Hizkuntzen arteko Corpusa (HAC)
Hezurren ondarea, Dolores Redondo / Fernando Rey / Mikel Vilches (Erein, 2013
)
eu
-Badirudi oraindik ere norbait oroitzen dela doktoreaz...
es
-Parece que alguien recuerda a?n al doctor...
fr
-On dirait que quelqu'un se souvient encore du docteur...
en
'Apparently the doctor is gone but not forgotten.
eu
Ikertu ezazu nork eramaten dizkion horrenbeste lore. Iduri du denak espezie berekoak direla, argazkian oso ongi ikusten ez bada ere.
es
Ent?rese de qui?n le lleva tantas flores, parecen todas de la misma especie; en la foto no se aprecia muy bien.
fr
T?chez de savoir qui lui apporte toutes ces fleurs, qui ont l'air d'?tre de la m?me esp?ce, mais je n'arrive pas ? voir laquelle.
en
Find out who sends the flowers; they all look the same, but I can't tell from the photo.'
eu
-Bai, orkideak dira.
es
-S?, son orqu?deas.
fr
-Ce sont des orchid?es.
en
'Yes, they're orchids.
eu
Esan zidan astero-astero Irungo loradenda bateko furgoneta etortzen dela, eta loreak aldatzen dituztela.
es
me dijo que cada semana vienen con una furgoneta de una florister?a de Ir?n y las reponen.
fr
il m'a dit qu'une camionnette d'un fleuriste d'Ir?n en apportait des fra?ches chaque semaine.
en
The gravedigger told us that a florist's van arrives each week with fresh flowers from Ir?n.
eu
Badugu dendaren izena, eta jabeari guri deitzeko abisua utzi diogu. -Ados.
es
Tenemos el nombre, y ya le hemos dejado un aviso al propietario para que nos llame.
fr
On a le nom de la boutique, et on a d?j? demand? au propri?taire de nous rappeler.
en
We've left a message asking the florist to call us.' 'Good.
eu
Elizondora iristen garenerako, oso berandu izanen da. Beraz, bihar goizeko hamarretan polizia-etxean, Igantzi aldera joateko.
es
-De acuerdo, ser? muy tarde cuando lleguemos a Elizondo, as? que nos vemos ma?ana en la comisar?a a las diez para salir hacia Igantzi.
fr
-OK, on va arriver tard, ce soir, ? Elizondo, donc on se verra demain au commissariat pour partir pour Igantzi ? dix heures.
en
Zabalza and I will be late getting back to Elizondo, so let's aim to set off for Igantzi at ten tomorrow morning.'
eu
Lehenbizi, Zabalza polizia-etxeraino eraman zuen, bere autoa har zezan. Gero, Elizondoko karriketan barna gidatu, eta izebaren etxearen aurrean gelditu zen, baina ez zen autotik atera. Ez zuen adorerik etxean sartzeko eta Engraxiren eta ahizpen aurrean jartzeko.
es
Hab?a dejado a Zabalza frente a la comisar?a para que pudiera coger su coche, y ahora, detenida delante de la casa de la t?a, se sent?a incapaz de entrar, incapaz de enfrentarse con Engrasi y con sus hermanas, que, en la docena de mensajes que le hab?an dejado en el m?vil, le dec?an que la esperar?an hasta que llegase.
fr
Elle avait d?pos? Zabalza devant le commissariat pour qu'il r?cup?re sa voiture et maintenant, gar?e devant la maison de sa tante, elle se sentait incapable d'entrer, incapable d'affronter Engrasi et ses s?urs qui, dans la dizaine de messages qu'elles lui avaient laiss?s sur son portable, lui disaient qu'elles l'attendraient.
en
She had dropped Zabalza off at the police station so he could pick up his car, and now, parked outside her aunt's house, she felt incapable of going inside, of facing Engrasi and her sisters, who had left dozens of messages telling her they would wait up for her.
