Hizkuntzen arteko Corpusa (HAC)
Zalditeria Gorria, Isaac Babel / Olga Mtz. de Marigorta, Roberto Serrano (Elkar/Alberdania, 2006
)
eu
-Bizirik nago oraindik, Khlebnikov-esan zuen, artean ere emakumearekin besarkatuta-, nire hankak ibili dabiltza oraindik, nire zaldiek salto egiten dute oraindik, nire eskuek harrapa zaitzakete oraindik ere, eta bero daukat kanoia gorputzaren ondo-ondoan...
es
Todav?a vivo, todav?a se mueven mis piernas, todav?a saltan mis caballos, todav?a pueden alcanzarte mis brazos y todav?a mi cuerpo da calor a mi arma...
fr
Disant quoi, il tira un revolver qu'il gardait ? m?me la peau du ventre et marcha sur le commandant du premier escadron.
en
"My legs can still walk, my horses can still gallop, my hands can still get hold of you, and my gun is warming next to my skin"
eu
Errebolber bat atera zuen sabel biluzitik eta Lehen Eskuadroiko buruari hurbildu zitzaion.
es
Y sacando el rev?lver que llevaba sobre el vientre desnudo, corri? tras el comandante del primer escuadr?n.
fr
il sortit de la cour comme un vulgaire planton relanc? par une estafette, et fit encore cent verstes pour voir le chef d'?tat-major?;
en
He drew his revolver, which had lain against his bare stomach, and stepped closer to the commander of the First Squadron.
eu
Khlebnikov orpoetan jiratu zen; bere ezproiek intziri egin zuten. Patiotik irten zen, ordezturiko ordenantza baten gisa, eta berriro ibili zituen ehun versta haiek estatu nagusiko buruaren bila.
es
?ste sali? del patio perdiendo las espuelas, como un ordenanza con un parte; anduvo otra vez cien kil?metros y se present? al jefe de estado mayor.
fr
mais celui-ci devait l'?conduire. -Ton affaire, commandant, a ?t? r?gl?e.
en
The commander turned on his heels, his spurs yelped, he left the yard like an orderly who has received an urgent dispatch, and once again rode a hundred versts to find the chief of staff-but the chief of staff sent him packing.
eu
Buruak, ordea, zakar egotzi zuen Khlebnikov. -Zure auzia, komandante, ebatzita dago-esan zuen estatu nagusiko buruak-.
es
Pero ?ste le ech? diciendo: -El asunto est? concluido, comandante.
fr
Ton cheval, je te l'ai rendu.
en
"I have already dealt with your matter, Commander!' the chief of staff said.
eu
Niri dagokidanez, itzularazi dizut zaldikoa.
es
 
