Bilaketa aurreratua

Ogi apurrak

Hizkuntzen arteko Corpusa (HAC)


Parmako kartusia, Stendhal / Jon Muñoz (Elkar/Alberdania, 2007 )
aurrekoa | 206 / 174 orrialdea | hurrengoa
eu
kondesak edo berak. Herri-matxinada haren egunean, orain egokitasunez ukatu beharra zegoen hartan, dirua eman zitzaion herriari.
es
El d?a de aquel mot?n popular cuya sentencia era ahora de buen tono negar, se hab?a distribuido dinero al pueblo, Rassi parti? de este hecho;
fr
Le jour de ce mouvement populaire, dont maintenant il ?tait de bon ton de nier l'existence, on avait distribu? de l'argent au peuple. Rassi partit de l?:
en
On the day of that popular movement, the existence of which it was now in good taste to deny, someone had distributed money among the populace.
eu
Huraxe izan zuen Rassik abiapuntua: ohi baino narrasago jantzia, hiriko etxerik behartsuenetara igo, eta ordu luzeak igaro zituen hango bizilagun txiroekin berriketan.
es
peor vestido que de costumbre, subi? a las casas m?s m?seras de la ciudad y se pas? horas enteras en conversaciones bien calculadas con sus pobres habitantes.
fr
plus mal mis encore que de coutume, il monta dans les maisons les plus mis?rables de la ville, et passa des heures enti?res en conversation r?gl?e avec leurs pauvres habitants.
en
worse dressed even than was his habit, he climbed to the most wretched attics in the town, and spent whole hours in serious conversation with their needy inhabitants.
eu
Ondo sari bikaina izan zuten haren ahalegin handiek:
es
Tanta solicitud tuvo su recompensa:
fr
Il fut bien r?compens? de tant de soins:
en
He was well rewarded for all his trouble:
eu
hamabost egunez horrela bizi ondoren, Rassik ziurtasun osoa izan zuen Ferrante Palla izan zela matxinadaren buruzagi sekretua eta, areago, zortzi-hamar diamante salarazi omen zituela Genovan gizon hark, nahiz bizitza osoan behartsu bizi izan zen, poeta handi bati zegokionez.
es
en quince d?as de este g?nero de vida, adquiri? la certidumbre de que Ferrante Palla hab?a sido el jefe secreto de la insurrecci?n, y, m?s a?n, de que aquel individuo, pobre toda su vida como un gran poeta, hab?a mandado a vender en G?nova ocho o diez diamantes.
fr
apr?s quinze jours de ce genre de vie il eut la certitude que Ferrante Palla avait ?t? le chef secret de l'insurrection, et bien plus, que cet ?tre, pauvre toute sa vie comme un grand po?te, avait fait vendre huit ou dix diamants ? G?nes.
en
after a fortnight of this kind of life he had acquired the certainty that Ferrante Palla had been the secret head of the insurrection, and furthermore, that this creature, a pauper all his life as a great poet would be, had sent nine or ten diamonds to be sold at Genoa.
eu
Besteak beste, bost harri preziatu aipatu zituen baten batek, berrogei mila liberatik gorakoa baitzen, ustez, haien benetako balioa, baina, printzea hil baino hamar egun lehenago, hogeita hamabost mila liberatan saldu omen zituen norbaitek, diru premiaz, antza denez.
es
Se citaban, entre otras, cinco piedras que val?an m?s de cuarenta mil francos y que, diez d?as antes de la muerte del pr?ncipe, se hab?an vendido en treinta y cinco mil porque, dec?an, se necesitaba dinero.
fr
On citait entre autres cinq pierres de prix qui valaient r?ellement plus de 40 000 francs, et que, dix jours avant la mort du prince, on avait laiss?es pour 35 000 francs, parce que, disait-on, on avait besoin d'argent.
en
Among others were mentioned five valuable stones which were really worth more than 40,000 francs, and which, ten days before the death of the Prince, had been sacrificed for 35,000 francs, because, the vendor said, he was in need of money.
eu
Nola deskribatu justizia-ministroak aurkikuntza harekin hartu zuen pozaren handia?
es
?C?mo expresar la exaltaci?n de j?bilo del ministro de justicia ante tal descubrimiento?