eu
Minutu batzuk eman zituen pentsamendua antolatzen eta biharamun goizean Montesi eta Iriarteri egin nahi zien galdera pare bat apuntatzen, baina, azkenean, zentzugabea iruditu zitzaion argiak piztuta bere zain zegoen etxe abegikor hartan sartzeko unea gehiago atzeratzea.
es
Se demor? unos minutos mientras ordenaba sus pensamientos y apuntaba un par de preguntas que quer?a hacerles a Montes e Iriarte por la ma?ana, hasta que a ella misma le pareci? rid?culo seguir dilatando su entrada en la casa, que, acogedora, la esperaba con las luces encendidas.
fr
Elle resta encore quelques minutes, le temps de remettre de l'ordre dans ses id?es et de noter quelques questions qu'elle voulait poser ? Montes et Iriarte, jusqu'? ce qu'elle se rende compte qu'il ?tait ridicule de continuer ? reculer le moment d'entrer dans la maison qui l'attendait, si accueillante avec ses lumi?res allum?es.
en
She sat for a while, collecting her thoughts, jotting down a few questions she wanted to ask Montes and Iriarte in the morning, until she started to feel ridiculous putting off entering the warm house that stood waiting for her with the lights on.
eu
Eskuak goratu, eta aurpegia estali zuen, aurpegiko giharrak tenkatzen zizkion zurruntasun sentsazioa desagerrarazi nahian.
es
Levant? las manos y se cubri? la cara intentando hacer desaparecer la sensaci?n de rigidez que tensaba los m?sculos de su rostro.
fr
Elle leva les mains et les passa sur son visage pour tenter de faire dispara?tre la sensation de rigidit? qui tendait tous ses muscles.
en
She pressed her hands to her face to try to ease the tension on her facial muscles.
eu
Eskuak jaitsita, Sarak eskuartean utzitako intxaurraren sentsazioa gogoratu zuen, eta, bat-batean, arratsalde osoan ihes egin zion hura etorri zitzaion gogora.
es
Al apartar las manos, record? la sensaci?n de la nuez que Sara hab?a depositado en ellas, rememorando de pronto aquello que le hab?a sido esquivo toda la tarde.
fr
En les retirant, elle sentit le contact de la noix que Sara y avait d?pos?e, et ce d?tail qu'elle avait oubli? tout l'apr?s-midi lui revint soudain en m?moire.
en
As she took them away, she remembered the sensation of the walnut Sara had placed in her palm, recalling in a flash what had been eluding her all afternoon.
eu
Autoa martxan jarri, eta Beartzungo errepidean barna gidatu zuen hilerriko burdin hesiraino.
es
Arranc? el motor y condujo por la carretera de los Alduides hasta detenerse frente a la verja del cementerio.
fr
Elle d?marra la voiture et emprunta la route des Alduides avant de s'arr?ter devant la grille du cimeti?re.
en
She started the car and drove along the Alduides road until she reached the cemetery.
eu
Errepide hartan ez zegoen farola bakar bat ere, eta gau hotz garbi hartan, izarren argia ez zen aski argitasun pixka bat emateko.
es
No hab?a ni una farola en aquella carretera, y en la noche fr?a y despejada, las estrellas eran insuficientes para proporcionar un poco de claridad.
fr
Il n'y avait pas un seul r?verb?re et, dans la nuit froide et vide, la lumi?re des ?toiles n'?clairait pas grand-chose.
en
There was no street lighting along that stretch of road, and in the cold, night sky the stars barely glimmered.
eu
Argiak itzali gabe, burdin hesiaren parean kokatu zuen autoa, fokuek hilerri barrena argitu zezaten.
es
Sin apagar las luces de su coche, lo situ? frente a la verja dejando que los faros iluminasen el interior del camposanto.
fr
Elle gara la voiture face ? la grille, feux allum?s en direction de l'int?rieur du cimeti?re.
en
She parked facing the gates, leaving her headlights on to illuminate the cemetery.
