Lendoño Goikoa-Tologorri. Ibilbide geologikoa

Hasiera

Lendoño Goikoara doan BI-4532 karreteraren 44.9 kilometran pista bat irtetzen da eta 80 metro ingurura kotxea uzteko moduko aparkaleku txiki bat dago.

Ezkerretara pista utzi

Harri pilaketa batek eta zuhaitz bateko markak adierazten duten lekuan pista utzi eta ezkerrera joko dugu, pagadian barneratuz. Malda handia aurkituko dugu pagaditik irten arte.

Berriro pistan

Berrio pistara heltzen garenean ezkerretara joko dugu.

Bihurgunea kartela

Ezkerrera pista utzi, harri pilaketa batek erakusten du lekua

Eskumara jo. Harri pilaketa

Berriro pista utzi eta eskumara jokomdugu ondo ikusten den bidezidorra jarraituz.

Errenaren harria

Basoaren goiko eremu honetan asko dira ikusten diren eroritako kareharrizko bloke zati handiak. Blokeak, basotik irtetzean ikusten den gailurreko erliebe malkartsutik eroritako zatiak dira. Holako bloke bat da errenaren harria bezela ezagutzen dena, metalezko plaka batek adierazitakoa, eta inguruko artzain batek ardiak zaintzen zituen bitartean bere egurrezko hanka bertan pausatzen zuela esan ohi da. Inguruko kareharrizko blokeak Subijanako kareherrien goi-unitate gogorragotik eroritako zatiak dira. Azpitik dituen tupa apurkorragoak errezago eta azkarrago higatzen direnez, kareharriak baserik gabe gelditzen direnean grabitatez maldan behera erortzen dira.

Pagaditik irten ondorengo lehen azaleramendua

Hemen ikusten diren kareharriak Subijanako unitate estratigrafikoaren hasiera adierazten dute. Azpitik, zeharkatu dugun pagadi osoa Zuazoko tupak bezala ezagutzen den unitate estratigrafikoaren gainean dago. Tupak errazago higatzen dira eta pagoak sustraitzeko moduko lurzorua garatzen dute, Subijanako kareharriek egiten ez dutena. Hemetik aurrera kareharriak gero eta ugariagoak izango dira, gailurreko kareharrizko geruza lodiak agertu arte.

Tologorri paisaia

Hemendik Tologorriko egitura geologikoa ulertzeko oso ikuspegi ona dago. Goiko unitate estratigrafikoa Subijanako kareharriak bezala da ezaguna eta bi azpi-unitate ditu: behe unitatean tupa eta kareharriak txandakatuta ageri dira eta goi-unitatean (gailurra) kareharriak dira nagusi. Azpitik, malda txikiagoko eremuak markatzen du, Zuazoko tupak bezala ezagutzen den unitatea dago, nagusikitupez osatutakoa nahiz eta noizean behin kareharrizko geruza finak ere tartekatu. Ikusgai dugun erliebearen forma unitate bakoitzaren izaeraren araberakoa da, zenbat eta gogorrago eta konpetenteago izan sortzen den malda handlagda da.

Senda Beltza

Senda Beltza moduan ezagutzen den tramoa ikusgarria da. Eskuma aldera malda oso handia da eta kontuz ibiltzea komeni da, batez ere izotza dagoenean. Bidea nahiko horizontala da, eta kareharri gogorragoren bat aprobetxatuz sortu da, gained tupa higakorragoak desegin direlako.

Urjausia Subijanako goi-unitatean. Barrerillako pasabidea

La Ponata errekastoa gurutzatzean urjausi txiki baten kokalekua ikusiko dugu eta gero Barrarellako pasabidera iritsiko gara. Urjausia euria erruz botatzen duenean baino ez dago ikusgai, kareharriek eroritako ur gehiena bereganatu egiten dutelako. Xurgatu ezin dutena da azaletik mugitu eta urjausia elikatzen duena. Errekasto xume honek eragin du, denboraren poderioz, hemen abiatu eta beherantz zabaltzen den arroila.

Iturrigorri

Iturriaren inguruan arroka grisaren gainetik patina gorrixkak garatzen dira, uretan disolbatutako burdina oxido eta hidroxidoak hauspeatzean sortutakoak. Horiek kareharrietan sakabanatuta dauden piritaren alteraziotik datoz. Deigarria da kareharrietan garatutako losa moduko egituren agerpena. Kareharriak haustean garatutako diaklasak dira enlosatuaren erantzuleak eta bertatik sartzen da euri ura kareharrietan barna.

Tologorriko tontorra

Gailurrera iritsi orduko Aialako harana agertzen zaigu aurrez aurre. Aialako haranaren erliebe borobildua tupen nagusitasunaren ondorioa da, eta bertan ikusten diren erliebe altuagoak kareharri edo tupakareharri gogorragoek eratzen dituzte. Ekialdera begiratuz gero, Urduña alderantz, hondoratutako haran zirkularra somatzen da, Subijanako kareharriez inguratutakoa. Egitura zirkularra Urduñako diapiroa osatzen duten material biguinagoen higaduraren ondorioa da. Mendizerrako paisaia aldiz, lakarra eta gorabeheratsua da, ingurune karstikoan garatutako lapiaz izenekoa, euri uraren ondoriozko kareharrien disoluzioz garatutakoa.

Txabolak menerdigan

Menerdigako pasabidea

Gailurreria jarraituz Menerdigako pasabideraino iritsiko gara. Hemen abiuatuko dugu beheranzko bidea.

Orduñarantz hartu

Bidegurutzea. Orduñaruntz bota

Zuazoko tupak

Beheko aldeaz, pistan zehar, Zuazoko tupen azaleramendu onak aurkitzen dira. Unitateak 1000m baino lodiagoa da eta batez ere tupez ossatura badato ere, 5-20 cm lodi diren geruza gogorragoak ere aurkitzen dira, tupakareharri edo kareharrizkoak. Material horiek itsas azpian metatu ziren, kosta lergotik urrum kokatutako kontinente-plataforman.

Diaklasatua. Adokinak dirudite

Zenbait lekutan pista, Lieja-Bastoña-Lieja txirrindulari lasterketako pabesa dirudi, baina naturala da, diaklasatu perpendikularrak eragindako pabes-moduko egitura.