Hizkuntzen arteko Corpusa (HAC)
Errege izatekoa zen gizona, Rudyard Kipling / Iñigo Roque (Denonartean, 2015
)
eu
Bazen, hartara, aukerarik Carnehanek eta Dravotek Afganistan osoa aztalka zezaten inork atzeman gabe.
es
Por lo tanto, hab?a una posibilidad de que Carnehan y Dravot fuesen capaces de errar por Afganist?n sin que los descubrieran.
fr
Une chance donc se pr?sentait pour Carnehan et Dravot de cheminer ? travers l'Afghanistan sans se trahir.
en
There was just the chance, therefore, that Carnehan and Dravot would be able to wander through Afghanistan without detection.
eu
Haraindian, haatik, heriotza edukiko zuten zain, heriotza ziur eta lazgarri bat.
es
Pero m?s all? encontrar?an la muerte... una muerte segura y espantosa.
fr
Mais au del? ils trouveraient la mort, une mort affreuse et s?re.
en
But, beyond, they would find death, certain and awful death.
eu
Hamar egun geroago nire adiskide natibo batek idatzi zidan Peshawarreko egunekoaren berri emanez, eta honela buru eman zion gutunari:
es
Diez d?as m?s tarde, un corresponsal nativo que me comunicaba las noticias del d?a en Peshawar conclu?a su carta con estas palabras:
fr
Dix jours plus tard, un indig?ne de mes amis, qui me mandait les nouvelles les plus r?centes de Peshawer, terminait sa lettre en ces termes : " On a beaucoup ri par ici ? cause d'un certain mullah qui est fou et s'en va, assure-t-il, vendre des colifichets et des babioles, quil appelle des charmes puissants, ? S. M.
en
Ten days later a native friend of mine, giving me the news of the day from Peshawar, wound up his letter with:-"There has been much laughter here on account of a certain mad priest who is going in his estimation to sell petty gauds and insignificant trinkets which he ascribes as great charms to H. H.
eu
"Irri-ajataka ibili gara hemen mula zoro baten kontura. Dioenez, Bokharako bere Maiestate Emirrarenera doa apaingarri ttipiak eta pitxikeria ziztrinak saltzera, balio handiko amuletoak harentzat.
es
"Mucho nos hemos re?do por aqu? a costa de un sacerdote loco que, seg?n dice, va a venderle a Su Alteza el emir de Bokhara baratijas y chucher?as insignificantes a las que atribuye grandes poderes.
fr
l'amir de Bokhara.
en
the Amir of Bokhara.
eu
Peshawarren izan zen, eta Kabulera doan udako bigarren karabanarekin elkartu da.
es
Pas? por Peshawar y se uni? a la Segunda Caravana Estival que va a Kabul.
fr
Il a travers? Peshawer et s'est joint ? la seconde kafila d'?t? qui va ? Kaboul.
en
He passed through Peshawar and associated himself to the Second Summer caravan that goes to Kabul.
eu
Merkatariak pozarren daude, zeren sinetsirik baitaude halako ero batek zorte ona ekarriko diela".
es
Los mercaderes est?n contentos, porque son supersticiosos y creen que semejante compa?ero loco trae buena fortuna".
fr
Les marchands sont contents, ils s'imaginent, par superstition, que des fous de la sorte portent bonne chance. "
en
The merchants are pleased because through superstition they imagine that such mad fellows bring good-fortune."
eu
Biak mugaren bestaldean zeuden.
es
Por lo tanto, los dos hab?an cruzado la frontera.
fr
Les deux avaient donc pass? la fronti?re.
en
The two then, were beyond the Border.
eu
Haien alde egingo nuen otoitz, baina gau hartan benetako errege bat hil zen Europan, eta hilberri-ohar bat behar zuen.
es
Habr?a rezado por ellos, pero aquella noche muri? en Europa un rey de verdad y tuve que redactar una necrol?gica.
fr
J'aurais pri? pour eux, mais, cette nuit-l?, un vrai roi mourut en Europe, qui r?clama un article n?crologique.
en
I would have prayed for them, but, that night, a real King died in Europe, and demanded an obituary notice.
eu
Munduko gurpilak fase berberak igarotzen ditu behin eta berriro, jira eta bira.
es
La rueda del mundo pasa por las mismas fases una y otra vez.