eu
Ez zuen gauza handirik lortu: argi sortak eskaileraren lehenbiziko mailen kontra jotzen zuen, eta, berak uste zuenaz bestera, ez zen askoz haratago ailegatzen.
es
El efecto no fue el deseado, pues la mayor parte del haz de luz chocaba contra los primeros escalones y perd?a el efecto de profundidad que hab?a esperado lograr.
fr
Elle n'obtint toutefois pas l'effet de profondeur escompt? car la plus grande partie du faisceau lumineux venait buter contre les premi?res marches.
en
This didn't work as well as she had hoped, as the beam hit the sloping path, losing depth.
eu
Autoaren atzeko aldera joan, eta, beti han zeraman linterna indartsua harturik, hilerrian sartu zen.
es
Abri? el maletero, cogi? la potente linterna que siempre llevaba all? y entr? en el cementerio.
fr
Dans le coffre, elle prit la puissante lampe dont elle ne se s?parait jamais et p?n?tra dans l'enceinte.
en
Pausing to retrieve the powerful torch she kept in the boot, she entered the cemetery.
eu
Aurkitu nahi zuen hilobira iristeko, sarreratik zuzen jarraitu behar zuen, eta gero, eskuinera hartu pixka batean.
es
La tumba que buscaba estaba en l?nea recta a la entrada, un poco a la derecha.
fr
La tombe qu'elle cherchait se trouvait devant elle, l?g?rement ? droite de l'entr?e.
en
The grave she was searching for was to the right of the path that ran in a straight line from the gates.
eu
Autoaren argiek irudia panteoietako pareta altuetan proiektatzen zioten. Iritsi zenean, bere irudiaren itzalak hilobian eserita zegoen aingerua estali zuen.
es
Cuando lleg?, el ?ngel que se sentaba sobre ella qued? cubierto por la sombra de su silueta, que las luces de su coche proyectaban contra las paredes altas de los panteones.
fr
Lorsqu'elle arriva, son ombre, projet?e sur les hauts murs des caveaux par la lumi?re des phares, recouvrit l'ange qui y ?tait assis.
en
She recognised it from the angel perched on top, which caught in her headlights, cast a winged shadow on to the top of the tomb.
eu
Linternaren argi sorta harlauzaren gainaldera eraman zuen, alde batetik bestera, eta loreontzien artean intxaurra aurkitu zuen.
es
Recorri? con el haz de su linterna la superficie de la losa y, escondida entre los tiestos, encontr? la nuez.
fr
Elle dirigea le faisceau de sa lampe vers la pierre tombale et, dissimul?e au milieu des pots de fleurs, trouva la noix.
en
She swept the torch beam over it until she found the walnut hidden among the flowerpots.
eu
Eskuetan hartuta, ohartu zen hotza eta bustia zegoela gaueko ihintzaren eraginez.
es
La cogi? y not? que estaba fr?a y mojada por el roc?o de la noche.
fr
Le fruit ?tait froid et mouill? par la ros?e nocturne.
en
As she picked it up, she noticed that it was cold and damp from the night dew.
eu
Berokiaren sakelan sartu ondoren, alde egin zuen hilerritik.
es
Se la meti? en el bolsillo del abrigo y sali? del cementerio.
fr
Elle le glissa dans la poche de son manteau et sortit du cimeti?re.
en
She placed it in her pocket, and left the cemetery.
eu
Engraxiren etxeraino gidatu, aparkatu, eta, oraingoan bai, autotik atera zen.
es
A continuaci?n, condujo hasta la casa de Engrasi, aparc? y, esta vez s?, sali? del coche.
fr
Puis elle roula jusque chez Engrasi, se gara et, cette fois, descendit de voiture.
en
She drove back to Engrasi's house and this time she got straight out of the car.
eu
Gaubeiletako marmarra gorrotatzen zuen, hil berriei buruz hitz egiteko jendeak erabiltzen zuen ahots-doinu hori.
