Kutsadura Atmosferikoaren Kimika eta Kutsatzaileen Sakabanaketa hautazko irakasgaia da Ingurumen Ingeniaritzako Graduaren 4. mailan. Irakasgai hau M05 moduluari dagokio: hautazkotasuna - Atmosfera eta Zarata espezialitatean.

Kutsadura Atmosferikoaren Kimika eta Kutsatzaileen Sakabanaketa irakasgaia Ikasturteko bigarren lauhilekoari dagokio, eta bere ezaugarriak eta curriculumean duen kokapena dela eta, atmosfera eta zarata espezialitatearen funtsezko irakasgaietako bat da. Honen helburua atmosferaren ezaugarritze fisiko-kimikoa da, lehenengo lauhilekoan irakasten den Meteorologia eta Klimatologia aplikatua irakasgaiarekin batera. Honek, ondorengo zientzien oinarriak menperatzea eskatzen du: Fisika, Kimika, Matematika, Informatika, eta abarreko ezagutzak (1. maila); bestalde, ondorengo irakasgaien ezaguera izatea gomendagarria da: Jariakinen Mekanika eta Termodinamika (2. maila), Ingeniaritzaren Oinarrizko Eragiketak (3. Maila) eta Ingurumenaren Zientzia eta Teknologia (4. Maila), besteak beste.

Irakasgai honen helburu nagusia kutsatzaile atmosferikoek jasaten dituzten prozesu fisiko eta kimokoen sakonago ezagutzea da:

Kimika atmosferikoaren oinarriak ezagutzea: atmosferaren geruza ezberdinetan ematen diren erreakzioak. Espezie eragileak, bereziki jatorri antropogenikoa dutenak, eta horien efektuak.

Atmosferaren fisikaren oinarriak ezagutzea: Kutsadura gertaerak eragiten dituzten baldintza meteorologikoak ezagutzea, lurraldeen ezberdintsuna kontuan hartuz. Baldintza meteorologiko jakin batzuk eta lurraldeen ezberdintsuna kontuan hartuz, Kutsatzaileen sakabanaketa ebaluatzeko tresna edo eredurik egokienak hautaketarako irizpideak izatea.

Modulu honetan (M05- hautazkotasuna), Atmosfera eta Zarata espezialitatean, garatzen den berezko gaitasuna ondorengoa da:

OP1- Sakonago ezagutzea kutsadura atmosferikoaren eta zarata eta bibrazioen espezializazio edo sakontze-lerroaren barnean lantzen diren ingurumen-ingeniaritzako zientzia-, teknologia-, tresna-eta teknika-atalak.

Irakasgai honek honako irakaskuntza-emaitzak lortzea du helburu:

- Kutsatzaile atmosferikoak isurtzen diren unetik, jalki edo metatzen direnerarte pairatzen dituzten prozesu fisiko zein kimikoak lantzen dira.

- Kutsadura gertaerak eragiten dituzten baldintza meteorologikoak ezagutzea, eta kutsadura mailaren determinaziorako teknika esperimentalen eta dispertsio-prozesuen zenbakizko ereduen erabilera. Kutsatzaileen sakabanaketa ebaluatzeko tresna edo eredurik egokienak hautaketarako irizpideak izatea, zonalde geografiko eta baldintza meteorologiko jakin batzuk kontuan hartuz.

1. GAIA. ATMOSFERAREN FISIKAREN OINARRIAK.

2. GAIA. KUTSATZAILEEN SAKABANATZEA ATMOSFERAN.

3. GAIA. ATMOSFERA-ZIENTZIEN OINARRI KIMIKOAK.

4. GAIA. KUTSADURA ATMOSFERIKOAREN KIMIKA: ERREAKZIO HOMOGENEOAK GAS-FASEAN ETA ERREAKZIO HETEROGENEOAK UR-FASEAN.

Saio magistraletan irakasleak helburuak eta oinarri teorikoak azalduko ditu, ikasleek geroago planteatuko diren galdera eta problemak ebatzi ahal izateko. Gai bakoitzean mota ezberdinetako jarduerak (gaur egungoei buruzko eztabaidak, arrazonatzeko galdetegi teorikoak, …) proposatuko dira bai era indibidualean bai taldean.

Gela-praktiketan ebazpen itxia edota irekia duten ariketak planteatuko dira. Horietako baztuk ikasleek klasean ebatziko dituzte, eta klasean zuzentzen ez direnak, entregai gisa gerako dira, ikaslearen jarrera aktiboa bilakatuz.

