Hizkuntzen arteko Corpusa (HAC)
Ulenspiegelen elezaharra, Charles de Coster / Koldo Izagirre (Elkar/Alberdania, 2007
)
eu
eman iezazkidazu sei florinak.
es
dame los seis florines.
fr
donne-moi les six florins.
en
Give me the six florins."
eu
Ostalariak:
es
La posadera le dijo:
fr
L'h?tesse lui dit :
en
The hostess said to him:
eu
-Burla egiten didazu?
es
-?Te burlas de m??
fr
-Te moques-tu de moi ?
en
"Are you making game of me?
eu
Ordain ezazu zeure zorra.
es
Paga tu parte.
fr
Paye ton ?cot.
en
Pay your score."
eu
-Baesinne maitagarria-entzun zion Ulenspiegelek-, ez daukazu zerbitzari txarraren itxura, osterantzekoa baino; halako fede handia ikusten dizut, hainbesteko leialtasuna eta maitasuna hurkoarenganako, eze lehenago ordainduko zenizkidakeen hemezortzi florin, zor dizkidazun seiak ukatu baino.
es
-Amita preciosa-le respondi? Ulenspiegel-: no tienes cara de mala pagadora; veo en ella, por el contrario, tan gran buena fe, tanta lealtad y amor al pr?jimo, que antes me pagar?as diez y ocho florines que negarme los seis que me debes.
fr
-Baesine mignonne, lui r?pondit Ulenspiegel, vous n'avez point un visage de mauvaise d?bitrice, j'y vois au contraire, une bonne foi si grande tant de loyaut? et d'amour du prochain, que vous me payeriez plut?t dix-huit florins que de m'en refuser six que vous me devez.
en
"Dear baesine," replied Ulenspiegel, "you have not the countenance of a fraudulent debtor; I see in it, on the contrary, so great a good faith, so much loyalty and love of neighbours that you would liefer pay me eighteen florins than refuse me the six you owe me.
eu
Ederrak begiak!
es
?Hermosos ojos!
fr
Les beaux yeux !
en
Those lovely eyes!
eu
Eguzkia da niregana izpika, amodioaren zoroa gorago haziz lapaitz soro abandonatuan baino.
es
Es el sol que cae sobre m?, elevando la amorosa locura m?s alta que la grama en huerto abandonado.
fr
c'est le soleil qui darde sur moi, y faisant pousser l'amoureuse folie plus haut que le chiendent en un clos abandonn?.
en
'tis the sun blazing on me, making the madness of love spring up higher than couch grass in a deserted garden."
eu
Ostalariaren erantzuna:
es
La mesonera respondi?:
fr
L'h?tesse r?pondit :
en
The hostess answered:
eu
-Ez dut zer ikusirik zure zoroan eta zure lapaitzean;
es
-Nada tengo que ver con la locura ni con tu grama;
fr
-Je n'ai que faire de ta folie ni de ton chiendent ;
en
"I have nothing to do with your madness or your couch grass;
eu
ordaindu eta zoaz.
es
paga y vete.
fr
paye et va-t'en.
en
pay and be off."
eu
-Alde egin eta zu berriz ez ikustea!
es
-?Irme-dijo Ulenspiegel-y no verte m?s!
fr
-M'en aller, dit Ulenspiegel, et ne plus te voir !
en
"To be off," said Ulenspiegel, "and never you see again!
eu
Gurago nuke bertan hil!
es
Preferir?a morirme de repente.
fr
J'aimerais mieux tr?passer tout de suite.
en
Far rather would I die on the spot.
eu
Baesinne, baesinne eztia, ez nago ohitua sei florinetan jaten, ni, mendi eta ibarretan barrena dabilen gizontxoa;
es
Amita, dulce amita, no tengo costumbre de comer por seis florines, yo, pobre hombrecito que vaga por montes y valles;
fr
Baesine, douce baesine, je n'ai point l'habitude de manger pour six florins, moi, pauvre petit homme vaguant par monts et par vaux ;
en
Baesine, gentle baesine, I am little used to eat for six florins, I, a poor young man wandering by hill and dale;
eu
lepo egin dut eta mihia atera behar dut aurki zakurrak eguzkitan bezala:
es
me he atracado y voy en seguida a sacar la lengua como perro al sol;
fr
je me suis empiffr? et vais bient?t tirer la langue comme un chien au soleil :
en
I am stuffed and full, and presently my tongue will hang out like a dog's in the sun:
eu
ordain iezadazu, arren, ondo irabazi ditut sei florinak ene masail-hezurrak hainbeste nekatuta;
es
dignaos pagarme, que bien me gan? los seis florines con el trabajo rudo de mis mand?bulas;
fr
daignez me payer, je gagnai bien les six florins par le rude labeur de mes m?choires ;
en
be so good as to pay me, I have well and duly earned the six florins by my hard jaw work;
eu
eman iezazkidazu eta hain suhar eta eskertsu laztandu, musukatu eta besarkatuko zaitut, eze hogeita zazpi maitalek ezingo lukete, denek batera, halako lanik berdindu.