es
Odiaba los susurros de velatorio, el tono de voz que la gente adoptaba para hablar de los reci?n muertos.
fr
Elle ?tait lasse des murmures des veill?es fun?bres, de la sourdine que les gens adoptaient pour parler des personnes r?cemment disparues ;
en
She detested the hushed voices at wakes, the tone people used to speak of the recently deceased.
eu
Ballarena baserrian giro hori aurkitu zuen etxeko neska ttikia hil zenean;
es
Se hab?a encontrado en esta situaci?n en el caser?o Ballarena cuando la peque?a falleci?;
fr
et ce fut exactement ce qu'elle entendit en entrant dans la maison, ce soir-l?.
en
She had encountered these atmospheres all too often recently:
eu
Nafarroako Auzitegiko Medikuntzaren Institutuaren itxarongelan, bere lankideak, burumakur, Jonani buruz hitz egiten ari zirela, marmar bera; eta gau hartan, etxean sartu zenean ere, horixe aurkitu zuen. Izeba eta ahizpak ahapeka hitz egiten ari ziren, kulpazko hitzez eta isilaldiz betetako solasean.
es
en la sala de espera del Instituto Navarro de Medicina Legal mientras sus compa?eros, cabizbajos, hablaban de Jonan, y fue exactamente lo que encontr? en su casa al entrar aquella noche. Su t?a y sus hermanas hablaban con un tono quedo, cargado de culpas y silencios, y enmudecieron en cuanto la oyeron entrar.
fr
Sa tante et ses s?urs, qui parlaient d'une voix basse, pleine de reproches et de silences, se turent sit?t qu'elle franchit le seuil.
en
at the Ballarenas' farmhouse when the little girl died, in the waiting room at the Navarre Institute of Forensic Medicine when, heads lowered, her colleagues had talked about Jonan, and now she could hear the same whispers coming from the mouths of her aunt and sisters. Hearing her arrive, they fell silent.
eu
Berokia erantzi, atalondoan eskegi, eta egongelako atetik burua sartu zuen.
es
Se quit? el abrigo, lo colg? en la entrada y se asom? a la puerta del sal?n.
fr
Elle ?ta son manteau, l'accrocha dans l'entr?e et resta ? la porte du salon.
en
She took off her coat and hung it up in the hallway, then stuck her head round the sitting room door.
eu
Segituan, Ros aulkitik zutitu, eta haren besoetara joan zen.
es
Ros fue la primera en ponerse en pie y arrojarse a sus brazos.
fr
Ros fut la premi?re ? se lever pour se jeter dans ses bras.
en
Ros was the first to stand up and fling her arms about her.
eu
-O, Amaia! Sentitzen dut, sentitzen dut.
es
-Oh, Amaia, lo siento, lo siento, ten?as raz?n, siempre tienes raz?n;
fr
-Oh Amaia, pardon, pardon, tu avais raison, tu as toujours raison ;
en
'Oh, Amaia, I'm sorry, I'm so sorry! As always, you were right;
eu
Zeinen ergelak izan ginen zuri kasu ez egiteagatik.
es
no s? c?mo fuimos tan est?pidas al no hacerte caso.
fr
je ne sais pas comment on a pu ?tre assez b?tes pour ne pas t'?couter.
en
how foolish we were not to listen to you.'
eu
Flora ere zutitu zen, eta bi urrats egin zituen Amaiarengana, baina ukitu aurretik gelditu egin zen.
es
Flora se puso en pie y dio dos pasos hacia ella, pero se detuvo antes de llegar a tocarla.
fr
Flora se leva ? son tour et fit deux pas vers elle mais s'arr?ta avant de la toucher.
en
Rising from her chair, Flora started towards her, halting before their bodies touched.
eu
Ros Amaiarengandik askatu, eta aurrez aurre utzi zituen.
es
Ros se apart? de Amaia y las dej? frente a frente.
