"Haurdunaldia borondatez etetea Espainian: egungo egoera eta dauden erronkak" txostenak, DESIVE ikerketa proiektuaren esparruan egindakoak, ohartarazi du abortatzeko aukera ez dela erabat unibertsala, ekitatiboa eta doakoa Espainian. Azterlanaren arabera, beharrezkoa da zerbitzuen “sare publikoa indartzea” eta eskubideetan oinarritutako arreta bermatzea, “estigmarik eta diskriminaziorik gabe”.

1985etik, Kasuen Lege ezaguna onartu zenetik, abortua erabat legez kanpokoa izatetik Espainiako legediak aitortutako eskubide bat izatera igaro da. 2/2010 Lege Organikoak esparru hori zabaldu zuen, eta aukera eman zien emakumeei haurdunaldiaren lehenengo 14 asteetan beren borondatez eteteko, 22. astera arte edo murrizketarik gabe emakumearen edo fetuaren bizitza arriskuan jarriz gero.

Hala ere, lau hamarkada geroago, autonomia erkidegoen, ekonomiaren edota gizarte mailako desberdintasunek jarraitzen dute, eta eskubide horretarako benetako sarbidea mugatuta dago txostenaren esanetan. Euskal Herriko Unibertsitateko (EHU) Soziologia eta Gizarte Lan Saileko Aidée Baranda ikertzaileak parte hartu duen unibertsitate arteko ikertalde batek egindako txostenaren arabera, arautu gabeko kontzientzia-eragozpenak, zentro publikoen eskasiak eta autonomia-erkidegoen arteko desberdintasunek biziki baldintzatzen dute haurdunaldia borondatez etetea (HBE).

Aidée Baranda EHUko ikertzaileak parte hartu du Salamancako Unibertsitateak koordinatzen duen txostenean

Txostenak 2010 eta 2022 bitarteko haurdunaldiaren borondatezko eteteei buruzko 80.000 datu-erregistro baino gehiago aztertu ditu, Osasun Ministerioak, INEk eta autonomia-erkidegoetako iturriek bildutakoak.

"Emakume batek haurdunaldia oztoporik gabe eten ahal izatea edo ez izatea bizi den erkideagoaren araberakoa da oraindik", nabarmendu du Barandak. "Horrek ekitate-printzipioa urratzen du, eta bereziki zigortzen ditu baliabide gutxiago dituzten edo landa-eremuetan bizi diren emakume gazteak".

Azterlanak agerian uzten du, halaber, HBE bat sarrien erabiltzen dutenak 25 urtetik beherako emakumeak direla, bikotekide egonkorrik gabeak, hezkuntza-maila baxukoak eta, kasu askotan, migratzaileak — batez ere Latinoamerikakoak edo Saharaz hegoaldeko Afrikakoak —. "Bizi-baldintza materialek, hezkuntza-mailak eta prekarietateak eragina dute nahi ez den haurdunaldia izateko arriskuan eta horri aurre egiteko gaitasunean", azaldu du ikertzaileak.

Eskaintza publikoa zabaltzea

Atzemandako erronka nagusien artean, txostenak adierazten du oso garrantzitsua dela antisorgailuen eskaintza publikoa eta doakoa zabaltzea, sexu-hezkuntza integrala eta haurdunaldiaren detekzio goiztiarra bermatzea, osasun-zirkuituak sinplifikatzea, administrazio-oztopoak kentzea eta osasun-langileen prestakuntza hobetzea. "Emakumeek sarbide azkarra eta segurua izateaz gain — gehitu du Barandak —, errespetuzko laguntza, informatua eta enpatikoa behar dute, beren erabakiaren eta esperientziaren konplexutasuna aitortuko duena".

Dokumentuak, gainera, lehen mailako arretaren, familia-plangintzaren eta ospitaleen arteko koordinazioa indartzea proposatzen du, baita abortuaren osteko laguntza-sistema bat sortzea ere, arreta psikologikoa barne hartuko duena.

DESIVE proiektua

DESIVE proiektua Zientzia, Berrikuntza eta Unibertsitate Ministerioak eta Eskualde Garapeneko Europako Funtsak (EGEF) finantzatzen dute, eta Salamancako Unibertsitateak koordinatzen du, EHUren eta beste erakunde akademiko batzuen laguntzarekin. Proiektuaren helburua da desberdintasun horiek ikusaraztea eta arreta-eredu bidezkoago eta bidezkoago baterantz aurrera egitea.