DESKRIBAPENA

Zenbait taldeetako elikagaiei buruzko ezagutza lortzea helburua du Bromatologiako irakasgaiak. Horretarako, elikagai taldeak, haien egitura-ezaugarriak, haien osagaien funtzionalitatea edo propietateak eta egitura biokimikoa definitzea eta horren araberako sailkapena landuko da irakasgaian. Azkenik, horrekin guztiarekin, eta aplikazioa gisa, elikagaien balio nutritiboari buruzko irizpideak zehaztea ere helburu du irakasgaiak.



BESTE IRAKASGAI BATZUEKIKO ERLAZIOA

Bromatologiako irakasgaia Elikagai Zientzia eta Teknologia Graduko beste irakasgai batzuekin zeharkako erlazio izan dezake. Horien artean Lehengaien Ekoizpena, Elikagaiei buruzko Arautegiak eta Legeria, Elikagaien Kimika eta Biokimika edo Elikagaien Toxikologia topa ditzakegu besteak beste. Azpimarratzeko da ere irakasgai honek beste irakasgai batzuentzako ezagutzak finkatzen dituela, hala nola Elikagaien Kalitatearen eta Segurtasunaren Kudeaketa, Nutrizio eta Dietetika edo Elikagaien Teknologia.

Bromatologia ikasten duen ikaslegoak hurrengo gaitasunak (C) eta ikaskuntza-emaitzak (IE) lortu behar ditu:



C1. Elikagai mota ezberdinen konposizioa, ezaugarriak, egitura eta balio nutrizionala ezagutzea eta ezberdintzea.

- IE1-Elikagaien taldeen ezaugarriak, egiturak, konposizio kimikoa eta sailkapena/kategorizazioa deskribatzen eta identifikatzen ditu.

- IE2-Elikagaien eta horien deribatuen balio nutrizionala ezagutzen du.



C2. Elikagaien ekoizpenerako prozesu eta osagaien analisirako teknikak ikastea, hala nola emaitzen interpretazioa egiten jakitea, elikagai-iruzurrak detektatzeko aplikazioak ezagutuz.

- IE3- Txosten normalizatua lantzen du, irizpide zientifiko-teknikoetan oinarrituta, eta laborategian elikagaien konposizioa ezagutzeko eta iruzurrak detektatzeko burututako analisien emaitzetatik abiatuta.



C3. Elikagaiak modu egokian etiketatzen ikastea.

- IE4- Elikagaien etiketari buruzko alderdietan indarrean dagoen legeria zuzenki aplikatzen du.

- IE5- Elikagaiak etiketatzeko informazioari buruz hartutako erabakiak justifikatzen ditu.



C4. Bromatologiari buruzko datu garrantzitsuak biltzeko eta interpretatzeko gaitasuna izatea ikasleek, gizarte, zientzia edo etika arloko gai garrantzitsuei buruzko hausnarketa bat behar duten iritziak emateko.

- IE6- Iturri bibliografiko fidagarrietatik eta egokietatik sortutako informazioa sintetizatzen du.

- IE7- Elikadura arloko egoera zehatzak ebaluatzen ditu, erabaki arrazoituak hartuta, berak aukeratutako informaziotik abiatuta.



C5. Aurkezpen publikoa egiteko gai izatea, informazio eta komunikaziorako teknologiak erabilita.

- IE8- Informazioa modu argian eta profesionalean transmititzen du, tresna eta baliabide digital edota analogiko egokiak erabiliz.

- IE9- Lan akademikoak eta/edo zientifikoak egiteko egiturak eta arauak erabiltzen ditu idatzizko komunikazioan.

- IE10- Bibliografiaren erreferentzia eta aipamen arauak betetzen ditu, testuinguru akademikoaren arabera (APA, Vancouver, ISO).

TEORIKOA

Bromatología Orokorra:



1. Irakasgaiaren aurkezpena

2. Bromatologia: kontzeptua, helburuak, beste ikasgai batzuekin harremana.

3. Elikagaiak, jangarritasuna, onargarritasuna eta kalitatea

4. Elikagaien analisia

5. Gehigarriak: kontzeptua, sailkapena eta erabilera

6. Elikagaien ontziratzea eta etiketak



Bromatología berezia:

7. Haragia eta haragikiak

8. Arraina, itsaskiak eta produktu eratorriak

9. Esnea, esnekiak eta izozkiak

10. Arrautzak eta oboproduktuak

11. Zerealak eta produktu eratorriak

12. Lekaleak eta produktu eratorriak

13. Barazkiak eta produktu eratorriak

14. Perretxikoak

15. Frutak eta produktu eratorriak

16. Fruitu lehorrak

17. Tuberkuluak

18. Azukrea eta gozogarriak

19. Eztia eta erlauntzeko produktuak

20. Animalia eta landare jatorriko gantzak.

21. Kakao eta produktu eratorriak

22. Elikagai bizigarriak

23. Ongarriak eta espeziak

24. Ura

25. Edari freskagarriak

26. Alkohodun edariak

27. Dieta berezietarako elikagaiak, prestatutako elikagaiak eta elikagai berriak



PRAKTIKOA

1. Ontziratutako elikagaien etiketatuaren interpretazioa

2. Haragikiak: proteina edukiaren kuantifikazioa: Kjeldahl. Almidoi edukia: froga kuantitatiboa eta kualitatiboa. Koipe edukiaren kuantifikazioa: Soxhlet.

