Bilaketa aurreratua

Ogi apurrak

Egungo Euskararen Hiztegia (EEH)

gizalege 1 iz gizartean bizitzeak ezartzen dituen jokabide arauen begirunea. ik gizabide; jendetasun.

Oihaneko legea gizalege bihurtu dugu.  Migel Angel Mintegi   «Denak du bere prezioa», 2002 - 223. orr.

Larrua joz betetzen ditugu bakarrik naturaren legeak; eta hauek eragozten dituzten gizalege guztiek mesprezua baino ez dute merezi.  Juan Martin Elexpuru / Bego Montorio   «Filosofia apaingelan» - Sade, 2001 - 119. orr.

Bestela, gizalegeak agintzen duena betez, apur batean egon, eta gero joan.  Jose Morales   «Arima hilak» - Nikolai Gogol, 1998 - 155. orr.

Zarata pixka bat eginez ari dira jaten, gogotsu, serio, arretatsu: ez dute denborarik gizalegeak agintzen duen bezala jateko.  Xabier Olarra   «Azken hitzordua» - Sandor Marai, 2003 - 109. orr.

Horren eraginez, ahaztu egin zitzaion aurrena etxekoandrea agurtzera joatea, gizalegearen arauek agintzen zuten bezala.  Jose Morales   «Arima hilak» - Nikolai Gogol, 1998 - 243. orr.

Gizalegeak agindutako guztia ez da, ordea, hipokresia.  Anjel Lertxundi   «Konpainia noblean», 2004 - 166. orr.

Tropikoak collegean ikasitako gizalegea hondatzen ziek, legenak azala bezala.  Xabier Olarra   «Azken hitzordua» - Sandor Marai, 2003 - 91. orr.

Bere ezkon-nebaren aurrean gizalegea urratu gabe nola joka zezakeen jakin nahi zuen.  Karlos Zabala   «Parisen sabela» - Emile Zola, 2004 - 301. orr.

Egoerak, dena dela, Kristinarekin begiz begi egitea eskatzen zuen eta horrela konplitu genuen gizalegea.  Aingeru Epaltza   «Rock'n'roll», 2000 - 135. orr.

Arduradun politikoak gizarte zibilizatu batek berezkoa behar lukeen neurriaren zentzurik gabe aritu ziren; eguneroko jokabidea ez zen gizalegea eta forma demokratikoak zaintzea, ezpada zakarkeria, mehatxua eta gezurra.  Berria - Harian   2005-03-19

Manera onak eta gizalegea alde batera utzirik, txanoa hartu eta etxetik irten zen.  Jose Morales   «Arima hilak» - Nikolai Gogol, 1998 - 454. orr.

Ni baino zaharragoa izan haiz beti, eta zaharrei obeditzea duk gizalegea.  Pedro Alberdi   «Kafka Bilbon», 2002 - 96. orr.

Hori al da gizalegea, Triniti?  Antton Olano   «<//jokoa.com>» - Gemma Lluch, 2002 - 94. orr.

2 (izenondoekin)

Bere hitzei irri-karkail ozen batzuekin eman zien azken puntua, eta nik ere -gizalege handiko, beti- aurpegiko giharrak behartu nituen, harekin batean barre egin ahal izateko.  Aingeru Epaltza   «Rock'n'roll», 2000 - 44. orr.

Txitxikovek, gizalege handiz buru-makurtua egin, eskua zintzoki tinkatu, eta erantzun zion oso gogo onez beteko zuela beraren nahia.  Jose Morales   «Arima hilak» - Nikolai Gogol, 1998 - 34. orr.

Berak gizalege handiz erantzun zidan, adeitasun handiz, nire poemak ez zirela sobera onak.  Fernando Rey   «Gure etxeko kontuak» - Natalia Ginzburg, 2004 - 168. orr.

Aspaldiko liskar hartan piztutako etsaigoaren garrak, gizalege britainiarraren elurren pean txingar bihurturik bada ere, bizirik dirau oraindik.  Xabier Olarra   «Deabruaren hiztegia» - Ambroise Bierce, 2001 - 173. orr.

Gizalege estuenaren mugetatik inola ere ateratzeke.  Karlos Zabala   «Mikel Strogoff» - Jules Verne, 2002 - 173. orr.

Gizalege jatorra.  Juan Garzia   «Pedro Páramo» - Juan Rulfo, 2001 - 171. orr.

Gizalege hotzez agurtu zenuen.  Xabier Mendiguren Elizegi   «Arima enkoniatuak», 2006 - 28. orr.

ik beherago 5.  Askoren artean   «Asisko Frantzizko, Asisko Klara», 2002 - 574. orr.

Haren gizalege hotz eta automatikoan eta umore onean.  Xabier Olarra   «Antropologo bat Marten» - Oliver Sacks, 2003 - 217. orr.

Gizalege zuri behartu batez diost Melena del Surreko daturik bat ere ez dutela.  Edorta Jimenez   «Hemingway eta euskaldunak zerbitzu sekretuetan», 2003 - 96. orr.

Gizalege finean.  Juan Garzia   «Sistema periodikoa» - Primo Levi, 1998 - 105. orr.

Gizalege osoz.  Fernando Rey   «Ararat mendiaren sumina» - Yasar Kemal, 2003 - 100. orr.

