PINTURA TP



Pinturaren praktikan sakontzeko asmoarekin , prozedura ezberdinen inguruko esperimentazio garapena.

Pintura prozedurek eskaintzen dizkiguten ahalbideen miaketan oinarritutako pintura praktika bat proposatzen digu irakasgai honek. Hortarako, eta jakinda bigarren mailako enborrezko irakasgai bat dela, bere gain hartzen ditu Pintura I eta Pintura II irakasgaien oinarrizko edukiak eta ikaslearen trebeziak eta abileziak aberasten saiatuko da praktikaren bitartez.



ESKULTURA TP



Esperientziak adierazten digunez ikasleari berez egiten uzten zaionean ez du programatzen ezta ere ikasten duena birplanteatzen, eta nahiz eta nolabaiteko gaitasunak landu, hauek ez dute bereziki bere ezaguera eta oinarri kritikoarengan eragin sakonik izaten. Horregatik, etengabeko erreflexio teoriko baten oinarritutako praxia proposatzen dugu, non ez bakarrik egitea baizik eta nola egin, zergatik eta ezagumendu horren norakoa zein den: Pentsatzen jakitea.



GRABATUA TP



Irakasgai teoriko praktiko honek, kalkografia, serigrafia edo xilografia moduko grabatuaren hizkuntz berezietara hurbilduko du ikaslea. Alor honetako sorkuntzaren eboluzioan oinarritzen den garapen historikoaren ikuspuntu teoriko praktikoak landuko ditu irakasgai honek; bai lexiko zehatzak erabiltzerakoan baita matrizeak egiterakoan edo estanpazio prozesuetan erabiltzen diren produktuen arautegiak aplikatzerakoan.

Enborrezko irakasgai honek grafikaren eremura sartzen lagunduz gain 3.eta 4. Kurtsoetako irakasgai hauetan eukiko du jarraipena:



26952 Prototipoa eta edizioa.

26906 Grafika landa hedatuan

26891 Grafika teknologikoa

26905 Paper art

Ikasgai honen edukiak hiru ataletan banatzen dira, non grabatuko, eskulturako eta pinturako teknologiak eta prozesuak garatuko diren. Atal bakoitzean, eduki teoriko praktikoen bitartez, erabiltzen diren material eta teknika berezien ikuspegi zabala eskainiko da.



1. GRABATUKO TEKNOLOGIAK ETA PROZESUAK



Klase teoriko praktikoen bitartez ikaslea grabatuko hizkuntz berezietara hurbilduko da, hau da: grabatu kalkografikoa, xilografia eta serigrafia. Ikasgaiaren atal honek alor honetan sormenak historian zehar izan duen garapenak sustatzen duten alde teoriko - praktikoak lantzen ditu, hiztegi teknikotik, tresna eta materialetara. Gainera, prozedura bakoitzean jarraitu beharreko pausoak eta parte arte hartzen duten produktuak, bai matrizak eratzeko orduan eta bai estanpatzerakoan, sakonki aztertuko dira.



BEREZKO GAITASUNAK



- Grabatuko eta estanpazioko alorretan aztertzeko eta esperimentatzeko gaitasuna bereganatzea

- Grabatuan eta estanpazioan berezkoak diren arazo metodologikoak, prozedurazkoak eta teknologikoak ulertzen ikasi, bere balio estetikoak, artistikoak eta kulturalak bereiztuz.

- Teknika bakoitzean propioak diren formulazioak ezagutzea eta erabiltzea, berezkoak zaien atalen oinarrizko berezitasunak, aukerak, aldaketak eta aplikazioak ulertzeko.



2. ESKULTURAKO TEKNOLOGIAK ETA PROZESUAK



Esperientziak adierazten digunez ikasleari berez egiten uzten zaionean ez du programatzen ezta ikasten duena birplanteatzen, eta nahiz eta nolabaiteko gaitasunak landu, hauek ez dute bereziki bere ezaguera eta oinarri kritikoarengan eragin sakonik izango. Horregatik, etengabeko hausnarketa teorikoengatik lagundurik, jakintza praktiko baten alde apustu egiten dugu. Honek ez digu bakarrik zerbait egin edo gauzatzeko aukera emango, baizik eta aldi berean, nola egin, zergatik eta jakintza horrek nora garamatzan aztertzeko aukera eskainiko digu, hau da, pentsatzen jakin.