fr
La roue du temps ram?ne toujours ? nouveau les m?mes phases.
en
The wheel of the world swings through the same phases again and again.
eu
Uda joan zen eta negua etorri, eta berriro joan eta etorri ziren.
es
Se fue el verano y tras ?l el invierno, y llegaron y pasaron otra vez.
fr
L'?t? passa, l'hiver apr?s lui, pour revenir et repasser encore.
en
Summer passed and winter thereafter, and came and passed again.
eu
Egunkariak aurrera jarraitu zuen, eta neuk ere bai han lanean, eta hirugarren udan, gau bero batez, gaueko edizio bat atera behar izan genuen, eta artega itxaron munduaren bestaldetik etorri behar zuen albiste bati, aurreko hartan gertatu bezalaxe.
es
El diario segu?a apareciendo, y yo segu?a trabajando en ?l, y durante el tercer verano tuvimos una noche calurosa, una edici?n nocturna y una tensa espera por algo que deb?an telegrafiar desde el otro lado del mundo, exactamente como hab?a ocurrido la primera vez.
fr
Le journal quotidien continuait, moi de m?me, et, dans le courant du troisi?me ?t?, advinrent une nuit chaude, une ?dition tardive et une attente ?nerv?e ? propos de quelque chose qu'on devait t?l?graphier de l'autre c?t? du monde, le tout exactement comme il ?tait arriv? auparavant.
en
The daily paper continued and I with it, and upon the third summer there fell a hot night, a night-issue, and a strained waiting for something to be telegraphed from the other side of the world, exactly as had happened before.
eu
Gizon handi batzuk hilak ziren aurreko bi urteetan, makinek zarata handiagoa egiten zuten, eta bulegoaren lorategiko zuhaitzak oin batzuk gorago ziren.
es
Unos cuantos hombres importantes hab?an muerto en los dos a?os precedentes, las m?quinas trabajaban con mayor estruendo, y algunos ?rboles del jard?n de la oficina eran unos pocos pies m?s altos.
fr
Quelques grands hommes ?taient morts au cours des deux ann?es qui venaient de s'?couler, les ?crous des machines jouaient avec plus de bruit, et quelques arbres, dans le jardin, avaient deux pieds de plus.
en
A few great men had died in the past two years, the machines worked with more clatter, and some of the trees in the Office garden were a few feet taller.
eu
Horiexek ziren desberdintasun bakarrak, ordea.
es
Pero ?sa era toda la diferencia.
fr
C'?tait toute la diff?rence.
en
But that was all the difference.
eu
Inprentara sartu nintzen, eta panorama aurrekoan kontatu bezalakoxea izan zen.
es
Entr? en la sala de prensas, y viv? una escena como la que ya he descrito m?s arriba.
fr
Je passai dans l'atelier ; la m?me sc?ne se reproduisit que j'ai d?j? d?crite.
en
I passed over to the press-room, and went through just such a scene as I have already described.
eu
Bi urte lehenago baino urduriago nengoen, eta iruditu zitzaidan beroa handiagoa zela.
es
La tensi?n nerviosa era m?s fuerte que dos a?os antes, y yo sufr?a m?s a causa del calor.
fr
La tension nerveuse se faisait sentir plus intense que deux ans auparavant, et la chaleur me pesait davantage.
en
The nervous tension was stronger than it had been two years before, and I felt the heat more acutely.
eu
Goizeko hiruretan, "Hasi inprimatzen" agindu nuen, eta, alde egiteko buelta hartu nuenean, hara non giza hondar batzuk ikusi nituen nire aulkira iristeko ahaleginean.
es
A las tres grit?: "?Empiecen a imprimir!" y me volv? para salir de all?, cuando lo que quedaba de un hombre se arrastr? hacia mi silla.
fr
" Imprimez ! " et je m'en allais, quand se tra?na vers ma chaise ce qu'il restait d'un homme.
en
At three o'clock I cried, "Print off," and turned to go, when there crept to my chair what was left of a man.
eu
Gizona oker-oker eginik zegoen, burua sorbalden artean hondoratua zuen, eta hankak hartz baten antzera mugitzen zituen bata bestearen ondotik.
es
Iba encorvado hasta el suelo, ten?a la cabeza hundida entre los hombros, y mov?a los pies como un oso.
fr
Il ?tait courb? en cercle, la t?te sombr?e dans les ?paules, et il passait ses pieds l'un par-dessus l'autre, comme un ours.