fr
 
en
 
eu
Bestalde, nahikoa buruhauste badut nik zu gabe ere...
es
Te he adjudicado el semental y tengo bastantes fastidios sin necesidad de ti.
fr
Et j'ai assez d'emb?tements sans toi...
en
"I ordered that your stallion be returned to you, and I have quite a few other things to deal with!'
eu
Khlebnikoven hitzak entzun ere gabe, Lehen Eskuadroira itzul zedila agindu zion, azkenik, ihes egindako komandanteari.
es
No quiso o?r a Chlebnikof y devolvi? al primer escuadr?n su evadido comandante.
fr
Le chef d'?tat-major ne voulut rien entendre et renvoya Khlebnikov ? son premier escadron.
en
The chief of staff refused to listen, and finally ordered the errant commander back to his squadron.
eu
Astebete eman zuen Khlebnikovek nonbait galdurik.
es
Chlebnikof estuvo sin presentarse toda una semana.
fr
La fugue du commandant s'?tait prolong?e huit jours.
en
Khlebnikov had been away a whole week.
eu
Tarte hartan Dubno inguruko basoetako kanpalekura bidali gintuzten.
es
Entretanto, se nos hab?a hecho acampar en los bosques de Dubenski;
fr
Pendant ce temps, on nous avait envoy?s camper ailleurs, dans les bois de Doubno.
en
During that time we had been transferred to the Dubno forest to set up camp.
eu
Kanpadendak han jarri eta ondo bizi ginen.
es
levantamos tiendas de campa?a y la pasamos bien.
fr
Nous y avions dress? nos tentes et vivions bien.
en
We had pitched our tents and were living it up.
eu
Khlebnikov itzuli zen, ondo gogoratzen dut, igande goiz batean, hilaren hamabian.
es
Todav?a recuerdo exactamente que un domingo por la ma?ana-era el 12-reapareci? Chlebnikof.
fr
Khlebnikov rentra, je m'en souviens, un dimanche matin, le douze du mois.
en
Khlebnikov, from what I remember, returned on the twelfth, a Sunday morning.
eu
Papera eskatu zidan, hamar orri baino gehiago, eta tinta ere bai.
es
Me pidi? un cuaderno entero de papel y tinta.
fr
Il me demanda du papier, m'en prit plus d'une main, et de l'encre avec.
en
He asked me for some paper, a good thirty sheets, and for some ink.
eu
Kosakoek motzondo bat soildu zioten; berak errebolberra eta paperak motzondoaren gainean jarri eta gauera arte aritu zen idazten;
es
Los cosacos levantaron el estipe de un ?rbol, puso el rev?lver y el papel encima y escribi? hasta la noche, emborronando p?gina tras p?gina.
fr
Les Cosaques rabot?rent pour son usage une souche sur laquelle il mit son revolver et le papier?;
en
The Cossacks planed a tree stump smooth for him, he placed his revolver and the paper on it, and wrote till sundown, filling many sheets with his smudgy scrawl.
eu
makina bat orri zirriborratu zuen.
es
-?Ni el mismo Carlos Marx!
fr
et il ?crivit jusqu'au soir, barbouillant d'innombrables feuilles.
en
"You're a real Karl Marx, you are!' the squadron's military commissar said to him in the evening.
eu
-Horra Karl Marx garbia-esan zion gauean eskuadroiko komisario militarrak-.
es
-dec?a por la noche el comisario militar del escuadr?n-.
fr
-Un vrai Karl Marx-lui dit enfin le comguer de l'escadron.
en
"What the hell are you writing there?'
eu
Zer demontre ari zara idazten? -Zin militarrarekin zerikusia duten hainbat gogoeta azaltzen ari naiz-erantzun zion Khlebnikovek, eta komisarioari luzatu zion adierazpena, non eskatzen baitzuen boltxebikeen Alderdi Komunistatik bera ateratzeko.
es
?Qu? diablos escribes ah?? -Escribo diferentes pensamientos referentes a mi juramento-contest? Chlebnikof alargando al comisario militar la declaraci?n de su retiro del Partido Comunista Ruso.
fr
-Je d?cris diverses pens?es, d'accord avec mon serment-r?pondit Khlebnikov, et il tendit au commissaire une d?claration comme quoi il pr?tendait sortir du parti communiste des bolch?viks.
en
"I am describing various thoughts in accordance with the oath I have taken," Khlebnikov answered, and handed the military commissar his petition to withdraw from the Communist Party of the Bolsheviks.
eu
"Alderdi Komunista sortu da, hala uste dut nik-zioen adierazpen hartan-, bizipoz iturri izateko eta egia sendoa ezartzeko, mugarik gabe ezarri ere, baita konturik hutsalenetan ere. Orain azalduko dut zaldiko zuriarekin gertatutakoa;
es
El Partido Comunista-dec?a en ella-fue fundado, a lo que a m? se me alcanza, para el contentamiento de todos y para el cumplimiento de la verdad absoluta e ilimitada, y debe preocuparse tambi?n de los humildes.
fr
" Le parti communiste-avait-il ?crit,-a ?t? fond?, j'estime, pour la joie et la solide justice sans limites, et doit ?tre consid?r? de m?me pour les petits.
en
"The Communist Party" his petition went, "was, it is my belief, founded for the promotioning of happiness and true justice with no restrictings, and thus must also keep an eye out for the rights of the little man.
eu
kontrairaultzan buru eta bihotz ari ziren baserritar batzuei kendu nien; itxura ahul-ahula zuen zaldikoak eta kamarada askok lotsagabeki egiten zuten barre haren itxura zela eta.
es
Ahora quiero aludir al semental blanco que yo hice soltar a los incorregibles campesinos contrarrevolucionarios y que entonces ten?a un aspecto miserable.
fr
 
