Hizkuntzen arteko Corpusa (HAC)
Zazpi urkatuak, Leonid Nikolaievitx Andreiev / Jose Morales Belda (Elkar/Alberdania, 2006
)
eu
Haren adimen laburrak ezin zituen bi ideia horiek elkartu, hain ziren elkarren kontrakoak:
es
Su d?bil pensamiento no era capaz de unir estas dos nociones, tan horrorosamente contradictorias la una con la otra:
fr
Ianson ne pensait ? rien ;
en
He did not think of anything.
eu
ohiko egun argitsua eta azaren usaina eta zaporea batetik, eta bi egunen buruan edo biharamunean hilko zela bestetik.
es
un d?a corriente soleado, el olor y el gusto de la col y el hecho de que dentro de dos d?as, dentro de un d?a deb?a morir.
fr
il ne comptait m?me pas les heures ; il ?tait simplement en proie ? une terreur muette devant cette contradiction, qui affolait son cerveau :
en
He did not even count the hours, but simply stood in mute stupefaction before this contradiction which tore his brain in two.
eu
Ez zuen ezertan pentsatzen, ez zituen orduak zenbatzen, halako izu mutu baten mende zegoen burmuina erdi bi egiten zion kontraesan horren aurrean; eta zurbil jarri zen, goitik beheraino zurbil, eta, itxuraz, lasai zegoela ematen zuen.
es
No pensaba en nada, ni siquiera contaba las horas, simplemente se manten?a en un terror mudo ante esta contradicci?n que desgarraba su cerebro en dos partes y as? se qued?, igual de p?lido, ni m?s blanco ni m?s sonrosado, con un aspecto tranquilo.
fr
aujourd'hui la vie, demain la mort.
en
And he became evenly pale, neither white nor redder in parts, and appeared to be calm.
eu
Baina ez zuen ezertxo ere jaten, eta lo egiteari utzi zion:
es
El ?nico cambio fue que dej? de comer y de dormir del todo;
fr
Il ne mangeait plus rien, il avait compl?tement cess? de dormir ;
en
Only he ate nothing and ceased sleeping altogether.
eu
gauean, aulkian eserita egoten zen, hankak bere azpian beldurrez tolesturik, edo batera eta bestera ibiltzen zen ziegan barrena, zaratarik atera gabe, isil-gordeka, begi logaletsuekin bazter guztiak arakatuz, eta horrela igarotzen zuen gau osoa.
es
se pasaba toda la noche sentado en el taburete con las piernas cruzadas, o bien caminaba por la habitaci?n en silencio y furtivo, contemplando so?oliento a su alrededor.
fr
les jambes crois?es sous lui, craintif, il restait assis toute la nuit sur un tabouret ou bien il se promenait ? pas furtifs dans sa cellule.
en
He sat all night long on a stool, his legs crossed under him, in fright. Or he walked about in his cell, quietly, stealthily, and sleepily looking about him on all sides.
eu
Ahoa erdi irekirik zeukan denbora guztian, etengabeko harridura ezin handiago baten eraginez bezala; eta, norbaiten eskuetatik zerbait hartu baino lehen, inongo gauzarik arruntena izanik ere, luze eta ergel-aurpegiz aztertu eta susmo txarrez hartzen zuen.
es
Ten?a todo el tiempo la boca medio abierta, como si se sintiera permanentemente enormemente sorprendido, y antes de coger entre las manos el objeto m?s corriente, lo miraba largo tiempo, inexpresivo para, cogerlo luego con desconfianza.
fr
 