en
He was bent into a circle, his head was sunk between his shoulders, and he moved his feet one over the other like a bear.
eu
Ez nekien xuxen oinez ala katamar ari ote zen; zarpailez estalitako elbarri erostari hark izenetik deitu zidan, itzulia zela zotinka esanez.
es
Apenas pod?a estar seguro de si andaba o gateaba... y aquel quejumbroso y harapiento lisiado se dirigi? a m? llam?ndome por mi nombre, gimoteando que hab?a regresado.
fr
Je distinguais ? peine s'il marchait ou s'il rampait-ce stropiat loqueteux et geignant qui m'appelait par mon nom, en pleurant qu'il ?tait de retour.
en
I could hardly see whether he walked or crawled-this rag-wrapped, whining cripple who addressed me by name, crying that he was come back.
eu
-Emango al didazu trago bat? -eskatu zidan auhenka-.
es
-?Puede darme un trago? -llorique?-.
fr
-Pouvez-vous me donner ? boire ? pleurnichait-il.
en
"Can you give me a drink?" he whimpered.
eu
Jainkoarren, emadazu trago bat!
es
?Por el amor de Dios, d?me un trago!
fr
Pour l'amour de Dieu, donnez-moi ? boire !
en
"For the Lord's sake, give me a drink!"
eu
Bulegora itzuli nintzen, eta gizonak atzetik segitu zidan minez orroka, eta argia bizitu nuen.
es
Volv? a la oficina, con aquel hombre gimiendo de dolor detr?s, y encend? la l?mpara.
fr
Je retournai au bureau, pr?c?dant l'homme et ses g?missements de douleur. Je levai la lampe.
en
I went back to the office, the man following with groans of pain, and I turned up the lamp.
eu
-Ez al nauzu ezagutzen? -galdetu zidan hatsanka, aulki batean erroiztuz, eta aurpegia argi aldera biratu zuen, hazpegi zargalduak eta buruko txima zuriak erakutsiz.
es
-?No me conoce? -dijo con voz entrecortada, dej?ndose caer en una silla, y volvi? el ojeroso rostro, coronado de gre?as grises, hacia la luz.
fr
-Vous ne me reconnaissez pas ? souffla-t-il en se laissant tomber sur une chaise, et il tourna son visage ravag? surmont? d'une toison grise vers la lumi?re.
en
"Don't you know me?" he gasped, dropping into a chair, and he turned his drawn face, surmounted by a shock of gray hair, to the light.
eu
Adi-adi begiratu nion.
es
Le mir? fijamente.
fr
Je le fixai avec persistance.
en
I looked at him intently.
eu
Ikusiak nituen lehenago ere bekain haiek, zeinak sudurraren gainean elkartzen baitziren hazbete zabaleko zerrenda beltz batean, baina, alajainkoa, bururatu ez non.
es
Ya una vez hab?a visto unas cejas que se un?an sobre la nariz, formando una raya negra de una pulgada de anchura, pero que me aspen si recordaba d?nde.
fr
Une fois auparavant j'avais vu ces sourcils qui se joignaient ? la racine du nez en bande noire d'un pouce de largeur, mais du diable si j'aurais pu dire o?.
en
Once before had I seen eyebrows that met over the nose in an inch-broad black band, but for the life of me I could not tell where.
eu
-Ez zaitut ezagutzen-esan nion, whiskia eskura emanez-.
es
-No, no le conozco-dije, tendi?ndole el whisky-.
fr
-Je ne vous connais pas, dis-je en lui passant le whiskey.
en
"I don't know you," I said, handing him the whiskey.
eu
Zer egin nezake zugatik?
es
?Qu? puedo hacer por usted?
fr
Que puis-je faire pour vous ?
en
"What can I do for you?"
eu
Likorea huts-hutsik klikatu, eta dar-dar egin zuen, beroa itogarria zen arren.
es
Bebi? un trago sin mezclarlo, y se estremeci? a pesar del sofocante calor.
fr
Il avala une gorg?e d'alcool pur et frissonna malgr? l'?touffante chaleur.
en
He took a gulp of the spirit raw, and shivered in spite of the suffocating heat.
eu
-Itzuli naiz-errepikatu zuen-; eta Kafiristango errege izan nintzen... Dravot eta biok... errege koroatu gintuzten!