3. Arraina: freskotasun maila.

4. Esnea eta esnekiak: Aterakin lehorra. Hautsak. Dentsitatea, Azidotasuna. Koipe edukia (Gerber). Puntu krioskopikoa. Fosfatasa alkalinoaren froga. Kloruroen kuantifikazioa.

5. Determinazio analitikoak arrautzetan.

6. Irina: Irinaren erauzketa mailaren neurketa. Glutenaren kuantifikazioa. Azidotasuna.

7. Edari alkoholdunen graduazio maila.

8. Solido disolbagarriak edarietan. Zukuaren azidotasuna. Kalitate indizea. Frutaren heldutasuna. Peroxidasa aktibitatea.

Gutxi gorabehera irakasgaiaren %15 ikasketa metodologia aktiboen bitartez irakatsiko da.



Tutoretzak posta elektronikoz eta Webex plataforma bidez egingo dira, aurretiko hitzorduarekin edo ezarritako ordutegietan (GAUR).

• Ebaluazio Jarraituaren Sistema
• Azken Ebaluazioaren Sistema
• Kalifikazioko tresnak eta ehunekoak:
  • Garatu beharreko proba idatzia (%): 60
  • Test motatako proba (%): 10
  • Praktikak egitea (ariketak, kasuak edo buruketak) (%): 10
  • alde lanak (arazoen ebazpenak, proiektuen diseinuak) (%): 15
  • Lanen, irakurketen... aurkezpena (%): 5

ETENGABEKO EBALUAZIOA egingo da. Ebaluaketa sistemaren ezaugarriak hauek izango dira:



o Amaierako azterketa (test modukoak edo/eta galdera laburrak: behin-betiko notaren %60 suposatuko du (derrigorrezko jarduera)

o Tarteko azterketak (test modukoak edo/eta galdera laburrak) egingo dira. Behin-betiko notaren %10 suposatuko du.

o Praktika txostena/galdetegia: behin-betiko notaren %10 suposatuko du (derrigorrezko jarduera)

o Talde-lana: behin-betiko notaren %10 suposatuko dute (derrigorrezko jarduera)

o Bromatologia kasua: behin-betiko notaren %5 suposatuko du (derrigorrezko jarduera)

o Aurkezpena: behin-betiko notaren %5 suposatuko du (derrigorrezko jarduera)



Irakasgaiaren azken kalifikazioa izango da ikasturtean zehar egingo den zeregin/jarduera bakoitzean (banakakoak zein taldekoak) lortutako kalifikazioen batez besteko haztatuari dagokiona.

Jarduera bakoitzean minimo bezala 10 puntuetatik 5 puntu eskatzen dira irakasgaia gainditzeko.

Derrigorrezkoa EZ den edozein jarduerara ez aurkezteak dagokion behin-betiko notaren portzentaje- galera ekarriko du.



AZKEN EBALUAZIOA:

EHUko arautegia jarraituz, ikasle batek uko egin nahi balio ebaluazio jarraituari eta, ordez, amaierako proba bakar bat egin nahi izango balu, formalki komunikatu beharko dio irakasle arduradunari aplikaziozko arautegian ezarritako epeen barnean. Amaierako azterketak eduki teoriko-praktikoak izango ditu.



Deialdiari uko egitea:

- Etengabeko ebaluazioaren kasuan, azken probaren pisua irakasgaiko kalifikazioaren % 60 denez, nahikoa izango da probara ez aurkeztea azken kalifikazioa "aurkezteke" izan dadin.

- Azken ebaluazioaren kasuan, azterketa egun ofizialean egin beharreko probara ez aurkezte hutsak ekarriko du automatikoki kasuan kasuko deialdiari uko egitea.



BESTE ALDERDI BATZUK:

- UPV/EHUko araudiaren arabera eta etika akademikoari buruzko protokoloaren arabera, ebaluazio probetan eta lan akademikoetan ez dira onartuko jokabide makur ezta iruzurrezkoak. Ikusi linka: https://www.ehu.eus/documents/2100129/0/6.-+a%29++Protocolo+plagio+-+EUSK.pdf/9305b6c7-919a-97d4-aa66-8564fb728502



- Baliabide digitalak: UPV/EHUko araudiaren arabera, ebaluazio probetan debekatuta egongo da liburuak, oharrak edo apunteak erabiltzea, bai eta tresna edo gailu telefoniko, elektroniko, informatiko, smart erlojuak, edo bestelakoak erabiltzea ere.

Ohiko deialdiaren irizpide berberak kontutan hartuko dira:



(1) Azterketa teorikoan 5 bat ez lortzekotan, etengabeko ebaluazioa jarraitu duen ikasleari gainontzeko jardueretan ateratako kalifikazioak mantenduko zaizkio ikasturte berean.