BEREZKO GAITASUNAK



G2. Hiru dimentsioetako alorrean aztertzeko eta esperimentatzeko gaitasuna bereganatzea

G3. Material eta prozedura konkretuekin burututako eskulturetan berezkoak diren arazo metodologikoak, prozedurazkoak eta teknologikoak ulertzen ikasi, bere balio estetikoak, artistikoak eta kulturalak bereiztuz.

G4. Material bakoitzarekin ekintza plano desberdinak ikasiko ditugu: euskarriak (materia eta materialaren arteko erlazioa), antolakuntza ( parteak eta osotasunaren arteko erlazioa) eta esanahia (inguruarekiko erlazioa, ideologia, poetika, zoria, eta abar)



3. PINTURAKO TEKNOLOGIAK ETA PROZESUAK



Pinturaren praktikan sakontzeko helburuarekin, hainbat prozedura piktorikoen inguruko garapen esperimentala landuko da. Atal honek, prozedura piktorikoak eskaintzen duten aukeren miaketa oinarritutako praktika piktorikoa planteatzen du. Horregatik, ikasgai honek, ikasketa plangintzan bigarren urteko funtsezko ikasgaiaren partea izanik, Pintura I eta Pintura II ikasgaiak lantzen dituzten oinarrizko nozioak bereganatzen ditu, praktikaren bitartez ikaslearen egiteko jakintza aberasten laguntzen duelarik.



BEREZKO GAITASUNAK



G2. Teknologia Piktorikoen alorrean praktikarako gaitasuna bereganatzea

G3. Material eta prozedura konkretuekin burututako pinturetan berezkoak diren arazo metodologikoak, prozeduzkoak eta teknologikoak ulertzen ikasi, bere balio estetikoak, artistikoak eta kulturalak bereiztuz.

G4. Materialekin ekintza arlo desberdinak ikasiko ditugu: materia piktorikoaren berezko arazoak( pigmentuak, aglutinatzaileak, bernizak, disolbatzaileak eta bestelako gehigarriak) euskarriari dagokionak (materia eta materialaren arteko erlazioa, forma eta neurria), espazio piktorikoaren antolakuntzari (atalen eta osotasunaren arteko erlazioa) eta esanahia (inguruaren arteko erlazioa( ideologia, poetika, zoria, eta abar) dagokionak.



ZEHARKAKO GAITASUN OROKORRAK



G1. Artearen jakintza, jakintza teknikoa bezala ezagutzea

G5 Ikertzeko baliabideak eta metodologia sortzaileak edo/eta zientifikoak erabiltzea, baita galdeketa kritikoak ere, bai taldeka edo bakarka, aurrea hartzeko eta erabakiak hartzeko gaitasunak erakutsiz.

G6. Artearen historia, teoria eta ezagupen adierazgarrienak ezagutzea, baita artisten pentsamoldeak bere artelanen bitartez eta beste arte moldeekin izan ditzakeen erlazioen bitartez, lan piktorikoa, eskultorikoa, eta abar.

Proposamenetan garatutako gaietan teknikak ahalik eta era egokienean egokitzea

1. GRABATUA TP

IKASGAIAREN AURKEZPENA

Historian zehar inprimatutako irudi batean izan daitezkeen hainbat ikuspuntuen aurrean, beti irudi errepikatua izatearena azpimarratua izan da. Sormen grafikoaren aurrean kopia, errepikapena eta erreprodukzio bezalako nozioak nabarmendu egin dira. Grabatuak matrizeen bitartez originalak errepikatzeko duen gaitasuna, ez da prozesuaren alde nagusiena, honen emaitza baizik. Horregatik, oinarri teknikoak ezarri ondoren, teknika bakoitzetik bakarka edo konbinatuz, matrizeen erakuntzatik zabaltzen den esparru sortzailea garatuko da.

