GAITASUN ESPEZIFIKOAK:



1- Ezagutzea animalien antolakuntzaren oinarriak, eredu morfologiko eta promorfologikoak, garapen enbrionarioaren ereduak eta animalien egitura- eta biologia-motarik garrantzitsuenak.

2- Ezagutzea animalia-dibertsitateari eusten dioten lerro filogenetikoak eta beraien arteko harreman ebolutiboak, eta ondorioz, jakitea identifikatzen eta sailkatzen taxonomikoki Animalia erreinuko bizidunak.

3- Ulertzea animalia-dibertsitate hori ingurunearekin eboluzio komunaren ondorioz.

4- Lortzea oinarrizko trebeziak Zoologia arloko berezko teknika eta ekipamenduen maneiurako.

5- Lortzea ekandu egokiak Zoologia arloari dagokion informazio zientifikoaren bilaketan eta hautezpenean.



ZEHARKAKO GAITASUNAK:



1- Analisi eta sintesirako ahalmena garatzea, bai erabakiak hartzeko eta bai informazioa elaboratzeko eta transmititzeko.

2- Antolakuntza eta planifikaziorako ahalmena garatzea.

3- Lan-taldea ahalbidetzen duten pertsonen arteko harremanak garatzea eta arrazonamendu kritikoan areagotzea.

4- Ikaskuntza jarrai eta autonomorako tresnak eskuratzea, eta hori ahalbidetzen duen jarrera positiboa mantentzea.

- Zoologia orokorra. Zoologiaren kontzeptua. Animalien ontogeniazko oinarriak. Morfologia eta Promorfologia. Sistematika, Taxonomia. Filogenia.

- Animali biologia. Ingurune biologikoetarako moldapenak. Organo, aparatu eta sistemak. Elikapen-, harreman- eta ugalketa-funtzioak. Bizi-zikloak. Bionomia. Biogeografia.

- Zoologia sistematikoa. Animali dibertsitatea. Animalia diploblastiko, triploblastiko, zelomatu, protostomatu eta deuterostomatuen phylumak.

- Eboluzioa.

- Zoologia aplikatua. Esparru profesionalak. Biodibertsitatea: kudeaketa eta kontserbazioa.



Teoriaren programa (klase magistralak, gelako praktikak eta mintegiak):



A. Zoologia orokorra:

1- Zoologiaren kontzeptua. Animalia erreinua: definizioa eta gogoeta orokorrak.

2- Animalia-ontogeniazko oinarriak. Orri blastodermiko eta zelomaren kontzeptuak eta jatorria. Protostomatuak eta deuterostomatuak.

3- Morfologia eta promorfologia. Animalia erreinuaren sailkapenaren aurkezpena.

4- Ingurune biologikoan: gogoeta ekofisiologiko eta adaptatiboak.

5- Antolakuntza tisularra. Organo, aparatu eta sistemak. Organo/Funtzio/Ingurune trinomioa.

6- Animali biologia: Elikapen-, harreman- eta ugalketa-funtzioak.

7- Bizi-zikloak. Larba eta gazte kontzeptuak.

8- Animali bionomiaren sarrera. Populazio-dinamikaren sarrera. Harreman interespezifikoak. Asoziazioak: sinusiak, biozenosi edo komunitateak.

9- Biogeografia. Banaketa-areak: dinamika. Zona zoogeografikoen taxonomia. Biomak eta ingurune-unitateak.

10- Animali dibertsitatea. Sistematika, taxonomia. Filogenia. Animali dibertsitatearen sailkapenerako oinarriak. Animali dibertsitatearen ebaluazioa.



B. Zoologia sistematikoa:

11- Animalien jatorria. Antolakuntza unizelularretik antolakuntza plurizelularreraino. Protozooak. Plakozoo eta mesozooen kontzeptua.

12- Belakiak.

METAZOO DIPLOBLASTIKOAK:

13- Knidarioak eta ktenoforoak.

BENETAKO ZELOMARIK GABEKO METAZOO TRIPLOBLASTIKOAK:

14- Triploblastikoetarako sarrera.

15- Platihelminteak eta nemertinoak.

16- Antolakuntza pseudozelomatua. Antolakuntza pseudozelomatua duten zenbait phylumen diagnosia.

17- Nematodoak.

METAZOO ZELOMATU PROTOSTOMIOAK

18- Zelomatu protostomioetarako sarrera. Talde anelidiar eta artropodiarren nozioa.

19- Anelidoak: poliketo, oligoketo eta hirudineoak.

20- Artropodoetarako sarrera.

21- Krustazeoak.

22- Kelizeratuak.

23- Miriapodoak eta intsektuak.

24- Moluskuetarako sarrera. Eredu orokorra eta eboluzioa.

25- Gastropodo, bibalbio eta zefalopodoak.

METAZOO ZELOMATU LOFOFORATUAK

26- Foronidoak, brakiopodoak eta briozooak.

