GAITASUN ESPEZIFIKOAK: ikaslea gai izan behar da:

1.Elikagaien parte diren konposatu kimikoak formulatu eta izendatzeko.

2.Elikagaiak osatzen duen materia ezagutu, sailkatu eta dituen ezaugarriak definitzeko: nahasteak, disoluzioak eta koloideak. Eta kontzentrazio unitate desberdinak erabiltzeko.

3.Elikagaien analisi kuantitatiboan eta organismoan duten jarreraren azaltzepenetan aplikatzeko, erreakzio eta oreka kimikoen printzipioetan sakontzeko.

4.Elikagaiak osatzen duen materiaren ezaugarri makroskopikoak egitura molekularrarekin erlazionatzeko.

5.Materiaren egitura atomikoa ezagutzeko.

6.Fenomeno kimikoekin lotutako problemak eta galderak, hizkuntza zientifikoa zuzena, formulazio eta nomenklatura egokiak, magnitudeen unitateak, estekiometria, beharrezkoak diren tresna matematiko eta iturri bibliografikoak erabiliz, ebazteko.



ZEHARKAKO GAITASUNAK: ikaslea gai izan behar da:

1. Laborategian, metodología zientifikoa erabiliz lan egiteko.

2. Hondakin kimikoak ingurumena errespetatuz kudeatzeko.

3. Gai zehatz bati buruzko informazioa bildu eta aukeratzeko.

4. Hizkuntza zientifikoa zuzen erabiltzeko.

5. Baliabide didaktikoak (Internet, plataforma-birtualak) erabiltzeko

6. Autoebaluaketarako TIC egokiak erabiltzeko.



IKASGAIA IKASTEAREN EMAITZAK:

- Konposatu organiko eta ez organikoak formulatu eta izendatzen ditu, arauak erabiliz.

- Elikagaien parte diren elementu adierazgarrienen konfigurazio elektronikoak zuzen idazten ditu, eta propietateekin lotzen ditu.

- Egitura elektronikotik abiatuz, konposatu bateko atomoen arteko lotura mota aurresaten du.

- Konposatuen nahasketetan, molekulen arteko indarrak identifikatzen ditu.

- Koloideak eta disoluzioak bereizten ditu.

- Kontzentrazio unitateak eta euren arteko erlazioak maneiatzen ditu.

- Nahaste bateko izaera azido edo basikoa aurresaten du, eta bere pH-a kalkulatzen du.

- Oxidazio/erreduzio prozesuak bereizten ditu, erreakzioak doitu eta potentzialak determinatzen ditu.

EDUKI TEORIKOAK

1. FORMULAZIO ETA NOMENKLATURA KIMIKOA.

2. NAHASTEAK, DISOLUZIOAK ETA KOLOIDEAK

- Kontzentrazio unitateak

- Disoluzio ideal eta errealak

- Disolbagarritasuna: disolbagarritasunean eragiten duten faktoreak

- Gasen disolbagarritasuna likidoetan: Henry-ren legea

- Sistema koloidalen sailkapena, egonkortasuna eta propietateak. Koloideak diren elikagaiak.

3. FASE OREKA

- Fase aldaketa osagai bakarreko sistemetan

- Lurrun presioa, irakite-puntua, urtze-puntua

- Uraren fase diagrama

4. EZAUGARRI KOLIGATIBOAK

- Lurrun presioaren urripena

- Garapen ebuiloskopikoa

- Urripen krioskopikoa

- Presio osmotikoa

- Ezaugarri koligatiboen aplikazioak elikaduran

5. OREKA KIMIKOA

- Oreka kimikoaren kontzeptua. Orekan eragiten duten faktoreak. Oreka konstanteak

- Disoluzio egoerako oreka

- Azido-Base Teoriak. pH-a: kontzeptua eta kalkulua. Disoluzio indargetzaileak. Hidrolisia

- Oreka Elektrokimikoa: erredox potentzialak. Nernst-en ekuazioa

6. ZINETIKA KIMIKOA

- Erreakzio abiadura. Abiadura ekuazioa

- Abiadura ekuazioen determinazioa: hasierako abiaduren metodoa, ekuazio integratuen metodoa, erreakzioaren erdibizitzaren metodoa

- Zinetika kimikoaren eredu teorikoak

- Erreakzio abiaduraren tenperaturarekiko menpekotasuna

- Katalisia

7. MATERIAREN EGITURA

- Egitura atomikoa: zenbaki kuantikoak. Orbital atomikoak

- Egitura molekularra. Lotura kobalentea. Lewis-en teoria. Balentzia-loturaren teoria. Hibridazioa. Orbital molekularren teoria

- Lotura metalikoa

- Lotura ionikoa

8. INDAR INTERMOLEKULARRAK

- Indar intermolekularren sailkapena

- van der Waals-en indarrak: bat-bateko dipoloak eta dipolo induzituak. Dipoloen arteko elkarrekintza

- Ioi-ioi eta ioi-dipolo elkarrekintzak

- Hidrogeno loturak: uretan, proteinetan eta azido nukleikoetan



EDUKI PRAKTIKOAK

- Hainbat elikagairen propietate fisikokimikoak: pH-a, dentsitatea, errefrakzio indizea, Brix graduak.