Errepikapena, erreprodukzioa eta seriea bezalako kontzeptuak ez dira nahastatu behar.

Edukiak hiru modulutan sailkatu eta ariketa praktikoak bezala landuko dira. Bakoitzean matrizeak eratzeko eta estanpatzeko prozesu, material eta tresna desberdinak erabiliz:

1. MODULUA. GRABATU KALKOGRAFIKOA: LERROA ETA ORBANA

Grabatu kalkografikoa, matrizeak eratzeko euskarria kobrea izango da. Garatuko diren teknikak:

- Teknika zuzena: Punta lehorra, zuzenean xafla marratuz (kobrea edo plastikoa erabili daiteke)

- Teknika ez-zuzenak: Akuafortea eta Urtinta

2. MODULUA. XILOGRAFIA: KEINUA ETA EGITURA

Xilografia edo egurrean zizelkaturiko grabatua, matrizea eratzeko euskarria egurra edo linoleoa izango dira. Ohitura jarraituz ehunaren norabideak jarraituz edo Testa erara zizelkatzen da.

3. MODULUA. SERIGRAFIA: KOLORE LAUA

Serigrafian matrizearen euskarria poliesterrezko pantaila berrerabilgarria da. Irudiak klisatuz edo pantaila partzialki estaliz lortzen da.

- Klixea eratzeko eskuzko teknika zuzenak eta ez zuzenak: produktu betegarriak edo txantiloiak erabiliz

- Klixea eratzeko teknika fotomekaniko zuzena: emultsio fotosensiblea eta fotolitoak erabiliz, (kolore lauak ez ezik, marrazkiak eta argazkiak ere klisatu eta estanpatu daitezke).



2. ESKULTURA TP

1. GAIA. IKASGAIAREN AURKEZPENA

Teknologiak artearekin eta eskulturarekin erlaziopean:

- Nabarmenki jakintza tekniko bat bezala asmatutakoa edo amestutakoa gauzatzeko gai dena.

- Teknologiak eta prozesuak formazio artistikoan: Teknologia balio estetikoa bezala;Teknologia eta sormena artean; Teknologia eta eskultura

- Ukimenaren garrantzia azpimarratzea, elementu desberdintzaile eta baliokidea, espazioaren perzepzioan eta mundua ulertzeko eran.

2. GAIA. MASAREN IZATEA ESKULTURAN

Jaikitzea, zapaltzea, hustea, antolatzea. Muga teknikoak, baliabide teknologikoak eta prozedurazkoak, prozesuaren berezitasunak.

- Prozesua formari egokitzea: prozedura gehigarriak, ebaspenak, eraikitzea; modelatzean berezkoak diren guztiak, zizelkatu, eta abar; ohituraz daudenak eta eguneratuz joan direnak.

- Osoa eta parteen arteko erlazioa: osotasunaren kontzeptua

- Izaera, jatorria, konposaketa eta materialek tektonika

- Neurria eta eskala prozedurazko erabilera eta teknika diziplinarretan

- Medio eta materialei egokitzea: moldeak eta bestelako baliabideak formak eratzeko

3. GAIA. ESPAZIOAREN GAIA ESKULTURAN

Zulatzea, eraiki, mugatu: muga teknikoak, baliabide teknologikoak eta prozedurazkoak eta prozeduraren berezitasunak.

- espazio eta denbora binomioaren ezarpena. Ez dugu espazio birtualetan pentsatzen (errealitate birtuala) elkar lotuak, batez ere ikusmenarekin, baizik eta fisikoki bizi daitekeen espazioa.