en
His mouth was half-open all the time, as though from incessant astonishment, and before taking the most ordinary thing into his hands, he would examine it stupidly for a long time, and would take it distrustfully.
eu
Eta, egoera horretara iritsi zenean, espetxezainek eta soldaduek ateko begirazulotik zelatatzeari utzi eta ez zioten gehiago arretarik eskaini.
es
Una vez que lleg? a este punto el vigilante y los soldados que le vigilaban desde el ventanuco dejaron de prestarle atenci?n.
fr
Les ge?liers cess?rent de faire attention ? lui.
en
When he became thus, the wardens as well as the sentinel who watched him through the little window, ceased paying further attention to him.
eu
Horixe zen kondenatuen egoera normala, eta espetxezainaren iritziz-bera ataka horretan sekula egon gabea bazen ere-, abereak horrelaxe gelditzen dira hil aurretik, bekokian kolpe bat emanez sorgortzen ditugunean.
es
Era un estado habitual para los condenados que, seg?n el vigilante que nunca lo hab?a sentido, se parec?a al de la res sacrificada cuando la aturden con la cabeza del hacha en la frente.
fr
C'?tait l'?tat ordinaire des condamn?s, semblable, selon son ge?lier qui ne l'avait pas ?prouv? par lui-m?me, ? celui d'un b?uf assomm? d'un coup de massue.
en
This was the customary condition of prisoners, and reminded the wardens of cattle being led to slaughter after a staggering blow.
eu
-Orain sorgorturik dago, heriotzaren unera arte ez du ezer sentituko-esan zuen espetxezainak, aditu baten begiez begiratzen zion bitartean-.
es
-Ahora ya est? atontado, ya no sentir? nada hasta que se muera-dijo el vigilante, contempl?ndole con ojo experimentado-.
fr
maintenant il ne sentira plus rien jusqu'au moment de mourir, dit le surveillant, en l'examinant de son regard exp?riment?.
en
"Now he is stunned, now he will feel nothing until his very death," said the warden, looking at him with experienced eyes.
eu
Ivan, entzuten didazu?
es
Iv?n, ?me oyes?
fr
-Ivan, tu entends ?
en
"Ivan!
eu
Bai, Ivan?
es
?Eh, Iv?n?
fr
H?, Ivan !
en
Do you hear?
eu
-Ni ez naute urkatu behar-erantzun zuen Jansonek, ahots apalez, eta beheko matrailezurra erorita geratu zitzaion berriro.
es
-No me tienen que colgar-contest? opaco Janson, y su mand?bula inferior qued? colgando de nuevo.
fr
-Il ne faut pas me pendre ! r?pondit Ianson d'une voix blanche ;
en
Ivan!" "I must not be hanged," answered Yanson, in a dull voice, and his lower jaw again drooped.
eu
-Inor hil ez bazenu, ez zintuzten urkatuko.
es
-Pues no haber matado y no te colgar?an-dec?a sentencioso el vigilante principal, un hombre todav?a joven pero muy serio, todo lleno de medallas-.
fr
sa m?choire inf?rieure pendait.
en
"You should not have committed murder.
eu
Zuk gizon bat hil duzu, baina ez duzu zu urkatzerik nahi-kargu hartu zion espetxezainen buruak.
es
Matar matas pero no quieres que te cuelguen.
fr
-Si tu n'avais pas tu?, on ne te pendrait pas, fit d'un ton r?probateur le ge?lier en chef, un homme encore jeune, mais tr?s important et d?cor?.
en
You would not be hanged then," answered the chief warden, a young but very important-looking man with medals on his chest.
eu
Oraindik gaztea izan arren, dominaz jositako gizon itzaltsua zen-.
es
 
fr
 
en
"You committed murder, yet you do not want to be hanged?"
eu
Gizon bat hil, eta zigorrik gabe geratu nahi zuen honek.
es
-Quer?a matar a un hombre sin pagar por ello.
fr
-Pour voler, tu as tu? et tu ne veux pas ?tre pendu !
en
"He wants to kill human beings without paying for it.
eu
Baboa da, baina maltzurra.
es
Tonto, tonto, pero astuto.
fr
-Je ne veux pas !
en
fool!" said another.
eu
-Nik ez dut nahi-esan zuen Jansonek.
es
-No quiero-dijo Janson.
fr
r?pliqua Ianson.
en
"I don't want to be hanged," said Yanson.
eu
-Guri bost axola nahi duzun ala ez-esan zuen espetxezainen buruak, hotz-.
es
-Como sea querido, no quieres, es asunto tuyo-dijo indiferente el vigilante principal-.
fr
-Au lieu de dire des b?tises, tu ferais mieux de disposer de tes biens ;
en
"Well, my friend, you may want it or not, that's your affair," replied the chief warden indifferently.
eu
Hobe zenuke, lelokeriak esan beharrean, zure ondasunekin zer egingo duzun erabakitzea.
es
Ser?a mejor que pusieras en orden tus posesiones en lugar de decir tonter?as, al fin y al cabo algo tendr?s.
fr
tu dois bien avoir quelque chose !
en
"Instead of talking nonsense, you had better arrange your affairs. You still have something."
eu
Zer edo zer edukiko duzu, ezta?
es
 
fr
 
en
 
eu
-Ez dauka ezer.
es
-No tiene nada.
fr
-Il n'a rien du tout !
en
"He has nothing.
eu
Alkandora bat eta galtza pare bat besterik ez.
es
Una camisa y de mala calidad.
fr
Une chemise et des pantalons !
en
One shirt and a suit of clothes.
eu
Eta larruzko txano hau.
es
 