fr
Ros s'?carta et les laissa face ? face.
en
Ros withdrew, leaving her sisters facing one another.
eu
-Bueno, Rosek erran duen bezala, hondarrean arrazoi zenuen.
es
-Bueno, como ha dicho Ros, al final ha resultado que ten?as raz?n.
fr
-Bon, comme l'a dit Ros, en fin de compte tu avais raison.
en
'Well, as Ros said, it seems you were right after all.'
eu
Amaiak baietz esan zuen buruarekin.
es
Amaia asinti?.
fr
Amaia acquies?a.
en
Amaia nodded.
eu
Florarenganik espero zuena baino askoz gehiago zen hura. Seguru zegoen Florak nahiago izanen zuela hil hitz horiek esan baino.
es
Aquello era bastante m?s de lo que hab?a esperado de Flora; estaba segura de que habr?a preferido morirse antes que pronunciar aquellas palabras.
fr
Elle n'en attendait pas tant de la part de Flora, certaine que sa s?ur aurait pr?f?r? mourir plut?t que prononcer ces quelques mots.
en
Coming from Flora, this was far more than she would have expected; she imagined her sister would rather die than admit that she was wrong.
eu
Ondoren, Rosek Florari begiratu, eta jarraitzeko keinu bat egin zion.
es
Entonces Ros mir? a Flora y le hizo un gesto para que continuara.
fr
Ros regarda alors Flora et lui fit signe de poursuivre.
en
Ros then looked significantly at Flora, urging her to continue.
eu
Florak ezpainak busti zituen, deseroso.
es
Flora se humedeci? los labios, inc?moda.
fr
Cette derni?re s'humecta les l?vres, mal ? l'aise.
en
Uneasy, Flora moistened her lips.
eu
-Eta sentitzen dut, Amaia, ez bakarrik zuk errandakoari kasu ez egiteagatik, baizik eta urte hauetan pasatu behar izan duzunagatik.
es
-Y lo siento, Amaia, no s?lo por no haberte escuchado, sino por todo lo que has tenido que pasar durante estos a?os.
fr
-Et je suis d?sol?e, Amaia, non seulement de ne pas t'avoir ?cout?e, mais aussi de tout ce que tu as d? subir pendant toutes ces ann?es.
en
'I'm sorry too, Amaia, not just because I didn't listen to you, but because of what you've had to endure all these years.
eu
Historia honetatik ateratzen ahal dugun gauzarik onena da hondarrean hau guztia akitu dela.
es
Lo ?nico positivo que podemos extraer de esta historia es que por fin ha terminado.
fr
Le seul point positif que l'on peut tirer de cette histoire, c'est qu'elle est enfin termin?e.
en
The only good thing we can take from this is that your suffering is finally over.'
eu
-Milesker, Flora-esan zuen Amaiak bihotzez, baina ez, preseski, Flora zintzo jokatzen ari zelako, adeitsu izateko egindako ahalegina saritzeko baizik.
es
-Gracias, Flora-dijo francamente, no porque pensara que su hermana estaba siendo sincera, sino para premiar el esfuerzo que le costaba ser cort?s.
fr
-Merci, Flora, dit Amaia, plus pour l'effort que sa s?ur avait mobilis? que pour sa franchise.
en
'Thank you, Flora,' she said, from the heart-not because she believed her sister was sincere, but because she recognised the effort it must have taken for her to say those words.
eu
Izeba besarkada bat ematera hurbildu zitzaion.
es
La t?a se acerc? para abrazarla.
fr
La t?a s'approcha pour l'embrasser.
en
Her aunt came over to embrace her.
eu
-Ongi zaude, nire haurtxo maitea?
es
-?Est?s bien, mi ni?a?
fr
-?a va, ma petite fille ?
en
'Are you all right, my dear?'
eu
-Ongi nago, izeba. Ez zaitezte kezkatu.
es
-Estoy bien, t?a, no ten?is por qu? preocuparos.