Ordenagailu-praktiketan ikasleek oinarrizko kalkuluak eta simulazioak egingo dituzte. Praktika bakoitzean entregatu beharreko lanak egitura berdina izando du: 'Lehenengo Txostena' eta 'Bigarren Txostena'. Lehenengo txostena praktika astearen aurreko egunerako egin behar den lana (eta egela-ra igota) eta bigarren txostena praktika egunean egin beharreko lana. Azken txosten hau praktika egunean bertan egela-ra igo beharko da.

e-Gela plataforma birtuala erabiliko da ikaslearen gida, irakaskuntza-materiala (apunteak eta material zientifiko-teknikoa), ariketen enuntziatuak, eta irakasgaiaren irakasleek prestaturiko ordenagailu-praktiken gidoiak banatu eta partekatzeko, txostenak entregatzeko, baita irakasgai honekin erlazionatutako berriak edota aldaketak argitaratzeko ere.

“Osasun egoerak aurrez aurreko irakaskuntza edota ebaluazioa eragotziz gero, onlineko jarduerara joko da eta ikasleei aldaketa horren berri emango zaie.”

• Azken Ebaluazioaren Sistema
• Kalifikazioko tresnak eta ehunekoak:
  • Garatu beharreko proba idatzia (%): 70
  • Ebaluazio hezigarria, lauhilekoan zehar egindako jardueretan oinarrituta, aldi ofizialean ezarritako proban ebaluatu ezin diren ikaskuntzaren emaitzak baloratzeko. (%): 30

Ebaluazioa mistoa izango da, hau da, ebaluazio hezigarrian ikasleek lortutako kalifikazioan oinarrituko da, baita idatzizko azken azterketaren kalifikazioan ere.



**Ebaluazio hezigarrian (amaierako kalifikazioaren %30a), hainbat jarduera kontuan hartuko dira, lauhilekoan zehar ikaslearen jarraipen eta hobekuntzarako. Hurrengo jarduerak, era indibidualean edota taldeka, kontuan hartuko dira:

*Lauhileko bakoitzean, arazo erreal baten oinarritutako talde-lan bat proposatuko da. Talde-lana lauhilekoaren bigarren zatian aurkeztuko da (9-15 bitarteko asteetan), eta dagokion informazioa e-Gela plataforman egongo da eskuragarri (%15ea). Lanaren ahozko aurkezpena egingo da (% 5ea) irakaslearekin adostutako data batean.

*Halaber, saio magistraletan proposatutako galderen erantzunak, era indibidualean edota taldeka, eta gela-praktiketan zuzendu ez diren ariketak balioetsiko dira, baita ordenagailu-praktiken txostenak, eta ordu ez-presentzialetan egindako jarduerak ere (% 10a).



**Bestalde, idatzizko azken azterketak (amaierako kalifikazioaren % 70a) bi atal izango ditu: teoria ( 6-8 galdera labur) eta zati praktikoa, ikasleek arazo errealak ebazteko ahalmena frogatu ahal izateko.



Irakasgaiaren amaierako nota, hurrengo ehunekoak kontuan hartuz kalkulatuko da: Idatzizko azken azterketa, % 70 (% 65 teoria eta % 35 ariketak), eta ebaluazio hezigarria, % 30 (% 10 ordenagailu-praktiketako txostenak, % 15 talde-lanak eta % 5 ahozko defentsa).



Amaierako kalifikazioan, galderetarako erantzunak, lauhilean zehar planteatutako ariketen ebazpena eta lan-txostenak kontuan hartu ahal izateko, nahitaezkoa izango da idatzizko azken azterketan 10 puntutik 5 puntu edo gehiago lortzea. Gutxieneko hori erdietsi ez bada, amaierako kalifikazioa izango da idatzizko azken azterketakoa (teoria eta ariketak).



Ohiko deialdiari uko egingo dio, aldi ofizialean ezarritako azken azterketara aurkezten ez den ikasleak

Ebaluazio jarraituari uko egiteko, Graduko Titulazio Ofizialetako Ikasleen Ebaluaziorako Arautegia kontuan hartuko da, “Ikasleek eskubidea izango dute azken ebaluazio bidez ebaluatuak izateko, etengabeko ebaluazioan parte hartu zein ez hartu. Eskubide hori baliatzeko, ikasleak etengabeko ebaluazioari uko egiten diola jasotzen duen idatzi bat aurkeztu beharko dio irakasgaiaren ardura duen irakasleari eta, horretarako, bederatzi asteko epea izango du…”

Ezohiko deialdirako ohiko deialdirako finkatutako ebaluazio-sistema mantenduko da:

**Idatzizko azken azterketan lortutako emaitzak (amaierako kalifikazioaren % 70a). Idatzizko azken azterketak bi atal izango ditu: teoria ( 6-8 galdera labur) eta zati praktikoa, ikasleek arazo errealak ebazteko ahalmena frogatu ahal izateko.

