and Sons, 1985.
E. Hecht, Optica. Addison Wesley, 2002.
H. Hughes, Telecommunications cables. John Wiley and Sons, 1997.
H. C. van de Hulst, Light scattering by small particles. Dover Publications, 1981.
J. D. Jackson, Classical electrodynamics. John Wiley and Sons, 1999.
G. Keiser, Optical fiber communications. McGraw-Hill, 1991.
M. G. Kuzyk, Polymer fiber optics: materials, physics, and applications. Taylor and Francis, 2007.
J. Powers, An introduction to fiber optic systems. McGraw-Hill, 2002.
B. E. A. Saleh, M. C. Teich, Fundamentals of photonics. John Wiley and Sons, 2007.

Aldizkariak

Revista Española de Física: http://www.revistadefisica.es/index.php/ref/index