Hautazko irakasgaia, gaztelaniaz bakarrik ematen dena eta Kontserbazio eta Zaharberritze Graduko izaera teoriko-praktikokoa duena, paperezko euskarrian eta haren gainean aplikatzen diren inpresio-tekniketan zentratzen dena; horien narriadurak eta kontserbazio-neurriak eta tratamenduak.



Irakasgaiak paperaren portaeran eta narriaduran eragiten duten hainbat alderditan sakontzen du, hala nola manufakturan (artisauan eta industrialean), historian zehar erabili diren estanpazio-sistemetan eta paper-euskarrian nahiz tintetan gerta daitezkeen narriaduretan.



Aldi berean, irakasgaia osatzeko, dokumentu grafikoan aplikatzen diren kontserbazio-zaharberritze tratamenduak berrikusten dira, arazoak dituzten paperezko euskarrietan teorikoki garatutako ezagutza teorikoak aplikatuz, betiere inprimatutako obraren esparruan.

GAITASUNAK:



1E Inprimatutako obra kontserbatzeko jarduketen garrantzia ulertzea.



2E Aldaketa- eta narriadura-faktoreak ezagutzea.



3E Obra inprimatuak kontserbatzeko eta gauzatzeko jarduketa-protokoloak diseinatzen hasteko gaitasuna



Irakasgaiaren bidez, ikasturteko konpetentzia lortu nahi da:



- C3CC03 - Kultura-ondasunak kontserbatzeko prozesuak eta prozedurak ezagutzea eta aplikatzea, indarrean dauden irizpide eta politiken arabera. Kultura-ondasunaren kontserbazio materialarekin eta kontzeptualarekin lotutako materialak, teknologiak eta baliabideak erabiliz.



Halaber, zeharkako konpetentzia:



- C3CC01 - Kultura-ondasunak kontserbatzeko eta zaharberritzeko jardueraren oinarrizko printzipioak ulertzea, obrari eta erabili beharreko materialen ezaugarriei dagokienez



Helburuak:



1. Estanpa eta/edo liburu bat behar bezala deskribatzea



2. Paperezko euskarrian egindako obren kontserbazio-egoera ebaluatzea



3. Estanpa edo liburu bat sendatzeko kontserbazioaren faseak



4. Estanpa edo liburu bat zaharberritzeko faseak

Irakasgai honetako irakaskuntza-ikaskuntza prozesuak ikasgai teorikoetan eta ikasleek egin beharreko zeregin eta jarduera praktikoetan egituratzen dira, eduki teorikoak indartzeko eta zabaltzeko.



1. PAPERA

a. Paper motak, elaborazioaren arabera

b. Paperaren ezaugarriak



2. INPRIMAKETA-TEKNIKAK

a. Inprimatutako obra motak

b. Tintak

c. Estanpazio-teknikak identifikatzea

d. Sinadurak, zigiluak, zenbakiak, bestelako datuak, etab.



3. PAPERAREN NARRIADURAK

a. Narriadura-faktoreak

b. Narriadura motak



4. KONTSERBAZIO- ETA ZAHARBERRITZE-TEKNIKEN HASTAPENAK

a. Irizpideak

b. Garbiketa mekanikoa

c. Hezetze sistemak: zuzenak eta ez-zuzenak

d. Azidotasunaren murriztea

e.Paperarenb finkapena indartzea

i. Puntuala: ebakiak eta urratuak sendotzea, euskarrien galeren berrintegrazioa

ii. Orokorra: laminazioak eta aprestuen aplikazioa



f. Zuritzeak

g. Deformazioen kentzea

h. berrintegrazioa kromatikoak

Irakasgaiak saio teorikoak eta praktikoak uztartzen ditu eta etengabeko ebaluazio-sistema jarraitzen du.



Saio teorikoei dagokienez, programaren edukien azalpena eta garapen teorikoa izango dira. Horretarako, batetik, eskola magistralak emango dira, eta, bestetik, ariketa teorikoak planteatuko dira, gelan ebatzi beharrekoak.



Zati praktikoan, ikasleek aurrez gelan azaldutako kontserbazio-zaharberritze tratamenduak aplikatuko dituzte. Zati horren garapena 3 mailatan banatuko da. Lehenik eta behin, probetekin lan egiten da; bigarren mailan, probetekin eta pieza errealekin esku-hartzen da, eta, hirugarren mailan, obra errealarekin, kontserbatzeko eta zaharberritzeko tekniken gaineko trebetasuna eta kontrola eskuratu ondoren.



Klase-ordutegia astean saio batean biltzen da 15 astez (lauhileko baten iraupena). Ordutegia bi bloketan banatzen da. Lehenengo blokean (gutxi gorabehera ordu eta erdikoa izango dena), eduki teorikoak garatuko dira, gelan egingo diren praktikak deskribatuko dira eta kontuan hartu beharreko segurtasun-neurriak zehaztuko dira. Ondoren, klasearen gainerako iraupena tailerrean izango da, jarduera praktikoei heltzeko. Segurtasunagatik eta tratatu beharreko pieza errealekiko errespetuagatik, saio teorikoetara joaten ez diren pertsonak ezin izango dira tailerrera sartu, justifikatutako arrazoirik gabe.



Zereginak eta jarduerak irakasgaiaren egutegian ezarritako dataren barruan entregatu behar dira, bestela ez dira jasoko.



