Eskualdeetako edo Eremu Urriko Hizkuntzen Europako Gutunaren aplikazioa dela eta, Europako Kontseiluak, espainiar gobernuari zuzendutako sei gomendio eman ditu jakitera. Gomendioak, itunaren aplikazioa ebaluatzen duen Adituen Batzordearen txostenean oinarritzen dira.
Europako Kontseiluak zera eskatzen dio espainiar estatuari:
1- Justiziari dagokionez marko juridikoa aldatzeko, alderdi batek eskatuta, prozesua hizkuntza koofizialean burutu ahalko dela ziurtatzeko, alor penal, zibil eta administratiboan.
2- Neurri legal eta praktikoak hartzeko justizia administrazioan bertako hizkuntza ofizial biak ezagutzen duen langile proportzio egokia izateko.
3- Neurri legal eta praktikoak inplementatzen jarraitzeko, administrazio zentraleko langileen artean hizkuntza koofizialen presentzia ziurtatzeko (hizkuntza horien autonomi erkidegoen mailan izateko).
4- Neurriak hartzeko, zerbitzu publikoetan, bereziki osasun zerbitzuetan, hizkuntza koofizialen presentzia bermatzeko.
5- Ziurtatzeko, hezkuntza eredu hirueledunak, tokiko hizkuntzen babes eta sustapenaren kalterako ez izatea.
6- Hausnartzeko, sei erkidegoetan koofizialak diren hizkuntzak, beste erkidegoetara zabaltzea, behar besteko hiztun kopurua egonez gero.
Azken egunetan hedabideetan sarri agertu dira gomendio hauei inguruko azterketak, eta hain zuzen ere artikulu honetan, azken bi gomendioetan jartzen dute arreta. Lehenengoari dagokionez, inplementatuko balitzateke, katalana Aragoiko ekialde muturrean (La Franja) eta Murtzian (El Carxe) aintzatestea suposatuko luke; eta galiziera Gaztela eta Leonen (Bierzo, Sanabria) eta Extremaduran (Vale de Xálima).
Hezkuntza alorrari dagokionez eta seigarren gomendioan eskatzen duten moduan, hezkuntza hirueledunak ez luke sekula hizkuntza gutxituen kalterako izan behar. Gomendio honek zera jartzen du agerian, batzordeak kontuan hartu duela katalanaren babesa bultzatzen duten taldeen eskaerak, talde hauek, PPko gobernuekin Balear Irletan eta Valentzian gertatutakoa aspaldi salatu baitute, hau da, gobernu hauek bultzatutako eredu hirueledunak hezkuntza alorrean katalanaren kalterako izan direla.
Artikuluan adierazten duten moduan, txostenak, koofizialtasunaren statusa ez duten hizkuntzen egoera ere nabarmentzen du. Hizkuntza hauei buruz, adituek zera diote, azken urteotan atzera pausuak eman direla aragoieraren eta asturieraren babes eskasari dagokionez. Zentzu berean, adituek diote ez direla neurriak hartu portugalera babesteko Extremaduran, arabiera Ceutan edota leonera Gaztela eta Leonen.
Europako Kontseiluko beste artikulu honetan azpimarratzen dutenez, erkidego gehienek ahalegin handiagoak egin beharko lituzkete komunikabideen alorrean, bai idatzizkoetan eta baita ere irrati-telebistan, lurralde osoa barne hartzeko. Txostenak lankidetza handiagoa ere eskatzen du hizkuntza berdintsuak dituzten erkidegoen artean, hezkuntza eta komunikabideen esparruetan. Justizia eta osasun alorreko gomendioei dagokienez, txostena, batez ere Euskal Herriaren kasuari buruz ari da, bertan, hizkuntza ezagutzen duen langile proportzio egokia ez izateak arazoak sor ditzakeelako. Gai honen arabera Hizkuntza Politikarako sailburuordea den Patxi Baztarrikak adierazi duenez "(txostenean) zehazki eta hitzez hitz aipatzen dira ‘justizia, polizia, osasun zerbitzuak eta gizarte segurantza, euskaraz dakiten langileen proportzio baxuagatik'. Lau arlo horietan zuzenean dagozkigunak polizia eta osasun zerbitzuak dira; justizia nagusiki Estatuari dagokio, eta gizarte segurantza osorik dagokio berari. Bi horietan ere aurrera goaz, baina nahitaez hobetzen jarraitu behar dugu, hobekuntza tarte luzea daukagulako horietan oraindik".
Gomendio hauek oso garrantzitsuak direla iruditzen zaizkigu, behingoz, estatuko eragileen ohizko dialektikatik ateratzen gaituztelako eta agerian jartzen dutelako beste norbaitek kontuan hartzen dituela hobetu behar diren gauzak, kasu honetan asko. Zentzu horretan, gomendio hauek, hizkuntzen babesaren alde egiten duten eragileak laguntzera eta bultzatzera datoz. Hizkuntza txikien babesa hizkuntza handien aurrean eta hizkuntza aniztasunaren balioa defendatzeko, denen laguntza behar baitugu.
