Hizkuntzen arteko Corpusa (HAC)

"Zer mintzatu naiz ni maitasunaz!

"?Qu? dije amor!

"Qu'ai-je parl? d'amour!

"What spake I of love!

Opari bat daramakiet gizonei".

Lo que yo llevo a los hombres es un regalo."

Je vais faire un pr?sent aux hommes."

I am bringing gifts unto men."

"Ez iezaiek ezer eman", esan zuen santuak.

No les des nada, dijo el santo.

"Ne leur donne rien, dit le saint.

"Give them nothing," said the saint.

"Hobe duk beraiei zerbait kendu eta heuk eraman haiekin-horretxek egingo ziek ezer baino mesede handiagoa:

Es mejor que les quites alguna cosa y que la lleves a cuestas junto con ellos-eso ser? lo que m?s bien les har?:

Enl?ve-leur plut?t quelque chose et aide-les ? le porter-rien ne leur sera meilleur:

"Take rather part of their load, and carry it along with them-that will be most agreeable unto them:

baldin eta hiri ere mesede egiten badik!

?con tal de que te haga bien a ti!

pourvu qu'? toi aussi cela fasse du bien!

if only it be agreeable unto thee!

Eta zerbait eman nahi badiek, limosna besterik ez eman, eta gainera eskatu diezaatela!"

?Y si quieres darles algo, no les des m?s que una limosna, y deja que adem?s la mendiguen!

Et si tu veux donner, ne leur donne pas plus qu'une aum?ne, et attends qu'ils te la demandent!"

If, however, thou wilt give unto them, give them no more than an alms, and let them also beg for it!"

"Ez", erantzun zuen Zaratustrak "ez dut limosnarik ematen.

"No, respondi? Zaratustra, yo no doy limosnas.

"Non, r?pondit Zarathoustra, je ne fais pas l'aum?ne.

"No," replied Zarathustra, "I give no alms.

Ez naiz horretarako bezain behartsua."

No soy bastante pobre para eso."

Je ne suis pas assez pauvre pour cela."

I am not poor enough for that."

Santuak barre egin zion Zaratustrari eta mintzatu zitzaion:

El santo se ri? de Zaratustra y dijo:

Le saint se prit ? rire de Zarathoustra et parla ainsi:

The saint laughed at Zarathustra, and spake thus:

"Tira, ea hire emariak hartzen dituzten!

?Entonces cuida de que acepten tus tesoros!

"T?che alors de leur faire accepter les tr?sors.

"Then see to it that they accept thy treasures!

Fidagaitzak dituk ermitauekiko eta ez ditek sinesten opariak egitera gatozenik.

Ellos desconf?an de los eremitas y no creen que vayamos para hacer regalos.

Ils se m?fient des solitaires et ne croient pas que nous venions pour donner.

They are distrustful of anchorites, and do not believe that we come with gifts.

Gure urrats-hotsa bakartiegia iruditzen zaiek karriketan barna.

Nuestros pasos les suenan demasiado solitarios por sus callejas.

A leurs oreilles les pas du solitaire retentissent trop ?trangement ? travers les rues.

The fall of our footsteps ringeth too hollow through their streets.

Eta baldin gauetan ohean daudela gizon baten oinotsak entzuten badituzte, eguzkia irten baino askoz lehenago, beren buruari galdetzen ziotek:

Y cuando por las noches, estando en sus camas, oyen caminar a un hombre mucho antes de que el sol salga, se preguntan:

D?fiants comme si la nuit, couch?s dans leurs lits, ils entendaient marcher un homme, longtemps avant de lever du soleil, ils se demandent peut-?tre:

And just as at night, when they are in bed and hear a man abroad long before sunrise, so they ask themselves concerning us:

nora ote doa lapurra?

?ad?nde ir? el ladr?n?.

O? se glisse ce voleur?

Where goeth the thief?

Ez hadi joan gizonengana eta hago oihanean!

?No vayas a los hombres y qu?date en el bosque!

Ne vas pas aupr?s des hommes, reste dans la for?t!

Go not to men, but stay in the forest!

Hoa lehenago piztiengana!

?Es mejor que vayas incluso a los animales!

Retourne plut?t aupr?s des b?tes!

Go rather to the animals!

Zergatik ez duk izan nahi ni bezalakoa-hartz hartzen artean, txori txorien artean?"

?Por qu? no quieres ser t?, como yo,-un oso entre los osos, un p?jaro entre los p?jaros?

Pourquoi ne veux-tu pas ?tre comme moi,-ours parmi les ours, oiseau parmi les oiseaux?"

Why not be like me-a bear amongst bears, a bird amongst birds?"

"Eta zer egiten du santuak oihanean?", galdetu zuen Zaratustrak.

