Bilaketa aurreratua

Ogi apurrak

Hizkuntzen arteko Corpusa (HAC)


Izatearen arintasun jasanezina, Milan Kundera / Karlos Cid (Alberdania/Elkar, 2009 )
118 / 1 orrialdea | hurrengoa
eu
LEHENENGO ATALA
es
Primera Parte.
fr
PREMI?RE PARTIE
en
PART ONE
eu
ARINTASUNA ETA ASTUNTASUNA
es
La levedad y el peso.
fr
LA L?G?RET? ET LA PESANTEUR
en
Lightness and Weight
eu
es
fr
en
eu
1
es
1
fr
1
en
1
eu
Misteriotsua da betiereko itzuleraren ideia, eta harekin zur eta lur utzi zituen Nietzschek gainerako filosofoak:
es
La idea del eterno retorno es misteriosa y con ella Nietzsche dej? perplejos a los dem?s fil?sofos:
fr
L'?ternel retour est une id?e myst?rieuse, et Nietzsche, avec cette id?e, a mis bien des philosophes dans l'embarras :
en
The idea of eternal return is a mysterious one, and Nietzsche has often perplexed other philosophers with it:
eu
pentsatzea ere dena bizi izan bagenu bezala errepikatuko dela, eta errepikatze hori etengabe errepikatuko dela!
es
?pensar que alguna vez haya de repetirse todo tal como lo hemos vivido ya, y que incluso esa repetici?n haya de repetirse hasta el infinito!
fr
penser qu'un jour tout va se r?p?ter comme on l'a d?j? v?cu et que cette r?p?tition va encore ind?finiment se r?p?ter !
en
to think that everything recurs as we once experienced it, and that the recurrence itself recurs ad infinitum!
eu
Zer esan nahi du mito zoro horrek?
es
?Qu? quiere decir ese mito demencial?
fr
Que veut dire ce mythe insens? ?
en
What does this mad myth signify?
eu
Betiereko itzuleraren mitoak dio, per negationem, behin betiko desagertu eta itzultzen ez den bizitza itzalaren antzekoa dela, pisu gabea, aurretiaz hila; eta baldin eta lazgarria, ederra edo gorena izan bada, laztasun, gorentasun edo edertasun horiek ez dute ezer esan nahi.
es
El mito del eterno retorno viene a decir, per negatio-nem, que una vida que desaparece de una vez para siempre, que no retorna, es como una sombra, carece de peso, est? muerta de antemano y, si ha sido horrorosa, bella, elevada, ese horror, esa elevaci?n o esa belleza nada significan.
fr
Le mythe de l'?ternel retour nous dit, par la n?gation, que la vie qui va dispara?tre une fois pour toutes et ne reviendra pas est semblable ? une ombre, qu'elle est sans poids, qu'elle est morte d?s aujourd'hui, et qu'aussi atroce, aussi belle, aussi splendide f?t-elle, cette beaut?, cette horreur, cette splendeur n'ont aucun sens.
en
Putting it negatively, the myth of eternal return states that a life which disappears once and for all, which does not return, is like a shadow, without weight, dead in advance, and whether it was horrible, beautiful, or sublime, its horror, sublimity, and beauty mean nothing.
eu
Ez ditugu aintzat hartu behar, hamalaugarren mendean bi estatu afrikarren artean piztutako gerra bat aintzat hartu behar ez dugun bezalaxe. Izan ere, gerra hark ez zuen ezer aldatu mundu zabalean, nahiz eta bertan hirurehun mila beltz hil ziren, ezin esanezko oinazetan.
es
No es necesario que los tengamos en cuenta, igual que una guerra entre dos Estados africanos en el siglo catorce que no cambi? en nada la faz de la tierra, aunque en ella murieran, en medio de indecibles padecimientos, trescientos mil negros.
fr
Il ne faut pas en tenir compte, pas plus que d'une guerre entre deux royaumes africains du XIVe si?cle, qui n'a rien chang? ? la face du monde, bien que trois cent mille Noirs y aient trouv? la mort dans d'indescriptibles supplices.
en
We need take no more note of it than of a war between two African kingdoms in the fourteenth century, a war that altered nothing in the destiny of the world, even if a hundred thousand blacks perished in excruciating torment.