fr
Comment peindre les transports de joie du ministre de la justice ? cette d?couverte?
en
What words can describe the rapture of the Minister of Justice on making this discovery?
eu
Rassi konturatzen zen bera barregarri uzten zutela egunero-egunero printzesa alargunaren gortean, eta, askotan, printzeak, berarekin estatu-kontuak ebazten ari zela, sudurrera egin izan zion barre, gazteriaren xalotasun guztiaz.
es
Se daba cuenta de que todos los d?as le pon?an en rid?culo en la corte de la princesa viuda, y varias veces el pr?ncipe, hablando de asuntos p?blicos con ?l, se le hab?a re?do en sus narices con toda la ingenuidad de la juventud.
fr
Il s'apercevait que tous les jours on lui donnait des ridicules ? la cour de la princesse douairi?re, et plusieurs fois le prince, parlant d'affaires avec lui, lui avait ri au nez avec toute la na?vet? de la jeunesse.
en
He had learned that every day he was being made a laughing stock at the court of the Princess Dowager, and on several occasions the Prince, when discussing business with him, laughed in his face with all the frankness of his youth.
eu
Esan beharra dago herritar xumearen ohiturak zituela Rassik, bitxiak benetan:
es
Hay que confesar que Rassi ten?a maneras muy plebeyas:
fr
Il faut avouer que le Rassi avait des habitudes singuli?rement pl?b?iennes:
en
It must be admitted that Rassi had some singularly plebeian habits:
eu
esate baterako, eztabaida bat interesgarria iruditzen bazitzaion, hankak gurutzatu, eta eskuan hartzen zuen Rassik oinetakoa;
es
por ejemplo, cuando le interesaba una discusi?n, cruzaba la piernas y se cog?a el zapato con la mano;
fr
par exemple, d?s qu'une discussion l'int?ressait, il croisait les jambes et prenait son soulier dans la main;
en
for instance, as soon as a discussion began to interest him, he would cross his legs and take his foot in his hand;
eu
gero eta interesgarriagoa iruditzen bazitzaion solasa, orduan hanka gainean zabaltzen zuen hark kotoi gorrizko musuzapia, eta abar, eta abar.
es
si el inter?s iba en aumento, extend?a su pa?uelo de algod?n rojo sobre la pierna, etc.
fr
si l'int?r?t croissait, il ?talait son mouchoir de coton rouge sur sa jambe, etc.
en
if the interest increased, he would spread his red cotton handkerchief over his knee, and so forth.
eu
Printzeak barre-algara ederrak egin zituen behin burgesiako emakumerik ederrenetako baten txantxaz, justizia-ministroaren keinu dotore hura imitatzeari ekin baitzion neskak, bai baitzekien, gainera, ez zirela, ez, nolanahikoak beraren izterrak.
es
El pr?ncipe hab?a re?do mucho la broma de una de las m?s lindas burguesitas, que, sabi?ndose por otra parte due?a de una pierna muy bien formada, se hab?a puesto a imitar este elegante gesto del ministro de justicia.
fr
Le prince avait beaucoup ri de la plaisanterie d'une des plus jolies femmes de la bourgeoisie, qui, sachant d'ailleurs qu'elle avait la jambe fort bien faite, s'?tait mise ? imiter ce geste ?l?gant du ministre de la justice.
en
The Prince had laughed heartily at the wit of one of the prettiest women of the middle class, who, being aware incidentally that she had a very shapely leg, had begun to imitate this elegant gesture of the Minister of Justice.
eu
Audientzia berezi bat eskatu, eta honela mintzatu zitzaion Rassi printzeari:
es
Rassi solicit? una audiencia extraordinaria y dijo al pr?ncipe:
fr
Rassi sollicita une audience extraordinaire et dit au prince:
en
Rassi requested an extraordinary audience and said to the Prince:
eu
-Berorren gorentasunak eman nahi lituzke ehun mila libera berorren aita agurgarria nola hil zen zehatz-mehatz jakiteko?
es
-?Dar?a Vuestra Alteza cien mil francos por saber exactamente cu?l fue el g?nero de muerte de su augusto padre?
fr
-Votre Altesse voudrait-elle donner cent mille francs pour savoir au juste quel a ?t? le genre de mort de son auguste p?re?