"?Y qu? hace el santo en el bosque?", pregunt? Zaratustra.

"Et que fait le saint dans les bois?" demanda Zarathoustra.

"And what doeth the saint in the forest?" asked Zarathustra.

Santuak erantzun zuen:

El santo respondi?:

Le saint r?pondit:

The saint answered:

"Kantak egin eta kantatu egiten dizkiat, eta kantak egiten ari naizen bitartean, barre, negar eta marmar egiten diat:

Hago canciones y las canto; y, al hacerlas, r?o, lloro y gru?o:

"Je compose des chants et je les chante, et quand je fais des chants, je ris, je pleure et je murmure:

"I make hymns and sing them; and in making hymns I laugh and weep and mumble:

honela goresten diat Jainkoa.

as? alabo a Dios.

c'est ainsi que je loue Dieu.

thus do I praise God.

Kanta, negar, barre eta marmarrez goresten diat Jainkoa, nire Jainkoa dena.

Cantando, llorando, riendo y gru?endo alabo al Dios que es mi Dios.

Avec des chants, des pleurs, des rires et des murmures, je rends gr?ce ? Dieu qui est mon Dieu.

With singing, weeping, laughing, and mumbling do I praise the God who is my God.

Eta zer opari dakarkiguk?"

Mas ?qu? regalo es el que t? nos traes?

Cependant quel pr?sent nous apportes-tu?"

But what dost thou bring us as a gift?"

Zaratustrak hitz hauek entzun ondoren, santuari gur egin eta mintzatu zitzaion:

Cuando Zaratustra hubo o?do estas palabras salud? al santo y dijo:

Lorsque Zarathoustra eut entendu ces paroles, il salua le saint et lui dit:

When Zarathustra had heard these words, he bowed to the saint and said:

"Zer neukake nik zuei emateko!

"?Qu? podr?a yo daros a vosotros!

"Qu'aurais-je ? vous donner?

"What should I have to give thee!

Utz nazazue bizkor alde egiten, zerbait ken ez diezazuedan!"-Eta honela banatu ziren elkarrengandik, agurea eta gizona, barrez, bi mutikok barre egiten duten modura.

?Pero d?jame irme aprisa, para que no os quite nada!"-Y as? se separaron, el anciano y el hombre, riendo como r?en dos muchachos.

Mais laissez-moi partir en h?te, afin que je ne vous prenne rien!"-Et c'est ainsi qu'ils se s?par?rent l'un de l'autre, le vieillard et l'homme, riant comme rient deux petits gar?ons.

Let me rather hurry hence lest I take aught away from thee!"-And thus they parted from one another, the old man and Zarathustra, laughing like schoolboys.

Zaratustra bakarrik egotean, bere bihotzari honela mintzatu zitzaion:

Mas cuando Zaratustra estuvo solo, habl? as? a su coraz?n:

Mais quand Zarathoustra fut seul, il parla ainsi ? son coeur:

When Zarathustra was alone, however, he said to his heart:

"Ba ote liteke gero?

"?Ser? posible!

"Serait-ce possible!

"Could it be possible!

Santu zahar honek, bere oihanean dagoela, ez du oraindik Jainkoa hil den berririk!"

?Este viejo santo en su bosque no ha o?do todav?a nada de que Dios ha muerto!" -

Ce vieux saint dans sa for?t n'as pas encore entendu dire que Dieu est mort!"

This old saint in the forest hath not yet heard of it, that GOD IS DEAD!"

III

3

3.

3.

Zaratustra oihanetatik hurbil dagoen hirira sartu zenean, hantxe bertan jendetza handia aurkitu zuen merkatuan bildurik:

Cuando Zaratustra lleg? a la primera ciudad, situada al borde de los bosques, encontr? reunida en el mercado una gran muchedumbre:

Lorsque Zarathoustra arriva dans la ville voisine qui se trouvait le plus pr?s des bois, il y vit une grande foule rassembl?e sur la place publique:

When Zarathustra arrived at the nearest town which adjoineth the forest, he found many people assembled in the market-place;

zeren soka-dantzari bat agertuko zela agindua baitzen.

pues estaba prometida la exhibici?n de un volatinero.

car on avait annonc? qu'un danseur de corde allait se montrer.

for it had been announced that a rope-dancer would give a performance.

Eta Zaratustra jendetzari mintzatu zitzaion:

Y Zaratustra habl? as? al pueblo:

Et Zarathoustra parla au peuple et lui dit:

And Zarathustra spake thus unto the people:

Gaingizona irakasten dizuet. Gizona gainditu beharreko zerbait da.

Yo os ense?o el superhombre. El hombre es algo que debe ser superado.

Je vous enseigne le Surhumain. L'homme est quelque chose qui doit ?tre surmont?.

