4. mailako hautazko irakasgaia, 3. mailako Paperezko Inprimatutako Lanak Egiteko eta Kontserbatzeko Teknika eta Prozeduren hautazko irakasgaiarekin osatzen dena. Paperezko kontserbazio- eta zaharberritze-tratamenduetan sakontzen du, teorikoki zein praktikoki, obra errealaren gaineko esku-hartzeari begira. EZ DA GOMENDATZEN papera kontserbatu eta zaharberritzeko ikasgaia hirugarren mailako obra inprimatuaren gainean egin ez duten ikasleak laugarren mailako asginatura honetan matrikulatzea, zailtasun handiak izango baitituzte jarraipena egiteko, hirugarren mailan eskuratzen den funtsezko oinarria falta izango zaielako.



Gaztelaniaz ematen da Kultura Ondasunen Kontserbazio eta Zaharberritze Gradua. Maila aurreratuko irakasgaia da, eta aurreko ikasturteetan eskuratutako jakintzetatik abiatzen da, baina bereziki 3. mailako aukerako ikasgaitik. 4. mailan egin beharreko bigarren ikaskuntza-maila da.

GAITASUNAK:



1E zk. Obra paper gainean kontserbatzeko jarduketen garrantzian sakontzea



2E zk. Alterazio- eta narriadura-faktoreak identifikatzea eta bereiztea, paperezko obren kontserbazio-egoeraren diagnostikoa egiteko.



3E zk. Paperezko obra kontserbatzeko jarduketak proposatu eta gauzatzeko gaitasuna



Lantzen diren ikasturteko gaitasunak:



C4CC01 - Kultura-ondasuna eta kontserbazio- eta zaharberritze-prozesuak dokumentatzea, azterketa teknikoaren bidez.



C4CC02 - Kultura-ondasunak prebenitzeko, kontserbatzeko eta zaharberritzeko tratamenduak modu autonomoan ebaztea.



Aurreikusitako ikaskuntza-emaitzak:



- Paperezko obren osagaiak identifikatzea



- Kontserbazio-egoera diagnostikatzea, alterazio-faktoreen arabera



- Obraren ezaugarrien izaera eta konplexutasunarekin bat datozen kontserbazio- eta zaharberritze-tratamenduak proposatzea.



- Obra muntatzeko sistema diseinatzea eta gauzatzea

1. PAPER GAINEKO ZUZENEKO OBRAREN TIPOLOGIA

a. Material grafikoak

- Lehorrean aplikatutakoak

- Hezean aplikatutakoak

b. Paper-motak (akaberak, kargak...)

c. Beste batzuk: liburuak, argazkiak, formatu handiak...



2. ELEMENTU GRAFIKOEN NARRIADURA



3. KONTSERBATZEKO ETA ZAHARBERRITZE TRATAMENDUAK

a. Irizpideak eta erregistroa

b. Garbiketa mekanikoa

c. disolbatzaileekin garbitzea

d. Desazidotzea

e. Paperaren sendotzea

f. Zuritzeak

g. Deformazioen kentzea

h. Berrintegrazio kromatikoa



4. OBREN MUNTAKETA ETA BILTEGIRATZEA

Irakasgai teoriko-praktikoa, obraren tipologia desberdinetarako tratamendu egokiak nola aplikatzen diren jakiteko eta kontrolatzeko. Tratamenduak egiteko, lehenik eta behin, probetei buruzko piezak eta aurretiazko probak aztertzeko aldez aurreko fase bat planteatuko da, ondoren esku hartzeko proposamena diseinatzeko. Horrekin guztiarekin batera, ikasgelako azterketa-kasuei buruzko bateratze-lana eta aurretiazko txostena egin beharko dira. Azkenik, obra errealaren gaineko esku-hartzeari helduko zaio. Lan praktikoekin batera, dagozkion txostenak aurkeztuko dira beti.



Klase-ordutegia astean saio batean biltzen da 15 astez (lauhileko baten iraupena). Ordutegia bi bloketan banatzen da. Lehenengo blokean (gutxi gorabehera ordubete izango du) eduki teorikoak garatuko dira, ikasgelan egingo diren praktikak deskribatuko dira eta kontuan hartu beharreko segurtasun-neurriak zehaztuko dira. Ondoren, klasearen gainerako iraupena lantegian izango da, azidotasun praktikoei heltzeko. Segurtasunagatik eta tratatu beharreko pieza errealen integrazioarekiko errespetuagatik, saio teorikoetara joaten ez diren pertsonak ezin izango dira tailerrera sartu, justifikatutako arrazoirik gabe.



Obrako esku-hartzea taldeka eta banaka egingo da, obren konplexutasunaren arabera.



Ikasgaiaren tutoretzak eskola-orduetan konpondu ezin izan diren gaiak edo gaiak argitzeko edo komentatzeko dira, ez dira joaten ez diren eskolak ordezteko. Norbaitek ordutegi-bateraezintasunen bat badu, irakasgaiaren ardura duen irakaslearekin hitz egin beharko du.