eu
Hamalaugarren mendean bi estatu afrikarrek piztutako gerra hura ezertan aldatuko al da baldin eta betiereko itzuleran ezin konta ahala aldiz errepikatzen bada?
es
?Cambia en algo la guerra entre dos Estados africanos si se repite incontables veces en un eterno retorno?
fr
Mais est-ce que ?a va changer quelque chose ? cette guerre entre deux royaumes africains du XIVe si?cle de se r?p?ter un nombre incalculable de fois dans l'?ternel retour ?
en
Will the war between two African kingdoms in the fourteenth century itself be altered if it recurs again and again, in eternal return?
eu
Bai:
es
Cambia:
fr
Oui, certainement :
en
It will:
eu
gailentzen den eta dirauen bloke bihurtuko da, eta itzulbiderik gabekoa izango da haren ergelkeria.
es
se convierte en un bloque que sobresale y perdura, y su estupidez ser? irreparable.
fr
elle va devenir un bloc qui se dresse et perdure, et sa sottise sera sans r?mission.
en
it will become a solid mass, permanently protuberant, its inanity irreparable.
eu
Frantziako Iraultza betiko errepikatu beharko balitz, Frantziako historiografia ez legoke Robespierrez hain harro.
es
Si la Revoluci?n francesa tuviera que repetirse eternamente, la historiograf?a francesa estar?a menos orgullosa de Robespierre.
fr
Si la R?volution fran?aise devait ?ternellement se r?p?ter, l'historiographie fran?aise serait moins fi?re de Robespierre.
en
If the French Revolution were to recur eternally, French historians would be less proud of Robespierre.
eu
Itzuliko ez den zerbaitez mintzo denez, urte odoltsu haiek hitz huts bihurtu dira, teoria, eztabaida soil. Luma baino arinagoak bilakatu dira, ez dute inor ikaratzen.
es
Pero dado que habla de algo que ya no volver? a ocurrir, los a?os sangrientos se convierten en meras palabras, en teor?as, en discusiones, se vuelven m?s ligeros que una pluma, no dan miedo.
fr
Mais comme elle parle d'une chose qui ne reviendra pas, les ann?es sanglantes ne sont plus que des mots, des th?ories, des discussions, elles sont plus l?g?res qu'un duvet, elles ne font pas peur.
en
But because they deal with something that will not return, the bloody years of the Revolution have turned into mere words, theories, and discussions, have become lighter than feathers, frightening no one.
eu
Neurrigabeko aldea dago, bada, Historian behin bakarrik agertu den Robespierre harengandik frantziarren buruak ebakitzera betiere itzuliko litzatekeen Robespierre batengana.
es
Hay una diferencia infinita entre el Robespierre que apareci? s?lo una vez en la historia y un Robespierre que volviera eternamente a cortarle la cabeza a los franceses.
fr
Il y a une ?norme diff?rence entre un Robespierre qui n'est apparu qu'une seule fois dans l'histoire et un Robespierre qui reviendrait ?ternellement couper la t?te aux Fran?ais.
en
There is an infinite difference between a Robespierre who occurs only once in history and a Robespierre who eternally returns, chopping off French heads.
eu
Beraz, esan dezagun betiereko itzuleraren ideiak ikuspuntu jakin bat adierazten duela, non gauzak ez baitira ageri ezagutzen ditugun bezala:
es
Digamos, por tanto, que la idea del eterno retorno significa cierta perspectiva desde la cual las cosas aparecen de un modo distinto ha como las conocemos:
fr
Disons donc que l'id?e de l'?ternel retour d?signe une perspective o? les choses ne nous semblent pas telles que nous les connaissons :
en
Let us therefore agree that the idea of eternal return implies a perspective from which things appear other than as we know them:
eu
beren iragankortasunaren zirkunstantzia aringarria gabe ageri zaizkigu.
es
aparecen sin la circunstancia atenuante de su fugacidad.
fr
elles nous apparaissent sans la circonstance att?nuante de leur fugacit?.
en
they appear without the mitigating circumstance of their transitory nature.
eu
Izan ere, ezein kondenazio adieraztea eragozten digu zirkunstantzia aringarri horrek.
