Ikasgai honetan ikasleek Kristalografiaren ezagutzak lortzen dituzte eta mineralen ikasketarako sarrera ere. Irakasgai honen helburua sismetria espazialarekin erlazionatutako kotzeptuak ulertzea da (Kristalografia Estrukturala) eta kristal-egituran elementu kimikoek duten funtzioa arrazoitu (Kristalokimika). Gainera isomorfismoa eta polimorfismoa bezalako kotzeptuak antzeman krsital errealen eta mineralen jokabidea ulertu hal izateko (Kristal Erreala).



Kristalak aztertzeko eta minelak identifikatzeko X ipiak erabiliko dira. Mikroskopio petrografikoen bidez mineralen identifikatzeko hauen propietate optikoak nola neurtzen diren ezagutuko dira (Kristalografia Optikoa).

Irakasgaiaren gaitasun espezifikoak:

MO2GM2.1 Lurreko mineralak aztertzen hasteko kontzeptuak garatzea.

MO2GM2.2 Mineralen propietate fisikoak, kimikoak eta agiturari dagozkionak ezagutzea.

MO2GM2.4 Geologian erabili ohi diren analisis instrumentalerako teknikak aplikatzea.



Zeharkako gaitasunak:

GT2. Arazoak konpontzeko gaitasuna



Titulazioaren gaitasunak:

GE7. Landa-laneko eta laborategiko laneko datuak eta oharrak teknika eta tresna egokiekin lortu, prozesatu, aztertu eta interpretatzea, eta emaitzak txostenetan edo landa-koadernoan erarik egokienean dokumentatzea.



Irakasgai honetan mineralak aztertzeko beharrezkoak diren Kristalografia eta Kristalokimikaren

kontzeptuak ikusiko dira. Kristalen kimika eta egitura aztertuko da eta era berean kristalen jokabidea X izpien eta argiaren aurrean.

Kristalen kimika. Zer da kristal-egitura? Sareen eta talde espazialen simetria. Erradio atomikoa. Zenbaki eta koordinazio-poliedroa. Esferen paketatze motak. Kristal metalikoak. Esferen paketatzetan dauden hutsuneak. Hutsune desberdinen betetzearen arabera sortutako egiturak. Silikatoen egitura. Sailkapena.



X izpien kristalografia. X Izpiak: Izaera eta kristalekin duten elkarrakzioa. X izpien difrakzioa. Metodo esperimentalak. Minelaren identifikazioa.



Kristal erreala. Kristal ideala eta kristal erreala. Kristal-akatsak. Kristal-agregatuak. Maklak. Kristalen eraketa eta hazkundea. Polimorfismoa eta isomorfismoa. Soluzio-solidoak.



Kristalografia optikoa. Mikroskopio petrografikoa. Aldez aurreko behaketak: Eitea eta habitoa. Kolorea eta pleokroismoa. Errefrakzio-indizea eta erliebea. Gai isotropo eta anisotropoen optika: indikatrize optikoak, birrefringentzia, itzaltze-angelua eta luzapena. Seinu optikoak.

Gelan garatuko diren eskoletan ikuste-baliabideak erabiliko dira eta praktikak laborategian garatuko dira.



Praktiketan X izpien ariketak aztertzeko informatika gela erabiliko da eta mineralen propietate optikoak ikasteko mikroskopioen laborategia erabiliko da.



Kurtsoan zehar ikasleak banakako eta taldeko lanak egingo dituzte. eGelan plataformaren bidez irakasgaian erabiliko den materiala jarriko da.



Ikasgaian landuko den materiaren gehiengoa praktikoa denez guztiz komenigarria da klasera modu jarraian joatea.

• Ebaluazio Jarraituaren Sistema
• Azken Ebaluazioaren Sistema
• Kalifikazioko tresnak eta ehunekoak:
  • Garatu beharreko proba idatzia (%): 30
  • Test motatako proba (%): 15
  • Banakako lanak (%): 15
  • alde lanak (arazoen ebazpenak, proiektuen diseinuak) (%): 15
  • Laborategiko azterketa (Kristalografia Optikako Praktikak) (%): 25

Ebaluazioan, bai ohizko bai ez-ohizko deialdian, hurrengo moduan gauzatuko da:



Azterketek notaren %70 suposatzen dute.

Notaren beste %30-a problemak, informeak eta lanak dira.



Irakasgaia gainditzeko

1) Bertaratzeko klaseetara etorri eta parte hartu.