fr
 
en
 
eu
Gizon dotorea, alajaina!
es
Y un gorro de piel, ?qu? elegante!
fr
Et une casquette de fourrure !
en
And a fur cap! A sport!"
eu
Horrela igaro zen denbora ostegunera arte.
es
As? pas? el tiempo hasta el jueves.
fr
Ce fut ainsi que le temps passa jusqu'au jeudi.
en
Thus time passed until Thursday.
eu
Eta ostegunean, gaueko hamabietan, jende asko sartu zen Jansonen ziegan, eta gizon galoidun batek esan zion:
es
Ese d?a, a las doce de la noche, entr? mucha gente en la habitaci?n de Janson y un se?or con galones dijo:
fr
Et le jeudi ? minuit, un grand nombre de gens p?n?tr?rent dans la cellule de Ianson ; un monsieur avec des ?paulettes de drap lui dit :
en
And on Thursday, at midnight a number of people entered Yanson's cell, and one man, with shoulder-straps, said:
eu
-Presta zaitez.
es
-Bueno, prep?rese.
fr
-Pr?parez-vous !
en
"Well, get ready.
eu
Joan beharra dugu.
es
Nos vamos.
fr
Il faut partir !
en
We must go."
eu
Jansonek, astiro eta nagi mugituz, zeukan arropa guztia soinean jantzi eta lepoko gorri zikina lotu zuen.
es
Janson, movi?ndose igual de lento y l?nguido, se puso todo lo que ten?a y se at? la bufanda de rojo sucio.
fr
Toujours avec la m?me lenteur et la m?me indolence, Ianson se rev?tit de tout ce qu'il poss?dait et noua autour de son cou la cravate sale.
en
Yanson, moving slowly and drowsily as before, put on everything he had and tied his muddy-red muffler about his neck.
eu
Nola janzten zen ikustean, gizon galoidunak honela esan zion norbaiti, zigarreta bat erretzen zuen bitartean:
es
Mientras miraba como se vest?a, el hombre con los galones, le dijo a alguien fumando un cigarrillo:
fr
Tout en le regardant s'habiller, le monsieur aux ?paulettes, qui fumait une cigarette, dit ? l'un des assistants.
en
The man with shoulder-straps, smoking a cigarette, said to some one while watching Yanson dress:
eu
-Egun beroa dakar.
es
-Qu? d?a tan c?lido hace hoy.
fr
-Comme il fait chaud aujourd'hui !
en
"What a warm day this will be.
eu
Udaberrikoa guztiz.
es
Ya es primavera.
fr
C'est le printemps !
en
Real spring."
eu
Jansoni begiak ixten zitzaizkion. Logurak erretzen zegoen, eta hain astiro eta baldar mugitzen zen, ezen espetxezainak oihuka esan baitzion:
es
Janson cerr? completamente los ojos, se qued? completamente dormido y se mov?a con tanta lentitud y rigidez que el vigilante grit?:
fr
Les yeux de Ianson se ferm?rent ; il s'assoupissait compl?tement ;
en
Yanson's small eyes were closing; he seemed to be falling asleep, and he moved so slowly and stiffly that the warden cried to him:
eu
-Ea, ea, bizkorrago.
es
-Venga, venga m?s r?pido.
fr
le surveillant cria :
en
"Hey, there!
eu
Lotan zaude eta!
es
?Te has quedado dormido?
fr
-Allons !
en
Quicker!
eu
Bat-batean, Janson gelditu egin zen.
es
De pronto Janson se detuvo.
fr
allons ! D?p?che-toi !
en
Have you fallen asleep?"
eu
-Nik ez dut nahi-esan zuen, ahots motelez.
es
-No quiero-dijo l?nguido.
fr
Soudain, Ianson resta immobile.
en
Suddenly Yanson stopped.
eu
Besoetatik heldurik, ziegatik atera zuten, eta bera otzan ibiltzen hasi zen, soinak altxaturik.
es
Le cogieron de debajo de los brazos y comenz? a andar sumiso, con los hombros levantados.
fr
-Il ne faut pas me pendre, dit-il avec indolence. Il se mit ? marcher avec soumission, en haussant les ?paules.
en
He was taken by the arms and led away, and began to stride obediently, raising his shoulders.
eu
Kalera irten bezain laster, udaberriko aire hezeak inguratu zuen, eta sudur azpia hezetu zitzaion.
es
Fuera en el patio lo asalt? inmediatamente un h?medo aire primaveral que le humedeci? la nariz.
fr
Dans la cour, il fut brusquement saisi par l'air humide et printanier ; le dessous de son nez se mouilla, le d?gel continuait ;
en
Outside he found himself in the moist, spring air, and beads of sweat stood under his little nose.
eu
Oraindik gaua zen arren, izotza bizkor urtzen ari zen, eta nonbaitetik erortzen ziren ur tanta lodiek alai eta zaratatsu jotzen zuten harria.
es
A pesar de que todav?a era de noche el deshielo se hab?a intensificado y por alg?n sitio sobre una piedra ca?an animadas unas gotas alegres.
fr
