Hizkuntzen arteko Corpusa (HAC)

lau astek hilabetea osatzen zuten, gutxi gorabehera;

cuatro semanas sumaban un mes, o casi;

quatre semaines faisaient un mois, ou ? peu pr?s ;

four weeks to a month, more or less;

hilabeteak berdintsuak ziren denak.

los meses eran todos parecidos.

les mois se ressemblaient tous.

the months were all the same.

Egunak, gero eta laburragoak izan ondoren, gero eta luzeagoak bihurtzen hasi ziren.

Los d?as, despu?s de haber sido cada vez m?s cortos, se hicieron cada vez m?s largos.

Les jours, apr?s avoir ?t? de plus en plus courts, devinrent de plus en plus longs.

The days, after getting shorter and shorter, began to get longer and longer.

Negua hezea zen, hotza ia.

El invierno era h?medo, casi fr?o.

L'hiver ?tait humide, presque froid.

The winter was wet, almost cold.

Bizitza aurrera zihoakien.

Su vida se escurr?a.

Leur vie s'?coulait.

Their lives were dripping away.

2

2

2

II

J?R?ME ETA SYLVIEREN BAKARDADEA erabatekoa zen.

Su soledad era total.

Leur solitude ?tait totale.

They were absolutely alone.

Sfax hiri iluna zen.

Sfax era una ciudad opaca.

Sfax ?tait une ville opaque.

Sfax was an inscrutable city.

Iruditzen zitzaien, egun batzuetan, inor ezin izango zela, inoiz, hartan barneratu.

Ciertos d?as les parec?a que nadie podr?a penetrar nunca en ella.

Il leur semblait, certains jours, que nul, jamais, ne saurait y p?n?trer.

They felt, on occasions, that no-one would ever find out how to pierce its mystery.

Ateak ez ziren inoiz irekiko.

Las puertas no se abrir?an nunca.

Les portes ne s'ouvriraient jamais.

Its doors would never open.

Kalean bazegoen jendea, gauez jendetza gaitza ibiltzen zen gora eta behera, joanetorri ia etengabeko batean Hed Xaker etorbidearen arkupeetan barna, eta H?tel Mabrouk aurrean, Destourreko Propaganda Zentroaren aurrean, Hillal zinema-aretoaren aurrean, Les Delices gozotegiaren aurrean;

Hab?a gente en las calles, al atardecer, multitudes compactas que iban y ven?an, una riada casi continua bajo los soportales de la avenida Hedi Chaker, delante del Hotel Mabrouk, delante del Centro de Propaganda del Destur, delante del cine Hillal, delante de la pasteler?a Las Delicias:

Il y avait des gens dans les rues, le soir, des foules compactes, qui allaient et venaient, un flot presque continu sous les arcades de l'avenue Hedi-Chaker, devant l'H?tel Mabrouk, devant le Centre de propagande du Destour, devant le cin?ma Hillal, devant la p?tisserie les D?lices ;

There were people in the street, in the evenings, in self-contained crowds, people coming and going, an almost continuous tide of them under the awnings of Avenue Hedi-Chaker, in front of the Mabrouk Hotel, the Destour Information Office, the Hillal cinema, the cake-shop called Les D?lices;

toki publikoak ia gainezka egoten ziren: kafetegiak, jatetxeak, zinema-aretoak;

locales p?blicos llenos casi de bote en bote: caf?s, restaurantes, cines;

des endroits publics presque bond?s : caf?s, restaurants, cin?mas ;

there were public places-caf?s, restaurants, cinemas-almost crammed with people;

aurpegietako batzuk, batzuetan, kasik ezagunak ere begitantzen zitzaizkien.

caras que a ratos pod?an parecer casi familiares.

des visages qui, par instants, pouvaient sembler presque familiers.

and faces which, now and again, might almost seem familiar.