en
 
eu
Baina nik nahikoa indar izan nuen barre ageriko haiek jasateko eta, hortzak estutuz guztien ongiaren mesedetan, zaldiko hura hazi nuen, harik eta nik nahi nituen aldaketak lortu nituen arte. Izan ere, ni, kamaradok, zaldi grisen zale amorratua naiz eta horretan erabili nituen nire indar guztiak, gerra inperialistaren eta gerra zibilaren ondoren geratzen zitzaidan indar apurra, alegia. Direlako zaldikoek nire eskuaren boterea sentitzen dute, eta nik ere senti ditzaket euren premia mutuak, eta zer eskatzen duten. Behor beltz eskergabea, ordea, ez dut inondik ere behar; Kamarada guztiek egiazta dezakete hori, ezbehar bat gerta baitaiteke bestela.
es
Muchos compa?eros se rieron de ?l sin miramientos. Pero yo tuve la fuerza de aguantar sus risas y apretando los dientes cuid? el semental para nuestra causa com?n hasta que cambi? como yo esperaba, porque yo, compa?eros, soy un amante de los caballos blancos y los cuido con las pocas fuerzas que me quedaron despu?s de la guerra imperialista y de la guerra civil. Estos sementales son los que conocen mis manos, pues yo comprendo su muda necesidad y s? lo que necesitan, La yegua que me han asignado, negra como un cuervo, no tiene para m? ning?n valor; no la quiero, como pueden corroborar todos los compa?eros, y se deber?a evitar una desgracia.
fr
Maintenant, je toucherai ? ce qui est de l'?talon blanc, que j'ai saisi ? des paysans inconsid?r?s dans la r?sistance, avec un aspect ?tique, et bien des camarades sans g?ne se moquaient de cet aspect, mais j'ai eu la force de soutenir ce rire insultant et, serrant les dents pour la cause commune, j'ai soign? l'?talon jusqu'au changement d?sir?, parce que je suis, camarades, un amateur de chevaux blancs et je donne pour eux toutes les forces qui me restent, en petite quantit?, de la guerre imp?rialiste et civile, et ces ?talons-l? sentent ma main, et je peux ?galement sentir son besoin sans paroles et ce qu'il lui faut, mais l'injuste pouliche noire n'est pas de mon besoin, je ne peux pas la sentir et pas la supporter, ce que tous les camarades peuvent confirmer, crainte qu'il y ait de ce c?t? un malheur.
en
Here I would like to touch on the matter of the white stallion who I seized from some indescribably counterrevolutionary peasants, and who was in a horrifying condition, and many comrades laughed brazenly at that condition, but I was strong enough to withstand that laughing of theirs, and gritting my teeth for the Common Cause, I nursed the stallion back to the desired shape, because, let it be said, Comrades, I am a white-stallion enthusiast and have dedicated to white stallions the little energy that the Imperial War and the Civil War have left me with, and all these stallions respond to my touch as I respond to his silent wants and needs! But that unjust black mare I can neither respond to, nor do I need her, nor can I stand her, and, as all my comrades will testify, there's bound to be trouble!
eu
Horiek horrela, alderdiak ezin didanez itzuli erabakiaren arabera nire odolekoa dena, adierazpen hau idatzi beste irtenbiderik ez dut, malkoak begietan. Soldadu bati negar egitea ez badagokio ere, tai gabe darizkit malkoak eta bihotza erdiratzen didate, odola darion bihotza kolpatuz...".
es
Y toda vez que el Partido, a pesar de la resoluci?n tomada, no puede devolverme aquel bien arraigado en mi coraz?n, no veo otro remedio que escribir esta declaraci?n con l?grimas que, aunque no convengan a un guerrero, me salen continuamente de los ojos y desgarran mi coraz?n y mi sangre...
fr
Et voil? que le parti ne peut pas me rendre, conform?ment ? la r?solution, ce qui est de mon sang, et alors je n'ai pas d'autre issue que d'?crire cette r?solution avec des larmes qui ne conviennent pas ? un combattant mais coulent sans arr?ter et fendent le c?ur, le fendent et tirent le sang...
en
And yet the Party is unable to return to me, according to the chief of staff's decision, that which is my very own, handing me no option but to write this here petition with tears that do not befit a fighter, but which flow endlessly, ripping my blood-drenched heart to pieces!'
eu
Hori guztia, eta gehiago ere, zegoen idatzirik Khlebnikoven adierazpenean.
es
Esto y mucho m?s escribi? Chlebnikof en su demanda.
fr
"
en
This and much more was written in Khlebnikov's petition.
eu
Egun osoa eman zuen eskakizun hura idazten, eta luzea zen oso.
es
Hab?a estado escribiendo en ella todo el d?a, de manera que hab?a resultado muy larga.
fr
Telle ?tait en partie la d?claration de Khlebnikov, et il avait ?crit bien d'autres choses, car il avait griffonn? tout le jour, et c'?tait tr?s long.
en
He spent the whole day writing it, and it was very long.
eu
Ordubetez edo aritu ginen lehian komisario militarra eta biok haren zentzua argitu nahian, eta azkenean lortu genuen dezifratzea.
es
Yo estuve trabajando con el comisario militar m?s de una hora para descifrarla completamente.
fr
Le comguer et moi, nous nous d?batt?mes avec lui toute une heure et d?brouill?mes enfin son histoire.
en
It took me and the military commissar more than an hour to struggle through it.
eu
-Ergel arraioa!
es
 