tout pr?s, des gouttes d'eau tombaient avec bruit, joyeuses et fr?quentes.
en
Notwithstanding that it was night, it was thawing very strongly and drops of water were dripping upon the stones.
eu
Eta soldaduak, sableak elkarren aurka joz eta burua makurtuz, argiontzirik gabeko kotxe beltzera igotzen ziren bitartean, Jansonek geldiro pasatu zuen hatza sudur hezearen azpitik eta lepoko txarto lotua zuzendu zuen.
es
Y mientras los soldados, con repicar de sables, se inclinaban para entrar en la negra carreta sin luces, Janson, a la espera, pasaba perezoso el dedo por la nariz h?meda y se arreglaba la bufanda mal ajustada.
fr
Tandis que les gendarmes montaient dans la voiture sans lanterne en se courbant et en faisant cliqueter leur sabre, Ianson passait paresseusement le doigt sous son nez mouill? ou arrangeait sa cravate mal nou?e.
en
And waiting while the soldiers, clanking their sabres and bending their heads, were stepping into the unlighted black carriage, Yanson lazily moved his finger under his moist nose and adjusted the badly tied muffler about his neck.
eu
4. Gu, Orelgoak
es
NOSOTROS LOS DE OREL
fr
IV. NOUS, CEUX D'OREL.
en
CHAPTER IV. WE COME FROM ORYOL
eu
Janson epaitu zuen auzitegi militar berak urkaturik hiltzera kondenatu zuen Mikhail Golubets nekazaria, Orel probintziakoa, Elets eskualdekoa, ezizenez Mishka Tsiganok, Tatarin goitizenarekin ere ezaguna.
es
El mismo tribunal militar de distrito que hab?a juzgado a Janson, conden? a la horca a un campesino del Gubernia de Orel, del distrito de Eletski, Mijail Golubets, quien a pesar de ser t?rtaro era apodado Mishka el gitano.
fr
Dans la m?me session, la cour martiale qui avait jug? Ianson avait condamn? ? la peine capitale par pendaison Mikha?l Goloubetz, surnomm? Michka le Tzigane, paysan du gouvernement d'Orel, district d'Eletz.
en
The same council-chamber of the military district court which had condemned Yanson had also condemned to death a peasant of the Government of Oryol, of the District of Yeletzk, Mikhail Golubets, nicknamed Tsiganok, also Tatarin.
eu
Epaiketan zehazki frogatu ziren haren azken krimenak: hiru pertsonaren hilketa eta armazko lapurreta. Gainerakoak haren iragan ilunaren hondo enigmatikoan galdurik geratu ziren.
es
El primer delito que se le pod?a adjudicar con precisi?n, hab?a sido el asesinato de tres personas y robo a mano armada, m?s all? su oscuro pasado se hund?a en las misteriosas profundidades.
fr
Le dernier crime dont on l'accusait avec preuves ? l'appui ?tait un pillage ? main arm?e, suivi de l'assassinat de trois personnes.
en
His latest crime, proven beyond question, had been the murder of three people and armed robbery. Behind that, his dark past disappeared in a depth of mystery.
eu
Beste hilketa eta lapurreta askotan ere parte hartu zuelako aztarna lausoak zeuden; odola eta mozkorraldietako neurrigabekeria ilunak sumatzen ziren haren atzean.
es
Hab?a confusos indicios de su participaci?n en toda una serie de robos y asesinatos, se pod?a sentir la sangre a sus espaldas y un desenfreno ebrio.
fr
Quant ? son pass?, il ?tait inconnu. De vagues indices permettaient de croire que le Tzigane avait pris part ? toute une s?rie d'autres meurtres.
en
There were vague rumors that he had participated in a series of other murders and robberies, and in his path there was felt to be a dark trail of blood, fire, and drunken debauchery.
eu
Zinezkotasun osoz, argi eta garbi deitzen zion lapurra bere buruari, eta ironiaz hitz egiten zuen modari jarraituz eta harrokeriaz beraiek "desjabetzaileak" zirela esaten zutenez.
es
Con total franqueza, con absoluta sinceridad, se dec?a a s? mismo bandido y hablaba con iron?a de aquellos que se las daban de "expropiadores" para estar a la moda.
fr
Avec une sinc?rit?, une franchise absolues, il se qualifiait de brigand et accablait de son ironie ceux qui, pour suivre la mode, s'appelaient pompeusement " expropriateurs ", il racontait volontiers dans tous ses d?tails son dernier crime.
en
He called himself murderer with utter frankness and sincerity, and scornfully regarded those who, according to the latest fashion, styled themselves "expropriators."