(2) Etengabeko ebaluazioa jarraitu dueneko ikasle batek 5 bat baino gutxiago (10tik) lortu badu derrigorrezkoa den ebaluazioa jardueraren baten, ebaluazioa ez jarraiaren irizpideak aplikatuko zaizkio.

Laborategiko mantala eta kalkulagailua eskola praktikoetan derrigorrezkoak izango dira.
eGela plataformako online ikasgela.
Unibertsitateko posta elektronikoa.

Oinarrizko bibliografia

- Belitz, Hans-Dieter y Grosch, Werner. (2012). Química de los alimentos. 3ª Ed. Acribia, Zaragoza. Baliabide elektronikoa eskuragarria.

- Kirk L Parkin; Owen R Fennema; Srinivasan Damodaran. (2019). Química de los alimentos. 4ª ed. Ed. Acribia, Zaragoza.

- Deleuze Isasi, Paloma. (2006). 7ª Ed. Código Alimentario Español. Tecnos. Madrid.

- Gil Hernández, Ángel. (2017). Tratado de Nutrición. Tomo III. Composición y Calidad Nutritiva de los Alimentos. Ed. Médica Panamericana, Madrid.

- Mataix Verdú, José. (2009). Tablas de composición de Alimentos. 5ª Ed. Editorial Universidad de Granada. Granada.

- Rodríguez Rivera, Victor y Simón, Edurne. (2008) Bases de la alimentación humana. Ed. Netbiblo. Coruña.

- Rodríguez Rivera, Bittor; Simón, Edurne. (2006). Bromatologia. Elhuyar, Usurbil.

- Simón, Edurne; Rodríguez, Bittor; Labayen, Idoia. (2007). Elikagaiak, elikadura eta dietetika. Udako Euskal Unibertsitatea, Bilbo.

Gehiago sakontzeko bibliografia

- AOAC International. (Revisión 3, 2010). Official Methods of Analysis of AOAC International, 18th Edition, 2005
- Nielsen, Suzanne. (2017). Food Analysis. 5ª ed. Editorial Springer, Ohio, USA. Baliabide elektronikoa eskuragarria.
- Nielsen, Suzanne. (2017). Food Analysis Laboratory Manual. 3ª ed. Editorial Springer, Ohio, USA. Baliabide elektronikoa eskuragarria.
- Potter, Norman N y Hotchkiss, Josseph H. (1999). Ciencia de los alimentos. Editorial Acribia. Zaragoza.
- Vollmer, Günter; Josst, Gunter; Schemker, Dieter; Sturm, Wolfgang; Vreden, Norbert. (1999). Elementos de Bromatología descriptiva. Editorial Acribia. Zaragoza.
- Vickie A. Vaclavik; Elizabeth W. Christian. (1998) Fundamentos de Ciencia de los alimentos. Editorial Acribia. Zaragoza. Baliabide elektronikoa ingelesez eskuragarria (2014).

Aldizkariak

- Alimentaria http://www.revistaalimentaria.es/
- British Food Journal http://www.emeraldinsight.com/journal/bfj
- European Food Research and Technology http://link.springer.com/journal/217
- Food Chemistry http://www.sciencedirect.com/science/journal/03088146
- Food Control http://www.sciencedirect.com/science/journal/09567135
- Foods http://www.mdpi.com/journal/foods
- Journal of Agricultural and Food Chemistry http://pubs.acs.org/journal/jafcau

Web helbideak

- Base de datos española de composición de alimentos (BEDCA): https://www.bedca.net/bdpub/
- Base de datos de composición de alimentos de la Fundación Española de la Nutrición: https://www.fen.org.es/nutrifen
- Comisión del Codex Alimentarius: https://www.fao.org/fao-who-codexalimentarius/es/
- Organización de las Naciones Unidas para la Agricultura y la Alimentación (FAO) http://www.fao.org
- Consejo Europeo de información sobre la alimentación (EUFIC) https://www.eufic.org/es/
- Autoridad Europea de Seguridad Alimentaria (EFSA): http://www.efsa.europa.eu
- Seguridad Alimentaria de la Comisión Europea: https://food.ec.europa.eu/index_en
- Declaraciones de propiedades nutricionales y saludables. https://food.ec.europa.eu/safety/labelling-and-nutrition/nutrition-and-health-claims_en
- Fundación Vasca para la Seguridad Alimentaria: http://www.elika.eus
- Wiki-Elika (Glosario sobre Seg. Alimentaria) http://wiki.elika.net
- Alimentación saludable ELIKA: https://alimentacionsaludable.elika.eus/
- Departamento Salud de la Generalitat - Seguridad alimentaria http://acsa.gencat.cat/es/inici/index.html
- Agencia Española de Seguridad Alimentaria (AESAN): https://www.aesan.gob.es/AECOSAN/web/home/aecosan_inicio.htm
- DOUE (Eurlex): http://eur-lex.europa.eu/homepage.html?locale=es
- BOE: https://www.boe.es/
- BOPV: https://www.euskadi.eus/y22-bopv/es/bopv2/datos/Ultimo.shtml