Baina, inguru osoan, portuan zehar, harresietan zehar, apur bat urrundu bezain laster, dena zen ezereza, heriotza:

Pero alrededor, a lo largo del puerto, a lo largo de las murallas, apenas se alejaba uno, se hallaba el vac?o, la muerte:

Mais tout autour, le long du port, le long des remparts, ? peine s'?loignait-on, c'?tait le vide, la mort :

But all around, on the quayside, on the ramparts, as soon as you got away from the centre, it was a void, it was dead:

Picvilleko bulebarra, alde bietan, eremu mortuz eta bi solairuko etxez inguratuta; Mangolte kalea, Fezzani kalea, Abd-el-Kader Zghal kalea, biluziak eta inor gabeak, beltzak eta lerrozuzenak, hareaz zikinduta.

el bulevar de Picville, bordeado de solares vac?os, de casas de dos plantas; la calle Mangolte, la calle Fezzani, la calle Abd-el-Kader-Zghal, desnudas y desiertas, negras y rectil?neas, barridas por la arena.

le boulevard de Picville, bord? de terrains vagues, de maisons de deux ?tages ; la rue Mangolte, la rue Fezzani, la rue Abd-el-Kader Zghal, nues et d?sertes, noires et rectilignes, balay?es de sable.

the huge sand-strewn esplanade in front of Sfax's hideous cathedral encircled by dwarf palms, Boulevard de Picville, lined by waste plots and two-storey maisonettes, Rue Mangolte, Rue Fezzani, Rue Abd-el-Kader Zghal were bare, straight and sand-swept.

Haizeak palmondo mirrinak inarrosten zituen:

El viento sacud?a las palmeras raqu?ticas:

Le vent secouait les palmiers rachitiques :

Sickly palm-trees swayed before the wind;

ezpal egurkarek hanpatutako enbor hutsak ziren, haizemaile itxurako palma hosto sorta urri batzuekin.

troncos hinchados de escamas le?osas, de donde emerg?an apenas unas palmas formando abanico.

troncs renfl?s d'?cailles ligneuses, d'o? ?mergeaient ? peine quelques palmes en ?ventail.

from their trunks erupting in woody bracts barely a handful of fronds emerged.

Katu saldoak zakarrontzietan sartuatera ibiltzen ziren.

Multitudes de gatos se deslizaban en los cubos de la basura.

Des multitudes de chats se glissaient dans les poubelles.

A multitude of cats prowled amongst the dustbins.

Ilaje horiko txakur bat harresien ondo-ondotik igarotzen zen noizean behin, buztana hanka artean.

Un perro de pelo amarillo pasaba a veces, pegado a las paredes, con el rabo entre las piernas.

Un chien au pelage jaune passait parfois, rasant les murs, la queue entre les jambes.

A yellow-coated dog sometimes scuttled past with its tail between its legs.

Han ez zen inor ibiltzen:

No hab?a alma viviente:

Nulle ?me qui vive :

Not a soul stirring.

ate beti itxien atzean, korridore soilduak, harrizko eskailerak, patio itsuak baino ez.

tras las puertas siempre cerradas, nada m?s que pasillos desnudos, escaleras de piedra, patios ciegos.

derri?re les portes toujours closes, rien d'autre que des corridors nus, des escaliers de pierre, des cours aveugles.

Behind ever-bolted doors, only bare passageways, stone stairs, windowless courtyards.

Bata bestearen atzetik, angelu zuzenak osatzen zituzten kaleak, burdin hesiak, oholesiak; plaza aizunen, kale aizunen eta irreal-itxurako etorbideen mundu bat zen hura.

Sucesiones de calles perpendiculares, cierres met?licos, empalizadas, un mundo de falsas plazas, de falsas calles, de avenidas fantasmag?ricas.

Des suites de rues se coupant ? angle droit, des rideaux de fer, des palissades, un monde de fausses places, de fausses rues, d'avenues fant?mes.

Streets upon streets set at right angles to each other, metal roller-blinds, high wooden fences, a world of squares that were not squares, of non-streets, of phantom avenues.