- Espazioa irudikatu edo iradoki beharrean, eraikitzeko materialetako elementu bat bezala erabiliko dugu

Denboraren izatea une desberdinetan ematen diren prozesu pertzeptiboen banakapenari lotuko litzateke

- Mugimenduaren nozioa ezinbestekoa eta berezkoa da espazioan eta denboran; espazioa materia mugimenduan existitzen denaren eite objektiboa eta erreala dela esan genezake

- Zatiketaren kontzeptua: harreman eta artikulazio espaziala



3. PINTURA TP

1. GAIA. IKASGAIAREN AURKEZPENA

Programaren aurkezpena. Lan proposamenak. Praktiken plangintza. Dokumentazioa bisuala. Erreferentzia bibliografikoak.

Teknologia eta prozesu piktorikoak artearen historian

Teknologia piktorikoak pinturaren praktika garaikidean

2. GAIA. OLEO PINTURAREN AUKERAK

Gardentasuna, opakotasuna eta materia

Adierazpenezko hiru ariketen bitartez, non irudia eta hondoaren arteko erlazioa nabarmentzen den gaia jorratuz, honako aukerak aztertuko dira:

- Lausodurak: grisaia akrilikoa oinarritzat duen oleoa eta bernizezko lausodurak kartoi harrizko euskarriaren gainean aplikatuak

- Alla prima: oleoaren estaltzeko eta opakutasuna emateko duen gaitasuna lantzea, zurgatzailea den inprimakia duen euskarriaren gainean.

- Gai piktorikoen adierazgarritasuna. Kolorearen erabileran sakonduz. Yuthe oihala euskarri bezala erabiliz.

3. GAIA. EUSKARRIAK ETA INPRIMAKIAK: BERE AUKERAK

- Euskarri materiala, forma eta formatoa

- Inprimakiak: emango zaien erabilerari egokitzea

Teknika berezien erabilera: Tenplea, Enkaustika, Collage

Klase ez presentzialetan burutu beharreko lanak: Pastela, Akuarela, Gouache

MINTEGIA



Ikasleek, taldeka edo bakarka aurkeztuko dituzten lanak ,elkarkidetzan bideratu eta erresolbitzeko metodología eraginkorren konbinaketa bideratuko da mintegian, hauek irakasgaiko beste proiektu batzuekin baloratuak eta kontrajarriak izanik.

Kasu bakoitzean alternatibak eta soluzio teoriko praktikoak eskainiz parteartzaileek proiektu bat azaldu eta garatzeko gai izan daitezen laneko testuinguru bat sortzea planteatzen da.

Mintegi hauetan irakasleak azalpen gutxi batzuk emango ditu, denborarik gehiena lan ekintza ezberdinak bultzatuz, bakarka edo taldeka.



LANTEGIA



Proiektuaren aurre burutazio eta argudiaketan oinarritutako proiektu personal bat bideratzeko lekua izan nahi du lantegiak. Irakaslearen laguntzarekin, bai teknikoki eta baita kontzeptualki.

Era partehartzaile batean konponduko dira bertan sortutako galdera eta arazoak.

Materiaren ezagumendu teorikoetan sakondu nahian, banaka edo taldean erresolbitzeko ariketa eta ereduak emango zaizkie ikasleei. Taldeko lana eta sintesirako gaitasunaren bila, eta, ikasleek ahozko komunikazioan treba daitezen, estabaida irekietara eta galdekizunen formulaziotara bultzatuak izango dira.



TUTORETZAK



Ikasleari banako harrera emateko espazio izango da Tutoretza, bakarrik lana egiteko gaitasuna ahalbideratuz, arazo pertsonalak zuzentzen saituz, eta, proiektuaren interesa eta helburuak era zehatz baten azaltzera bultzatuz. Banako, zein taldeko tutoretza era jarraian egiteak ahalbideratuko du ikaslearen inplikazio maila eta erantzuteko gaitasuna ikustea, lortu dituen ezagumendu eta abileziekin.

Bakoitzaren lan pertsonala ,bakarka edo taldean, kontsultak, bibliografía, izango dira ikaskuntza autonomo baten osagaiak.