es
d?dmelos y os acariciar?, besar? y abrazar? con tan ardoroso reconocimiento, que veintisiete enamorados juntos no podr?an dar abasto en semejante faena.
fr
donnez-les moi et je vous caresserai, baiserai, embrasserai avec une si grande ardeur de reconnaissance, que vingt-sept amoureux ne pourraient, ensemble, suffire ? pareille besogne.
en
give me them and I will caress you, kiss you, embrace you with so great heat of gratitude that twenty-seven lovers could not all together suffice for such a task."
eu
-Diruagatik mintzo zara horrela-esan zuen emakumeak.
es
-Hablas por dinero-dijo ella.
fr
-Tu parles pour de l'argent, dit-elle.
en
"You are talking for money," said she.
eu
-Gura duzu jan zaitzadan hutsaren truke?
es
-?Quieres que te coma gratis?
fr
-Veux-tu que je te mange pour rien ? dit-il
en
"Would you have me eat you for nothing?" said he.
eu
-Ez-esan zuen emakumeak, Ulenspiegelen ahaleginei gogor eginik.
es
-dijo ?l.-No-replic? ella, defendi?ndose.
fr
-Non, dit-elle, se d?fendant contre lui.
en
"No," said she, defending herself from him.
eu
-A!
es
- ?Ah!
fr
 
en
 
eu
-egiten zuen Ulenspiegelek hasperen ostalariaren atzetik-. Krema lakoa da zure azala, parrilan erretako basoilarra lakoak zure ileak, gereziak lakoak zure ezpainak!
es
-suspiraba Ulenspiegel, persigui?ndola-. Tu cutis es como la nata, tus cabellos como de fais?n dorado en el asador, tus labios como cerezas.
fr
-Ah ! soupirait-il la poursuivant, ta peau est comme de la cr?me, tes cheveux comme du faisan dor? ? la broche, tes l?vres comme des cerises !
en
"Ah!" he sighed, pursuing her, "your skin is like cream, your hair like pheasant roasted golden on the spit, your lips like cherries!
eu
Ba ote dago zeu baino jangarriagorik?
es
?Hay algo m?s goloso que t??
fr
En est-il une plus friande que toi ?
en
Is there any woman more dainty than you?"
eu
-Ondo deritzozu, barraban halakoa-esan zuen emakumeak barrez-, sei florin eskatzea gainera.
es
-?Est? bien, villano-advirti? ella, sonriendo-que vengas todav?a a reclamarme seis florines?
fr
-Il te sied bien, vilain m?chant, dit-elle en souriant, de venir encore me r?clamer six florins.
en
"It becomes you well, nasty ruffian," said she, smiling, "to come still demanding six florins from me.
eu
Zorionekoa zara janaritu izana ezer eskatu barik.
es
Cont?ntate con que te haya alimentado gratis, sin pedirte nada.
fr
Sois heureux que je t'aie nourri gratis sans rien te demander.
en
Be happy that I have fed you gratis and asked you for nothing."
eu
-Jakingo bazenu-esan zuen Ulenspiegelek-zenbat leku daukadan oraindik!
es
-?Si t? supieras-exclam? Ulenspiegel-el hueco que me queda a?n!
fr
-Si tu savais, dit Ulenspiegel, comme il y a encore de la place !
en
"If you only knew," said Ulenspiegel, "how much space there is still!"
eu
-Zoaz-esan zion ostalariak-, nire senarra azaldu orduko.
es
-M?rchate-agreg? la mesonera-antes de que venga mi marido.
fr
-Pars ! dit l'h?tesse, avant que mon mari ne vienne.
en
"Go!" said the hostess, "before my husband comes."
eu
-Hartzekodun apala izango naiz-erantzun zion Ulenspiegelek-, eman iezadazu florin bakarra biharko egarrirako.