Isilik ibiltzen ziren, orientazioa galduta, eta batzuetan susmoa zuten irudipen hutsa zela dena, Sfax ez zela egiazkoa, han ez zegoela inolako bizi-arnasik.

Andaban silenciosos, desorientados, y a veces les parec?a que todo no era m?s que ilusi?n, que Sfax no exist?a, no respiraba.

Ils marchaient, silencieux, d?sorient?s, et ils avaient parfois l'impression que tout n'?tait qu'illusion, que Sfax n'existait, ne respirait pas.

They would walk, not speaking, disoriented; and sometimes it seemed that everything was but an illusion, that Sfax did not exist, did not breathe.

Beraiekin zerikusia izango zuen zantzuren baten bila hasten ziren inguruan.

Buscaban a su alrededor se?ales de connivencia.

Ils cherchaient autour d'eux des signes de connivence.

They sought signs of complicity all around.

Erantzunik ez inon.

Nada les respond?a.

Rien ne leur r?pondait.

Nothing answered their call.

Isolamendu sentsazioa ia mingarria zitzaien.

Era una sensaci?n casi dolorosa de aislamiento.

C'?tait une sensation presque douloureuse d'isolement.

They felt isolated in a way that was almost painful.

Mundu hartaz gabetuak zeuden, ez ziren egiazki bertan bizi, ez zen haien mundua, ez zen sekula haiena izango.

Estaban despose?dos de aquel mundo, no viv?an inmersos en ?l, no le pertenec?an y nunca le pertenecer?an.

Ils ?taient d?poss?d?s de ce monde, ils n'y baignaient pas, ils ne lui appartenaient pas et ne lui appartiendraient jamais.

They had been dispossessed, the world was no longer for swimming in, no longer in their arms, and never would be.

Antzina-antzinako agindu bat ezarri izan balute bezala behin betiko, bazter uzten zituen arau zorrotz bat:

Como si, de una vez para siempre, se hubiera decretado una orden muy antigua, una regla estricta que los exclu?a:

Comme si un ordre tr?s ancien avait ?t? ?tabli, une fois pour toutes, une r?gle stricte qui les excluait :

It was as if, long ago and once and for all, an order had been made, a strict rule had been established to cut them out:

edonora joan ahalko ziren, ez zieten trabarik ipiniko, ez zieten hitzik esango.

los dejar?an ir a donde quisieran, no los molestar?an, no les dirigir?an la palabra.

on les laisserait aller o? ils voulaient aller, on ne les inqui?terait pas, on ne leur adresserait pas la parole.

they would be free to wander where they willed without let or hindrance, without anyone speaking to them.

Ezezagunak izango ziren beti, kanpotarrak.

Seguir?an siendo unos desconocidos, unos extra?os.

Ils resteraient les inconnus, les ?trangers.

They would be for ever incognito, for ever strangers in the land.

Portuko italiarrek, maltarrek, greziarrek isilik begiratzen zieten pasaeran;

Los italianos, los malteses, los griegos del puerto los mirar?an pasar en silencio;

Les Italiens, les Maltais, les Grecs du port les regarderaient passer en silence ;

The Italians, the Maltese and the Greeks in the port would watch them go by and stay silent.

olibadien jabe handiak, zuriz goitik behera, urrezko armazoidun betaurrekoak jantzita, Bey kalean barna zihoazenean, mantso-mantso, langileak atzetik zihoazkiola, begiratu ere gabe pasatuko ziren J?r?me eta Sylvieren aldamenetik.

los grandes oleicultores, vestidos de blanco, con sus gafas con montura de oro, andando con paso lento por la calle del Bey, seguidos de su criado, pasar?an por su lado sin verlos.

les grands ol?iculteurs, tout de blanc v?tus, avec leurs lunettes ? monture d'or, marchant ? pas lents dans la rue du Bey, suivis de leur chaouch, passeraient ? c?t? d'eux sans les voir.

Olive-oil entrepreneurs in their all-white garb and gold-rimmed glasses, passing slowly by on Rue du Bey with a beadle in their train, would walk straight past without seeing them.