METAZOO ZELOMATU DEUTEROSTOMIOAK

27- Deuterostomioetarako sarrera.

28- Ekinodermatuak.

29- Hemikordatuak.

30- Kordatuetarako sarrera. Urokordatuak eta zefalokordatuak.

31- Ornodunak. Anatomia konparatua eta eboluzioa.

32- Lehen ornodunak. Arrainak.

33- Ingurune lurtarraren kolonizazioa. Anfibioak eta sauropsidoak.

34- Ugaztunak



ANIMALI EBOLUZIOAREN SINTESIA ETA TEORIAK

35- Animalia erreinuaren eskema filogenetikoak. Teoria desberdinen azalpena eta hipotesi desberdinen eztabaida orokorra eta kritika.



C. Zoologia aplikatua:

36- Zoologiaren helburuak eta esparru profesionalak jarduerako.

37- Biodibertsitatea eta kontserbazioa. Faunaren kudeaketa: espezie mehatxatuak, baliagai espezieak, espezie exotiko inbaditzaileak.



Praktiken programa (laborategiko praktikak eta irteerak):



LABORATEGIKO PRAKTIKAK

1- Phylum adierazgarrienetako aleen zootomia. Anatomia funtzional eta konparatua.

2- Ornodunen eskeletoen ikerketa konparatua.

3- Klabe eta liburu taxonomikoen bidezko faunaren identifikazioa.

4- Phylum gehienetako ale adierazgarrien identifikazioa visuz, horietatik asko arruntak Euskal Herriko faunan.



LANDA-PRAKTIKAK

- Ingurune desberdinetako animalien azterketa eta ikerketa in situ: marearteko, dultzikola, edafikoa.

Programaren gaiak iraupen desberdina duten irakaskuntza-unitateak dira; beraz, ez dituzte ordu-kopuru berdinak beharko. Ikaslearen lan pertsonaletarako oso komenigarria da ingelesa ezagutzea, hizkuntza horretako informazioa erabili ahal izateko.

EBALUAZIO JARRAITUKO SISTEMA. Nota finala hurrengo portzentai hauek aplikatuz kalkulatuko da:



Teoria (%60a): idatzizko azterketa. Ebaluazio irizpideak: erantzunaren izaera egokia, terminologia zientifikoaren erabilera, adierazpena eta arrazoibideak.



Laborategiko eta landa-praktikak (%20a): praktika-koadernoa aurkezpena eta idatzizko azterketa. Ebaluazio irizpideak: praktiketan buruturiko lanaren egokitasuna eta idatzizko azterketan planteaturiko galdereei erantzunenak, datuen interpretazioa, adierazpen egokia eta ongi argudiatua, sintesi eta analisi ahalmenak.



Lan monografikoak edo mintegiak eta tutoretzak (%20a): taldean egindako lan monografiko idatzia eta azalpena. Ebaluazio irizpideak: Talde-lanaren azalpena, informazioaren antolaketa eta egituraketa, terminologia zientifikoaren erabilera, sintesi eta analisi ahalmenak, baliabide egokien erabilera.



Argibideak:



Praktika eta irteetara joatea eta mintegiak egitea kontuan hartuko dira ebaluaziorako.



Azterketa partziala egingo da lehen lauhilabetea amaitutakoan. Ikasleak 5 edo goragoko kalifikazioa lortuz gero, ez du berriro materia hori azterketan edukiko ohiko deialdian, baina bai ez-ohikoan baldin eta ohikoa ez badu gainditzen. (Oharra: irakasgaiaren bigarren aldeak lehen aldeak lorturiko ezagumendu-oinarriak behar ditu gainditu ahal izateko).



Kurtsoan zehar lorturiko notak (praktikak, mintegiak) gorde egingo dira ez-ohiko deialdirako, ikasleak nahi izanez gero. Bestela, idatzizko proba baten bidez ebaluatuko dira.



Indarrean dagoen araudiaren arabera, ikasleak ebaluazio jarraituari uko egin nahi badio, hori adieraziz idatzi bat aurkeztu beharko dio irakasgaiaren ardura duen irakasleari, azterketa partzialaren data ofiziala baino 2 aste lehenago.



AZKEN EBALUAZIOAREN SISTEMA: Nota finala hurrengo portzentai hauek aplikatuz kalkulatuko da:



Teoria (%70a): idatzizko azterketa. Ebaluazio irizpideak: erantzunaren izaera egokia, terminologia zientifikoaren erabilera, adierazpena eta arrazoibideak.



Laborategiko eta landa-praktikak (%30a): idatzizko azterketa. Ebaluazio irizpideak: planteaturiko galdereei erantzunen egokitasuna, datuen interpretazioa, adierazpen egokia eta ongi argudiatua, sintesi eta analisi ahalmenak.