es
Esta circunstancia atenuante es la que nos impide pronunciar condena alguna.
fr
Cette circonstance att?nuante nous emp?che en effet de prononcer un verdict quelconque.
en
This mitigating circumstance prevents us from coming to a verdict.
eu
Nolatan kondena daiteke, bada, iragankorra den zerbait?
es
?C?mo es posible condenar algo fugaz?
fr
Peut-on condamner ce qui est ?ph?m?re ?
en
For how can we condemn something that is ephemeral, in transit?
eu
Iraungitzearen goiztiriak dena argitzen du nostalgiaren liluraz:
es
El crep?sculo de la desaparici?n lo ba?a todo con la magia de la nostalgia;
fr
Les nuages orang?s du couchant ?clairent toute chose du charme de la nostalgie ;
en
In the sunset of dissolution, everything is illuminated by the aura of nostalgia, even the guillotine.
eu
baita gillotina ere. Duela gutxi, ustekabean harrapatu ninduen sentipen sinestezin batek:
es
todo, incluida la guillotina. No hace mucho me sorprend? a m? mismo con una sensaci?n incre?ble:
fr
m?me la guillotine. Il n'y a pas longtemps, je me suis pris moi-m?me sur le fait :
en
Not long ago, I caught myself experiencing a most incredible sensation.
eu
Hitlerri buruzko liburu bat gainetik irakurtzen ari nintzen eta zenbait argazkik hunkitu egin ninduten:
es
estaba hojeando un libro sobre Hitler y al ver algunas de las fotograf?as me emocion?:
fr
?a me semblait incroyable mais, en feuilletant un livre sur Hitler, j'?tais ?mu devant certaines de ses photos ;
en
Leafing through a book on Hitler, I was touched by some of his portraits:
eu
nire haurtzaroa zekarkidaten gogora.
es
me hab?an recordado el tiempo de mi infancia;
fr
elles me rappelaient le temps de mon enfance ;
en
they reminded me of my childhood.
eu
Artean Mundu Gerra zebilen;
es
la viv? durante la guerra;
fr
je l'ai v?cu pendant la guerre ;
en
I grew up during the war;
eu
zenbait ahaide Hitlerren kontzentrazio esparruetan hil zitzaizkidan;
es
algunos de mis parientes murieron en los campos de concentraci?n de Hitler;
fr
plusieurs membres de ma famille ont trouv? la mort dans des camps de concentration nazis ;
en
several members of my family perished in Hitler's concentration camps;
eu
baina zer zen haien heriotza honako egitate honen aldean?: Hitlerren argazkiak nire bizitzaren iraganaldia, itzuliko ez den denbora, zekarkidan gogora.
es
?pero qu? era su muerte en comparaci?n con el hecho de que las fotograf?as de Hitler me hab?an recordado un tiempo pasado de mi vida, un tiempo que no volver??
fr
mais qu'?tait leur mort aupr?s de cette photographie d'Hitler qui me rappelait un temps r?volu de ma vie, un temps qui ne reviendrait pas ?
en
but what were their deaths compared with the memories of a lost period in my life, a period that would never return?
eu
Hitlerrekin bakezkoak egite honek perbertsio moral sakon bat egiaztatzen du, itzuleraren existentziarik ezean oinarritutako mundu batekin loturik dagoena. Izan ere, mundu horretan dena aurretiaz barkaturik dago eta, beraz, dena ere zilegi da modu ziniko batean.
es
Esta reconciliaci?n con Hitler demuestra la profunda perversi?n moral que va unida a un mundo basado esencialmente en la inexistencia del retorno, porque en ese mundo todo est? perdonado de antemano y, por tanto, todo c?nicamente permitido.
fr
Cette r?conciliation avec Hitler trahit la profonde perversion morale inh?rente ? un monde fond? essentiellement sur l'inexistence du retour, car dans ce monde-l? tout est d'avance pardonn? et tout y est donc cyniquement permis.
en
This reconciliation with Hitler reveals the profound moral perversity of a world that rests essentially on the nonexistence of return, for in this world everything is pardoned in advance and therefore everything cynically permitted.