Sylvieren lagunekin azaleko harremanak baizik ez zituzten, eta askotan hotzak.

Con los compa?eros de Sylvie s?lo ten?an relaciones lejanas, y a menudo distantes.

Ils n'avaient avec les coll?gues de Sylvie que des rapports lointains, et souvent distants.

Sylvie's colleagues at work provided only distant and often stand-offish relationships.

Irakasle frantziar titularrek ez zituzten, kontratudunak batere estimatzen, antza.

Los titulares franceses parec?an no apreciar del todo a los contratados.

Les enseignants fran?ais titulaires semblaient ne pas priser tout ? fait les contractuels.

French teachers with permanent posts did not seem to have unalloyed esteem for temporary staff.

Are ezberditasun hartaz arduratzen ez zirenek ere nekez barkatu zioten Sylvieri beren antzera hezurmamiturik ez egotea:

Incluso aquellos a quienes no molestaba esta diferencia le perdonaron m?s dif?cilmente a Sylvie que no estuviera moldeada a su imagen:

M?me ceux que cette diff?rence ne g?nait pas pardonn?rent plus difficilement ? Sylvie de n'?tre pas b?tie ? leur image :

Even those who were not bothered by this distinction found it hard to forgive Sylvie for not being made in their own image.

irakasle baten emaztea izatea nahiko zuketen, eta irakaslea bera ere, probintzietako burges txiki peto bat, duina, manera onekoa, kulturaduna.

hubieran querido que fuera esposa de profesor y profesora a su vez, buena peque?oburguesa provinciana, con dignidad, decoro, cultura.

ils l'auraient voulue femme de professeur et professeur elle-m?me, bonne petite bourgeoise de province, de la dignit?, ce la tenue, de la culture.

She should have been a teacher's wife as well as a career teacher herself, and a regular small-town, middle-class housewife, and have some dignity, deportment, culture.

Frantziaren ordezkariak ziren han.

Representaban a Francia.

L'on repr?sentait la France.

Not let the old country down, don't you know.

Eta nahiz eta, hein batean, oraindik ere bi Frantzia egon-irakasle iritsi berriena, Angulema, B?ziers edo Tarben lehenbailehen etxetxo bat eskuratzeko irrikan; eta menderakaitz eta mutiriena, kolonietako gehigarria kobratu ez baina besteak gutxiesteko atrebentzia zeukatenak (galbidean zegoen espeziea zen ordea:

Y aunque en cierto modo hab?a a?n dos Francias-la de los profesores principiantes, deseosos de adquirir cuanto antes una casita en Angulema, B?ziers o Tarbes; y la de los insumisos o refractarios, que no cobraban el tercio colonial pero pod?an despreciar a los otros (aunque era una especie en v?as de extinci?n;

Et bien qu'en quelque sorte il y e?t encore deux France-celle des professeurs d?butants, d?sireux d'acqu?rir au plus vite une maisonnette ? Angoul?me, B?ziers ou Tarbes ; et celle des insoumis ou r?fractaires, qui ne touchaient pas le tiers colonial mais pouvaient se permettre de m?priser les autres (mais c'?tait une esp?ce en voie d'extinction :

And though there were in a sense two classes of expatriates-teachers at the start of their careers, eager to grab a suburban semi as fast as they could in Angoul?me, B?ziers or Tarbes, and the cohort of conscientious objectors or disciplinary cases who did not get the colonial service bonus in their pay but could afford to despise the first group (but the latter were a dying breed:

gehienei indultua emana zieten;

la mayor?a hab?an sido indultados;

la plupart avaient ?t? graci?s ;

most objectors had been pardoned;

beste batzuk Aljeriara edo Gineara joanak ziren bizitzera)-, ez talde batekoek ez bestekoek ez ziruditen prest onartzeko, zinema-aretoetan lehen lerroan eser zitezkeenik jendaila indigenaren alboan, edo alferrontzi baten moduan ibil zitezkeenik herrestan kalez kale, txinalka, bizarra egin gabe, narras.