en
"Would Your Highness be willing to give a hundred thousand francs to know definitely in what manner his august father met his death?
eu
Diru kopuru horrekin, errudunak harrapatzeko moduan egongo litzateke justizia, baldin eta errudunik balego.
es
Con esta cantidad, la justicia podr?a descubrir a los culpables, si los hay.
fr
avec cette somme, la justice serait mise ? m?me de saisir les coupables, s'il y en a.
en
With that sum, the authorities would be in a position to arrest the guilty parties, if such exist."
eu
Printzearen erantzuna ezin zalantzazkoa izan.
es
La respuesta del pr?ncipe no pod?a ser dudosa.
fr
La r?ponse du prince ne pouvait ?tre douteuse.
en
The Prince's reply left no room for doubt.
eu
Handik denbora puska batera, Chekinak gaztigatu zion dukesari diru kopuru handi bat eskaini ziotela etxekoandrearen diamanteak urregin baten esku uzteko, hark azter zitzan;
es
Transcurrido alg?n tiempo, la Chekina advirti? a la duquesa que le hab?an ofrecido una importante cantidad de dinero por dejar que examinara un orfebre los diamantes de la se?ora;
fr
A quelque temps de l?, la Ch?kina avertit la duchesse qu'on lui avait offert une grosse somme pour laisser examiner les diamants de sa ma?tresse par un orf?vre;
en
A little while later, Cecchina informed the Duchessa that she had been offered a large sum to allow her mistress's diamonds to be examined by a jeweller;
eu
ezetz esan zion Chekinak eskaintzari, suminez.
es
ella se hab?a negado indignada.
fr
elle avait refus? avec indignation.
en
she had indignantly refused.
eu
Uko harengatik errieta egin zion dukesak neskameari, eta, handik zortzi egun barru, Chekinak erakusgai izan zituen diamanteak.
es
La duquesa la ri?? por esta negativa, y, a los ocho d?as, la Chekina tuvo diamantes que ense?ar.
fr
La duchesse la gronda d'avoir refus?; et, ? huit jours de l?, la Ch?kina eut des diamants ? montrer.
en
The Duchessa scolded her for having refused; and, a week later, Cecchina had the diamonds to shew.
eu
Harribitxiak erakusteko ezarritako egunean, Mosca kondeak bi gizon seguru jarri zituen Parmako urregin bakoitzaren zelatan, eta, gauerdi inguruan, hantxe etorri zitzaion kondea dukesari esatera urregin kuxkuxeroa nor izango, eta Rassiren anaia zela.
es
El d?a elegido para ello, el conde Mosca hizo vigilar por dos hombres seguros a cada uno de los orfebres de Parma, y a medianoche fue a decir a la duquesa que el orfebre curioso no era otro que el hermano de Rassi.
fr
Le jour pris pour cette exhibition des diamants, le comte Mosca pla?a deux hommes s?rs aupr?s de chacun des orf?vres de Parme, et sur le minuit il vint dire ? la duchesse que l'orf?vre curieux n'?tait autre que le fr?re de Rassi.
en
On the day appointed for this exhibition of the diamonds, the Conte posted a couple of trustworthy men at every jeweller's in Parma, and towards midnight he came to tell the Duchessa that the inquisitive jeweller was none other than Rassi's brother.
eu
Dukesa alai-alai zegoen gau hartan (komedia dell'arte bat antzezten ari ziren jauregian;
es
 
fr
 
en
 
eu
alegia, antzezkizun mota horretan, esan ahala asmatu behar izaten du pertsonaia bakoitzak hizketa, ez baitaki komedian gertatu beharrekoaren haria besterik, agertokiaren hegalean ipinia egoten denez); dukesa, bada, paper bat antzezten ari zen, eta, antzezlan hartan, Baldi kondea zuen maitale, Raversi markesa andrearen adixkide ohia; markesa andrea ere han zen, ikusle.
es
La duquesa, que estaba muy contenta aquel d?a (se representaba en palacio una comedia dell'arte, es decir, en la que cada personaje inventa el di?logo a medida que lo va diciendo, con s?lo haber visto el plan de la comedia), y que hac?a un papel, ten?a por enamorado en la pieza al conde Baldi, el antiguo amigo de la marquesa Raversi, la cual estaba presente.