es
-Yo ser?a buen acreedor. Dame siquiera un flor?n para apagar la sed futura.
fr
-Je serai doux cr?ancier, r?pondit Ulenspiegel, donne-moi seulement un florin pour la soif future
en
"I will be a lenient creditor," replied Ulenspiegel; "give me just one florin for future thirst."
eu
-Tori-erantzun zion emakumeak-, gaiztoa ez bestea.
es
-Toma, mozo p?caro.
fr
-Tiens, dit-elle, mauvais gar?on.
en
"Here," said she, "bad boy."
eu
Eta eman egin zion.
es
Y se lo dio.
fr
Et elle le lui donna.
en
And she gave it to him.
eu
-Baina utziko didazu berriz etortzen?
es
- ?Pero me dejar?s volver?
fr
- Mais me laisseras-tu revenir ?
en
 
eu
-itaundu zion Ulenspiegelek.
es
-pregunt? Ulenspiegel.
fr
lui demanda Ulenspiegel.
en
"Will you kindly go away?" said she.
eu
-Zoaz onez -ostalariaren erantzuna.
es
- ?Quieres marcharte?
fr
- Veux-tu bien t'en aller, dit-elle.
en
 
eu
-Onez joatea-Ulenspiegelek-, zuregana joatea izango litzateke, galant hori, baina gaitzez joatea da zure begi ederrak ez ikustea.
es
-Irme ser?a ir hacia ti, preciosa; pero es irme muy mal apartarme de tus bellos ojos.
fr
-Bien m'en aller, dit Ulenspiegel, ce serait aller vers toi mignonne, mais c'est mal m'en aller que de quitter tes beaux yeux.
en
"To go kindly would be to go to you, my dear, but it is going unkindly to leave your beauteous eyes.
eu
Gorde gura banauzu, florin batengatik baino ez dut jango egunero.
es
Si quieres conservarme, no comer? m?s que por un flor?n todos los d?as.
fr
Si tu daignes me garder, je ne mangerai plus que pour un florin tous les jours.
en
If you would deign to keep me with you I should eat no more than but a florin every day."
eu
-Makilaren bat behar ote dut? -egin zuen ostalariak.
es
-?Ser? necesario un palo? -dijo ella.
fr
-Faudra-t-il un b?ton ?
en
"Must I take a yard stick?" said she.
eu
-Tori neurea-Ulenspiegelen erantzuna.
es
-Toma el m?o-respondi? Ulenspiegel.
fr
dit-elle.
en
"Take mine," replied Ulenspiegel.
eu
Algara egin zuen ostalariak, baina hartantxe akabatu ziren Ulenspiegelen han egoteak.
es
La mesonera re?a; pero Ulenspiegel tuvo que marcharse.
fr
-Prends le mien, r?pondit Ulenspiegel Elle riait, mais il dut partir.
en
She laughed, but he must needs be gone.
eu
56
es
LVI
fr
LVI
en
LVI
eu
Aldi hartan Dammera etorri zen berriz bizitzera Lamme Goedzak, Liege-n bakerik ez zegoelako heresiak zirela-eta.
es
En este tiempo Lamme Goedzak volvi? a residir en Damme, porque el pa?s de Lieja no estaba tranquilo, a causa de las herej?as.
fr
Lamme Goedzak, en ce temps-l?, vint de nouveau demeurer ? Damme, le pays de Li?ge n'?tant point tranquille ? cause des h?r?sies.
en
Lamme Goedzak, in these days, came once more to live in Damme, the country of Li?ge being far from tranquil on account of heresy.
eu
Emaztea pozarren aldatu zen, liegetarrek, burlosoak berez, barre egiten ziotelako senarraren ontasunaz.
es
Su mujer le sigui? muy a gusto, porque los de Lieja, burlones por naturaleza, se mofaban de la mansedumbre de su marido.
fr
Sa femme le suivit volontiers parce que les Li?geois, bons gausseurs de leur nature, se moquaient de la d?bonnairet? de son homme.
en
His wife followed him with a good will, because the Li?ge people, good mockers by nature, made game of her husband's easy meekness.
eu
Lamme sarri joaten zen Claesengana, hau, heredatu zuenez geroztik, Blauwe-Torre ostatura azaltzen baitzen sarritxo, eta mahai bat ere hartua zeukan bera eta lagunendako.
es
Lamme iba frecuentemente a casa de Claes, el cual, desde que hered?, concurr?a a la taberna de la Blauwe-Torre, donde se reserv? una mesa para ?l y sus camaradas.