Han ikasten den itxurazko gizalege engainagarri, kolorge eta izotza baino hotzagoaren puska batzuk eskuratzera.  Jose Morales   «Arima hilak» - Nikolai Gogol, 1998 - 374. orr.

3 (hitz elkartuetan lehen osagai gisa)

Bezero zahar bati horrela ateraino laguntzea, gau bat edaten pasa ondoren, tabernariaren gizalege kontu hutsa zen.  Matías Múgica   «Hiltzaile baten aitormena» - Joseph Roth, 2004 - 194. orr.

-Idatz ezazu -esan nion nik, ezer galdetu ez bazidan ere eta gaur ere ezin ulertu dudan gizalege falta batez.  Matías Múgica   «Hiltzaile baten aitormena» - Joseph Roth, 2004 - 198. orr.

Ez inon ez inorekin gizalege apurrik ez gordetzeko gutizia.  Aingeru Epaltza   «Rock'n'roll», 2000 - 131. orr.

Eta gizalege eta esker on izpirik bazuen, joan zedila Graemetarren jauregira.  J.M. Olaizola "Txiliku"   «Bizitza eredugarriak», 2006 - 17. orr.

4 (justizia-edo)

Giza duintasuna, bakean elkarrekin bizitzea, aberastasuna gizalegez banatzea, justizia soziala, gizonezkoen eta emakumezkoen arteko berdintasuna, adierazpen askatasuna eta gizaki guztien eskubideak.  Berria - Euskal Herria   2004-11-02

Pairatzen dutena izugarria da eta haien egoera jasanezina eta gizalegearen kontrakoa da.  Berria - Gaiak   2004-09-29

5 gizalegez

Lehena, garrantzitsuena, gizalegez jokatzea. Joka dezagun gizalegez, etxe honetako inori kalterik egin gabe.  Juan Kruz Igerabide   «Ulises» - Homero, 2000 - 155. orr.

Zer?... Jesus! Erantzun egin beharko zenion, gizalegez bederen.  Ander Irizar   «Eszterren ondarea» - Sandor Marai, 2003 - 87. orr.

Bere lan gelan hartu ninduen, gizalegez.  Edorta Jimenez   «Kilkerren hotsak», 2003 - 38. orr.

Pepponek ziria sartu dizu eta zuk gizalegez onartu eta bete behar duzu emandako hitza.  Koldo Biguri   «On Camillo» - Giovanni Guareschi, 2001 - 73. orr.

Berak esan nahi diona ezin da esan, ez behintzat gizalegez.  Oskar Arana   «Lotsaizuna» - John Maxwell Coetzee, 2004 - 47. orr.

6 gizalegezko izlag

Aurrena, gobernadorearen etxera joan zen gizalegezko diosalak egitera.  Jose Morales   «Arima hilak» - Nikolai Gogol, 1998 - 27. orr.

Gizalegezko buru-makurtua eginez hartu zituen.  Jose Morales   «Arima hilak» - Nikolai Gogol, 1998 - 32. orr.

Zutik eta belauniko jartzen zen une egokian, behar bezalako portaera gizalegezkoa izaten saiatzen zen.  Karlos Zabala   «Parisen sabela» - Emile Zola, 2004 - 298. orr.

Galderak gizalegezkoa dirudi, ahotsean inolako ironia-zantzurik gabea.  Xabier Olarra   «Azken hitzordua» - Sandor Marai, 2003 - 95. orr.

· Preso ohiaren atxiloketa «mendekuan» oinarrituta dagoela uste du Jaurlaritzako Giza Eskubideen Batzordeak, «gizalegezkoa» ez izateaz gain, ez duelako «oinarri juridikorik».  Berria - Euskal Herria   2004-01-23

Nahiko begi bistakoa da, gizalegezkoa esango nuke, presoek bere etxetik ahalik eta gertuen egon beharra dutela, eta kosta egiten zait sinestea norbaitek kontrakoa esatea.  Berria - Euskal Herria   2004-06-19

7 gizalege on

Ez da gizalege onekoa honelako gauzak esatea; baina, dena dela, gizalege onaren arauak alfer-alferrikakoak dira errealitateaz hitz egin behar denean.  Ander Irizar   «Eszterren ondarea» - Sandor Marai, 2003 - 123. orr.

Ez da gizalege onekoa italieraz erantzutea dialektoan hitz egiten dizunari.  Juan Garzia   «Sistema periodikoa» - Primo Levi, 1998 - 224. orr.

Ez, ene jauna, adeitasun hori ez da gizalege onekoa.  Juan Garzia   «Hamlet» - William Shakesperare, 2002 - 136. orr.

· Ea hola ikasten duten gizalege hobea!  Xabier Olarra   «Deabruaren hiztegia» - Ambroise Bierce, 2001 - 77. orr.

Aitak, noiz edo noiz, arratsean, Gino Lopeztarren etxera eramaten zuen, bere seme-alabetan serioena iruditzen zitzaiolako, gizalege hoberenekoa, erakusteko modukoena.  Fernando Rey   «Gure etxeko kontuak» - Natalia Ginzburg, 2004 - 71. orr.

 



Nodoa: liferay1.lgp.ehu.eus