fr
La duchesse, qui ?tait fort gaie ce soir-l? (on jouait au palais une com?die dell'arte, c'est-?-dire o? chaque personnage invente le dialogue ? mesure qu'il le dit, le plan seul de la com?die est affich? dans la coulisse), la duchesse, qui jouait un r?le, avait pour amoureux dans la pi?ce le comte Baldi, l'ancien ami de la marquise Raversi, qui ?tait pr?sente.
en
The Duchessa, who was very gay that evening (they were playing at the Palace a commedia dell'arte, that is to say one in which each character invents the dialogue as he goes on, only the plot of the play being posted up in the green-room), the Duchessa, who was playing a part, had as her lover in the piece Conte Baldi, the former friend of the Marchesa Raversi, who was present.
eu
Printzea bere Estatuetako gizonik lotsatiena zen, baina mutil lerdena eta bihotz-samurra zen, inondik ere, eta, Baldi kondearen papera ikasten ari zen, berak bigarren emanaldian antzeztu nahi baitzuen hura.
es
El pr?ncipe, que era el hombre m?s t?mido de sus Estados, pero muy guapo mozo y dotado de un coraz?n muy tierno, estudiaba el papel del conde Baldi y quer?a desempe?arlo en la segunda representaci?n.
fr
Le prince, l'homme le plus timide de ses Etats, mais fort joli gar?on et dou? du c?ur le plus tendre, ?tudiait le r?le du comte Baldi, et voulait le jouer ? la seconde repr?sentation.
en
The Prince, the shyest man in his States, but an extremely good looking youth and one endowed with the tenderest of hearts, was studying Conte Baldi's part, which he intended to take at the second performance.
eu
-Ia ez dut astirik-esan zion dukesak kondeari-, bigarren ekitaldiko lehenengo agerraldian antzeztu beharra daukat.
es
-Tengo muy poco tiempo-dijo la duquesa al conde-, pues aparezco en la primera escena del segundo acto:
fr
-J'ai bien peu de temps, dit la duchesse au comte, je parais ? la premi?re sc?ne du second acte;
en
"I have very little time," the Duchessa told the Conte;
eu
Goazen guardia-aretora.
es
vamos a la sala de guardias.
fr
passons dans la salle des gardes.
en
"I am appearing in the first scene of the second act:
eu
Han baziren hogei zaindari, lehen ministroaren eta dama nagusiaren arteko solasari erne-erne eta adi-adi guztiak; baina dukesa honela mintzatu zitzaion, barrez, bere adiskideari:
es
All?, en medio de veinte guardias de corps, todos muy despiertos y muy atentos a las palabras del primer ministro y de la mayordoma mayor, la duquesa dijo riendo a su amigo:
fr
L?, au milieu de vingt gardes du corps, tous fort ?veill?s et fort attentifs aux discours du premier ministre et de la grande ma?tresse, la duchesse dit en riant ? son ami:
en
There, surrounded by a score of the body-guard, all wide awake and closely attentive to the conversation between the Prime Minister and the Grand Mistress, the Duchessa said with a laugh to her friend:
eu
-Errieta egiten didazu zuk beti sekretuak alferrik esaten ditudanean.
es
-Me ri?e siempre que le digo in?tilmente alg?n secreto.
fr
-Vous me grondez toujours quand je dis des secrets inutilement.
en
"You always scold me when I tell you unnecessary secrets.
eu
Ernest V.a niregatik deitu zuten tronura;
es
Gracias a m? ocupa hoy el trono Ernesto V;
fr
C'est par moi que fut appel? au tr?ne Ernest V;
en
It was I who summoned Ernesto V to the throne;
eu
Fabrice mendekatu nahi nuen nik, gaur baino askoz ere gehiago maite nuelako orduan mutila; gaitzik gabeko maitasunez, hori bai.
es
se trata de vengar a Fabricio, al que entonces quer?a yo mucho m?s que hoy, aunque siempre de una manera por completo inocente.
fr
il s'agissait de venger Fabrice, que j'aimais alors bien plus qu'aujourd'hui, quoique toujours fort innocemment.
en
it was a question of avenging Fabrizio, whom I loved then far more than I do today, although always quite innocently.