• Ebaluazio Jarraituaren Sistema
• Azken Ebaluazioaren Sistema
• Kalifikazioko tresnak eta ehunekoak:
  • Praktikak egitea (ariketak, kasuak edo buruketak) (%): 40
  • Banakako lanak (%): 30
  • alde lanak (arazoen ebazpenak, proiektuen diseinuak) (%): 30

OHIKO DEIALDIA



Ebaluazio jarraiaren bitartez egingo da ikaslearen ezagumendu eta konpetentzien ebaluaketa. Hau honela ulertzen delarik “ikas-irakatzkuntzan zehar era mailakatuan aplikatuko den prozesu, baliabide eta estrategia didaktiko multzoa, irakas-gidan definitzen diren legez. Ezberdinak izan daitezke ebaluatzeko sistema eta baliabide hauek: ekintzetan parte hartzea, praktikak, ahozko edo idatzizko lanak, txostenak, proiektuen garapenak, ariketa ireki eta praktikoen erresoluzioak, ikas koadernoak edo beste ebaluazio froga motak, azken finean, konpetentzia zehatzen eta zeharkakoen garapena ziurtatzea.“

Pentsatutako metodologiari egokitua dago ebaluazio sistema, bai banaka edo taldean proposatutako ariketak erresolbitu ahala balorazio jarraitu bat eskainiz. Epe ertaineko proiektu baten beharrei eta fase ezberdinei era baikorrean erantzun ahal izatea izango da ebaluazio jarraiaren helburua.

Asistentzia eta finkatutako epean lanak erresolbitzea balietsiko da, lantegi-mintegian egindako lanen jarraipenean oinarrituko da ikaslearen eboluzioaren ebaluaketa.



DEIALDIARI UKO EGITEA



Irakasgaiaren azterketaren data ofiziala baino hilabete lehenago irakasleari zuzendu beharko dio ikasleak, idatziz, deialdiari uko egitearen asmoa.



EBALUAZIO SISTEMARI UKO EGITEA



Azken azterketa baten bitartez ebaluatua izateko eskubidea eukiko du ikasleak. Hortarako ebaluazio jarraiari uko egiten diola idatziz adierazi beharko du, lau hileko irakasgaietan 9 asteko epea eukiko du hau egiteko, eta, 18 astekoa urte osokoetan, kurtso bakaoitzaren hasierako data hartuz abiapuntutzat.



EBALUAZIO EZ-PRESENTZIALA:



Ebaluazio presentzialaren ordez, ohiko deialdian.

Ohiko deialdian ebaluazio ez-presentziala edo urrutikoa egin behar bada, egutegi ofizialean aurreikusitako datak jarraituko dira. Irakasleak ikasleekin harremanetan egongo dira, eta proposatutako ariketen dosierra entregatuko dute e-mail bidez, pdf formatuan (gehienez 10 mega) eta/edo eGelaren bidez (gehienez 20 mega).

EZOHIKO DEIALDIA



Ezohiko deialdietan ezin denean finkatutako ebaluazio sistema aplikatu, irakasgaiari dagozkion

ezagumendu eta konpetentziak ikasleak bereganatu dituela akreditatzeko sistema bat ezarriko da.



Azken ebaluketa egingo zaie ezohiko deialdian, ebaluazio jarraian parte hartu ez duten ikasleei

aplikatzen zaien irizpide berberekin.



Ebaluazioan zehar atal bakoitzerako eskatzen diren lan guztiekin osatutako karpeta aurkeztu beharko dute ikasleek. Atal guztietatik (pintura, eskultura edo grabatua) bat gainditu gabe eukita, atal horren azken probara aurkeztuko da. Bi edo hiru atalak gainditu gabe eukita, hiru ataletan eskatzen diren lan guztiak aurkeztuz gain , azken azterketa zein ataletan egin nahi duen aukeratu beharko du.



DEIALDIARI UKO EGITEA.



Irakasgaiaren azterkerta data ofiziala baino hilabete lehenago aurkeztu beharko zaio irakasleari deialdiari uko egiteko idazkia.



EBALUAZIO EZ-PRESENTZIALA:



Ebaluazio presentzialaren ordez, ezohiko deialdian.