- Disoluzio prestaketa.

- Ardo eta zuku baten azidotasunaren determinazioa.

- Zuku baten C bitaminaren edukiaren determinazioa.

- Ardo baten gradu alkoholikoaren determinazioa destilazio sinplea erabiliz

- Elikagai gehigarri baten purifikazioa kristalizazioa erabiliz

- Erauzketa sinplea eta anizkoitza.

Irakaskuntza-jarduera guztia aurrez aurrekoa izango da, osasun-alerta gertatzen ez bada. Kasu horretan, irakaskuntza-jarduera eta modalitate guztiak telepresentzialki egingo dira, Webex eta eGela plataformaren bidez.

Irakaste-ikaste prozesuak ondorengoak biltzen ditu:

- Klase magistralak. Azalpenak eta kontzeptuei buruzko galderak aurkeztuko dira, denon artean eztaibatzeko.

- Metodologia aktiboen erabilpena nutrizioaren arloan aplikazioa duten problema irekiak proposatuko dira. Problema askatzeko, ikasleek hainbat baliabide eskuragarri izango dituzte: irakasgaiaren gela-birtuala, egindako tutoretza orduak eta gomendatutako bibliografia.

- Aldez aurreko gidoirik gabeko laboretigo praktikak. Saio praktikoak, irakaslearen azalpen laburrarekin hasiko dira eta ondoren, ikasleek, laborategian trebetasuna lortzeko eta kontzeptu teorikoak praktikan jartzeko, esperimentua egiteko bere bidea, aurkitu eta arrazoitzen dute.

- Gelako praktikak. Ariketa eta galdera praktikoak egingo dira.

- Tutoretzak. Fakultateko web orrian agertzen diren orduetan, zalantzak argitzeko.

- Plataforma-birtula, e-gela, ikasleekin eta ikasleen artean harremanak izateko guna da. Bertan, lanak, foroak eta beste hainbat baliabide erabiltzea dago.

Irakaskuntza-ebaluazio guztia aurrez aurrekoa izango da, osasun-alertarik ez badago. Kasu horretan, ebaluazio telepresentzialki egingo dira, Webex eta eGela plataformaren bidez.

EBALUAZIO JARRAIA:

- Formulazio kimikoa eta disoluzioen kalkulen proba (%10)

- Bigarren ebaluazio proba lauhilekoan zehar (%10)

- Laborategiko praktikak (irakasgaia gainditzeko giltza. Ikasgaiaren ezohiko deialdirako gordetzen da). Saio praktikoen ebaluazio jarraiak (%20) bi atal ditu: bata, laborategian egindako lana eta/edo lortutako emaitzen txostena (%10), eta bestea, praktikei buruzko test motako idatzizko proba (%10). Praktikak egin ez dituen edo laborategiko saio praktikoen ebaluazioa gainditu ez duen ikasleak azterketa praktikoa egin beharko du.

- Azterketa finala (%60): idatzizko proba. Ariketak, problemak eta irakasgaiari buruzko galderak egingo dira.



EBALUAZIO EZ-JARRAIA:

Azken azterketa hau kalifikazio globalaren %80 izango da. Gainerako %20 laborategiko praktikei dagokie.

Elementuen Taula Periodikoa.
Kalkulagailua
Laborategiko mantala
Laborategiko kuadernoa

Oinarrizko bibliografia

1. Ralph H. Petrucci, William S. Harwood, F. Geoffrey Herring. Química General (8ª ed.). Prentice Hall, Madrid: 2003

2. Peter Atkins y Loretta Jones. Principios de Química: los caminos del descubrimiento (3ª ed.). Editorial Médica Panamericana, Madrid: 2006

3. Raymond Chang. Química (7ª ed.). McGraw-Hill, México:2003

4. American Chemical Society. Química, un proyecto de la ACS. Reverté, Madrid: 2006.

5. William L. Masterton y Cecile N. Hurley. Química: principios y reacciones (4ªed.). Thomson-Paraninfo, Madrid: 2003

6. Kenneth W. Whitten, Raymond E. Davis, M. Larry Peck. Química General (5ª ed.). McGraw-Hill, Madrid: 1999

7. Miguel Domínguez Reboiras. Química. La ciencia básica. Thomson, Madrid: 2006

8. Morris Hein, Susan Arena. Fundamentos de Química. Thomson, Madrid: 2001

9. UEUko Kimika Saila. Kimika Orokorra (1996)

Gehiago sakontzeko bibliografia

Jaume Casabó. Estructura atómica y enlace químico. Reverté, Barcelona: 1997.
Kotz, J.C. y Treichel, P.M.: Química y Reactividad Química, 5ª edición.International Thomson Editores. México, etc., 2003
Cabildo, M.P., García, A.,López, C., Santa, M.D., Gutiérrez, M. Química Orgánica. U.N.E.D., Madrid, 1999
Quiñoá, E. y Riguera, R.: Nomenclatura y representación de los compuestos orgánicos. Mc Graw-Hill. Madrid.
Quiñoá, E. y Riguera, R.: Nomenclatura y formulación de los compuestos Inorgánicos. Mc Graw -Hill. Madrid
W.R. Peterson. Introducción a la nomenclatura de las sustancias químicas. Reverté. Barcelona:2011