eu
Ondotxo dakit ez duzula zuk gaitzgabetasun horretan sinesten, baina bost axola, berdin-berdin maite izan bainauzu, nire krimena gorabehera.
es
Ya s? que usted no cree mucho en esta inocencia, pero es igual, puesto que me ama a pesar de mis cr?menes.
fr
Je sais bien que vous ne croyez gu?re ? cette innocence, mais peu importe, puisque vous m'aimez malgr? mes crimes.
en
I know very well that you have little belief in my innocence, but that does not matter, since you love me in spite of my crimes.
eu
Hara bada! Hona benetako krimena:
es
Pues bien, he aqu? uno verdadero:
fr
Eh bien! voici un crime v?ritable:
en
Very well, here is a real crime:
eu
Ferrante Palla deritzan nolabaiteko ero txit interesgarri bati eman nizkion nik neure diamante guztiak, eta besarkatu ere egin nuen nik hura, Fabrice pozoitu nahi zuen gizona garbitu zezan.
es
di todos mis diamantes a una especie de loco interesante, llamado Ferrante Palla, y hasta le bes? para que hiciera perecer al hombre que se propon?a hacer envenenar a Fabricio.
fr
j'ai donn? tous mes diamants ? une esp?ce de fou fort int?ressant, nomm? Ferrante Palla, je l'ai m?me embrass? pour qu'il f?t p?rir l'homme qui voulait faire empoisonner Fabrice.
en
I gave all my diamonds to a sort of lunatic, a most interesting man, named Ferrante Palla, I even kissed him so that he should destroy the man who wished to have Fabrizio poisoned.
eu
Zer kalte du horrek?
es
?D?nde est? el mal?
fr
O? est le mal?
en
Where is the harm in that?"
eu
-Hara!
es
-?Ah!...
fr
-Ah!
en
"Ah!
eu
Horra, beraz, nondik atera zuen Ferrantek bere matxinadarako behar zuen dirua! -esan zuen kondeak, txunditu samartua-;
es
?Ahora se explica de d?nde hab?a sacado Ferrante el dinero para su mot?n! -dijo el conde, un tanto estupefacto-.
fr
voil? donc o? Ferrante avait pris de l'argent pour son ?meute! dit le comte, un peu stup?fait;
en
So that is where Ferrante had found money for his rising!" said the Conte, slightly taken aback;
eu
guardia-aretoan kontatzen didazu, ordea, hori guztia!
es
?Y me cuenta todo esto en el cuarto de guardias!
fr
et vous me racontez tout cela dans la salle des gardes!
en
"and you tell me all this in the guard-room!"
eu
-Presaka nabil, zera, horregatik, eta Rassi krimenaren arrastoan dabilelako.
es
-Es que tengo prisa, pues Rassi sigue ya la pista de mi delito.
fr
-C'est que je suis press?e, et voici le Rassi sur les traces du crime.
en
"It is because I am in a hurry, and now Rassi is on the track of the crime.
eu
Egia da, orobat, ez dudala sekula matxinadarik aipatu, gorroto baititut nik jakobinoak.
es
Verdad es que yo no habl? jam?s de insurrecci?n, pues aborrezco a los jacobinos.
fr
Il est bien vrai que je n'ai jamais parl? d'insurrection, car j'abhorre les jacobins.
en
It is quite true that I never mentioned an insurrection, for I abhor Jacobins.
eu
Gogoeta egizu horri buruz, eta emanaldiaren ondoren emango didazu zeure iritzia.
es
Reflexione en todo esto y luego, en la comedia, me dir? su opini?n.
fr
R?fl?chissez l?-dessus, et dites-moi votre avis apr?s la pi?ce.
en
Think it over, and let me have your advice after the play."
eu
-Oraintxe bertan esango dizut maitasuna ernarazi behar dela printzearengan...
es
-Le dir? ahora mismo que hay que enamorar al pr?ncipe...
fr
-Je vous dirai tout de suite qu'il faut inspirer de l'amour au prince...
en
"I will tell you at once that you must make the Prince fall in love with you.
eu
Asmo on-onez, ordea!
es
Pero con buena intenci?n, al menos.
fr
Mais en tout bien tout honneur, au moins!
en
But perfectly honourably, please."