Ezohiko deialdian ebaluazio ez-presentziala edo urrutikoa egin behar bada, egutegi ofizialean aurreikusitako datak jarraituko dira. Ikasleek proposatutako ariketen dossierra entregatuko dute e-mail bidez pdf formatuan (gehienez 10 mega) eta/edo eGelaren bidez (gehienez 20 mega).

Produktu kimikoekin edo beste elementu arrikutsuekin lan egiteko orduan babespen neurri bereziak hartu beharko dira eta ezinbestekoa izango da ziurtasun neurriak betearaztea lan prozesu hauetan.

Oinarrizko bibliografia

PINTURA



DOERNER, M. (1998). Los materiales de pintura y su empleo en arte. Barcelona: Ed. Reverté.

HAYES, C. (1980). Guía completa de pintura y dibujo. Técnicas y materiales. Barcelona: H. Blume.

IRUJO, J. (2008). La materia sensible. Técnicas experimentales en pintura. Barcelona: H. Blume.

SMITH, R. (1990). El manual del artista. Barcelona: H. Blume.



ESKULTURA



FOCILLON, H. (1983). La vida de las formas y elogio de la mano. Madrid: Xarait.

FRANCASTEL, P. (1990). Arte y técnica del siglo XIX y XX. Madrid: Debate.

LURIA, A.R. (1981). Sensación y percepción. Barcelona: Fontanella.

MARCHÁN FIZ, S. (1994). Del arte objetual al arte del concepto. Madrid: Akal.

NAVARRO LIZANDRA, J.L. (2005). Maquetas, modelos y moldes: Materiales y técnicas para dar forma a las ideas. Castelló de la Plana: Universtat Jaume I.

PALLASMAA. J. (2006). Los ojos de la piel. Barcelona: Gustavo Gili.



GRABATUA



DAWSON, J. (1982). Guía completa de grabado e impresión. Técnicas y materiales. Madrid: H. Blume.

IVINS, W.H. Jr. (1975). Imagen impresa y conocimiento. Análisis de la imagen prefotográfica. Barcelona: Gustavo Gili.

RUBIO MARTINEZ, M. (1979). Ayer y hoy del grabado. Sistemas de estampación. conceptos fundamentales. Historia y Técnica. Tarragona: Tarraco.

Gehiago sakontzeko bibliografia

GRABATUA

1. Moduloa Punta lehorra eta grabatu kalkografikoa

BARAÑANO, K. (1996) Albrecht Dürer. Obra gráfica. Bilbao: BBK.
CORDARO, M. (1990). Morandi. L’opera grafica. Rispondenze e variazioni. Roma: Electa.
FIGURA, S. (2007). Lucian Freud. The Painter’s Etchings. Nueva York: MOMA
VV.AA. (2012). Giovanni Battista Piranesi. La memoria visionaria. Dolianova: Grafica del Parteolla.

2. Moduloa Xilografia y linograbatua

CALZA, G.C. (2003). Hokusai. Londres: Phaidon.
ESCHER, M.C. (2002). M.C.Escher: estampas y dibujos. Colonia: Taschen.
FINE, R. (1993). Helen Frankenthaler: Prints. Washington: National Gallery of Art.
MARÉCHAL, F. (1982). Xilografías de Francoise Maréchal. Madrid: Erisa.

3. Moduloa Serigrafía

CHERIX, Ch. (2012). Print Out. New York: MOMA.
COLDWELL, P. (2010). Printmaking. A Contemporary Perspective. Londres: Black Dog Publishing.
PASTOR, J. (2013). Sobre la identidad del grabado. La Coruña: Ediciones del Limón.
WYE, D. (2004). Artists and Prints. Nueva York: MOMA.

Aldizkariak

GRABATUA

Grabado y Edición
Nouvelles de l´estampe
Printmaking Today

Web helbideak

PINTURA

http://www.arte10.com/foro/materiales-tecnicas/

GRABATUA

http://www.vam.ac.uk/content/articles/a/books-artists/
www.grabadoyedición.com
www.ogamipress.com
www.paulstolper.com
www.paceprints.com
www.geminigel.com
www.ulae.com