fr
 
en
 
eu
-esan zuen komisario militarrak papera apurtzearekin batera-.
es
-Est?s loco-dijo el comisario y rompi? el papel-.
fr
-En voil? un imb?cile-dit le commissaire, en d?chirant le manuscrit.
en
"What a fool you are!' the military commissar said to him, and tore it up.
eu
Zatoz afaldu ostean, hitz egin beharra dugu guk biok.
es
Ven a verme despu?s de cenar y hablaremos.
fr
-Viens me voir apr?s le souper, nous causerons.
en
"Come back after dinner and you and I will have a little talk."
eu
-Nik ez dut zurekin hitz egin behar-erantzun zuen Khlebnikovek dardarka-. Galdu nauzu, komisario.
es
-No tengo m?s que hablar contigo-exclam? furioso Chlebnilcof. Me has perdido, comisario militar.
fr
-Je n'ai pas besoin de ta causerie-r?pondit Khlebnikov, frissonnant,-Comguer, ? ton jeu, tu m'as perdu?!
en
"I don't need your little talk!' Khlebnikov answered, trembling. "You and I are finished!'
eu
Tente zegoen, eskuak galtza-alboetan atxikirik, dardarka.
es
Y all? estaba de pie, con las manos en la costura del pantal?n, mene?ndose y sin moverse del sitio, mirando a todas partes como si buscara un camino para huir.
fr
Il s'?tait dress?, les mains ? la couture du pantalon, il tremblait sans bouger de place, jetant des regards autour de lui comme pour mesurer les chemins par o? il pensait s'?chapper.
en
He stood at attention, shivering, not moving, his eyes darting from one side to the other as if he were desperately trying to decide which way to run.
eu
Tokitik mugitu ere gabe, inguru guztietara begiratzen zuen, nongo bidetik ihes egin aztertzen balego bezala.
es
El comisario militar se acerc? a ?l sin mirarle.
fr
Le commissaire s'approcha tout ? fait de lui mais ne sut pas le saisir.
en
The military commissar came up to him but couldn't grab hold of him in time.
eu
Ondo-ondoraino hurbildu zitzaion komisarioa, baina berak ez zion erreparatu ere egin.
es
 