**Ebaluazio hezigarrian lortutako emaitzak (amaierako kalifikazioaren %30a).



Beraz, irakasgaiaren amaierako kalifikazioa, hurrengo ehunekoak kontuan hartuz kalkulatuko da: Idatzizko azken azterketa, % 70 (% 65 teoria eta % 35 ariketak), eta ebaluazio hezigarria, % 30 (ohiko deialdian zehaztutako jarduerek osatuta)



Amaierako kalifikazioan, galderetarako erantzunak, lauhilean zehar planteatutako ariketen ebazpena eta lan-txostenak kontuan hartu ahal izateko, nahitaezkoa izango da idatzizko azken azterketan 10 puntutik 5 puntu edo gehiago lortzea. Gutxieneko hori erdietsi ez bada, amaierako kalifikazioa izango da idatzizko azken azterketakoa (teoria eta ariketak).



Ezohiko deialdiari uko egingo dio, aldi ofizialean ezarritako azken azterketara aurkezten ez den ikasleak.

e-Gela plataforma birtuala erabiliko da ikaslearen gida, irakaskuntza-materiala (apunteak eta material zientifiko-teknikoa), ariketen enuntziatuak, eta irakasgaiaren irakasleek prestaturiko ordenagailu-praktiken gidoiak banatu eta partekatzeko, txostenak entregatzeko, baita irakasgai honekin erlazionatutako berriak edota aldaketak argitaratzeko ere.

Oinarrizko bibliografia

- Figueruelo, Juan E. y Dávila, Martín Marino. (2004). “Química-Física del Medio Ambiente y de los Procesos Medioambientales”. Ed. Reverté.

- Hobbs, Peter V. (2000) “Basic Physical Chemistry for the Atmospheric Sciences”, 2nd Edition. Ed. Cambridge University Press.

- Hobbs, Peter V. (2000) “Introduction to Atmospheric Chemistry”. Ed. Cambridge University Press.

- Jacob, Daniel J. (1999) “Introduction to atmospheric Chemistry”. Ed. Princeton University Press.

- Manahan, Stanley E. (2007) “Introducción a la Química Ambiental”. Ed. Reverté.

- Vallero, Daniel. (2008) “Fundamentals of Air Pollution”. Ed. Elsevier.

Gehiago sakontzeko bibliografia

- Finlayson-Pitts, B. J. and Pitts, Jr, J.N. (2000) “Chemistry of the Upper and Lower Atmosphere”. Ed Academic Press.
- Seinfeld, J.H. and Pandis, S.N. (1999) “Atmospheric Chemistry and Physics. From Air Pollution to Climate Change”. E. John Wiley& Sons Inc.

Aldizkariak

- Environmental Science and Technology.
- Journal of the Air and Waste Management Association.
- Atmospheric environment.
- Atmospheric Chemistry and Physics.

Web helbideak

- Teaching and Training Resources for the Geoscience Community https://www.meted.ucar.edu/
- NASA http://www.nasa.gov/ y http://visibleearth.nasa.gov/
- Chemical Processing and Environmental Modeling del National Centre of Atmospheric Research (NCAR) de EEUU, TUV model http://cprm.acd.ucar.edu/Models/TUV/
- Environmental Protection Agency (EPA) de EEUU, Regulatory models http://www.epa.gov/scram001/dispersion_prefrec.htm
- American Meteorological Society, Glossary http://amsglossary.allenpress.com/glossary/browse?s=p&p=37
- Intergovernmental Panel on Climate Change (IPCC), publications http://www.ipcc.ch/publications_and_data/publications_and_data_reports.shtml
- Euskal Autonomia Erkidegoko Airearn Kalitatetearen Kontrol-sarea, datuak http://www.ingurumena.ejgv.euskadi.net/r49-n82/es/vima_ai_vigilancia/
- Teaching and Training Resources for the Geoscience Community, UCAR-NOAA https://www.meted.ucar.edu/training_detail.php
- Eusko Jaularitzako Ingurumenaren Saila /Eusko Jaularitza: http://www.ingurumena.ejgv.euskadi.net/r49-579/es/