Ordutegien bateraezintasun-arazoak dituzten edo eskolara joan ezin duten pertsonek kontuan izan behar dute tutoretzak ez direla berreskuratzeko espazioa. Gogorarazten da irakasgai teoriko-praktikoa dela, eta gainditzeko irakasgaiaren berariazko gaitasunak erakutsi behar direla, baita ikasturtekoak eta titulaziokoak ere.

• Ebaluazio Jarraituaren Sistema
• Azken Ebaluazioaren Sistema
• Kalifikazioko tresnak eta ehunekoak:
  • Garatu beharreko proba idatzia (%): 30
  • Praktikak egitea (ariketak, kasuak edo buruketak) (%): 40
  • Banakako lanak (%): 30

Irakasgaia gainditzeko, irakasgaian planteatzen diren jarduera guztiak egin beharko dira, eta ezinbestekoa izango da idatzizko azterketa eta tailerreko praktikak gainditzea.



Ez da alderdi guztien arteko batez besteko nota, lehen aipatutako atalak gaindituta ez badaude.



Deialdiari uko egitea:



Deialdiari uko egiteko, ikasleek idatziz aurkeztu beharko diote uko egite hori irakasgaiaren irakasle arduradunari, irakasgaiaren azterketa-data ofiziala baino hilabete lehenago.



Ebaluazio-sistemari uko egitea:



Ikasleek amaierako ebaluazio-sistemaren bidez ebaluatzeko eskubidea izango dute. Horretarako, ebaluazio jarraituaren sistemari uko egiten diola aurkeztu beharko du idatziz, eta horretarako 9 asteko epea izango du lauhileko irakasgaietarako, eta 18 astekoa urteko irakasgaietarako, lauhilekoaren edo ikasturtearen hasieratik zenbatzen hasita.

Irakasgaia gainditzeko, ohiko deialdiko irizpide berak jarraituko dira, hau da, irakasgaian planteatzen diren jarduera guztiak egitea (egin edo aurkeztu ez badira) eta idatzizko azterketa eta tailerreko praktikak gainditzea.



Ezohiko deialdian, ohiko deialdian bertan behera utzi diren ariketak edo atalak gainditu beharko dituzte ikasleek.



Azterketa egunean atal guztiak egin behar baditu, lehenengo azterketa teorikoa egingo du, ohiko deialdiko baldintza berberetan. Jarraian tailerrera pasatuko litzateke eta gainditu gabeko ariketa praktikoak egin.

Ikasleak tresna hauek aurkeztu behar ditu:
Eskalpeloa
Artaziak
Pintzelak
Brotxak
Poteak eta ontziak

Oinarrizko bibliografia

KRESKA, A. Las Técnicas del Grabado. 200 Págs. Editorial Libsa. Madrid (1990).

CHAMBERLAIN, W. Grabado en madera. Págs. 184. Ed. Herman Blume. (1988).

VICARY, R. Litografía. Ed. London 1976. Ed. Hermann Blume (1986).

RODRÍGUEZ, M. D. El soporte de papel y sus técnicas. Degradación y conservación preventiva. Págs. 191. Servicio de Publicaciones de la UPV/EHU. (1999).

VIVES, R. Del cobre al papel. La imagen multiplicada. 236 Págs. Ed. Icaria, S.A. Barcelona. (1994).

LIENARDY, A.; VAN DAMME, P. Interfolia. Manuel de conservation et de restauration du papier. 236 Págs. Ed. Institut Royal du Patrimoine Artistique. Bruxelles (1989).

Gehiago sakontzeko bibliografia

Ramírez Vila, O. (2018). Factores de deterioro en colecciones documentales: el caso de la colección “Julián del Casal” en la Biblioteca Nacional de Cuba. Bibliotecas. Anales de Investigación, 14(2), 253-258. Recuperado de http://revistas.bnjm.cu/index.php/anales/article/view/4254/3926
Clavaín, F. J. T. (2018). La conservación del patrimonio bibliográfico: ¿tan difícil es? RUIDERAe: Revista de Unidades de Información. (ISSN 2254-7177), (12).
González-Varas, I. (2018). Conservación de bienes culturales: teoría, historia, principios y normas.
Restauración del papel: prevención, conservación, reintegración. Copedé, Maurizio. Nerea, Hondarribia: 2012. ISBN 9788496431270
Historical perspectives in the conservation of works of art on paper / edited by Margaret Holben Ellis.Getty Conservation Institute, Los Angeles: 2014. ISBN 9781606064320

Aldizkariak

Conserva. Revista de Conservación, Restauración y Patrimonio. Centro Nacional de Conservación y Restauración, CNCR. Dirección de Bibliotecas, Archivos y Museos, DIBAM.Ministerio de Educación, Chile. N° 22, 2017 ISSN 0717-3539 (versión impresa). ISSN 0719-3858 (versión electrónica)

Web helbideak

Rita Udina. Restauración y Conservación de Obra Gráfica. http://ritaudina.com/es/
Restauración de una estampa xilográfica del siglo XVI. https://www.mecd.gob.es/cultura/areas/archivos/mc/archivos/nhn/destacados/xilografia-lepanto.html
Apoyo al Desarrollo de Archivos y Bibliotecas de México. http://www.adabi.org.mx/