fr
-Je vais bien, t?a, ne vous inqui?tez pas pour moi.
en
'I'm fine, Auntie.
eu
Ongi nago.
es
Estoy bien.
fr
Je vais bien.
en
Please don't worry about me, any of you, I'm fine.'
eu
-Ez zenuen telefonoa hartzen eta...
es
-No cog?as el tel?fono...
fr
-Tu ne r?pondais pas aux appels...
en
'You didn't answer our calls ...'
eu
-Egia erratera, arras egun arraroa izan da.
es
-La verdad es que ha sido un d?a muy raro.
fr
-? vrai dire, j'ai pass? une journ?e tr?s ?trange.
en
'The truth is, this has been a very strange day.
eu
Nolanahi ere, ez nuen espero horrela akituko zenik.
es
A pesar de todo, nunca esper? un final as?.
fr
Malgr? tout, je n'avais jamais imagin? que ?a se terminerait comme ?a.
en
In spite of everything this isn't the ending I would have expected.'
eu
Flora berriz eseri zen: bistan zen lasaitu ederra hartu zuela Amaiaren emozio falta ikusita, iritsi ez zen garrasiz eta gaitzespenez beteriko errieta espero izan balu bezala.
es
Flora volvi? a sentarse, visiblemente aliviada por la falta de emoci?n que demostraba Amaia, como si hubiera esperado una explosi?n de gritos y reproches que al final no hab?a llegado.
fr
Flora se rassit, visiblement soulag?e par l'absence d'?motion que manifestait Amaia, comme si elle s'?tait attendue ? une explosion de cris et de reproches qui n'avait finalement pas eu lieu.
en
Flora sat down again, visibly relieved at Amaia's calm demeanour, as if she'd been anticipating an emotional outburst.
eu
-Imajinatzen dut bihar emanen digutela gorpua, eta, logikoena litzateke zeremoniaren bat egitea.
es
-Imagino que ma?ana nos entregar?n el cuerpo y lo propio ser?a que celebr?semos alg?n tipo de ceremonia.
fr
-J'imagine qu'ils nous remettront le corps demain et qu'on devra organiser une c?r?monie quelconque.
en
'I imagine they'll release the body tomorrow. I think we ought to hold some sort of ceremony.'
eu
-Ez kontatu nirekin-moztu zion Amaiak-.
es
-No cuentes conmigo, Flora-la cort? Amaia-.
fr
-Ne compte pas sur moi, Flora, l'interrompit Amaia.
en
'You can count me out, Flora,' Amaia cut in.
eu
Niri dagokidanez, amari egindako hileta, ehorzketa eta zeremonia guztiak aski eta sobera izan dira.
es
Por lo que a m? respecta, los funerales, entierros y ceremonias por nuestra madre ya han sido m?s que suficientes.
fr
En ce qui me concerne, j'ai eu ma dose de fun?railles, d'obs?ques et de c?r?monies pour notre m?re.
en
'We've held more than enough ceremonies for our mother.
eu
Seguru nago haren gorpua jasotzeko lana gustura hartuko duzula eta ehorzketa duin bat eginen diozula, baina nik ez dut deus ere gehiago jakin nahi afera honetaz.
es
Estoy segura de que te encargar?s gustosa de sus restos y de proporcionarle un entierro digno, pero yo no quiero saber nada m?s de este asunto.
fr
Je suis s?re que tu te chargeras volontiers de sa d?pouille et que tu t'occuperas de lui offrir un enterrement digne, mais je ne veux rien savoir de tout ?a.
en
I'm sure you'll be only too happy to deal with her remains and to ensure she has a proper funeral.
eu
Eta eskertuko nizuke sekula santan ez aipatzea gehiago nire aitzinean.
es
Y te agradecer? que no vuelvas a mencion?rmelo.
fr
Et je te serais reconnaissante de ne plus jamais m'en parler.
en
Just spare me the details, please.'