es
-He vuelto-repiti?-; y fui rey de Kafirist?n, yo y Dravot... ??ramos, reyes coronados!
fr
-Je suis revenu, r?p?tait-il, et j'ai ?t? roi de Kafiristan, moi et Dravot, rois couronn?s tous deux !
en
"I've come back," he repeated; "and I was the King of Kafiristan-me and Dravot-crowned Kings we was!
eu
Bulego honetan bertan prestatu genuen dena. zu hor zeundela guretzat liburuak ateratzen.
es
En esta oficina lo acordamos; usted sentado ah? y d?ndonos libros.
fr
C'est dans ce bureau que nous avions tout d?cid?. Vous ?tiez assis l?, vous nous avez donn? des livres.
en
In this office we settled it-you setting there and giving us the books.
eu
Peachey naiz... Peachey Taliaferro Carnehan, eta orduz gero hemen egon zara zu.
es
Soy Peachey, Peachey Taliaferro Carnehan, y usted ha estado aqu? sentado desde entonces...
fr
Je suis Peachey-Peachey Taliaferro Carnehan, et vous ?tes rest? ici tout le temps depuis...
en
I am Peachey-Peachey Taliaferro Carnehan, and you've been setting here ever since-O Lord!"
eu
Erabat durduzaturik nengoen, eta hala jakinarazi nion.
es
Sent? algo m?s que simple asombro, y expres? mis sentimientos en consonancia.
fr
J'?tais plus que m?diocrement surpris, et m'exprimai en cons?quence.
en
I was more than a little astonished, and expressed my feelings accordingly.
eu
-Egia da-esan zuen Carnehanek, irri lehor batekin, zarpaz estalitako bere oinak kulunkatu bitartean-.
es
-Es verdad-dijo Carnehan con una risa aguda y seca, meciendo unos pies envueltos en harapos-.
fr
-C'est vrai, dit Carnehan avec un ricanement sec, tout en ber?ant ses pieds empaquet?s de chiffons.
en
"It's true," said Carnehan, with a dry cackle, nursing his feet which were wrapped in rags.
eu
Ebanjelioa bezain egiazkoa.
es
Tan verdad como el Evangelio.
fr
Vrai comme l'Evangile.
en
"True as gospel.
eu
Dan gaixoa. oi, Dan gaixoak, gaixoa, ez zidan jaramonik egin, arrenka eskatu nion arren!
es
pobre Dan... ?Oh, pobre, pobre Dan, que nunca escuch? un consejo, ni aunque se lo supliqu?!
fr
Nous ?tions rois-avec des couronnes sur la t?te-moi et Dravot, pauvre Dan ! Oh ! pauvre Dan qui ne voulait jamais ?couter, m?me les pri?res !
en
Kings we were, with crowns upon our heads-me and Dravot-poor Dan-oh, poor, poor Dan, that would never take advice, not though I begged of him!"
eu
-Edan ezazu whiskia-esan nuen-, eta hartu patxada.
es
-B?base el whisky-dije-y t?mese el tiempo que necesite.
fr
-Prenez du whiskey, dis-je, et prenez votre temps.
en
"Take the whiskey," I said, "and take your own time.
eu
Kontadazu gogora dezakezun guztia, hasieratik amaierara.
es
Cu?nteme todo lo que recuerde de principio a fin.
fr
Dites-moi tout ce que vous pouvez vous rappeler depuis le commencement jusqu'? la fin.
en
Tell me all you can recollect of everything from beginning to end.
eu
Muga zeharkatu zenuten gameluz, Dravot mula zoro baten gisa eta zu haren zerbitzari gisa jantzirik.
es
Cruzaron la frontera con sus camellos, Dravot disfrazado de sacerdote loco y usted de criado.
fr
Vous avez pass? la fronti?re sur vos chameaux, Dravot habill? en mullah fou et vous comme son domestique.
en
You got across the border on your camels, Dravot dressed as a mad priest and you his servant.
eu
-Oraindik ez nago burutik eginda...
es
-No estoy loco...
fr
Vous rappelez-vous cela ?
en
Do you remember that?"
eu
baina hala egongo naiz laster.
es
todav?a, pero eso llegar?.
fr
-Je ne suis pas fou pas encore, mais ?a m'arrivera bient?t.
en
"I ain't mad-yet, but I will be that way soon.