I TEACH YOU THE SUPERMAN. Man is something that is to be surpassed.

Zer egin duzue bera gainditzeko?

?Qu? hab?is hecho para superarlo?

Qu'avez-vous fait pour le surmonter?

What have ye done to surpass man?

Izaki guztiek sortu dute orain arte zerbait beren buruaren gainekoa dena: eta zuek marea handi horren izbehera izan nahi al duzue, eta animaliarengana itzuli gizakia gainditu beharrean?

Todos los seres han creado hasta ahora algo por encima de s? mismos: ?y quer?is ser vosotros el reflujo de ese gran flujo y retroceder al animal m?s bien que superar al hombre?

Tous les ?tres jusqu'? pr?sent ont cr?? quelque chose au-dessus d'eux, et vous voulez ?tre le reflux de ce grand flot et plut?t retourner ? la b?te que de surmonter l'homme?

All beings hitherto have created something beyond themselves: and ye want to be the ebb of that great tide, and would rather go back to the beast than surpass man?

Zer da tximinoa gizonarentzat?

?Qu? es el mono para el hombre?

Qu'est le singe pour l'homme?

What is the ape to man?

Barre-algara edo lotsaizun mingarria.

Una irrisi?n o una verg?enza dolorosa.

Une d?rision ou une honte douloureuse.

A laughing-stock, a thing of shame.

Bada gauza bera izan behar du gizonak gaingizonarentzat:

Y justo eso es lo que el hombre debe ser para el superhombre:

Et c'est ce que doit ?tre l'homme pour le surhumain:

And just the same shall man be to the Superman:

-algara edo lotsaizun mingarri.

una irrisi?n o una verg?enza dolorosa.

une d?rision ou une honte douloureuse.

a laughing-stock, a thing of shame.

Harragandik gizonaganainoko bidea egina duzue eta oraindik zuen baitako asko harra da.

Hab?is recorrido el camino que lleva desde el gusano hasta el hombre, y muchas cosas en vosotros contin?an siendo gusano.

Vous avez trac? le chemin qui va du ver jusqu'? l'homme et il vous est rest? beaucoup du ver de terre.

Ye have made your way from the worm to man, and much within you is still worm.

Behiala tximino zineten eta oraindik ere gizona edozein tximino baino tximinoago da.

En otro tiempo fuisteis monos, y tambi?n ahora es el hombre m?s mono que cualquier mono.

Autrefois vous ?tiez singe et maintenant encore l'homme est plus singe qu'un singe.

Once were ye apes, and even yet man is more of an ape than any of the apes.

Zuetan jakintsuena dena ere bikoitza eta landare eta mamuzko bikuna da.

Y el m?s sabio de vosotros es tan s?lo un ser escindido, h?brido de planta y fantasma.

Mais le plus sage d'entre vous n'est lui-m?me qu'une chose disparate, hybride fait d'une plante et d'un fant?me.

Even the wisest among you is only a disharmony and hybrid of plant and phantom.

Baina landare edo mamu bihurtzeko agintzen al dizuet nik?

Pero ?os mando yo que os convirt?is en fantasmas o en plantas?

Cependant vous ai-je dit de devenir fant?me ou plante?

But do I bid you become phantoms or plants?

Begira, gaingizona aldarrikatzen dizuet!

?Mirad, yo os ense?o el superhombre!

Voici, je vous enseigne le Surhumain!

Lo, I teach you the Superman!

Gaingizona da lurraren zentzua.

El superhombre es el sentido de la tierra.

Le Surhumain est le sens de la terre.

The Superman is the meaning of the earth.

Zuen nahiak esan beza:

Diga vuestra voluntad:

Que votre volont? dise:

Let your will say:

gaingizona bedi lurraren zentzua!

?sea el superhombre el sentido de la tierra!

que le Surhumain soit le sens de la terre.

The Superman SHALL BE the meaning of the earth!

Senideok, lurrari leial irautea gomendatzen dizuet eta ez sinetsi munduaz-gaindiko itxaropenez mintzatzen zaizkizuenei!

?Yo os conjuro, hermanos m?os, permaneced fieles a la tierra y no cre?is a quienes os hablan de esperanzas sobreterrenales!

Je vous en conjure, mes fr?res, restez fid?les ? la terre et ne croyez pas ceux qui vous parlent d'espoirs supraterrestres!

I conjure you, my brethren, REMAIN TRUE TO THE EARTH, and believe not those who speak unto you of superearthly hopes!

Pozoi-nahastaileak dira, jakinaren gainean ala ez.

Son envenenadores, lo sepan o no.

Ce sont des empoisonneurs, qu'ils le sachent ou non.

Poisoners are they, whether they know it or not.