eu
es
fr
en
eu
2
es
2
fr
2
en
2
eu
Gure bizitzaren segundo bakoitza ezin konta ahala aldiz errepikatzen bada, betikotasunean iltzaturik gaude, Jesukristo gurutzean bezala.
es
Si cada uno de los instantes de nuestra vida se va a repetir infinitas veces, estamos clavados a la eternidad como Jesucristo a la cruz.
fr
Si chaque seconde de notre vie doit se r?p?ter un nombre infini de fois, nous sommes clou?s ? l'?ternit? comme J?sus-Christ ? la croix.
en
If every second of our lives recurs an infinite number of times, we are nailed to eternity as Jesus Christ was nailed to the cross.
eu
Halako irudia izugarria da.
es
La imagen es terrible.
fr
Quelle atroce id?e !
en
It is a terrifying prospect.
eu
Betiereko itzuleraren munduan, erantzukizun jasanezinaren pisua datza keinu bakoitzean.
es
En el mundo del eterno retorno descansa sobre cada gesto el peso de una insoportable responsabilidad.
fr
Dans le monde de l'?ternel retour, chaque geste porte le poids d'une insoutenable responsabilit?.
en
In the world of eternal return the weight of unbearable responsibility lies heavy on every move we make.
eu
Horrexegatik deitu zion Nietzschek betiereko itzuleraren ideiari "zamarik astunena" ("das schwerste Gewicht").
es
Ese es el motivo por el cual Nietzsche llam? a la idea del eterno retorno la carga m?s pesada (das schwerste Gewicht).
fr
C'est ce qui faisait dire ? Nietzsche que l'id?e de l'?ternel retour est le plus lourd fardeau (das schwerste Gewicht).
en
That is why Nietzsche called the idea of eternal return the heaviest of burdens (das schwerste Gewicht).
eu
Baldin eta betiereko itzulera zamarik astunena bada, orduan haren atze-oihalean gure bizitzak ager daitezke beren arintasun zoragarriaz.
es
Pero si el eterno retorno es la carga m?s pesada, entonces nuestras vidas pueden aparecer, sobre ese tel?n de fondo, en toda su maravillosa levedad.
fr
Si l'?ternel retour est le plus lourd fardeau, nos vies, sur cette toile de fond, peuvent appara?tre dans toute leur splendide l?g?ret?.
en
If eternal return is the heaviest of burdens, then our lives can stand out against it in all their splendid lightness.
eu
Baina benetan da astuntasuna izugarri eta arintasuna zoragarri?
es
?Pero es de verdad terrible el peso y maravillosa la levedad?
fr
Mais au vrai, la pesanteur est-elle atroce et belle la l?g?ret? ?
en
But is heaviness truly deplorable and lightness splendid?
eu
Zamarik astunenak birrindu egiten gaitu, hondoratu eta lurraren kontra zapaldu.
es
La carga m?s pesada nos destroza, somos derribados por ella, nos aplasta contra la tierra.
fr
Le plus lourd fardeau nous ?crase, nous fait ployer sous lui, nous presse contre le sol.
en
The heaviest of burdens crushes us, we sink beneath it, it pins us to the ground.
eu
Baina garai guztietako poesia amodiozkoan, emakumea gizonaren gorputzaren pisua zamatzeko irrikan dago.
es
Pero en la poes?a amatoria de todas las ?pocas la mujer desea cargar con el peso del cuerpo del hombre.
fr
Mais dans la po?sie amoureuse de tous les si?cles, la femme d?sire recevoir le fardeau du corps m?le.
en
But in the love poetry of every age, the woman longs to be weighed down by the man's body.
eu
Hortaz, zamarik astunena, aldi berean, bizitzaren betetasun bizienaren irudia ere bada.
es
La carga m?s pesada es por lo tanto, a la vez, la imagen de la m?s intensa plenitud de la vida.
fr
Le plus lourd fardeau est donc en m?me temps l'image du plus intense accomplissement vital.
en
The heaviest of burdens is therefore simultaneously an image of life's most intense fulfillment.
eu
Zenbat eta zama astunagoa izan, orduan eta gertuago dago gure bizitza lurretik, errealagoa eta egiazkoagoa da.
es
Cuanto m?s pesada sea la carga, m?s a ras de tierra estar? nuestra vida, m?s real y verdadera ser?.
