Egungo Euskararen Hiztegia (EEH)

sentsu 1 iz zentzumena.

Hari esker ditu gizakiak mugiarazten besteak eta mugitzen da bera ere, eta haren bitartez dute ezagutzen kanpoko bost sentsuek, hots, Ikusten, Entzuten, Usnatzen, Dastatzen, Hunkitzen, bai eta berdin jakiten barneko lau sentsuek, hots, Sentsu komunak, Gogamenak (batzutan Irudimena deituak), Jujamenduak, Oroimenak. Piarres Xarriton «Enkiridion» - Martin Azpilkueta, 2006 - 76. orr.

Sudurraren bitartez gure sentsuak hunkitzen dituzten gauzak, Usain-onekoak edo Usain-txarrekoak deitzen dira. Piarres Xarriton «Etika» - Spinoza, 1997 - 115. orr.

Objektuen azalean, haien itxuran geratu gabe, sakonera jotzea; bazter batera uztea, ahal den neurrian, geure sentsuen eta geure burmuinaren izaerak eragiten dizkiguten irudipen ustelak. Juan Garzia «Sagua, eulia, eta gizakia» - François Jacob, 2004 - 99. orr.

Beilan, informazio kantitate gaitza iristen da, sentsuen bidez, ugaztun goren baten burmuinera. Juan Garzia «Sagua, eulia, eta gizakia» - François Jacob, 2004 - 179. orr.

Fisikariak objektu bati buruz eraikitzen duen irudikapenaren eta geure sentsuek ematen digutenaren arteko aldea. Juan Garzia «Sagua, eulia, eta gizakia» - François Jacob, 2004 - 101. orr.

Objektua (sentsuen objektua den aldetik) gure begiespen-ahalmenaren antolaerari egokitzen bazaio, berriz, orduan ederki errepresenta dezaket nik horren ahalgarritasuna. Ibon Uribarri «Arrazoimen hutsaren kritika» - Immanuel Kant, 1999 - 25. orr.

Asmamen handia behar da [...] sentsuei bistako zaien ororen aurka, intuizio ororen aurka, bidea egiteko. Juan Garzia «Sagua, eulia, eta gizakia» - François Jacob, 2004 - 10. orr.

Justizia hura galduz geroz, galdu zen ere hastapeneko ordena eta harmonia miresgarria, eta sentsuak jazarri ziren arrazoiaren aurka, eta arrazoiak ez zion Jainkoari sinetsi. Piarres Xarriton «Enkiridion» - Martin Azpilkueta, 2006 - 94. orr.

2 (hitz elkartuetan lehen osagai gisa)

Kanpoko mundua, espezie bakoitzak hautematen duen moduan, bere sentsu-organoen araberakoa da, batetik, eta, bestetik, sentsu- eta mugimendu-gertakariak burmuinean integratzen diren moduaren araberakoa. Juan Garzia «Sagua, eulia, eta gizakia» - François Jacob, 2004 - 178. orr.

Kalkuluz, halako errealitate batera iristen dira, non gauzek hala behar dutelako ebidentzia matematikoak muturrez mutur jotzen baitu sentsu-intuizioaren datu guztiekin. Juan Garzia «Sagua, eulia, eta gizakia» - François Jacob, 2004 - 32. orr.

Gu geu ere hertsiki kaiolatuak gaude geure nerbio- eta sentsu-tresneriak inposatzen digun mundu-irudikapenean Juan Garzia «Sagua, eulia, eta gizakia» - François Jacob, 2004 - 178. orr.

3 ipar noranzkoa.

Heldu den primaderan, trinketeko eta “Les Terrasses“ karrikak sentsu bakarrean ezarriak izanen dira herriko etxetik elizaraino, lehenik entseatzeko. Herria 2005-12-15

Lerro bat baizik ez da idekia, aldizkatu beharrean dira bi sentsuetan dabiltzan ibilgailuak. Herria 2004-05-13

Sentsu batean baizik ez dira ibilgailuak hor haizuko, aldizkatzeko su gorri bat izanen delarik manatzaile. Herria 2005-09-01

Hego Lapurdiren kasuan urratsa ongi eta zuzen daramate hautetsiek zentzu eta sentsu horretan. Herria 2004-09-02

4 ipar adiera.

Azken bi pundu horiek ongi gogoetatuz, konturatuko zare sentsu bat baino gehiago adieraz dezaketela marka berek. Herria 2005-12-15

Badira hola hitz batzu, lehengo sentsurik ez dutenak: gure mendean, zer da ahalgea? zer da beldurra? zer da lana? zer da elkartasuna? Herria 2003-11-06

5 ipar zentzua.

Iduritzen zaio ere, herri-elkargo hau ttipixegia delakoan, luza gabe Amikuzeko herri-elkargoari josia izanen dela, eta hala balitz, orduan-ea sentsu gutiago lukeela Irisarrirentzat egitura horren barne izaitea. Herria 2004-01-15

6 ipar ildoa.

Sentsu hortan hitzordu inportanta dukegu helduden urtarrilaren 10an antolatzen dugun kantaldiarekin. Herria 2004-01-01

hitz multzoen maiztasunak (gutxienez 3 aldiz agertzen direnak)

barneko sentsua (18); kanpoko sentsua (4)

barneko sentsuak (5); gure sentsuak (8)

barneko sentsuan (8)

barneko sentsuarekin (3)

barneko sentsuaren (44); barneko sentsuaren forma (3); barneko sentsuaren formaren (4); barneko sentsuaren objektu (5); barneko sentsuaren objektua (5); gure barneko sentsuaren (4); kanpoko sentsuaren (8)

sentsuaren bitartez (3); sentsuaren forma (4); sentsuaren formaren (4); sentsuaren objektu (5); sentsuaren objektua (5)

barneko sentsuari (7); gisa barneko sentsuari (3); kanpoko sentsuari (5); sentsuari soilik (3)

gure sentsuei (4); sentsuei ematen (3)

barneko sentsuen (3); gure sentsuen (13); gure sentsuen objektu (3); kanpoko sentsuen (20); kanpoko sentsuen objektua (3)