eu
Jakina, gogoan dut.
es
Claro que me acuerdo.
fr
Bien s?r que je me souviens.
en
Of course I remember.
eu
Segi niri begira, edo bestela nire hitzak xehe-xehe egingo dira. Segi niri begietara begira, eta ez ezazu esan ezer.
es
Siga mir?ndome, o todas mis palabras se har?n pedazos. Siga mir?ndome a los ojos y no diga nada.
fr
Continuez ? me regarder, sans quoi j'ai peur que mes mots s'en aillent par morceaux, continuez ? me regarder dans les yeux et ne dites pas un mot.
en
Keep looking at me, or maybe my words will go all to pieces. Keep looking at me in my eyes and don't say anything."
eu
Aurrerantz makurtu nintzen, eta ahal nuen bezain geldi begiratu nion aurpegira.
es
Me inclin? y le mir? a la cara tan fijamente como pude.
fr
Je me penchai en avant et le fixai en plein visage aussi ferme que je pus.
en
I leaned forward and looked into his face as steadily as I could.
eu
Esku bat erori zitzaion mahaian, eta eskumuturretik heldu nion.
es
Dej? caer una mano sobre la mesa y yo la cog? por la mu?eca.
fr
Il laissa tomber sa main sur la table et je la saisis par le poignet.
en
He dropped one hand upon the table and I grasped it by the wrist.
eu
Txori baten atzaparrak bezain bihurriturik zeukan, eta atzealdean diamante formako orbain gorri koskadun bat.
es
Estaba retorcida como la garra de un p?jaro, y en el dorso hab?a una cicatriz roja e irregular en forma de diamante.
fr
Elle ?tait tordue comme une serre d'oiseau, et, sur le dos, on voyait une cicatrice aux contours d?chiquet?s, toute rouge et en forme d'as de carreau.
en
It was twisted like a bird's claw, and upon the back was a ragged, red, diamond-shaped scar.
eu
-Ez, ez begiratu horra.
es
-No, no mire eso.
fr
-Non, ne regardez pas l?.
en
"No, don't look there.
eu
Begiratu niri-esan zuen Carnehanek.
es
M?reme a m?-dijo Carnehan-.
fr
Regardez-moi , dit Carnehan.
en
Look at me," said Carnehan.
eu
-Hori geroago gertatu zen, baina, Jainkoarren, ez eten horrela, haria galduko dut eta.
es
Eso viene luego, pero por amor de Dios, no me distraiga.
fr
?a, c'est apr?s, mais pour l'amour de Dieu ne me troublez pas.
en
"That comes afterwards, but for the Lord's sake don't distrack me.
eu
Karabanarekin batera abiatu ginen Dravot eta biok, eta denetariko xelebrekeriak egin genituen jendea dibertitzeko.
es
Nos unimos a esa caravana, yo y Dravot haciendo toda clase de bufonadas para divertir a la gente con la que ?bamos.
fr
Nous sommes partis avec cette caravane, moi et Dravot, faisant toutes sortes de farces pour amuser les gens que nous accompagnions.
en
We left with that caravan, me and Dravot, playing all sorts of antics to amuse the people we were with.
eu
Dravotek arratsaldeetan barre eragiten zigun, denak afaria prestatzen ari zirelarik... afaria prestatzen, eta...
es
Dravot sol?a hacernos re?r por la noche, cuando todo el mundo estaba preparando la cena... preparando la cena, y...
fr
Dravot nous faisait rire, les soirs, ? l'heure o? tout le monde cuisait son d?ner-cuisait son d?ner, et...
en
Dravot used to make us laugh in the evenings when all the people was cooking their dinners-cooking their dinners, and ...
eu
zer egiten zuten orduan?
es
?qu? hicieron despu?s?
fr
qu'est-ce qu'ils faisaient donc apr?s ?
en
what did they do then?
eu
Su txikiak pizten zituzten, eta txinpartak Dravoten bizarrean erortzen ziren, eta denok egiten genuen barre.
es
Encendieron peque?as fogatas y las chispas volaban hacia la barba de Dravot, y todos nos re?amos...
fr
Ils allumaient des petits feux, et les ?tincelles volaient dans la barbe de Dravot, et on riait tous, ? se faire mourir.
en
They lit little fires with sparks that went into Dravot's beard, and we all laughed-fit to die.