fr
Plus lourd est le fardeau, plus notre vie est proche de la terre, et plus elle est r?elle et vraie.
en
The heavier the burden, the closer our lives come to the earth, the more real and truthful they become.
eu
Aitzitik, batere zamarik izan ezean, airea baino arinago bihurtzen gara, hegan gabiltza, urruntzen gara lurretik, geure izaera lurtarretik, erdi erreal bilakatzen gara, eta hutsalak bezain askeak dira gure mugimenduak.
es
Por el contrario, la ausencia absoluta de carga hace que el hombre se vuelva m?s ligero que el aire, vuele hacia lo alto, se distancie de la tierra, de su ser terreno, que sea real s?lo a medias y sus movimientos sean tan libres como insignificantes.
fr
En revanche, l'absence totale de fardeau fait que l'?tre humain devient plus l?ger que l'air, qu'il s'envole, qu'il s'?loigne de la terre, de l'?tre terrestre, qu'il n'est plus qu'? demi r?el et que ses mouvements sont aussi libres qu'insignifiants.
en
Conversely, the absolute absence of a burden causes man to be lighter than air, to soar into the heights, take leave of the earth and his earthly being, and become only half real, his movements as free as they are insignificant.
eu
Zer hautatu behar dugu, beraz?
es
Entonces, ?qu? hemos de elegir?
fr
Alors, que choisir ?
en
What then shall we choose?
eu
Astuntasuna ala arintasuna?
es
?El peso o la levedad?
fr
La pesanteur ou la l?g?ret? ?
en
Weight or lightness?
eu
Nietzschek gogorarazten digu galdera horixe egin ziola Parmenidesek bere buruari Kristo aurreko seigarren mendean.
es
Este fue el interrogante que se plante? Parm?nides en el siglo sexto antes de Cristo.
fr
C'est la question que s'est pos?e Parm?nide au VIe si?cle avant J?sus-Christ.
en
Parmenides posed this very question in the sixth century before Christ.
eu
Mundu osoa binakako antitesietan bereizita ikusi zuen:
es
A su juicio todo el mundo estaba dividido en principios contradictorios:
fr
l'?pais-le fin ; le chaud-le froid ;
en
He saw the world divided into pairs of opposites:
eu
beroa-hotza; izatea-ez izatea.
es
calor-fr?o; ser-no ser.
fr
l'?tre-le non-?tre.
en
light/darkness, fineness/coarseness, warmth/cold, being/non-being.
eu
Antitesiaren polo bat (argia, beroa, sotiltasuna, izatea) positiboa zen harentzat; bestea, negatiboa.
es
Uno de los polos de la contradicci?n era, seg?n ?l, positivo (la luz, el calor, lo fino, el ser), el otro negativo.
fr
Il consid?rait qu'un des p?les de la contradiction est positif (le clair, le chaud, le fin, l'?tre), l'autre n?gatif.
en
One half of the opposition he called positive (light, fineness, warmth, being), the other negative.
eu
Polo positibo eta negatiboaren arteko bereizketa hau errazkeria irudituko zaigu menturaz. Kasu batean izan ezik, dio Nietzschek:
es
Semejante divisi?n entre polos positivos y negativos puede parecemos puerilmente simple. Con una excepci?n:
fr
Cette division en p?les positif et n?gatif peut nous para?tre d'une pu?rile facilit?. Sauf dans un cas :
en
We might find this division into positive and negative poles childishly simple except for one difficulty:
eu
zer da positiboa, astuntasuna ala arintasuna?
es
?qu? es lo positivo, el peso o la levedad?
fr
qu'est-ce qui est positif, la pesanteur ou la l?g?ret? ?
en
which one is positive, weight or lightness?
eu
Parmenidesek arrapostu:
es
Parm?nides respondi?:
fr
Parm?nide r?pondait :
en
Parmenides responded:
eu
arintasuna positiboa da, astuntasuna negatiboa.
es
la levedad es positiva, el peso es negativo.
fr
le l?ger est positif, le lourd est n?gatif.
en
lightness is positive, weight negative.
118 / 1 orrialdea | hurrengoa

Nodoa: liferay1.lgp.ehu.eus