otros iban a instalarse a Argelia, a Guinea)-, ninguna de las dos parec?a dispuesta a admitir que estuviera permitido sentarse, en el cine, en primera fila, al lado de la chiquiller?a ind?gena, o andar ganduleando por las calles, en chancletas, sin afeitar, desali?ado.

d'autres partaient s'installer en Alg?rie, en Guin?e), aucune des deux ne semblait pr?te ? admettre que l'on p?t, au cin?ma, s'asseoir au premier rang, ? c?t? de la marmaille indig?ne, ou tra?ner comme un feignant, en savates, pas ras?, d?braill?, dans les rues.

others were leaving to settle in Algeria or French Guinea)-neither class was prepared, apparently, to concede that you could sit in the cinema in the front row, next to native ragamuffins, or saunter unshaven, unbuttoned, in the street, in clogs, like a ne'er-do-well.

Liburu eta disko batzuk utzi zizkioten elkarri, eztabaidan ere jardun zuten inoiz La R?gencen, eta kito.

Hubo algunos intercambios de libros, de discos, alguna discusi?n en La Regencia, y eso fue todo.

Il y eut quelques ?changes de livres, de disques, quelques rares discussions ? la R?gence, et ce fut tout.

A few books were swapped, and a few records; there was the odd discussion at La R?gence;

Ez zen inolako gonbidapen berorik iritsi, inolako adiskidantza minik sortu:

Ninguna invitaci?n entusiasta, ninguna amistad vivaz:

Nulle invitation chaleureuse, nulle amiti? vivace :

and that was that. No warm hospitality, no keen friendship.

Sfaxen ez zen horrelakorik loratzen.

era algo que no se daba en Sfax.

c'?tait une chose qui ne poussait pas ? Sfax.

That wasn't a plant that grew in Sfax.

Jendea bere baitara kiribilkatzen zen, bakoitza bere etxean, beti handiegiak ziren etxe haietan.

La gente se encog?a en s? misma, en su casa demasiado grande para ella.

Les gens se recroquevillaient sur eux-m?mes, dans leurs maisons trop grandes pour eux.

People turned in on themselves, in their houses that were too big for them.

Gainerakoekin, Sfax-Gafsa konpainiako eta petrolio arloko langile frantziarrekin, edo musulmanekin, juduekin, SLeGV QRLrVekin, kontua are okerragoa zen:

Con los otros, con los empleados franceses de la Compa??a Sfax-Gafsa o de los Petr?leos, con los musulmanes, con los jud?os, con los pieds-noirs,4 era a?n peor:

Avec les autres, avec les employ?s fran?ais de la Compagnie Sfax-Gafsa ou des P?troles, avec les Musulmans, avec les Juifs, avec les Pieds-noirs, c'?tait encore pire :

With other groups-with the French staff at the Sfax-Gafsa Company or the Compagnie des P?troles, with Muslims, with Jews, with pieds-noirs settlers-it was even worse:

harremanak ezinezkoak ziren.

los contactos eran imposibles.

les contacts ?taient impossibles.

no contact at all was possible.

Behin edo behin, astebete oso bat eman zuten inorekin hitz egin gabe.

A veces, durante una semana entera no hablaban con nadie.

 

Sometimes they would go for a whole week without speaking to anyone.

Laster, irudi zuen bizitza guztia etenik gelditu zitzaiela.

Pronto pudo parecer que todo indicio de vida se deten?a ante ellos.

 

It soon occurred to them that they were going to stop living altogether.

Sfaxen bizitakoak ziren betidanik eta han biziko ziren beti.

Siempre hab?an vivido en Sfax y all? vivir?an siempre.

 

They had always lived in Sfax, they would always live there.

Ez zuten ez proiekturik ez ezinegonik;

Ya no ten?an proyectos, impaciencia;

 

They had lost all their plans, all their impatience.