fr
Lamme allait souvent chez Claes qui, depuis qu'il avait h?rit? hantait la taverne de la Blauwe-Torre et s'y ?tait choisi une table pour lui et ses compagnons.
en
Lamme often visited Claes, who since he had his inheritance, haunted the tavern of the Blauwe Torre and had chosen out a table there for himself and his boon companions.
eu
Aldameneko mahaian zegoen, bere pinterdia zekenkiro edaten, Josse Grypstuiver, arrainketarien kofradiaburu zikoitza, zimur, xuhur, sardinzarrez elikatzen zela, arimaren osasuna baino maiteago zuela zilarra.
es
En la mesa pr?xima se encontraba, bebiendo cicateramente su media pinta, Josse Grypstuiver, el avaro decano de los pescaderos, ro?oso, que se alimentaba de sardinas saladas, amando m?s el dinero que la salvaci?n de su alma.
fr
A la table voisine se trouvait, buvant chichement sa demi-pinte, Josse Grypstuiver, l'avare doyen des poissonniers, ladre, chichard, vivant de harengs-saurs, aimant plus l'argent que le salut de son ?me.
en
At the next table there sat, meanly drinking his pint pot, Josse Grypstuiver, the miserly dean of the fishmongers, a scurvy fellow, niggard, living on red herrings, loving money more than his soul's salvation.
eu
Claesek gordea zeukan zakutoan bere hamar mila urteko induljentziak idatziak zeuden pergaminoa.
es
Claes hab?a puesto en su bolsa el pedazo de pergamino en que estaban escritos sus diez mil a?os de indulgencias.
fr
Claes avait mis dans sa gibeci?re le morceau de parchemin sur lequel ?taient ?crits ses dix milles ans d'indulgences.
en
Claes had put in his pouch the piece of parchment on which were marked his ten thousand years of indulgence.
eu
Blauwe-Torre-n zegoen arratsalde batez, Lamme Goedzak, Jan van Roosebeke eta Mathys van Assche lagun zeuzkala, Josse Grypstuiver bertan zegoela, Claes polito egina zen zurruta, eta honela esan zion Jan Roosebekek:
es
Estaba una tarde en la Blauwe-Torre, en compa??a de Iyamme Goedzak, Jan van Roosebeke y Matthys van Assche, hall?ndose presente Josse Grupstuiver. Claes cope? de lo lindo, y Jan Roosebeke le advirti?:
fr
Un soir qu'il ?tait ? la Blauwe-Torre, en la compagnie de Lamme Goedzak, de Jan van Roosebeke et de Mathys van Assche, Josse Grypstuiver ?tant pr?sent, Claes chopina tr?s bien, et Jan Roosebeke lui dit :
en
One night when he was at the Blauwe Torre in the company of Lamme Goedzak, Jan van Roosebekke, and Mathys van Assche, Josse Grypstuiver being present, Claes made good play with the pot, and Jan Roosebekke said to him:
eu
-Bekatua da horrenbeste edatea.
es
-Es pecado beber tanto.
fr
-C'est p?cher que de tant boire.
en
"'Tis a sin to drink so much!"
eu
Claesek honela erantzun zion:
es
Claes respondi?:
fr
Claes r?pondit :
en
Claes replied:
eu
-Egun erdiz besterik ez zara erretzen larregizko pinta batengatik.
es
-No queman a nadie m?s que medio d?a por una pinta de m?s.
fr
-On ne br?le qu'un demi-jour pour une pinte de trop.
en
"You only burn half a day for a quart too much.
eu
Eta nik hamar mila urteko induljentziak dauzkat nire zakutoan.
es
Y yo tengo diez mil a?os de indulgencias en mi talego.
fr
Et j'ai dix mille ans d'indulgence en ma gibeci?re.
en
And I have ten thousand years of indulgence in my pouch.
eu
Nork gura ditu ehun, sabela beldur barik itotzeko?
es
?Oui?n quiere cien, para poder inundar sin miedo el est?mago?
fr
Qui en veut cent afin de pouvoir se noyer sans crainte l'estomac ?
en
Who would like a hundred so as to be able to drown his belly without fear or favour?"
eu
Denek batean:
es
Todos dijeron:
fr
Tous cri?rent :
en
All cried out:
eu
-Zenbatean dauzkazu?
es
-?Por cu?nto las vendes?
fr
-Combien les vends-tu ?
en
"What is your price for them?"