UKO EGITEA: Bai ebaluazio jarraituaren kasuan, eta bai azken ebaluazioaren kasuan ere, azterketa egun ofizialean egin beharreko probara ez aurkezte hutsak automatikoki ekarriko du kasuan kasuko deialdiari uko egitea, eta "Ez Aurkeztua" nota.





Bestelako argibiderik behar izatekotan, galdetu Ana I. Puente Martínezi, Kepa Altonagari eta Joxerra Aihartzari hurrengo e-mail helbidera hauetan: ana.puente@ehu.eus - kepa.altonaga@ehu.eus - joxerra.aihartza@ehu.eus

Bata laborategiko praktiketarako.
Xira, arropa egokia eta oinetako ez labaingarriak irteetarako.

Oinarrizko bibliografia

BRUSCA R.C, GIRIBET G., MOORE Wendy 2022. Invertebrates. 4th edition. Oxford University Press.

DORIT, WALKER, BARNES. Zoology. Saunders College Publ.

GIRIBET, EDGECOMBE. 2020. The Invertebrate Tree of Life. Princeton University Press.

HICKMAN, KEEN Susan, EISENHOUR, LARSON, L'ANSON Helen. 2023. Integrated Principles of Zoology. 19th ed. Boston: McGraw-Hill Education.

HICKMAN, ROBERTS, KEEN Susan L, LARSON, EISENHOUR. Animal diversity. McGraw-Hill.

JESSOP Nancy M. Zoología (Teoría y problemas). Interamericana, McGraw-Hill.

KARDONG. Vertebrates: Comparative Anatomy, Function, Evolution. McGraw-Hill Education.

PECHENIK. Biology of the Invertebrates. Wm C Brown Publ.

RUPPERT, BARNES. Invertebrate Zoology. Saunders College Publ.

RUPPERT, FOX, BARNES. Invertebrate Zoology: A Functional Evolutionary Approach. Thomson.



ALTABA et al. 1991. Història Natural dels Països Catalans. Invertebrats no Artròpodes.

ARMENGOL et al. 1986. Història Natural dels Països Catalans. Artròpodes I.

BLAS Marina et al. 1987. Història Natural dels Països Catalans. Artròpodes I.

DE SOSTOA et al. 1990. Història Natural dels Països Catalans. Peixos.

FERRER et al. 1986. Història Natural dels Països Catalans. Ocells.

VIVES Maria Victòria. 1987. Història Natural dels Països Catalans. Amfibis, Rèptils i Mamífers.

Gehiago sakontzeko bibliografia

AIHARTZA. 2010. Ornodunak. Anatomia, Eboluzioa eta Aniztasuna. UEU.
AIZPURUA, ALTONAGA, BARANDIARANJ, IRAZABALBEITIA, TXURRUKA, RODRIGUEZ Amaia. 1985. Eboluzioaren norabideak. Elhuyar.
ALEXANDER. 1981. The Chordates. Cambridge Univ. Press.
ANDERSON. 1998. Invertebrate Zoology. Oxford Univ. Press.
DIAZ, SANTOS. 1998. Zoología. Aproximación evolutiva a la diversidad y organización de los animales. Síntesis.
DE LA FUENTE. 1994. Zoología de Artrópodos. Interamericana McGraw-Hill.
EMLEN. 2019. Evolution: Making Sense of Life. WH Freeman & CO.
FUTUYMA, KIRKPATRICK. 2017. Evolution. Sinauer.
KUKHENTAL, MATTHES, RENNER. 1990. Zoologiazko Laborategi-Praktikak. UEU.
LE GUYADER. 2007. The Tree of Life: A Phylogenetic Classification. Harvard Univ. Press.
LOSOS. 2018. Improbable Destinies: How Predictable is Evolution? Penguin Books.
POUGH, JANIS Christine M, HEISER. 2012. Vertebrate Life. Pearson.
PUENTE Ana I, ALTONAGA. 2005. Zoologia orokorra. UEU.
QUAMMEN. 2019. The Tangled Tree: A Radical New History of Life. William Collins.
RUBENSTEIN, ALCOCK. 2019. Animal Behavior. OUP USA.
ROMER, PARSONS. 1984. Anatomía Comparada. Interamericana.
SIEWING, HERMANN. 1985. Lehrbuch der Zoologie. Bd. 2: Systematik. Gustav Fischer Verlag.
TELLERIAL. 1999. Zoología Evolutiva de los Vertebrados. Síntesis.
YOUNG, MARTÍNEZ, RIBAS. 1985. La vida de los Vertebrados. Omega.

Aldizkariak

Ikus ezazu zerrenda hurrengo helbide honetan: ISI Web of Knowledge, http://sauwok.fecyt.es/admin-apps/JCR/JCR

Oinarrizko tema-kategoriak: Zoology, Behavioral Sciences, Biodiversity Conservation,
Entomology, Fisheries, Marine and Freshwater Biology, Ornithology, Paleontology, Parasitology.