eu
Agertokira deitu dukesa, eta hura lasterka joan zen hara.
es
Llamaban ya a la duquesa para salir a escena, y escap?.
fr
On appelait la duchesse pour son entr?e en sc?ne, elle s'enfuit.
en
The Duchessa was called to return to the stage.
eu
Handik egun gutxira, dukesak gutun luze barregarri bat jaso zuen postaz, bere gelari ohi batek sinatua;
es
Al cabo de unos d?as, la duquesa recibi? por correo una larga carta muy rid?cula firmada con el nombre de una antigua doncella suya;
fr
Quelques jours apr?s, la duchesse re?ut par la poste une grande lettre ridicule, sign?e du nom d'une ancienne femme de chambre ? elle;
en
She fled. Some days later the Duchessa received by post a long and ridiculous letter, signed with the name of a former maid of her own;
eu
emakume horrek lana eskatzen zion gortean, baina dukesak lehenengo begiratuan antz eman zion hura ez zela gelari haren ez idazkera ez estiloa.
es
aquella mujer solicitaba un empleo en la corte, pero la duquesa not? a la primera ojeada que la carta no era ni de su letra ni de su estilo.
fr
cette femme demandait ? ?tre employ?e ? la cour, mais la duchesse avait reconnu du premier coup d'?il que ce n'?tait ni son ?criture ni son style.
en
the woman asked to be employed at the court, but the Duchessa had seen from the first glance that the letter was neither in her handwriting nor in her style.
eu
Zabaldu eskutitza bigarren orrialdea irakurtzeko, eta Ama Bir-jinaren iruditxo mirarizko bat ikusi zuen dukesak bere oinetara erortzen, liburu zahar bateko paper inprimatu batean tolestua.
es
Al abrir el pliego para leer la segunda p?gina, la duquesa vio caer a sus pies una estampita milagrosa de la Madona envuelta en una hoja impresa de un libro viejo.
fr
En ouvrant la feuille pour lire la seconde page, la duchesse vit tomber ? ses pieds une petite image miraculeuse de la Madone, pli?e dans une feuille imprim?e d'un vieux livre.
en
On opening the sheet to read the second page, she saw fall at her feet a little miraculous image of the Madonna, folded in a printed leaf from an old book.
eu
Irudiari begirada bat bota ondoren, lerro batzuk irakurri zituen dukesak orri zahar inprimatuan.
es
Despu?s de echar una mirada a la imagen, la duquesa ley? unas l?neas de la hoja impresa.
fr
Apr?s avoir jet? un coup d'?il sur l'image, la duchesse lut quelques lignes de la vieille feuille imprim?e.
en
After glancing at the image, the Duchessa read a few lines of the printed page.
eu
?ir?irka hasi zitzaizkion dukesari begiak gutunean hitz hauek aurkitzean:
es
Le brillaron los ojos al leer estas palabras:
fr
Ses yeux brill?rent, et elle y trouvait ces mots:
en
Her eyes shone, she found on it these words:
eu
Tribunoak ehun libera hartu ditu hilean, gehiago ez.
es
El tribuno ha tomado para s? s?lo cien francos por mes;
fr
Le tribun a pris cent francs par mois, non plus;
en
"The Tribune has taken one hundred francs monthly, not more;
eu
Gainerakoarekin, su sakratua irazeki nahi izan du berekoikeriak izoztutako arimetan.
es
con el resto, se intent? reanimar el fuego sagrado en las almas heladas de ego?smo.
fr
avec le reste on voulut ranimer le feu sacr? dans des ?mes qui se trouv?rent glac?es par l'?go?sme.
en
with the rest it was decided to rekindle the sacred fire in souls which had become frozen by selfishness.
eu
Azeria nire arrastoan dabil, eta horregatik ez naiz saiatu biziki maite dudan izakia azken aldiz ikusten.
es
El zorro me sigue el rastro; por eso no he intentado ver por ?ltima vez a la criatura adorada.
fr
Le renard est sur mes traces, c'est pourquoi je n'ai pas cherch? ? voir une derni?re fois l'?tre ador?.
en
The fox is upon my track, that is why I have not sought to see for the last time the adored being.
aurrekoa | 206 / 174 orrialdea | hurrengoa

Nodoa: liferay1.lgp.ehu.eus