• Ebaluazio Jarraituaren Sistema
• Azken Ebaluazioaren Sistema
• Kalifikazioko tresnak eta ehunekoak:
  • Garatu beharreko proba idatzia (%): 20
  • Banakako lanak (%): 10
  • Lanen, irakurketen... aurkezpena (%): 20
  • INTERVENIÓN DE OBRA REAL Y PRACTICAS DE CLASE (%): 50

Ikasgaia gainditzeko, matrikulatutako ikasleek ariketa guztiak egin behar ditu eta azterketa eta alde praktikoa gainditu behar dute. Ez da zatien batez besteko nota egingo atal horiek gainditu gabe izanez gero.



Ikasle bakoitzaren alderdi praktikoa ebaluatzeko, lan egiten duten piezen banakako jarraipena egingo da.



Deialdiari uko egitea.



Deialdiari uko egiteko, ikasleek idatziz aurkeztu beharko diote uko egite hori irakasgaiaren irakasle arduradunari, irakasgaiaren azterketa-data ofiziala baino hilabete lehenago.



Ebaluazio-sistemari uko egitea



Ikasleek amaierako ebaluazio-sistemaren bidez ebaluatzeko eskubidea izango dute. Horretarako, idatziz aurkeztu beharko du ebaluazio jarraituko sistemari uko egiten diola, eta 9 asteko epea izango du lauhileko irakasgaietarako, lauhilekoaren edo ikasturtearen hasieratik zenbatzen hasita, hurrenez hurren.

Ez-ohiko deialdira aurkezteko, ezinbestekoa izango da ikasturtean proposatutako lan praktiko guztiak aurkeztea, deialdi arruntean gainditu ez badira.



Ez da batez besteko nota jarriko alderdi guztiak gaindituta ez badaude.

Berezko erremintak eta lanabesak, hala nola eskalpeloa, pintzelak, brotxak, etab.

Oinarrizko bibliografia

CENNINO, C. Tratado de la Pintura. (El libro de Arte). Págs. 149. Traducción, prologo y notas de F. Pérez Dolz. Ed. Sucesores de E. Meseguer. Barcelona. 1979.

FLEMING PAYNE, H. Tecnología de pinturas. 616 Págs. Tomo II. 1ª Ed. española 1973 de la 3ª Ed. americana.

RODRÍGUEZ, M. D. El soporte de papel y sus técnicas. Degradación y conservación preventiva. Págs. 191. Servicio de Publicaciones de la UPV/EHU. (1999).

JAMES, Carlo; CORRIGAN, Caroline; Enshaian, Marie Christine; GRECA, Marie Rose. Manuale per la conservazione e il restauro di disegni e stampe antichi. Leo S. Olsechki. Firenze. 1991

LIENARDY, A.; VAN DAMME, P. Interfolia. Manuel de conservation et de restauration du papier. 236 Págs. Ed. Institut Royal du Patrimoine Artistique. Bruxelles (1989).

VAILLANT CALLOT, M.; VALENTÍN RODRIGO, N. Principios Básicos de la Conservación documental y Causas de su Degradación. Ed. Ministerio de Educación y Cultura. 1996. 153 pp.

Gehiago sakontzeko bibliografia

•Manual para la preservación del papel : nueva era de la conservación preventiva y su aplicación actualizada . Goren, Silvio. Alfagrama, Buenos Aires: 2010. Biblioteca Alfagrama. Conservación. ISBN 9789871305605


•Conservación preventiva y plan de gestión de desastres en archivos y bibliotecas / [autores de los textos, Isabel Argerich Fernández... (et al.); coordinación científica, Ma del Carmen Hidalgo Brinquis] Ministerio de Cultura, Secretaría General Técnica, Madrid: 2010. ISBN 9788481814477


•Orera-Orera, L. (2007). El control y acceso al patrimonio bibliográfico a través de los catálogos disponibles en Internet. Documentación de las Ciencias de la Información, 30.

• WIELOCHA, A. El registro de los vínculos entre el museo y el artista y su impacto en el ámbito de la conservación y restauración.

• Bello Caballero, L., Soto Suárez, M., & Morcate Labrada, F. (2018). Actualidad del patrimonio en Cuba, reflexiones sobre desarrollo sostenible y conservación preventiva.

•ARCÁ, L. C. El transcurso del cuidado de libros y documentos: de la conservación científica a la preservación digital.

•Preserving rapid prototypes: a review. Carolien, Boris Pretzel, Tom Lomax and Matija Strlič. Heritage Science20164:40. https://doi.org/10.1186/s40494-016-0097-y


• Santos de Dios, Sara M. (2015). Aplicación de la celulosa bacteriana a la restauración del patrimonio bibliográfico y documental en papel. Tesis (Doctoral), E.T.S.I. Montes (UPM)

Aldizkariak

• Rita Udina. Restauración y Conservación de Obra Gráfica. http://ritaudina.com/es/

• Restauración de una estampa xilográfica del siglo XVI. https://www.mecd.gob.es/cultura/areas/archivos/mc/archivos/nhn/destacados/xilografia-lepanto.html
• Apoyo al Desarrollo de Archivos y Bibliotecas de México. http://www.adabi.org.mx/

Web helbideak

•Restauración de una estampa xilográfica del siglo XVI. https://www.mecd.gob.es/cultura/areas/archivos/mc/archivos/nhn/destacados/xilografia-lepanto.html
• Apoyo al Desarrollo de Archivos y Bibliotecas de México. http://www.adabi.org.mx/
•Rita Udina. Restauración y Conservación de Obra Gráfica. http://ritaudina.com/es/