fr
 
en
 
eu
Khlebnikov oldartu eta eman ahala ekin zion korrika egiteari.
es
En esto escapa Chlebnikof y echa a correr con todas sus fuerzas.
fr
Khlebnikov s'arracha de son emprise et s'enfuit ? toutes jambes.
en
Khlebnikov lunged forward and ran with all his might.
eu
-Galdu nauzu! -egin zuen oihu basatiki; motzondora igo eta jaka urratzen hasi zen, eta bularrean harramazka.
es
-?Perdido! -exclam? furiosamente, salt? al espite y se desgarr? la blusa, ensangrent?ndose el pecho.
fr
-hurla-t-il sauvagement, et, grimpant sur une souche, il entreprit de d?chirer sa veste et de s'?gratigner la poitrine. -Tue?!
en
"We're finished!' he yelled wildly, jumped onto the tree stump, and began ripping his jacket and tearing at his chest.
eu
-Hil nazazu, Savitski! -egin zuen oihu lurrera erortzen ari zela-.
es
-?Pega, Savitski-grit? arroj?ndose al suelo-;
fr
Savitsky?! -cria-t-il encore, s'?croulant ? terre.
en
"Go on, Savitsky!' he shouted, throwing himself onto the ground.
eu
Hil nazazu behingoz!
es
pega!
fr
-Tue-moi donc d'un coup?!
en
"Kil me!'
eu
Herrestan eraman genuen kanpadendara; kosakoek lagundu ziguten.
es
Le llevamos a la tienda ayudados por los cosacos.
fr
Nous l'emport?mes vers une tente, aid?s par des Cosaques.
en
We dragged him to a tent, the Cossacks helped us.
eu
Tea egin genion, eta zigarroak bildu.
es
Le cocimos t? y le hicimos un cigarrillo.
fr
On lui fit bouillir du th?, on le bourra de cigarettes.
en
We boiled some tea for him, and rolled him some cigarettes.
eu
Erre eta erre egiten zuen dardara batean.
es
Fumaba y segu?a temblando.
fr
Il fumait et ne cessait de trembler.
en
He smoked, his whole body shivering.
eu
Gauera arte ez zen lasaitu gure komandantea.
es
Hasta caer la tarde no se tranquiliz? nuestro comandante.
fr
Notre commandant ne s'apaisa que vers le soir.
en
And it was only late in the evening that our commander calmed down.
eu
Behin ere ez zuen aipatu bere eskakizun burugabea. Handik astebetera, ordea, Rovnora joan eta bertako mediku-batzordearen aurrean aurkeztu zen.
es
No volvi? a hablar de su insensata declaraci?n; pero una semana despu?s se dirig?a a Rofno para hacerse reconocer por la comisi?n m?dica.
fr
Il ne parlait plus de sa d?claration insens?e, mais, huit jours plus tard, il se rendit ? Rovno, se pr?senta ? la commission m?dicale et fut d?mobilis? comme invalide, ayant six blessures.
en
He no longer spoke about his deranged petition, but within a week he went to Rovno, presented himself for an examination by the Medical Commission, and was discharged from the army as an invalid on account of having six wounds.
eu
Desmobilizatu egin zuten, sei aldiz zauritutako ezgaitzat hartuta.
es
Se le licenci? como inv?lido con seis heridas.
fr
C'est ainsi que nous perd?mes Khlebnikov.
en
That's how we lost Khlebnikov.
eu
Halaxe galdu genuen Khlebnikov.
es
As? perdimos a Chlebnikof.
fr
 
en
 
eu
Ni oso atsekabeturik nengoen, Khlebnikov gizon isila zelako, nire antzekoa izaeraz.
es
A m? me entristeci? mucho, porque Chlebnikof era un hombre pac?fico, de car?cter semejante al m?o.
fr
J'en fus extr?mement attrist? parce que c'?tait un homme tranquille, d'un caract?re pareil au mien.
en
I was very upset about this because Khlebnikov had been a quiet man, very similar to me in character.
eu
Eskuadroi osoan berak baino ez zeukan samovar bat.
es
Era el ?nico en el escuadr?n que ten?a un samovar.
fr
Il ?tait le seul de l'escadron ? poss?der un samovar.
en
He was the only one in the squadron who owned a samovar.
eu
Egun lasaietan elkarrekin edan ohi genuen te beroa.
es
Los d?as de calma tom?bamos juntos t? caliente.
fr
Les jours de calme, nous buvions ensemble du th? br?lant.
en
On days when there was a break in the fighting, the two of us drank hot tea.
eu
Grina berdin-berdinek eragiten ziguten zirrara.
es
Creo que era debido a que los dos ten?amos las mismas pasiones.
fr
Sans doute, je pense, parce que les m?mes passions nous avaient secou?s.
en
We were rattled by the same passions.
eu
Biok begiratzen genion munduari maiatzeko belazeari bezala, emakumeek eta zaldiek zeharkaturiko belazeari bezala.
es
Consider?bamos el mundo como una pradera en mayo..., como una pradera con caballos y con mujeres.
fr
Tous deux, nous regardions le monde comme un pr? en mai, comme un pr? o? vont et viennent des femmes et des chevaux.
en
Both of us looked upon the world as a meadow in May over which women and horses wander.