2) Azterketa bakoitzean gutxienez %40 ondo eginda egon behar da eta azterketa guztien puntuaketa gehituz gutxienez 3.5 puntu izan behar duzu.

3) Gutxienez lanen %75a entregatu behar duzu eta 1.5 puntu lortu behar dituzu.





Ikasgaiaren ebaluazio jarraiari uko egiteko Graduko Titulazio ofizialetako Ikasleen ebaluaziorako arautegiaren erizpideekin bat dator (2017ko martxoaren 13ko EHAA, 50.zk) eta adierazten dituen erizpideak izango dira kontutan. Uko egiteko epea bederatzi astekoa izango da egutegian zehaztutakoarekin bat, lauhilekoa hasten denetik kontatzen hasita. Uko egitea idatziz egin beharko da eta sinatua aurkeztu beharko zaio ikasgaiaren iraskale arduradunari. Hau aurkeztu ezean, ebaluazioa jarraia hautatu duela pentsatuko da eta honen ondoriozko emaitzak izango ditu ikasleak.



Irakasgaiko ebaluazio probetan ikasleek debekatuta izango dute liburuak, oharrak edo apunteak erabiltzea, bai eta tresna edo gailu telefoniko, elektroniko, informatiko edo bestelakoak erabiltzea ere. Bakarrik baimentzen da kalkulagailu arrunta eramatea.



Ebaluazio probetan "UPV/EHUko ebaluazio probetan eta lan akademikoetan jokabide makur eta iruzurrezkoak eragozteari eta etika akademikoari buruzko protokoloa" aplikatuko da.

Aparteko deialdia proba bakarrekoa izan liteke, eta proba horrek irakasgaiaren atal guztiak kontsideratuko ditu, eta notaren %100 lortzeko aukera eman ahalko dio ikasleari.



Ez-ohiko deialdian ohiko deialdiaren irizpideak erabiliko dira.

Kristalografia optikoko koadernoa.
Mineralen propietate optikoei buruzko liburua.

Oinarrizko bibliografia

BLOSS, F.D., Crystallography and crystal chemistry. An introduction, Mineralogical Society of America, Washinton, 1994

BLOSS, F.D. (1970): Introducción a los métodos de Cristalografía Optica.

BORCHARDT-OTT, W. (1995). Crystallography, Springer Verlag, New York.

CUEVAS, M.A. et al.,( 2002). Problemas de Cristalografía. Publicaciones Universitat de Barcelona.

DYAR, M.D. GUNTER, M.E. y TASA, D. (2008): Mineralogy and Optical Mineralogy. Mineralogical Society of America. 706p

KLEIN, C. Y HURLBUT, C.S., Manual de mineralogía, Ed. Reverté, Barcelona, 1997

NESSE, W.D. (2004): Introduction to Optical Mineralogy.

NESSE, W.D. (2000): Introduction to Mineralogy. Oxford University Press, Oxford.

RODRÍGUEZ GALLEGO, M. "La Difracción de los Rayos X". Ed. Alhambra. Madrid, 1982.

Gehiago sakontzeko bibliografia

BERMÚDEZ POLONIO, J. "Métodos de Difracción de Rayos X. Principios y Aplicaciones". Pirámide. Madrid, 1981.
GIACOVAZZO, C., et al. (2002). Fundamentals of Crystallography. 2ª Ed. Series International Union of Crystallography Texts on Crystallography. IUCr-Oxford Science Pu.
International Tables for X-ray Crystallography. ¿Vol. A : Space-Group Symmetry¿. (Hahn T. Ed.) . D. Reidel Publ. Co., Kluwer Acad. Publ. Dordrecht, 1987.
PUTNIS, A, Introduction to Mineral Sciences, Cambridge University Press, 1992
SANDS, D.E., Introducción a la cristalografía, Ed. Reverté, 1978

Web helbideak

http://edafologia.ugr.es/optmine/index.htm
http://www.brocku.ca/earthsciences/people/gfinn/optical/2P22.htm
http://www.tulane.edu/~sanelson/eens211/index.html
http://www.rc.unesp.br/igce/petrologia/nardy/elearn.html
www.uned.es/cristamine/inicio.htm
www.iucr.org/education
http://www.xtal.iqfr.csic.es/Cristalografia/
http://ressources.univ-lemans.fr/AccesLibre/UM/Pedago/physique/02/mncristallo.html
www.ehu.es/pizarro/alumnos
http://webmineral.com/
www.mindat.org/
http://un2sg4.unige.ch/athena/mineral/mineral.html
http://ehu.es/mineralogiaoptica